ai
:tter,
Sa
IS
Donderdag 14 Juni I9W
31e Jaargang
De eerepositie der vrouw.
Uit de Pers.
Iop
IUSTERDS.
Iop
lenwagen.
istbode
gevraagd,
maand Juli.
Bericht
De Groote Oorlog.
P:
veulens,
ebuurtweg,
Serooskerke (W.)
IP
irdert,
ns en een Kaff-
A. GESCHIERE
ilhelmina's Oord.
DP
shies Hengst»
MAAS, Vrouwe-
Mr. Smid, Bigge-
)P
enptveulen
Aagtekerke.
.AATSGEBREK
e 5* e m,
SCHEIJBELER,
ssingen.
E HUUR:
:en korte jaren
lanswoningmet
het dorp Ritthem,
iqzichtigen en te
Melkgeif,
racht, wit, onge-
ras, bij
L te Biggekerke.
OP
gstveulen,
Igtekerke.
1 en lOOO ftïle
I, bij A. JOOSSE,
ers.
IMEULBROEK te
obele veeren, een
een SVlangel-
goeden staat, J.
gem.Grijpskerke.
BEKOOP
In hofstede van P.
[ober een aanko°
cnoodigd, bij JAN
Ike.
Iop
IE BUE, Gapinge.
tnecht
BSER, Oostkapelle
Ih t gevraagd,
|Pz., Serooskerke
Ikneclrt,
M. KOPPEJAN,
ITTOOIJ enOLT-
k wordt gevraagd
|@noodigd,
rdeinde, Kloetinge.
Igmeisje
[nshuis.
[RKuiper, Kade
Serooskerke (W.)
Ivoor 2 a 3 weken
hofstede voor zr)Q
If van prijs; onder
Ln dit blad te Goes,
Uitgave van
Se Naaml. Ven». LUCÏ.OR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Gees
SAN G E VORSTSTRAAT 219.
Bureau te. Middelburg
1R M A F. P. D H U IJ L. BURG.
Drukkers i
Posterbaau l e Cointre, Goes.
Zij, dis zieh met ingang van I Juli a.s op
„Be Zeeuw" abonn&eren, ontvangen de van
15 tct en met 39 Juni verschijnende nummers
kostëkos. Vrijdag hopen wij met de pleat-
sing van een hoeier.d feuilleton te beginnen.
Zij, die dit ccmpieet vvenschen te ontvangen,
geven zich reeds nu ais ebonr.é op
Volgens belofte komen wij nogmaals
terug op het Senaatsdebat van 15 Mei
j.l., met name op de rede van prof. dr.
Bavinck, die omtrent het vrouwenkies-
rechtvraagstuk voor ons nieuw géluid deed
hooren.
Wij zullen beginfien met nog eens de
hoofdzaken uit het betoog van den ge-
achten hoogleeraar aan te stippen, om
daarna een "enkel woord van kritiek te
laten hooren.
Bavinck is een principieel tegenstander
van de vrouwenbeweging, die uit de denk
wijze van het Darwinisme opkwam. Deze
beweging steunde op de gelijkheid van
man en vrouw, terwijl Bavinck beweert,
dat het algemeen kiesrecht thans wordt
geëischt op grond van de o n g e 1 ij k-
he i d van man en vrouw.
Hij meent dan, dat dé ontwikkeling
van het leven meebrengt, dat de vrouw
belang gaat stellen in de zaken op pu
bliek terrein.
Niet alle vrouwen kunnen dadelijk trou
wen. Er zijn er, die nimmer in hot hu
welijk treden.
Zij zoeken werk, en de maatschappij
vraagt haar arbeid. En zoo gaan de vrou
wen ook belang stellen in en belang krij
gen bij de politiek.
Nóg aarzelde Bavinck even, als hij dacht
aan „algemeen kiesrecht voor de vrouw",
doch, gedachtig aan den niet te weerhou
den stroom in die richting, gaf hij zich
in beginsel gewonnen; en als men hem
vraagt of in de toekomst de vrouw van
het stemrecht mag worden uitgesloten,
omdat zij vrouw is, dan antwoordt hij;
volmondigNeen
Het lag voor de hand, dat de uit
spraken van dit Senaatslid, ofschoon van
a.-r. huize, in onze kringen ernstige be-
denkingén moesten uitlokken.
