No 305
Dinsdag 5 Juni 19i7
31e «laargang
De Groote ©oriog.
komftn
Uitgave van
ie Naami. Vena. LUC TOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
EIRMA F. P. DHUJJ L. BURG.
Drukkers:
Uost'erbaan Le Cointre, Goes.
'S.
De Zeeuw
De Oorlog en do BioRenlondsch? politiek.
De S t a n d a a r d merkt o.m. op
Steeds meer komen wc voor het ver
schijnsel te staan, dat het karakter van
de Oorlogspolitiek zich begint te wijzigen.
Toen de Oorlog pas uitbrak, verstond
het Gouvernement in de meeste landen
de kunst, om de binnenlandsche politieke
geschillen tijdelijk te doen zwijgen.
Thans echter komt in dit alles steeds
meer keer.
De Binnenlandsche politiek begint zelf
vrij kras mee te spreken. Er zijn partijen
zelfs in 't oorlogvoerende land, die er
voor passen om nog langer ter oorzake
van den oorlog, met zwijgen vrede te
nemen.
Men waakt veeleer op', men wil nu
doortasten, en zoo schijnt wel te ver
wachten ,dat zeer binnenkort, in land
na land, de Binnenlandsche politiek sterk
zelfs mee gaat spreken.
Vooral van de Socialisten gaat hierbij
een actie uit, die niet meer naast deii
oorlog loopt maar in het groote oorloigs-
geding poogt in te grijipen, en zelfs hu
reeds krijgen we heele Concept-vredesver
dragen te lezen, die straks aan de Mo
gendheden zullen worden opgedrongen.
Het springt in het oog, hoe hierdoor
wel de kans op vredesherstel wint, maar
toch ook anderzijds het opmaken van de
conditiën voor den vrede overgaat in on
bevoegde handen.
En wat niet minder bedenkelijk wordt,
is, dat <c]e President-Ministers, die reeds
moede zijn van drie-jarigen' oorlog, en
vooral nu zoo zware verantwoordelijkheid
dragen, door deze binnenlandsche twist
gedingen in zeer onaangename moeilijk
heden geraken, die op hun tijd en op
hun politieke krachten meer beslag' leg
gen, dan te dulden is.
Vooral de jonge Keizer van Oosten
rijk ondervindt hiervan nu reeds de moei
lijkheden ,en hoe bezielend ook zijn Ope
ningsrede in den Rijksraad klonik, men
voelde er toch aan, dat heftige Binnen
landsche politiek en doortastende oorlog
voering kwalijk xsaamgaan.
Zoodra het oonstitutioneelë leven in h.et
Parlement weer* krachtig opwaakt, begint
de rust en de kalmte te ontbreken, die
een Voorzitter en een President-Minister
zoozeer van aoode hebben, om op' 't
punt waaraan 't alles hangt, de politieke
aandacht te ooncentreeren.
De peettante der Openbare School.
Fries eb Dagblad driestart:
Dat Idjoorwerken van ónze onderwijls
beginselen; het zich-aanpassen bij den
nieuwen toestand" dien de Revisie ons
brengt, Bleek ook op de jaarvergadering
der Mij. „Tot Nut enz."
't„Nut" is.de peettante der O. L. S.
Dat „Nul" heeft ons openbaar onder
wijs bemind, meer dan een moeder haar
kind. Zij heeft het gekoesterd, getroe
teld en verwend. Zij zoiu het haar laat-
sten piaster gegeven hebben
En ziet ,nu op de jongste algemeen©
Nuts-vergadering pleitte de heer Bigot er
voor, onder veel instemming, om straks
op plaatsen waar de openbare school
verkommert en verkwijnt, heil te zoe
ken in het stichten van eigen b iz om-
der e Nutsscholen.
Droogmaking van de Zuiderzee.
''o Ro11erda,mmer wijst er op, dat
e. j?°rl.°°pig Verslag op1 het wetsontwerp
arsraitmg en droogmaking der Zuider
zee buite.ng(;W00V1 gunstig is voor dit plan.
