Uit dö Provincie,
Karknisuws
Onderwijs.
Prediklieiirteri»
Landbouw en Veeteelt.
Leestafel
Aan den arm van zijn ouden vriend,
den heer Van Bijlandt,gevolgd door zijn
naaste faniilieledcn, die door de overige
leden der Commissie van ontvangst wer
den begeleid, trad de jubilaris, onder har
telijk applaus der aanwezigen, binnen en
begaf zich naar den voor hem bestemden
zetel.
Onmiddellijk daarop nam Jhr. Mr. Dr.
D. J. de Geer, voorzitter der Commissie,
het woord.
Na een hartelijke toespraak ging spr.
over tot de onthulling van liet beeld.
Moge het, aldus besloot spr., medewer
ken om bij het nageslacht de gedachtenis
levendig te houden aan Jhr. Mr. A. F.
de Savornin Lohman het parlementslid
par droit de naissance, den vurigen min
naar der waarheid, den nobelen strijder
vtior vrijheid en recht".
Nadat het luid applaus, hetwelk op
deze rede volgde, was verstomd, werd
onder opnieuw opklinkende toejuiching
het voorloopig door Toon Dupuis in gips
uitgevoerd goedgelijkend borstbeeld van
d&u jubilaris onthuld, waarbij den tach
tigjarigen tevens het album met de na
men der deelnemers aan het huldeblijk
jverd aangeboden.
Onder deze namen komen voor die van
H. M. de Koningin-Moeder, de Ministers
Cort van der Linden, Treub, Lely en
Loudon, den vice-president van den Raad
van State, en de leden van den Raad
van State de heeren Cool en Harte van
Tecklenburg, van den Minister van Staat
Dr. A. Kuyper, van vele leden van Eer
ste en Tweede Kamer, behoorende tot
allo fraction.
Na de onthulling van het borstbeeld
sprak nog de heer D. Fock, voorzitter
der Tweede Kamer. Deze had gewenscht,
dat de sluiting der Staten Generaal een
.week later had plaats gehad, teneinde
den heer Lohman in een openbare verga
dering der Tweede Kamer te kunnen hul
digen. De jubilaris had daarop recht, want
men kon zich de Tweede Kamer een
voudig niet vooretellen zonder Lohman,
naar wien alle leden zoo gaarne luisteren.
Ik hoop, dat de grijze staatsman nog
lang tot het Parlement zal behooren,
iwaarvan hij een groot sieraad is.
En nu was het woord aan den jubi
laris zelf, die met aanvankelijk door ont
roering zacht klinkende, doch later krach
tige stem zijn dank uitte voor de hem
gebrachte hulde.
De heer Lohman verklaarde buitenge
woon getroffen te zijn door hetgeen hij
had zien geschieden en hetgeen hij had
aangehoord.
Het denkbeeld der huldiging was uit
gegaan van „De Nederlander", die al is
dit blad niet zijn kind, toch nog heel
klein was toen spreker tot hoofdredacteur
van het orgaan werd geproclameerd. En
wat hem nu zoo bijzonder getroffen heeft,
is fljat toen het plan van „De Neder
lander" bekend werd, zooveel personen
van de meest uiteenloopende richting ge
vraagd hebben te mogen meedoen. Het
heeft hem getroffen, niet omdat hij zou
gedooven een allemansvriend te zijn, maar
omdat hij gesteld is op de achting en
jvaardeering van anderen en omdat hij
overtuigd is zijn tegenstanders dikwijls te
hebben gekwetst, ook waar zulks niet
noodig was. En dit deed hem leed. Als
bij nog voor verbetering vatbaar is, zal
daartoe zeker medewerken de vele vrien
delijkheden, welke hem dezer dagen ook
van zijn tegenstanders zijn toegestroomd.
In de hulde, hem gebracht, ziet spr.
de erkenning van weer een stap voor
waarts voor de vrijheid van consciën
tie en voor recht voor allen. Daarom
is de hulde hem zoo bijzonder aange
naam.
We gaan door uitbreiding van het kies
recht een nieuwe toekomst tegemoet. Spr.
ziet daar niet tegenop, .omdat wanneer
men open tot het volk zegt hoe de za
ken staan, dat volk ten slotte steeds den
goeden weg zal opgaanwanneer de volks
vertegenwoordiging maar niet vergeet,
dat het haar taak is de regels voor het
recht vast te stellen en de wetten.
