No 206
Woensdag 6 Juni 1917
31e Jaargang
De Groofe Oorlog.
Uitgave vau
ie Naaml. Ven». LUCT.OR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
ÏIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers i
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
Bb afgevaardigde voor Goes.
In hét Kamerdistrict Goes is de heer
tnr. A. F. de Savornin Lohman herko
zen.
De heer Lohman blijft dus voorloopig
nog „de geachte afgevaardigde voor Goes",
als hoedanig hij sinds onheugelijke tij
den bij allen bekend en door velen be
mind is.
In 1879 werd de heer Lohman te Goes
naar het Lagerhuis afgevaardigd, en daar
na telkens herkozen, totdat hij den 17
Februari 1890 tot minister van binnen-
landsche zaken benoemd werd. In '92
verscheen hij in het Hoogerhuis, om in
189-1 weer als afgevaardigde voor Goes
in de Tweede Kamer 's lands belang te
gaan behartigen, in de plaats van den
inmiddels overleden mr. Keuchenius.
Een gansche reeks van jaren bleef de
heer Lohman alzoo ten nauwste verbon
den aan dit deel der Provincie, en of
schoon dit contact weinige bijzondere
gunsten meebracht, waar Lohman steeds
de belangen van 't geheele land op 't oog
had en zich nimmer heeft willen opwer
pen als een pleiter 'slechts voor onze
districtsbelangetjes, was er steeds' een
hechte band van liefde en achting tus-
schen kiezers en gekozene.
Deze band is dus weder vernieuwd.
De 80-jarige staatsman, de politieke ve
teraan, heeft zich nogmaals willen geven.
Wij danken hun daarvoor en spreken den
wensch uit, dat hem nog de kracht moge
gegeven worden, om te doen wat zijn
hand vindt te doen. En al is de grijze
staatsman niet onze partijgenoot in den
engsten zin, toch weten wij ons de tolk
van ons a.-r. volksdeel als wij ho
pen, dat de heer Lohman ook na deze
in meer dan één opzicht merkwaardige
parlementaire periode bereid en in staat
zal gevonden worden, als volksvertegen
woordiger op te treden.
Spare de Heere Lohman nog menig
jaar voor land en volk.
De Kamerverkiezingen.
De gisteren gehouden verkiezingen voor
de Tweede Kamer hebben in menig
district tot verrassingen aanleiding ge
geven.
Ook in Zeeland moet nog een stem
ming plaats hebben, echter niet in het
district, waaromtrent reeds enkele da
gen geleden het gerucht liep, dat een
opposante „Plattelander" een kansje wil
de wagen.
De zetel van mr. Patijn- (Zierikzee)
blijft onbestreden, gelijk die van Lohman
(Goes), Fruijtier (Hontenisse), en De Mu-
ralt (Oostburg).
Alleen in het district Middelburg zal
een "formeele verkiezingscampagne gevoerd
worden. De heer Hofman, een tegenstan
der van de aanhangige Grondwetsherzie
ning, zal daar trachten den heer Van
Raalte uit het zadel te lichten.
Hij is dus candidaat gesteld door de
A. T. A. G. (Actie tegen de aanhangige
Grondwetsherziening), de groep die on
der aanvoering van mr. S. van Houten,
den candidaat in Groningen,verzet aan-
teekent tegen die herziening.
Het spreekt van zelf, dat deze verkie
zing ons en de onzen koud' laat. Niette
min betreuren wij het ten zeerste, dat
het district Middelburg straks het tooneel
van een verkiezingsstrijd zal zijn.
Denkt eens aan de onnoodige moeite,
welke veroorzaakt wordt, en aan de on
noodige kosten, die dit spel zullen eischen.
De gemeenten kunnen er maar voor op
draaien.
En het lijdt geen twijfel, of de ge-
ee e actie tegen de Grondwetsherziening
zal hopeloos in het zand loopen.
„De Rotterdammer" schreef ervan:
„Ei zat achter deze actie geen poli
tiek leven Het waren allerlei verschil-
ende motieven van den meest uiteen
loopenden aard, die deze mannen van
\an Houten tot David Wijnkoop toe tot
één strijdbare phalanx moesten verèeni-
gen. Maar voor de formatie van zulk
een phalanx is nu eenmaal nog iets meer
noodig dan een combinatie van persoon
lijke wrokkerijtjes.