Ook onzerzijds mag eènige ernstige kri
tiek niet uitblijven. Dat deze stem onvoor
bereid uit de a.-r. partij werd vernomen
is niet onze grootste grief, maar wel zou
den wij ons er tegen willen verztetten,
dat al wat tot dusver de eerepositie der
vrouw meebracht, als waardeloos aan
gemerkt wordt.
Met prof. Bavinck willen- wij gaarne
aannemen, dat de Heilige Schrift zich
niet tegen het vrouwenkiesrecht verzet,
doch anderzijds staat vast, dat naar het
geen ons in den Bijbel over- de door
God gewilde positie der vrouw geleerd
wordt, de roeping en de eer der vrouw
„aan den binnenkant van onze mensche-
lijke samenleving" ligt,
Hieraan te tornen komt ons inderdaad
bedenkelijk voor. Waar Bavinck zich
°P dit punt laat meeslepen door den
„mei te weerhouden stroom", hadden wij
uit den A.-R. hoek, waar immers bij de
Ki-esrec-htpolitiely steeds er voor geijverd
werd de eerepositie der vrouw ongeschon
den te bewaren, nóg krachtiger verzet ver
wacht.
Juist op grond van de ongelijkheid, wel
ke bestaat tussGhen man en vrouw,
eischen wij voor de vrouw een ander
terrein op dan voor den man, n.l. dat
gebied, waai alleen de vrouw kan schit
teren.
Gaarne onderschrijven wij, wat dr. A.
Kuyper nog niet lang geleden te dezer
zake opmerkte:
1 i
Er is tweeërlei mensehelijke persoon
lijkheid, de man en de vrouw, die èn
lichamelijk èn geestelijk principieel in
soort verschillen; en deze beide be
vinden zich in een wereld wier leven
wenzoo principieel in twee ongelijk
soortige deelen uiteenvalt, hef éóne de
binnenkant, het andere de buitenkant
Tan onze saamleving, twee sferen schep
pend, privaat en publiek. Tusschen die
twee soortverschillen, het eerste tus
schen man en vrouw, en het andere
msschen privaat en publiek leven, be
staat samenhang. Wat in de natuur
der vrouw het schoonst uitkomt, richt
zich op het particuliere, wat den man
'tuitneniendst siert, hoort bij het pu
blieke leven. Uit deze drie feiten volgt,
dat de eerepositie van de vrouw het
meest afdoende gehandhaafd wordt, zoo
zij schitteren kan in het particuliere
loven, en dat ze op het publieke ter
rein, waarvoor de man de aangewe
zen werker is, nooit dan een onderge
schikte rol zal kunnen vervullen, waar
in aanstonds haar minderheid zou uit
komen.
Dr. Kuyper erkent natuurlijk, dat er
overgangen zijn van het private in het
publieke leven, maar hij wijst er nadruk
kelijk op, dat glimmer het principiëele
soortverschil noch van beide naturen,
noch van beider levenssfeer te loor mag
gaan.
Daar nu in het publifeke leven het
verst naar voren schuift de poli
tiek, zoo volgt hieruit, dat de vrouw
vooral van het politieke erf zich ge
heel verwijderd behoort te houden.
Als voornaamste concessie, pleit de ge
achte schrijver voor de- instelling van een
orgaan, waardoor de vrouw desnoods
spreke:
Wachten ook 054 het publieke terrein
rechten en belangen op beslissingen die
bijzonderlijk de vrouw aangaan, dan
is bet zeer wel denkbaar, dat er een
orgaan ingesteld worde, om aan die
verlangens of klanken uiting te geven....
De vrouw die naar de stembus hun
kert, om evenals de man politiek op
te treden, belijdt de minderheid
van haar vrouwelijke natuur.
Zouden wij nu dit schoone beginsel,
dat geheel strookt met wat de Heilige
Schrift ons openbaart aangaande de door
God gewalde afzonderlijke positie van man
en vrouw, geheel prijs geven?
De Standaard is begonnen met
er op te wijzen, dat dr. Bavinck zich
als niet gebonden beschouwt aan de ge
organiseerde A.-R. partij, die immers een
ietwat ander standpunt inneemt inzake
het kiesrecht.