Ook op deze rede volgden hartelijke
toejuichingen. Na afloop van het offi-
cieele gedeelte der plechtigheid werd thee
aangeboden, terwijl gelegenheid werd ge
geven den jubilaris de hand te druk
ken. De eerste, die van deze gelegen
heid gebruik maakte, was Dr. A. Kuy
per.
Brandstoffen en licht in Zuid-
Bevelands bodem.
Wanneer de spoortrein u brengt van
het lieflijk gelegen station 's Heer Arends-
kerke naar Goes, ziet ge het prachtige
vee in de poelweide grazen. Juist de
poel is de plaats waar we wezen moe
ten. Hier toch houdt de bodem in wat
tegenwoordig productief zou kunnen ge
maakt worden, het is toch nog zoo veel
eeuwen niet geleden, dat het darink del
ven in de poel een groote tak van in
dustrie vormde voor de toenmalige be
woners van Goes en omstreken. Eer Goes
600 inwoners telde had het in navol
ging van andere Zeeuwsche plaatsen zijn
zoutkeeten. Deze toch waren het eenige
middel van bestaan, en waar kon men
beter zout krijgen, en waar was het ge
makkelijker te bereiden dan in Zeeland?
De tijd was voorbij, dat men expres groote
houtvuren aanstak en met zeewater (zout
water) bluschte om zout te bereiden;
men deed het nu met Zeeuwsche turf,
dat werkte veel voordceliger.
Men had bemerkt J)ij graafwerken, dat
«r onder de bovenlaag der klei veen
werd aangetroffen. Men noemde dit d e r
r i e. Na deze uitgespit te hebben liet
men ze drogen en dit vormde de toen
malige Zeeuwsche turf, die zeer goed
brandt. Doze derrie, die evenals alle turf-
veen eigenlijk bestaat uit vergane over
blijfselen eener voormalige plantenwe
reld werd na gebrand te zijn met zee
water gebluscht; zoo verkreeg men een
heerlijk fijn zout. Daar het uitgraven van
veen meer voordeel afwierp dan het land
als bouwland te gebruiken spitte men
veen uit, men bouwde vele zoutkeeten,
voerde het zout, dat een goeden smaak
had, uit, zelfs tot in het buitenland; dui
delijk kan men de sporen der uitgraving
nog zien op menige plaats in Zuid-
Beveland. Ook buiten de poel, vooral bij
dorpen aan zee gelegen.
Zou dit weer niet in den brandstof-
fennood eenigszins kunnen voorzien?
Zeker zou het een groote aanvulling zijn
in den a.s. winter.
Dat er brandstof in de poel en op
menige laag gelegen plaats op Zuid-Be
veland aanwezig is behoeft geen nader
onderzoek, maar wel zou een onderzoek
naar bron- of moerasgas zeker gewenscht
zijn.
Do geschiedenis leert ons toch, dat
zoo men met een stok in den modderigen
bodem van slooten of poelen roert, men
gasbellen krijgt; wordt op die plaats een
nortonbuis geslagen op vrij groote diepte,
zoo wordt een uitweg verleend aan het
moerasgas. Zeker zal het slaan van een
nortonpomp in Zeeland niet gemakkelijk
gaan, daar de bekende zandlaag een
groote hinder zal zijn. Proefnemingen
dienen voorzichtig gedaan te worden;
beter nog is het dit aan een deskundige
over te laten. Daar dit onderzoek eenige
onvermijdelijke onkosten met zich brengt,
verdiende aanbeveling in dit geval, het
combineeren van al de Zuid-Beveland-
sche gemeenten tot het gezamenlijk be
talen der te maken kosten, daar er toch
een algemeen belang mee gemoeid is.
Als men een deskundige aanwijst tot
onderzoek, zal zeker tevens het onderzoek
naar liet voortbrengen van electriciteit
door ebbe en vloed niet verzuimd worden.
Mogen deze aanteekeningen bevorderlijk
zijn voor verlichting en verwarming ten
behoeve der bevolking van Zuid Beveland.
De Kr.
Goes, Zomermaand I '17.
Apotheken.
Zondag zal te Goes geopend zijn de
apotheek van den heer G. v. d. Hoek;
te Middelburg, die van dhr. L. K. van
der Hai'st J.Jzn.;
te Vlissingen, die van dhr. S. J. En-
gering.