En het is vooral de eenstemmigheid,
waarmee de Eerste Kamer de revisie-
voorstellen aannam, die in dezen de deur
heeft dicht gedaan. Daardoor verdween
de laatsté kans, om roet in den grond-
wettel ijken schotel te gooien".
'lis dus jammer, dat het district Mid
delburg gisteren door een 53-tal „poli
ticizoo leelijk gedupeerd is!.
Pe Tolgende kamerleden zijn ook bij
p. candidaatstelling herkozenvan
proest in Alkmaar; Engels in Almelo,
lemtrasz in AmsterdamVI, Schaper in
Ppmgedam, Koster in Assen, Juten in
-"ogen op Zoom, rati Idsinga in Bode
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEH WERKDAG-
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. pczt fl.50
Lose© nummers-0.06
Prijs der Advertentifin.
1—4 regels f 0.60, iedere flegel meer 16 d>
3-maal wordt 2-maai berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaard»*.
Bewijsnummers 6 cent.
graven, de Monté ver Loren in Breukelen,
v. d. Velde in Delft, v. Vliet Jn Doe-
tinchem, van Veen jn Dokkum, Duijnstee
in Druten, Schimmeïpenninek in Ede, van
Best in Eindhoven, Sibinga Mulder in
Emmen, Oosterbaan in Enkhuizen, Visser
van IJzendoorn in Gorinchem, van Doorn
in Gouda, Kooien in Grave, Ruijsl de Bee-
renbrouck in Gulpen, Ankerman in Har-
li,ngen, Fleskens in Helmond, va;n Sasse
van IJsselt in 'sHertogenbosch, Rink in
Hoogezand, Beumer in Kampen, Brum-
meikamp in Loosduinen, Janssen in Maas
tricht, Smeenge in Meppel, Kolkman in
Nijmegen, van Rijckevorsel in Oosterhout,
v. Schaik in Rheden, Bongaerts in Roer
mond, Beckers in Sittard, v. d. Molen in,
Sliedrecht, Scheurer in Sneek, Duymaer
van Twist in Steenwijk, Dresselliuys in
Tiel, Arts in Tilburg, Salines in Veen-
dam, V. Vlijmen 'in Veghel, Nolens in
Venlo, Loeff in Waalwijk, v. Groenendael
in Weert, v. Beresteijh in Winschoten,
de Wijkerslooth de Weerdesteijin in Wijk
bij Duurstede en van Vuuren in Zevenber
gen.
Tegenover deze 50 districten, waai' de
zittende 'leden bij enkele candidaatstel-
ling herkozen zijn, staan er 50, waar
op 15 dezer stemming moet plaats heb-
pen.
In de volgende districten vinden dan
de aftredende leden twee candidaten te
genover zich, een van de A. T. A. G.
en een van de jS. D. P.'ers (niet te
verwarren met de S. D. A. P.'ers)Amers
foort, Amsterdam II, III, IV, V, Vil, Vlll
'en IX (in dit laatste district bovendien
nog een winkeliers-candidaat, 'n zekere
meneer Oosterbaan), 's Gravenhage I .eri
III, Groningen, Haarlem, Hilversum, Rot
terdam II en IV, en Utrecht II.
In de volgende districten is tegenover
de aftredenden enkel een S. D. P.'er ge
steld: Arnhem, Beverwijk, Enschedé, Lei
den, Rotterdam III en V, Schiedam, Scho-
terland, Tietjerksteradeel, Zaandam, Zuid-
hom, Zuiphen en Zwolle; in de volgende'
enkel een man van de A. A. G.: Am
sterdam I, Apeldoorn, Breda,, Deventer,
Eist, Haarlemmermeer, Katwijk, Lochem,
en Middelburg.
In Brielle, Ommen en Ridderkerk een
Agrariër.
In Dordrecht een S. D|. P.'er en eem
Agrariër.
In Franeker, Hoorn, Leeuwarden, Rot
terdam I en Weststellingwerf een Chris
ten-socialist. t
In 's Gravenhage II en Utrecht I een
man van de A. T. A. G. en een C. S.
en in den Helder een Chr. democraat.