„aeer vele leden verklaarden zich in
looge mate ingenomen met dit voorstel",
-oo erklaart het verslag, en slechts
„eernge andere leden" hadden bezwaar,
,om hun stern te geven.
i I9,11 m6tterdaad een aan
tokkel# plan, da hier wordt geboden,
let zal zeker veel tijd en' veel geld kos
ten, maar ziet men, hoe onder veel on
gunstiger omstandigheden onze voorva
deren tal van meren en plassen hebben
drooggelegd, vaak onder geldgebrek en
met technisch zeer onvolkomen hulpmid
delen, dan behoeft men toch waarlijk niet
t.e versagen.
De tijd is1 er eerder bij uitnemendheid
geschikt voor.
Na den .oorlog zal er energie ,'zajn voor
'een groot nationaal plan, dat den geest
des volks toespreekt. Financieel rekent
dat het werk zich op den duur zelf
d kunnen 'bedruipen. En wij zijn door
j, °°rlQg gewend geraakt om groote
te doen, en deze door zuinigheid
Smïïi 6 enerêie weer te boven te
Het is een mooi onderwerp van wet
geving voor het neutrale jaar, datl straks
komt.
Alleen zal men er iets op' moeten vin
den, om te zorgen, dat artikel1' 6, dat de
nadere uitvoering afhankelijk stelt van
een wet betreffende militaire voorzienini-
gen in verband met het plan, niet de
kapstok wordt, waaraan de geheele zaak
vwordt opgehangen.
Beter, dat men het ontwerp niet aan
neemt, dan dat men het wel aanneemt,
maar niet uitvoert.
Het plan is "reeds een halve' eeuw van
alle kanten hekeken en dit ontwerp is
het vierde, dat aan de Volksvertegen
woordiging wordt voorgelegd. Men moet
nu kiezen of deelen en geen half werk
leveren.
Aan een enkel papieren plan beeft men
niets.
Beknopt overzicht van den tosstand.
Weder weinig of geen geruchtmakend
nieuws op de fronten. j
In het Westen, op den grond, vinnige
strijd, ofschoon de wederzijdsche suc
cessen van lokaal karakter zijn; in de
lucht onafgebroken levendige'actie. Tien
tallen bommen werden geworpen, maar
ook werden tienlallen machines neerge
schoten.
In den Wij tschae te-sec tor toenemende
artillerie-actie.
Op het Zuiderfront kenmerkt de worste
ling zich door hevige aanvallen dei' Oos
tenrijkers.
Het Romeinsche stafcommuniqué meld
de: ij,Ten O. van Gürz en op de Karst
werd de vijandelijke artillerie-actie, welke
reeds eenige dagen aanhield, eergisteren
nog. heviger en .strekte zich uit van
Vertobizza tot. de zee.. Het artillerie-vuur
Wiiisl bijznin.i fir .hmng— op. drza unolfiao nqi
den San Marco en op de Dosse Faiti-
linies en ten Oosten van Floudar.
„Onze artillerie beantwoordde het vuur
pn beperkte de aanvalspogingen van den
vijand.
„Op de W. hellingen van den San Marco
wist de vijand na door zijn artillerie
vuur de verschansingen van onze nieuwe
linie volkomen vernield te Lebben,door
een massa-aanval' in eenige voor
uitgeschoven elementen te drin
gen.
Door een onmiddellijk ingrijpen van
onze versterkingen werd de vijand er
weer met zware verliezen uitgeworpen."
Over verliezen gesproken, de Italianen
moeten het nu gewonnen terrein welt zeer
duur betaald hebben.
In het Weensche stafbureau heeft men
uitgerekend, dat de vermindering aan
jnanschappen der Italianen totaal 180000
man bedraagt.
Nota, bene: alleen bij den tienden Ison-
z o-slag.
Men. begrijpt, dat een leger als het Itali-
aansche, nu maar niet aanstonds gereed
kan zqin, om op het eerste sein der En
tente mee te doen aan het beraamde
algemeene offensief.