De commandant der stelling van
de Monden der Maas en der Schelde
heeft het verblijf in zijn gezagsgebied ont
zegd aan Otto Vogel, Duilsch koopman,
wonende te Friedrichstadt en aan drie
Belgen de gebroeders Allonsius, wonende
te Overslag. Allen zijn betrokken bij den
smokkelhandel.
Middelburg. Naar wij vernemen is aan
den heer E. W. Hendrikse op zijn Ver
zoek eervol ontslag verleend met 1 Juni
als directeur der N. V. Hendrikse en
Co's Bankiers en Effectenkantoor te Mid
delburg.
Goes. A.s. week moeten de Bonboek-
jes weder worden omgewisseld. Aan het
Distributiebureau Kade D 30 bestaat daar
toe gelegenheidMaandag voor de nos.
1600, Woensdag voor de nos. 601-1200,
Donderdag voor de hoogeTe nummers.
Bonte of blauwe aardappelen zijn bij de
aardappelhandelaars volgende week ver
krijgbaar.
Nieuwe telefoonaanslui
tingen:
Goes, 129 F. C. A. Hoornick, fruit
handel, caf^. „de Kroon"; 130 J. Don-
ner Meij'ler, manufacturen en heerenklee»
ding; 131 E. Verbeem kruidenier; 132
M. Yeeriis, koloniale waren; 133 Water
schap de breede watering bewesten Ier-
seke, polderhuis.
Waarde, 8 A. van Fraassen, in land-
bouwproducten en zaden.
Kap el le, 9. Vermelding naast no. 9
wijzigen in: P. Zegers, koopman en com
missionair in fruit enz.
Goes, no. 28 Korenbeurs enz. wij
zigen in 28 hotel „de Korenbeurs".
lerseke. Vanaf 1 Juni zal de gasfabriek
ten onzent gas leveren van des morgens
5 tot des avonds 8 uur; inzonderheid
voor den arbeidenden stand een uitkomst.
Wolfaartsdijk. Door ingelanden van het
Waterschap Oud Wolfaartsdijk is in de
op 31 Mei gehouden vergadering de reke
ning en verantwoording over 1916'17
vastgesteld in ontvang op f 11088.495 en
in uitgaaf op 'f10075.321. De begrooting
voor 1917'18 is in ontvang en uitgaaf
vastgesteld op f 12113.275, terwijl het
dijkgeschot bepaald werd op f 15 per
H.A. (in 1916'17 bedroeg dit f 13.50
per H.A.)
Op de staat Van aanbeveling ter be
noeming van een gezworene wegens pe
riodieke aftreding van den heer J. A.
Koert weiden geplaatst de heeren J. A.
Koert, L. Overbeeke en Job. Smallegange,
allen te Wolfertsdijk.
Door ingelanden van den Nieuw-
Sabbingepolder is in de op 31 Mei ge
houden vergadering de rekening en ver
antwoording over 1916'17 vastgesteld
in ontvang op f 1099.62s en in uitgaaf op
f 1066.645. De begrooting voor 1917/18 is
in ontvang en uitgaaf vastgesteld op
f1048 68, t er wijl' het dijkgeschot eveu-
als3 in 1916'17 bepaald werd op f7.50
per H JL'.
Door ingelanden van den Heeren
polder is in de op 31 'dezer ge
houden vergadering de rekening en ver
antwoording over 1916- '17 vastgesteld
in ontvang op f 1527.78 en in uitgaaf
op fU13.905. De begrooting 1917'18
is in ontvang en uitgaaf vastgesteld -op
f 1492.03-"', terwijl het dijkgeschot op f 4
per II. A. (in 1916—'17 bedroeg dit f4.50
per H. A.) is bepaald.
De heer L. Zuijdweg werd tot gezwo
rene herkozen.
Door ingelanden van den Oos-t-
Nieuwlandpoldei is in de op 31 .Mei ge
houden vergadering de rekening en ver
antwoording over '1916'17 vastgesteld
in ontvang op f 1856.25"' en in uitgaaf
op f 1390.50. De begrooting voor 1916'17
is in ontvang en uitgaaf vastgesteld pp
f 1864.66', terwijl het dijkgeschot be
paald werd op f7.50 per 11. A. (in 1916
—'17 bedroeg dit f 6.50 per H.A.)
Op den staat van aanbeveling ter be
noeming van een gezworene wegens pe
riodieke aftreding van den lieer C. van
Nieuwenhuijzen werden geplaatst de hee
ren C. van Nieuwenhuijzen, 11. Minnaar
en A. Remijnse.