De a.r. leden Rutgers .(Hilversum) en
v. d. Voort van Zijp (Tietjerksteradeel)
worden derhalve bestreden; verder Üe c.h.
leden Snoeck Henkemans (Apeldoorn), de
Visser (Katwijk) en Bichon (wild c.h.,
Ommen), en de r.k. Bogaardt (Breda),) v.
Wijnbergen (Eist) en Bomans "(Haarlem
mermeer).
Het donkere
De R o t.ï e r d. schrijft
Het donkere
Tien' tegen één dat de „beschaafde"
Nederlander invult: Het donkere Zuiden.
Daar heerschen de zwartrokken, daar
oefent de kerk haai- loodzware heerschap
pij, daar is de vrije gedachte in one ere,
daar is het al onwetendheid Jjij een op
laag peil van moraal staande bevolking.
Maar ziet in de laatste dagen zijn uit
het Noorden droeve berichten gekomen.
De veenbranden brachten Drenthe in
opspraak.
Een burgemeester met wonderlijke op
vatting- van zijn magistrale taak!
Schier hondsche ontvangst van wie zich
uit Den Haag opmaakten om buljp te
brengen
Een bevolking, die in tartend egoïs
me weigert een hand tot redding uit te
steken
Verwildering van allen kant.
En dat in streken waar liberalisme en
modernisme welig tieren, waai' de Kerk
de geesten niet verdomt, waar Üe vrije
gedachte zich onbelemmerd kan ont
plooien.
Vaste waarborg voor zedelijke verhef-
fing ligt alzoo in de anti-clericale zege
ningen niet.
Dat heet het donkere Drenthe.
Hout-woede.
De „Vrijzinnig-Democraat" schrijft:
Er raast een houtspeculatie-woede door
ons land, die angstwekkend begint te
worden. De speculanten en zelfs de ge
wone gevestigde handelaren cijferen fiiet
meer per boom, maar per boecb. Is de
dagbladen annonceeren firma's, dat zij
zooveel tienlallen bosschen „in exploi
tatie" hebben, wat dan zeggen wil dat
ze gereed staan dezen in den letterlijken j
zin met wortel en tak uit te roeien.
Eigenaars en tusschenpersonen bieden
hun hout per H.A. aan. En alle hout
woi'dt in deze speculatie-woede betrok
ken. Wat vroeger niet geschikt werd ge
acht voor 'brandhout, heet thans bij uit
stek goed. Of perceelen bosch te jong
zijn om te kappen, daar wordt niet naar
gevraagd.
Hout brandt, goed of slecht, het brandt.
En wijl ernstige brandstoffennood ver
wacht wordt en groote prijsstijging van
wat, branden kan en „builen de distribu
tie" blijft, holt de speculatie voort in too-
melooze vaart.
Reeds wordt bij inkoop in het groot tot
veertig gulden toe gevraagd voor duizend
K.G., waar de prijs van de beste Ruhr-
vlamkolen 27 gld. per 1000 K.G. is.
De kleinhandelaren, de straatventers
vooral, blijven niet achter in de jacht
naar O.W. 4 cent hoorden we vragen
voor een blokje hout, waarmee een
vuurtje enkele minuten kan worden on
derhouden.
Is de Regeering voornemens deze spe
culatie te laten doorwoeden? Moet het
hout straks, als de koude werkelijk gaat
nijpen, tegen goud worden opgewogen?
Dat ware weinig minder dan een ramp.
W aar alle brandstof in de distributie
wordt betrokken, zal ook brandhout hierin
moeten worden opgenomen.
Dan zal tevens voorkomen worden, dat
nog langer op de meest roekelooze wijze
schier onherstelbare schade wordt toege
bracht aan den boschstand van ons land.
Lohmannians.
De bladen brengen nog eenige Sympa
thieke bijzonderheden omtrent den ouden,
staatsman Lohman.