We verstaan ook, dat Duitschland met
gerustheid de resultaten van den hieu
wen aanval afwacht.
Meer en meer wordt duidelijk, dat het
bereiken van het oorlogsdoel door de
wapenen al evenmin als door uithongering
mogelijk is.
Het blijft een doellooze moordpartij'
waaraan een einde zal moeten komen,
door vergelijk en bespreking, zonder dat
ten slotte een der partijen in staat zal
wezen de andere haar wil op te leggen.
Zou dan dit verwacht wordend offen
sief een laatste poging zijn, oml te trach
ten <le kansi te doen keeren, en een be
slissende overwinning te behalen En
zou ook, zonder dat die overwinning be
slissend is, daarna, de gelegenheid worden
aangegrepen, om den strijd te beëindigen
We hopen het van 'harte.
En we bidden God, dat Hij ons, spoedig
den vrede geve.
Hongeropstootjes in Portugal.
Wolff verneemt via Genève:
In Portugal zijn de vorige week groote
hongeroproeren uitgebroken, bij welker on
derdrukking een vrij groot aantal dooden
en gewonden zijn gevallen en zeer aan
zienlijke stoffelijke schade, vooral aan op
slagplaatsen van levensmiddelen, is aan
gericht.
Minister Affonso Cesta, wiens huis werd
aangevallen, moest op een schip vluch
ten.
Do auto van het hoofd der Engelsche
militaire missie, die de Engelsche vlag
voerde, is met steenen gegooid.
De Portugeesche regeering doet moeite
ier verbetering van den economischer! toe
stand groote hoeveelheden graan en steen
kool uit Spanje te krijgen.
Blijkens de laatste berichten zijn te
Lissabon 138 dooden en meer dan 400
gewonden gevallen en ongeveer 1200 men-
schen gevangen genomen. De schade
wordt op 50 a 60 millioen Ras. geschat.
Daar de regeering op het garnizoen
van Lissabon geen staat meent te kun
nen maken heeft zij troepen uit de pro
vincie laten komen.
Ge haviga strijd om RoeuX.
In een beschrijving van den strijd om
Iloeux schrijft Philip Gibbs in de „Dai
ly Chronicle"
„Onze mannen richtten machinegeweer-
stellingen in op den rand der' oude Duit
sche emplacementen, groeven verdedigings-
loopgraven en ruimden de lijken van
Duitschers weg die zij in dié gedekfe schuil
plaatsen vonden. Overal lagen op1 den
grond tusschen de granaattrechters en de
puinhoop yan huizen en schuren de doode
Duitschers verspreid.
Na een verschrikkelijk nachtelijk gra-
naatvuur viel de vijand in den ochtend
weder in groote getalsterkte aan. Het
schijint, dat de Duitsohe opperbevelhebber
Roeux niet in onze banden wil laten,
ofschoqn de Duitsohe troepen bij dc her
overing en de nultelooze verdediging een
groot aantal dappere strijders hebben op
geofferd.
Met den strijd van heden is de bloe
dige geschiedenis weder van voren af
aan begonnen. Nieuwe lijken zijn op de
oude gestapeld. De beker der ellende, die
op en om deze lnoopen steenen en brok
ken hout is overgevloeid, werd iveer ge
vuld.
De Duitsche soldaten kwamen in gol
ven aanzetten en sommigen van hen dron
gen door onze voorposten en barricaden
heen, ondanks onze machinegeweren, die
hen neermaaiden terwijl zij optrokken. Er
WfTlJ 1UU1 ImJda y-ikla I - -'1 Anrtth nW OA
vochten met bajonet en handgranaat.