In Art. XI van het Antirevolutionai
re program toch, gelijik dit nog pas door
de Deputatenvèrgaidering te Utrecht op^
nieuw is vastgesteld, en ten deele nader
uitgewerkt, staat letterlijk: „Krachtens be
ginsel verwerpt de Antirevolutionaire par
tij stemdwang en wraakt zij een Staat
kundig vrouwenkiesrecht. Het kiesrecht
der weduwen volgt uit het kiesrecht der
Gezinshoofden".
Bavinck is echter niet present ge
weest op de jongste Deputatenvergade-
ring, en heeft de keuze, die vroeger voor
't C'entraal-Comité op hem was uitge
bracht, afgewezen.
J 1
Hieruit blijkt ten duidelijkste, dat de
gebondenheid aan het Program en aan
de organisatie der Antirevolutionaire
Partij, die zeer stellig' voor de candi-
daten van de Tweede Kamer bestaat,
voor wat de candidaten der Eerste
Kamer betreft, nog ontbreekt".
t I i
We gelooven met de Standaard, dat
we tenslotte genoodzaakt zullen zijn, om
in de invoering van het Vrouwenkies
recht te berusten, doch,hoe men ons zal
kunnen noodzaken „om tot zijn algemeen-
making krachtig mede te werken" is ons
niet duidelijk, als we vasthouden aan wat
de Bijbel ons openbaart omtrent de on
veranderlijke eerepositie der vrouw.
De „N ieuwe Haagsche Cou
rant" bespreekt slechts de onorganisa
torische wijize van Bavinck's optreden,
dat, volgens dit a.r, blad, in den boezem
onzer partij verwarring zal brengen.
„De Sticlitsche Courant" be
strijdt de bewijsredenen van Prof. Bavinck
en zegt:
„Prof. Bavinck acht het kiesrecht
voor vrouwen niet in strijd met de
H. Schrift..
Wanneer dit beteekende, dat het in
de Schrift aan de vrouw niet uitdruk
kelijk verboden wordt om het politie
ke stemrecht uit te oefenen, dan zou
den wij dit grif toestemmen. Er zal
dan ook wel niemand zijn, die be
weert dat, als aan de vrouwen stem
recht wordt gegeven, de anti revolu-
tipnaire vrouwen uit gehoorzaamheid
aan den Bijbel zullen moeten thuis blij
ven. En het kan er zelfs wel op uit
loopcn, dat, als het staat tusschen 't i
verleencn van stemrecht aan sommi-
g e, óf aan ,a< 11 e vrouwen, onze par- j
tij1 dan liever het laatste kiest.
Maar naar onze meening heeft Prof. j
Bavinck niet bewezen, dat met de he- j
ginselen, die in Gods Woo d liggen, j
vrouwenkiesrecht even goed gepaaid j
kan gaan als Gezinshoofdenkiesrecht.
Wij weten trouwens niet, of deze
laatste stelling wel met het gevoelen
van Prof. Bavinck overeenstemt. Is dat
niet het geval, dan ware 't misschien
goed geweest, dat uit te spreken.
In ieder geval, het betoog, dat de
redenaar leverde, dat het Christendom
de vrouw niet leert verachten, maar
haar integendeel verhoogd heeft,
zegt, hoe volkomen juist het ook was,
o.i. voor de kwestie van het vrouwen-
k i e s r echt niemendal.
Tenzij Prof. Bavinck mocht meenen
(maar dat kunnen we niet aannemen),
dat het verzet tegen Vrouwenkiesrecht
alleen daaruit kan voortkomen, dat men
de vrouw niet hoog genoog stelt".
Het uitvoerigste in haar critiek is wel
de „Nieuwe Provinciale G r 0 n i n-
g e r Courant", welke beweert, dal do
argumenten niet nieuw zijn en ook de
onjuistheid onzer Partij-conclusies niet
werd aangetoond
„Er is slechts één standpunt, waar
op men het vrouwenkiesrecht zonder
eenig tegenspreken kan vragen en Jat
is het Darwinistische standpunt, door
Prof. Bavinck op scherpe wijze als leu
genachtig geschetst.