Ziehier 'n paar bizonderbeden uit het
„A i' n h D a g b 1 a d"
De heer de Savornin Lohman wees ter
receptie een der bezoekers erop, hoe hij
de beide bloemstukken, door de Christelijk
Historische en door de Antirevolutionaire
Kamerclub hem gezonden ter weerszijden
van zich had doen plaatsen, en de jubila
ris! voegde eraan toe„och, wij behooren
eigenlijk bij elkaar, en ik! hoop dat onze
partijen nog weer één -worden".
Zon het mogelijk zijn?
Door iemand was opgemerkt, dat de
rozen van onze Kamerclub wat rooder
waren getint dan die der andere fractie.
Symbool van 'de beide groepen?
Conservatiever de Christelijk Histori-
schen
Misschien meerderen wel, maar Lobman
zeker niet.
Wij herinneren ons, hoe enkele wekein
vóór de behandeling der Stuwadoorswet
de grijze Staatsman den wensch te ken
nen gaf om dit bedrijf van nabij te zien
en de bootwerkers in hun arbeid gade
te slaan.
Do daad werd bij het woord gevoegd.
En zoo gebeurde het, dat op zekeren
dag aeon vijfenzeventigjarig Minister van
Staat het aandurfde in de Rotterdamse he
havens1 de kolen-, erts- en houtbooten,rop
en af te klimmen, soms longs' een touw
ladder.
Niet als belanghebbende, maar als be
langstellende in liet lot van de arbeiders
hier aan 't werk, zag hij tegen deze in
spanning niet op.
En de weinige bootwerkers, die wisten
wie' het was, die hen opzoeken kwam,
hebben gevoeld, dat in dezen man elen
hart was, dat ook voor hen klopte.
Gelijk zoo vaak .misbruikt, past het
woord „conservatief" ook op Lohman niet.
ra—Wn—a
Beknopt overzicht van den toestand.
Omtrent de actie op de Belgische kust,
welke gisterenmorgen in een groot deel
der provincie Zeeland de menschen uit
hun slaap deed wakker schrikken, wordt
uit Londen het volgende gemeld:
„Hedenmorgen in de vroegte hebben
wij de vlootbasis en de werkplaatsen van
Ostende onder zwaarivuur genomen. Een
groot aantal schoten hadden goede re
sultaten. De kustbatterijen beantwoordden
het vuur, maar onze strijdkrachten kre
gen geen schade.
Commandant Tyruhitt meldt: Heden in
de vroegte kregen de lichte kruisers en
torpedojagers onder mijn bevel zés Duit-
sche torpedojagers in zicht. Zij begon
nen een gevecht op grooten afstand. Door
ons vuur werd de Duitsche torpedojager
S 20 tot zinken gebracht en een andere
zwaar beschadigd. Wij hebben 7 overle
venden van 'de S 20 opgepikt. Wij had
den geen verliezen".
Het Duitsche communiqué is nog niet
in ons bezit, zoodat we niet door ver
gelijking een meer juisten indruk van dit
zeegevecht kunnen krijgen.
Op het Vlaanderen-front zetten de En-
gelschen de voorbereiding van hun of
fensief, vooral in den Wytschaete-sector,
voort. Het Duitsche legerbericht maakt
daar melding van aanhoudende en toe
nemende artillerie-actie, het Londensche
communiqué spreekt van „succesvolle
raids" in de buurt van Armentières en
Wytschaete ondernomen. Elk oogenblik
kan de lang-voorbereide aanval hier los
breken.
De Oostenrijkers heroverden ten Zuiden
van Jamiano een aanmerkelijk deel van
de Voor twee weken door de Italianen
genomen loopgraven.
Tevergeefs wierp de vijand reserves in
den strijd. De Oostenrijksche infanterie
bleef over de heele linie overwinnaar.
Het aantal van de eergisteren door de
Oostenrijkers bij Jamiano gemaakte gevan
genen bedraagt 171 officieren en 6500
man.
In Rusland is de toestand chaotischer
dan ooit.
Dag aan dag vernemen wij iets, dat
op een toestand van anarchie wijst.
Wat er precies gebeurt is, zelfs uit
de over Stockholm komende berichten,
niet op te maken; maar dat er een
hopelooze verwarring heerscht, een vol
slagen regeeringloosheid, wordt wel waar
schijnlijk geacht. En bij zulk een war
winkel ïs het begrijpelijk, 'dat Alexejef
er Jret bijltje bij neerlegt, en is het niet
duidelijk, wat Broessilof, die het opper
bevel van Alexejef overnam, zal kunnen
uitvoeren.