Borssele. Donderdagmiddag vergaderde
de gemeenteraad. Alle leden waren te
genwoordig. De notulen werden voorgele
zen en onveranderd goedgekeurd. Aan
de orde was de verpachting van de
jacht. B. en W. stelden voor de
jacht voor den tijd van 12 jaren voor
1400 te verpachten aan dhr. Wouters!
Dhr. de Regt zag liever, dat de jacht
publiek werd verpacht. Bij stemming
bleek dat 6 leden stemden voor liet
voorstel van B. en W. en één voor dat
van de Regt. Verder namen de leden van
den raad nog zitting in het stembureau
voor de Prov. en de Gemeenteraads
verkiezingen.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Bergambacht. H. Evvoldt
te'Aalburg en IJeesbeen; te Omme
ren (toez.), G. Grootjans Jr. te Otterlo;
te Muiderberg, 11. Altevogt Jr. te Maas
dam; te Middelie, IE J. I). R. Thee-
s.ing te Kolhorn.
Aangenomen naar De Rijp, door D.
v. d. Most van Spijk te O. en W. Graft-
dijk; naar HarkstedeScharnier, door
J. C. Kars te Winkel.
Bedankt voor Schoonhoven, door M.
van Grieken te Delft; voor Loon op
Zand, G. Grootjans Jr. te Otterlo.
Ds. A. van Griethuijsen van Ha-
gestein hoopt Zondag intrede te doen
te Oud-Vossemeer, na bevestiging door
ds. J. W. Versclfoor van Poortvliet.
De schraalste predikants
traktementen in de classis
Goes. Hot Classikaal Bestuur van Goes
besloot 'in verband met het „Aanpak
ken" van de heeren Van Oeveren c.s.
een poging te wagen om het minimum-
traktement der predikantsplaatsen in de
classis te brengen op f1500. Het be
stuur ging uit van de gedachte, dat de
arbeider zijn loon waardig is, en dat
de ge m e e n t e n verplicht zijn voor het
levensonderhoud der predikantsgezinnen
te zorgen. Een commissie, waarvan de
ouderlingen van het Class. Bestuur le
den zijn, werd benoemd, om te onderzoe
ken wat er te doen was in het belang
der schraalst bezoldigde predikantsplaat
sen. Een tijdroovende correspondentie
werd (pnoerd. Tal van samenkomsten
had do commissie met verschillende kerk
voogdijen. Door hun invloed werd van
sommige predikanten het traktement ver
hoogd of duurtetoeslag gegeven. Zij wist
ook het solidariteitsgevoel to verleven
digen, zoodat rijke kerkvoogdijen steun
boden aan meer arme gemeenten. Het
prachtig resultaat was, dat zeven arme
kerkvoogdijen in staat gesteld werden het
predikantstraktement op te voeren tot
f 1400 a f 1500. De predikantsplaats vair
Baarland is nu do ininst bezoldigde in
de classis. De gegoede kerkvoogdij is niet
gezind het predikantslraktement tot- het
minimum te verhoogen.
De kerkeraad van Leiden richtte on
langs tot de synodale commissie der Ned.
Herv. Kerk het verzoek, om het initiatief
te nemen, ten einde in verbinding met an
dere kerken te geraken tot een getuige
nis tegen het geweld van den oorlog.
Ruim vierhonderd kerkeraden betuigden
hiermee hun instemming.
Naar het Weekblad der Ned. Herv. Kerk
bericht, heeft de synodale commissie be
sloten, aan dit verzoek te voldoen, en uit
haar midden een commissie benoemd, die
uit haar n;tam in yleze zaak handelt en
die in de eerste plaats hiervan mededee-
ling doet aan het bestuur van de Ned. af-
deeling van den Wereldbond der Kerken
met een uitnoodiging tot medewerking.
Aan deze commissie is opgedragen,
te. de verschillende Protestantsche
kerkgenootschappen- hier te lande uit te
noodigen tot het zonden van hun .af
gevaardigden naar een vergadering, om
aldaar een gemeenschappelijk getuigenis
op te stellen, waarmee men zich Zal wen
den tot de Protestantsche kerkgenoot
schappen in de neutrale landen, en om
er te handelen over de vraag, of en zoo
ja, op welke wijze men voeling zal kun
nen zoeken met de Protestantsche .ker
ken in de oorlogvoerende landen;
2e. aan de geestelijke overheid der
Roomsch-Katholieke en Oud-Katholieke
kerk mededeeling te doen van hetgeen
door de onder 1 bedoelde vergadering
zal1 worden besloten.