Onze mannen hebben een tegenaanval
uitgevoerd, den vijand teruggeworpen en
de terreinwinst nog uitgebreid. Zij stre
den woest en taai waar zij stand moesten
houden en bleven hunne machinegeweren
bedienen ofschoon er soms van elke ploeg
nog maar één man over was. En na
den Duiischen aanval herstelden ziji zich
•en wierpen den vijand terug;
lk heb reeds bericht hoe j.l. Zondag
ochtend een nest vol Duitschers was ach
tergebleven in den zuidwestelijken hoek
van het dorp en hoe de Engelschen en
de Schotten, die daarheen waren gegaan,
er de Australiërs ontmoet hadden, die
met hetzelfde doel waren uitgetrokken en
hoe zij1 daar 150 gevangenen maakten.
Sedert dien heeft de .vijand twaalf te
genaanvallen ondernomen tegen de Austra
lische stellingen alleen, en nu en dan
gelukte liet hun weder even in het dorp
binnen te dringen, om telkens weer door
ons machinegeweer- en geweervuur er
uit geworpen te worden.
Achter stukken muur, ingestorte daken,
barricades van baksteenen, zandzakken en
hout tdjie nog niet van de oppervlakte
der aarde zijn weggeblazen, omdat Bul-
lecourt nog niet tot stof en asoh is ge
bombardeerd, da,ar wéken lang kleine
groepen Engelsche soldaten in het dorp
hebben gelegen liggen de mannen van
het Duitsche garnizoen verborgen te vu
ren en handgranaten te Werpen en over
liet yoor hunne stellingen gelegen ter
rein een scherm van machinegeweerko-
gels uit te spreiden.
Als .onze zware granaten op hen neer
komen gaan zij in de tunnels, maar gaan
onze infanteristen dan tot dén aanval over,
dan komen zij weder naar buiten en ver
spreiden een viuirregten om zich ,heen.
Door oefening hebben zij- het zoover ge
bracht, dat zij in dertig seconden hun
ne machinegeweren naar boven en in stel
ling hebben gebracht.
Vanochtend schijnt de tegenaanval bun
tengewoon krachtig geweest en voorafge
gaan te zijn door een hevig geweervuur
op ons deel van de puinhoopen, die eens
een dorp waren, maar nu een afgrijselijk
slachtveld zijn, waar overal lijken opge
stapeld of in diepe granaattrechters, of
over een chaos van hout en dakpannen
verspreid liggen".
Een flloorsoh schip door de Engelschen
beschoten.
Het zonder lading varende Duitsche ss
„Gamma", van Emden naai' Naxwik on
derweg, met eén Noorschen loods aan
boord, werd 2 Juni 10 u. vm. bij Jaeder-
rauma door drie Engelsche oorlogssche
pen aangehouden. De kapitein meldt, dat
dit geschiedde op een halve .zeemijl van
Rauma, wat door den loods wordt be
vestigd. De kapitein zette zelf het ss.
bij den vuurtoren van Krassheim aan den
grond; een Engelsch schip kwam langs
zijde. Toen de kapitein weigerde 'de trap
neer te laten ,schdot een officier uit de
boot. met de revolver zonder hem ech-
ter te raken. De Engelsche boot werd j
daarna teruggeroepen; opi een afstand van
500 meters schoten de Engelsche sche- j
pen vier torpedo's en waarschijnlijk ook J
eenige kanonschoten af. Eén torpedo out-' j
plofte op' het strand ,een andere viel j
■op het strand zonder le ontploffen. Nie-
mand werd gekwetst. Talrijke ooggetui-
gen bevestigen het voorval, dat dicht aan j
de kust werd afgespeeld.
Het 'Noor,sche bewakingsschip, dat van
Egersund ondeiweg was, 'zag te lli/r u,
de vier Engelsche schepen vier mijlen
van het. land in Zuidelijke richting vareii;
ziji keerden snel om en verdwenen. Een
aantal schepen Werden dien dag 'in Noor-
sche wateren door de Engelsche schpenen
langehouden.
De Noorsche gezant te Londen 'kreeg
telegrafisch bevel hij1 de Engelsche re
geering over dit voorval te protesteeren.
Korte Oorlogsberichten.
Italiaansche vliegers hebben vol
gens een officieel bericht uit Rome
bommen geworpen op Triest en andere
plaatsen in Istrië. Te Triest zijn een
vrouw en een kind gedood. In Zuid-Tirol
zijn tal van luchtgevechten geleverd.