Steeds meer nqemt daardoor de kans
toe, dat Rusland als belangrijke factor
in Hen wereldoorlog moet worden uitge
schakeld, wat natuurlijk van invloed moet
zijn op cle andere geallieerden.
De Pruisische opper-presidenten en de
regeerings-presidenten hebben onder voor
zitterschap van den minister van bin-
nenlandsche zaken een bijeenkomst gehou
den om over het voedingsvraagstuk te
spreken.
Na verklaringen van den minister van
binnenlandsche zaken over den binnen-
landschen politieken toestand, en van den
staatssecretaris vari buitenlandsche zaken
over. de buitenlandsche politiek begonnen
de besprekingen over de voedingskwesties
en de taak, welke voor de rest van het
loopende oogstjaar te vervullen is en over
der regeling van het oogstjaar 19171918.
Bij de .onverbloemde verklaringen over
den ernst van den toestand kreeg men,
in aanmerking nemende de bestaande voe
dingsmogelijkheden, volkomen zekerheid
van kunnen volhouden voor (le rest van
dit oogstjaar en voor den nieuwen eco
nomischer: toestand tot een zegevierenden
vrede bereikt is.
Vliegeractie, y
De Engelsche admiraliteit meldt: Ma
rinevliegtuigen bombardeerden Zondag
nacht 't vliegveld van St. Denis-Westrem
met goede resultaten.
Tegelijkertijd hebben vliegtuigen de vlie
gerbasis Van Zeebrugge en de scheepvaart-
werken van Brugge aangevallen.
Uit Parijs wordt gemeldAls represaille
maatregelen tegen de Duitsche bombar
dementen op de open stad Bar le Due
op 29 en 30 Mei hebben zeven Fransohe
vliegers in den nacht van 3 op 4 Mei
boven de stad Trier 1.030 kilo projectielen
geworpen, tn denzelfden nacht hebben
Fransche eskaders overvloedig bommen
geworpen op de Duitsche vliegterreinen
bij Moorhangc, Habsheimi en Sissome;
16.500 kilo bommen werden geworpen op
de barakken, die belangrijke schade op
liepen.
Andere eskaders bombardeerden hel
station van Lushes (Ardennen), de muni
tie-depots van Marmerville (ten N. van
Reims) ,de stations en depots in de streek
van Laon.
In den nacht Van 4 op 5 Juni hebben
onze vliegers o.a. gebombardeerd het
vliegterrein van Colhiar, het station van
Thionville, waar- brand uitbrak en het
station van Dun sur Meusz, waai' ont
ploffingen geconstateerd werden.
Gisteren hebben Fransche vliegers 6
Duitsche vliegers naar beneden gehaald.
Zeven anderen weiden géwongjen ontred
derd in de Duitsche linies te dalen.
Nader Wordt geméld, dat nog twee Duit
sche toestellen weiden neergeschoten, een
op' 25 Mei, een ander op1 3 Juni.
Papieren hemden.
De Russen aan het front dragen te
genwoordig papieren hemden uit Japan.
Het klinkt wel een beetje vreemd, maar
in het dragen moeten de hemden nogal
■*©evaïien. Ze behoeven Me! gevrassdhe*
te worden en zijin ze vuil, dan frommel*
men ze tot een propje ineen. Vooral bi
koude moeten de papieren hemden gpefl
Voldoen, want papier is een sléchte warm
tegeleider en verhindert de lichaamswarm
te te ontsnappen. Bij warm weder zij»
ze natuurlijk erg warm, maar dan prikt
men er gaatjes in. De kosten van zulk
een hemd zijn gering; Een avondblad met
twee bladen bevat genoeg „slof" voor
zoo'n hemd. Voor den prijs van 5 ot.
heeft men dus niet alleen geestelijk voed
sel' maar ook behoorlijke lich;iamsve!r-
waiming.
Be „Yarra" getorpedeerd.