Als men zegt: de vrouw is gelijk
aan den man, dan volgt daaruit, dat,
als de man het kiesrecht heeft, er gee-,
nerlei reden is om .het aan de vrouw
te onthouden. Deze meening is echter
niet houdbaar gebleken. Tegen haar
heeft zich de natuur, de maatschappij
en ook de wetenschap verzet. De on-
geloovige mensch is dus tot de slot
som gekomen, die de Christen reeds
van te voren als beginsel aan de Hei
lige Schrift ontleende.
Het is dus met het stelselde g e-
1 ij khei d van man en vr 0 u w, uit.
Het mag als een verloren zaak -wor
den beschouwd. Men zal dan ook op
grond van dit stelsel het vrouwenkies
recht niet meer kunnen verdedigen".
Tenslotte wijzen wij op een paar o.i.
zeer gegronde bezwaren, die ds. J. J.
Knap te Groningen in „Oude Paden"
naar voren brengt.
Hij zegt n.l. het volgende:
Vooreerst, dat, naar het ons voor
komt, het gezinshoofdenkiesrecht w 1,
en het individualistische niet uit de
gegevens der Heilige Schrift is af te
leiden. Wij behoeven dit voor onze le
zers, die de eenheid van man en vrouw
in het huwelijk belijden, en het bijibel-
sche standpunt deel'en, dat de man wer
kelijk als hoofd des gezins in aller naam
naar buiten optreedt, niet nader te ont
wikkelen. Verlaat men nu. niet de Schrif
tuurlijke lijn, als men, door aan de ge
huwde vrouw het stemrecht toe te ken
nen, voor het individualistische stel
sel kiest? En is het geoorloofd begin
selen -prijs te geven, omdat de ont
wikkeling van het leven dit schijnt te
eischen? Of moet er een streven rijn
het leven in het spoor der beginselen
over te leiden?
Daarbij komt ten tweede een an
dere vraag bij oust op.
Het is natuurlijk niet te loochenen,
dat de wouw belang heeft bij en be
lang stelt in de wettelijke regeling van
arbeidstakken, waarvoor zij door haar
rijke gemoedsleven bijzonder geschikt is.
Inderdaad zijn wij het hartelijk met den
hooggeleerden spreker eens, dat de
vrouw te dezer zake veel goeds k,an
praesteeren, maar is het, om dit re
sultaat te 'bereiken, nu noodig haar
inzake liet stemrecht op één lijn met
den man te stellen? Zóó wordt zij
geroepen ook invloed uit te oefenen op
ander politiek gebied, waarop zij
nooit thuis zal raken, omdat zij er
de speciale gaven toe mist. Wij voor
ons fzouden gaarne in het gewijzigde
staalkundige leven van haar invloed en
talenten profiteeren daar waar zij
krachtens haar aanleg op
haarplaa t s i s. Prof. Bavinck noem
de zelf bepaalde terreinen. Wij' vragen
ons af. of het niet de voorkeur zou
verdienen uitsluitend voor 9 i e terrei
nen een soort Vrouwenraad Te
scheppen, waaraan he; parlement voor
lichting Kon vragen? De publieke zaak
werd zoo 'tbest gddiend. De vrouw
bleef op haar eigen terrein. En het
'gezïnshoofdenkiesrecht "kon ons ide
aal blijven.
up groiiU van al deze piaictisc'fie en
principieele bezwaren vertrouwen wij, dat
onzerzijds niet verzuimd worde, tegenover
Bavinck's stellingen steeds die beginselen
te stellen, volgens welke de eereposi-
tie der vrouw onaangetast blijft.
Wat altijd nog haar eereplaats was, zal
dit voor haar ook blijven.
De Kamerverkiezing.
Wij herinneren de kiezers in het district
Middelburg, die morgen ter stembus wor
den opgeroepen, aan de afspraak der ver
schillende politieke groepen, om te laten
zitten wat zit.
Deze overeenkomst brengt alzoo mede,
dat zij hun stem uitbrengen op het aftre
dende lid.
Het gaat er om, den arbeid van de
A. T. A. G.-mannen te doen mislukken
en de Grondwetsherziening ook in tweede
lezing er door te krijgen.