In Oostenrijk zal een ministerie van
volksgezondheid opgericht worden.
De in de Finsche stad Abo uitge
broken groote staking breidt zich steeds
meer uit. De gemeenteraad is sedert
Woensdag op het gemeentehuis .ingeslo
ten. Er is nog slechts voor twee dagen
brood voorradig, terwijl het gebrek aan
vleesch grooter wordt. Een comité uit de
fabrieksarbeiders te Abo en in het ves-
tinggebied van Aland dreigt met wape-
Uit Stockholm wordt aan Duitsche
bladen gêseind, dat Kerenski aan tuber
culose yan de nieren lijdt en liet wel
niet 'lang meer zaf maken.
N.aar de „Roesskaja Wolja" mede
deelt, heeft. Kerenski voor alle militaire
bedrijven in Rusland den achturigen werk
dag ingevoerd.
De „Lokalanz." verneemt uit Weê-
nen: Op initiatief van de Oostenrijksche
Aero-club zal een luchtlijn Jiamburg
Constantinopel voorbereid worden. De
lengte der lijn zal worden 2850 K.M.
De kosten worden op MO millioen mark
berekend.
Do voorloopige Russische regeering
heeft maatregelen uitgevaardigd tegen het
misbruik van alcoholische dranken. Met
anderhalf jaar gevangenisstraf wordt een
ieder bedreigd, die zich in kennelijken
staat op openbare plaatsen toont of aldaar
misbruik maakt van alcoholhoudende
dranken'. Wie in staat van dronkenschap
misdrijven pleegt, zal worden gestraft met
6 tot 8 jaren dwangarbeid.
De berichtgever van het „Hamb.
Fremdenbl." te Stockholm seint uit be
trouwbare bron te vernemen, dat de Rus
sische voorloopige regeering voornemens
is het grootste deel van het vroegere
grondbezit van den tsaar op aandeelen
te verpachten of te verkoopen en daar
voor de steeds dalende Russische staats
papieren in het buitenland terug te koo-
pe|n.
Gisteren is te Argirokastro en in
andere plaatsen de eenheid en onafhan
kelijkheid van Albanië, onder bescherming
en vriendschap van Italië uitgeroepen. Er
was veel belangstelling en geestdrift on-
'der de toegeloopen bevolking. Vlieggx-s
hebben in de (door de Oostenrijkers be
zet gehouden) streken over de Vojusa
de proclamatie geworpen-
De groote raderbooten „.Groningen"
en „Holland" van den veerdienst Enk-
huizenStavoren, die verleden jaar naar
Frankrijk zijn overgebracht en gebruikt
werden voor kolenvervoer, zijn, naar men
ons meldt, onlangs in het Kanaal ge
torpedeerd.
Het Engelsche weekblad „John Buil"
klaagt over het broodgebrek in Engeland,
dat door den duikbootenoorlog met den
dag erger wordt. Op het oogenblik durft
het volk niet zijn hartewensch te uiten,
maar lang zal het niet duren, of overal
zal het heeten: Beter een halve vrede,
dan een leege maag.
Keizer Karei en Keizerin Zita be
zochten verscheidene plaatsen op het
Isonzofront.
Keizerin Zita bezocht meerdere veld
hospitalen van het Isonzo-leger, waarin
de zwaar gewonden zijn ondergebracht.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
A\b onnementsprjjai
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers-0.06
Prijs der Advertentiën.
14 regels f 0.60, iedere regel meer 15 cL
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaard*»
Bewijsnummers 5 cent.
In een der hospitalen ontmoette de kei
zerin haar oud-tante, aartshertogin Maria
Theresia, die sinds het begin van de*
oorlog als verpleegster dienst doet.
Op zijn tocht ontmoette keizer Ka-
rel ook aartshertog Leopold, die zich
'roemrijk onderscheiden heeft, en over
handigde hem de' orde van den ijzeren
kroon.