Geref. Kerken.
Beroepen te Nieuw-Dordrectit, M. Post
te Gees: te Koudekerk a. d. Rijn,
D. van Dijk te Knijpe.
Bedankt voor Witmarsum, door A. C.
Heij te Tienhoven.
Op de algemeene vergadering der
vereeniging van Predikanten bij de Ge
ref. Kerken in September te Utrecht zal
dr. S. Greydanus te Peasens en Modder
gat spreken over „de Christus-regeering
en den tegenwoordigen wereld-oorlog";
ds. F. Kramer te Beverwijk over „de ver
schillende behandeling, dér O. T. proble
men bij Ethisehen en Gereformeerden";
prof. dr. II. H. Kuyper te Amsterdam over-
..revolutie en reformatie"; prof. L. Linde
boom to Kampen over „nieuwe teeke
nen bij nieuwe jijden" en dr. J. C. de
Moor te Amsterdam over „het meeleven
der hemellingen met God< kerk op aarde."
Goes In 1917 worden 10 plaatsen als
surnumerair der posterijen en telegrafiel
waaronder één voor eene vrouwelijke
candidaat, beschikbaar gesteld voor hen,
die in het bezit Zijn van een einddiploma
van eene Hoogere Burgerschool, 'Gymna
sium of daarmee gelijkgestelde inrichting
van onderwijs.
Aanmelding behoort te geschieden bij
het Hoofdbestuur der Posterijen en Tele
grafie te 's Gravenhage, vóór l September
e.k.
Inlichtingen zijn te verkrijgen bij den
directeur van het post- of telegraafkantoor
te dezer plaatse.
Wissenkerke. Geslaagd op het examen
voor Boekhouden, uitgaande van de Ver.
van Leeraren te Amsterdam, mej. E. A.
van der Heijde, alhier.
Benoemd tot leeraar in het teekenen
aan de H. B. S. voor jongens te Leiden,
de heer J. H. Wattez te Middelburg.
Blijkens „De Standaard" is de toe
stand van prof. dr. J. Woltjer weder
minder gunstig, terwijl prof. dr. Sillcvis
Smitt bij den voortduur in beterschap
toeneemt
Heden promoveerde aan de Vrije
Universiteit te Amsterdam tot Doctor in de
Godgeleerdheid, op proefschrift „De Na-
tuurphilosophie en het Theïsme", de heer
II. Wi. Smit te lerseke.
Van de 26 stellingen, behoorende bij dit
proefschrift, luiden de laatste zes als
volgt
De formule „toegang vragen tot het
H. Avondmaal" mag niet de oorzaak wor
den, dat de formule ..belijdenis des ge
loofs afleggen" geheel verdwijnt.
De geringe eischen, die de R. K. Kerk
zoowel als de voorstanders eener „volks
kerk" aan haar leden stellen, hebben
groote verzwakking van het zondebewust-
zijn ten gevolge.
De tegenwoordige dooppraxls in de Ge
reformeerde "Kerken eischt een korter
doopformulier.
Het .is schadelijk voor het leven der
Kerk subsidie van den Staat te aanvaar
den.
Het is niet wenschelijk, dat de geeste
lijke! verzorger eener stichting tegelijk
haar directeur is.
De opleiding aan de Theologische
School te Kampen is niet „kerkelijk" en de
theologische opleiding aan de Vrije Uni
versiteit gaat niet uit van een „ver
eeniging".
Zondag 3 Juni 1917.
Ned. Herv. Kerk.
9p Zuid- an fêoorri Bevelend.
Baarland, vin. en mn. ds. Meloen.
Biezelinge, 9.30 u. ds. Klomp, 2 u. ds.
Hennanides.
Borssele, 9.30 en 2 u. ds. Elenbaas.
Colijnsplaat, vm. en nm. ds. Feijkes
Cortgene, vm. en nm. ds. Lijsen.
Driewegen, 2 u. ds. Jonker.
Ellawoutsdijk, vm. ds. Bins,
's Gravenpolder, vm. en nm. ds. Gerretsen.