0. V.-ers.
zijn er ook, n.l. Oorlogsverlies-lijders
al hoort men daar lang niet zooveel over
praten als over de makers van oorlogs-
wins t.
Zeer hard wordt nu sinds drie jaar
't eertijds zoo welvarende dorp Boskoop
bezocht, het dorp der boomkweekers en
der tuinderij. 1
Een correspondent van het Handelsblad
vertelt:
„Wilt ge een paar cijfers? Kisten met
pioenen, ter waarde van ongeveer f 400,
die door Amerika niet waren aangeno
men, gingen, bij verkoop, weg voor acht
gulden de waalde van hef hout van
de kist! Een lading van 73 kisten met
heesters en planten, die zoo'n rond be
drag van vijfduizend gulden had moeten
opbrengen, bleek aan kistwaarde éénhon
derd zestig gulden te kunnen maken.
Rozen, die in Amerika ongeveer 20
ct. per plant opbrengen, ze bleken in
Nederland van 3/4H/2 cent waard te
zijn. En nu zijn dit geen partijtjes yan
vijftig of honderd stuks; neen, vijftien
duizend rozenstruiken is voor den Bos-
koopschen handel niet anders dan een
ordentelijke hoeveelheid. Zoo'n partij, ter
waarde van drieduizend gulden, gaat dan
in het lieve vaderland voor rond hon
derd gulden van de hand"-.
Tot zoover genoemde correspondent.
'tZal ook wel een O. V.-er geweest
zijn, die Dinsdag op de Markt te Goes
bolbegonia's verkocht: drie voor een
dubbeltje
Kamer-voorzitters.
„Politicus" van de O'p rechte Haar
lem s c h e Courant heeft daarover ge
sproken met den heer Jungmann, sinds
1863 aan den huish,oudelijken dienst der
Tweede Kamer verbonden, en vertelt nu
o.m. het volgende
Hij' kan zich nog zeer scherp herinne
ren den deftigen patriciër van Reemen,
die overigens een „gar leutsiger Maan"
was en onder wiens bestuur de Kamer
nog lekkertjes steeds te halfvier ure uit
eenging. Want moet men niet ver
geten -dan stond het rijtuig van den
president gereed om hem naar zijn villa
aan den Leidschen Weg te brengen. Ook
staat den heer Jungmann nog zoo goed
voor den geest de goedige Dullert. Deze
voorzitter was een zuinig man. Hijl rook
te voortreffelijke, dure sigaren, maar de
eindjes, die niet vóór het begin der zit
ting konden worden opgerookt, werden
steeds inde vestzak van den Pre
sident bewaard en er later weer uit op
gedolven
Waarom de heer Dullert nooit van een
koperen „sigaren-bewaarder", gelijfk ;n die
dagen in de mode. was, gebruik maakte,
't is nooit opgehelderd. De heer Jung
mann vertelde ook van den zeer stren
gen, zeer gevreesden president Yan Rees,
die zich soms door zijn prikkelbaar hu
meur dermate liet vervoeren om de Ka
merleden „rakkers" te noemen. Ook
van den altijd-correcten Gleichman, die
bij zijn aftreden allen ambtenaren een
aandenken schonk, evenals de zoo popu
laire; goedhartige graaf Van Bylaadt deed
hij: het "bereiken van den 70-jarigen leef
tijd.
VERSCHIJNT ELK EN WZRïDAfi.
Abonnementsprgsi
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Lossé nummers- O-Oö
f r "f
Prijs der Advertenti&n.
I4 regels f0.60, iedere regel meer 16
3-maal wordt 2-maal berekend-
Bij abonnement voordeellge voorwaard*»
Bewijsnummers 6 cent-
Beknopt overzicht vsn den toestand.
'Het voornaamste feit van de week ie
wei. het altreden van Koning Constantijtt
van Griekenland ten behoeve van
tweeden zoon Alexander.
De oudste zoon, de diadochus George,
hertog van Sparla 13 ejus voorbijgegaan.
Reeds langen tijd werd een dergelijke
ontknooping' van het Grieksehe drama
voorzien.
Zeer vermoedelijk zijn de nieuwe maat
regelen en eischen der Entente of de voor
geschiedenis daarvan de aanleiding ge
weest tot zijn heengaan.