Het Zwitsersche radio-agentscha.p,
meldt, dat de haven van New-York Zater
dagmorgen voor alle uitgaande schepen
gesloten werd. De reden van den maat
regel is onbekend.
Volgens een te Kopenhagen ont
vangen telegram is de Deensche bark
„Consul Nielsen", met lijnzaad van Bue
nos Aires naar Denemarken, in den At-
lantischen Oceaan in den grond geboord.
De Deensche schoener „Freden", met
zout van Tortugal naar de Farör onder
weg, is eveneens in den Atlantischen Oce
aan tot zinken gebracht.
De correspondent van de „Lokal
Anzeiger" te Lugano seint, dat te Rome
een Engelsche tweedekker op een vlucht
naar Bagdad is neergekomen. Het is een
groot toestel met twee motoren- van te
zamen 650 P.K. De bemanning bestaat
uit zies personen.
Te Munster zal de dienst op dei
stedelijke tram gedeeltelijk worden ge
staakt, daar het grootste deel van het
personeel naar het front moet vertrek
ken en men géén vrouwen meer als per
soneel wil aannemen.
De Fransche Senaat heeft de reeds
door de Kamer aangenomen wet goed
gekeurd, waarbij zij, die in verband met
den oorlog buitengewone winst gemaakt
hebben, getroffen worden met een oor-
logswinstbelasting van vijf procent dier
winst.
morgen naar Kristiania op bezoek bij
het Noorsche hof; hij keert Zondag te-
rag.
Het dep. van buitenlandsche zaken
te Washington vernam, dat Duitschland
tracht de controle over het eiland Santa
Margarita aan Venezuela te ontnemen,
teneinde er een basis van onderzeeërs
te vestigen. Het dep. heeft president Go
mez gewaarschuwd.
ïe Chicago zijn 14 personen, w.o.
een üuitsch ex-consul, in staat van be
schuldiging gesteld wegens een samen
zwering om een oproer in Indië te ver
wekken.
De bekende Engelsche vlieger Ball
is gedood en te Annoecullin begraven.
De „Daily Express" verneemt uit
Genève: Volgens te Ziirich ontvangen be
richten moeten in de beroemde Skoda
werkplaatsen, de Krapp-fabrieken van
Oostenrijk een aantal ontploffingen heb
ben plaats gehad tengevolge waarvan 80
personen werden gedood en 60 gewond.
-Te New-York zijn een aantal' arres
taties uitgevoerd in verband met een uitge
breide actie tegen den dienstplicht. Er
zijn o.a. drie mannen gearresteerd onder
beschuldiging van hoogverraad, wegens
eén complot tegen de recruteering. Er
werden biljetten bij hen gevonden, waari|a
tot verzet wordt aangespoord. Ook werden
er arrestaties uitgevoerd in Chicago,
Springfield, New-York en elders. Van re-
geeringswege zijn waarschuwingen met
strafbedreiging gepubliceerd.
Berichten uit Shanghai wijzen op
revolutie in China. De militaire partij'
heeft een voorloopige regeering gevormd,
bestaande uit Hsu Shit Shang als dictator,
Wang Shit Shen als minister-president,
Shaod-Shulin, als minister van buiten
landsche zaken en Yuan Sbiknei als mi
nister van oorlog.
De regeering zal in het vervolg totaal
geïsoleerd blijven. De militaire partiji beeft
een strenge censuur op de telegrammen'
ingesteld.
P e „Z e e 1 and" in 1916.
In de vergadering van aandeelhouders
van de Stoomvaartmaatschappij „Zee
land", welke op 16 Juni te VlisisingeHj
wordt gehouden, zullen behandeld worden
het verslag over 1916, de vaststelling
van de balans en van de winst en verlies
rekening.
In het verslag woidt herinnerd aan het
verloren gaan van de mailbooten „Prin
ses Juliana" én „Mecklenburg", wat qok'
reeds jn het vorig jaarverslag werd ge
daan, maar tevens ook aan het bjj de
uitreis op 31 Juli op een mijn loop**