Het stoomschip „Yarra", van de Mee-
■sageries Maritimes, is den 29sten Mei
in het oostelijk gedeelte van de Middel-
landsche Zee getorpedeerd en gezonken.
Er waren 600 personen aan boord. Zee-
en-dertig passagiers voor Madagaskar en
acht Arabische stokers zijn om het le
ven gekomen.
Korte Oorlogsberichten.
De Rechtbank te Munster heeft ee»
18-ja.rigen handelsbediende tot J.50 Mark
boete veroordeeld, omdat hij! het valscbe
bericht had verspreid, |dat Duitschliand met
Rusland een afzonderlijken vrede zou
sluiten.
Het Wolff-bureau meldt uit Darm
stadt, dat de groothertog bepaalde, diat
de naamteeeniug van Nicol'aas II op de
schouderstukken en épauletten van het
24e lijfregiment huzaren zal worden ver
wijderd en vervangen door het regiments
nummer.
Volgens (le „Vorwarts" zijln dezeï
dagen te Stoel; holm aangekomen twéé af
gevaardigden der Indische nationale paf-
tij. Ze zullen aan de Vredesconferentie
deelnemen en den eisch Van een onaf
hankelijk Indië bepleiten.
In het Engelsche Lagerhuis deelde
kapitein Bathurst, naar wijl in de „'Dai
ly News and Leader" van 25 Mei lezen;
in antwoord op een vraag van het par
lementslid Mac Callum Scott, mede, dat
weldra een verordening zou wórden uit
gevaardigd, waarbij de verkoop van room
voor de consumptie zou worden verbo
den. Het parlementslid Gilbert Vroeg, of
er dezen zomer eenig gebrek aan melk
te verwachten was, (waarop kapitein Bat
hurst verklaarde, zich liever niet aan voor
spellingen te willen wagen. Met het oog
op het bijzonder gtoede weer van den
laatsten tijd, meende hij echter, dat de
vooruitzichten zeer gunstig waren.
De Times van 28, 29 en 30 Mei
geeft als Engelsche Verliezen op 438 of
ficieren en 11858 minderen.
'In Engeland moeten de eigenaars
van jachten opgeven, hoeveel lood er op
hun jachten aanwezig is.
Een' groep Fransche socialisten be
reidt-, evenals een Engelsche groep, de
stichting van een Fransoheh arbeiderte
en soldatenraad voor.
-Blijkens een officiéél bericht van
het hoofdkwartier op het Oostelijk front,
aldus meldt een Wolfftelegram uit Ber
lijn heeft de opperbevelhebber van dat
front besloten, tot de oprichting van een
vertrouwensraad voor Litauen, bestaande
uit de aanzienlijkste personen uit Litauen.
De staking te Parijs. He*
schijnt, dat in de stakingsbeweging nog
geen verandering is gekomen. De naaisters
Schijnen hun eischen solidair door te zet
ten, zoodat er geen uniformen vervaardigd
worden. Op verschillende plaatsen zijn
ernstige botsingen voorgekomen. Vele sol
daten, die met verlof te Parijs waren,
hebben aan de betooging deelgenomen-
Hierover schijnt men in Frankrijk zeer
gebelgd te zijn. i
Het invoeren van de Engelsche week,
een dei' voorwaarden van de stakers, zal
in de Kamer op hevigen tegenstand1 stui
ten. i i
Van hoeveel belang het levensmid-
delenvraagstuk voor Rusland geworden ie
en 'hoezeer het voor Rusland, dat eer
tijds op groote schaal graan exporteer
de, noodzakelijk geworden is, de geringste
levensmiddelenvoorraden te vergrooten,
daarvan levert een telegram in de „Car
rière della Sera" uit St. Petersburg ee*
duidelijk bewijs. Volgens dit telegram zo*
n.l. de nieuwe Russische Minister van
Oorlog bevel hebben gegeven, in ver
schillende fabrieken den munitie-aanmaak!
te staken, en zich in plaats daarvan met
allo krachten op de vervaardiging va*
landbouwmachines en landbouwwerk
tuigen toe te leggen.
Uit een artikel in de „Nineteenth
Century"
De afdeeling voor ontplofbare stoffe*
aan het Engelsche departement vm m*-