Dat de wrijving tusschen Conslantfjta. èn;
de Entente in de laatste dagen groot
was geworden, blijkt voldoende uit de
Engelsche bladen.
De Daily Chronicle b.v. schreef nog
eergisteren: „Is het, na al' de slinksche
daden van koning Cons tanfijn, die lier-
haaldijk zijn beloften brak, nu geen tijd
geworden, dat de geallieerden den defini
tieven stap doen, die tocli hioel; komen,
n.l. h.et afzetten van den koning?"
De Grieksehe koning heeft het zoo
ver niet laten komen en is heengegaan.
Koning Constantijn, in de succesvolle
Balkanoorlogen, welke hij als kroonprins
leidde, populair, een soort nationale held
geworden, was bemind bij een groot, deel
van zijn volk en kijn leger. Toen hij' in
"1913 na'Jen moord óp zijn vader koning
Geolrge I aan het bewind kwam koesterde
het Grieksehe volk de grootste verwach
tingen van zijn krachtige persoonlijkheid.
De wereldoorlog bracht echter de twee
spalt, de ongeluksdagen voor Griekenland
en nu als jongste acte den afstand van
den koning.
Koning $onstantijn is eergistermiddag
te 5 uur van Athene naar Tatoi vertrok
ken.
Prins Alexander heeft reeds den eed
afgelegd.
De geallieerden juichen, omdat zij nu
meer dan ooit hun invloed kunnen doen
gelden.
In het Lagerhuis deelde Bonar Law
onder algemeene toejuichingen de af
danking mede van koning Constantijn.
Wij hopen, aldus Bonar Law, dat "deze
gebeurtenis zal bijdragen tot de hereeni-
ging van Griekenland en het herstel eeneir
constitutioneele regeering.
Lynch vroeg wat de regeering met de
afdanking des konings verwachtte te-
winnen, wanneer dezelfde misbruiken zou
den worden bestendigd onder een anderen]
naam.
Bonar Law antwoordde: We hopen te
winnen een constitutioneele regcering, die
geheel Griekenland vertegenwoordigt.
De Franschen rukten Larissa reeds bin
nen en Jonnart liet in overleg 'met de
regeering in Piraeus troepen ontschepen.
De Fransche bladen drukken hun vol
doening uit over de gebeurtenissen in Grie
kenland, welke prachtig werden voorbe
reid door Sarrail. "Ook wenschen zij de
Fransche regeering geluk, die een zoo
delicate zaak tot een goed einde bracht
De bladen zien in de gebeurtenissen va«
eergisteren een moreele overwinning voor
de geallieerden en sommige bladen be
schouwen de afdanking van den Griek-
schen koning als een ernstige vernedering
voor den keizer.
Het Berl. Tageblatf daarentegen schrijft,
dat Constantijn door geweld of bedreiging
ten val gebracht is. De Entente moest
zich op Griekenland en koning Constanten
over Sarrails nederlaag wreken, nadat alle
hoop op Venizelos en de republiek Ver
vlogen was.
De duikbootoorlog bedreigde Sarrails
achterwaartsche verbindingen en levens-
middelenvoorziening, zoodat slechts een
beëindiging van de Saloniki-expeditie of
de berooving van Griekenland door dp
opeisching van 'Oen Thessalischen oOgs!
ter voeding van "het entente-leger over
bleef. Daarbij kwam de vrees voor het
Grieksehe leger. Om haar doel te bereiken,
nu moest de entente koning en ministerie
uit den weg ruimen.
Het blad wijst er op, dat deze daartl
gesteld wordt, juist op het oogenblik, dart
de entente-nota's aan Rusland verklaren,
dat de geallieerden strijden voor de vrij
heid en zelfstandigheden der kleine volke
ren.
De „Lok. Anz." laat zich in denzelfdai
geest uit.
Op de fronten geen belangrijke feite»
dan mislukt „coup de main" en kleine
„raids".
Luchtaanval op Londen.
Officiëele Engelsche berichten moldefA,
omtrent den jongsten raid:
Gisterochtend tegen 11 uur vlogen on
geveer 15 Duitsche vliegtuigen over fe