Hansweert, 9.30 en 2 u. dhr. Lensvelt
Heinkenszand, 9.30 en 2 u. ds. Warners,
's H Abtskerke, 9.30 en 2 u. ds. v. d.
Plassche.
'sH. Arendskerke. vm. en nm. ds. de
Voogd.
ïs! Heeren hoek. 2 u. ds. Buimnk.
'slH. Hendrikskinderen, vm. g. d., nm.
ds. Steenkamer.
Hoedekenskerke, 9.30 en 2 u. ds. v. Essen,
lerseke, 9.30 u. dhr. Sandee. 2 u. ds.
Wijngaarden.
Kamperland, vm. en nm. ds. Koenekoop.
Kapelle, vm. dr. Schmidt, mn. geen dienst.
Kats, 10 eu 2.30 u. ds. Moerman.
Kattendijke, vm. en nm. ds. Andreae.
Kloetinge, vm. en nm. ds. Meloen.
Krabbendijke, 10 u. dr. Wieten van
Zwaagwesteinde en 3 u. ds. Muller
Kminiugen, 9.30 u. ds. Homburg, 2 u.
dr. Schmidt.
Nieuwdoip, (bewaarschool), 9 u. ds.
Ruinink.
Nisse, vm. en nm. ds. Pont.
Oudelande, 9.30 en 2 u. ds. Kloek.
Ovezand, 9.30 u. ds. Jonker.
Rilland-Bath, 10 en 2.30 u. ds. Visser.
Schore, 9.30 u. ds. Hennanides van Kerk-
Avezaath, 2 u. ds. Klomp.
Waarde, vm. ds. Wijngaarden
Wemeldinge, 10 en 2 u. ds. Drost.
Wilhelminadorp, vm. ds. Steenkamer, nm.
geen dienst.
Wissenkerke, 10 en 2.30 u. ds. v. d.
Linde.
Wolf er Lsd ijk, 9.30 en 2 u. d« S;egenga.
Op Walcheren
Arnemuiden, 9.30 en 2 u. ds. Mulder.
Biggekerke, vm. ds. Schuurmans Stekho
ven
Domburg, 9.30 u. geen dienst, 2 u. ds.
Koldewijn. bed. H. Doop.
Gapinge, vm. en nm. ds. Maas.
Grijpskerke. vm. ds. Koldewijn.
Kleverskerke, 10.30 u. ds. Seminelink.
Koudekerke, vm. en nm. ds. Postma.
Meliskerke, 2 u. ds. Schuurmans Stek
hoven.
N. en St. Joosland, 10 en 2.30 u. ds. Tak.
Oostkapelle, vm. ds. Jonker, nm. geen
dienst.
Ritthem. vm. en nm. ds. ten Hove.
Serooskerke, vm. en nm. ds. Müller.
St. Laurens, vm. en nm. ds. v. 'tHoff.
O. en W. Souburg, 9.30 u. ds. Terneden.
2 u. ds. M. v. Ernpel.
Vrouwepoh'.er, vm. d-. Kroeze
Veere, vm. en nm. ds. Werjland.
Westkapelle, vm. en nm. ds. Reus.
Zoutelande, 9.30 en 2 u. ds. de Wijk.
't Zand, 10 u. ds. de Ligt, 6 u ds.
Seminelink.
Geref. Gemeenten.
Goes, 9.30, 2 en 6 u. ds. Fraanje.
Kwaliteit en kwantiteit..
Wanneer er ooit in ons land een tijd
geweest is. dat de kunstmest gewaardeerd
werd, dan is bet wel de onze, nu het
gemis zoo pijnlijk wordt gevoeld en nu
ook op landbouwgebied wordt ondervon
den, dat de heugenis van beter dagen
den angel van het leed scherpt. Het is
geen vreemd verschijnsel, dat men eene
goede" gave eerst dan waardeert, wan
neer zij ons ontnomen wordt. Menigeen
stelt de gezondheid eerst dan op prijs,
als hij ziek is. Zoo gaat het tegenwoordig
ook met de kunstmest. Wat heeft deze
niet vaak een zwaren strijd te voeren
gehad, om het burgerrecht te veroveren
bij onze landbouwers. Wat werden er
niet dikwijls bezwaren naar voren ge
bracht, die niets andere waren dan mis
verstand en vooroordeel. Wij herinneren
ons nog maar al te goed den tijd, bijv.
waarin tegen het gebruik van het Chi-
lisalpeter niet weinig 'gesputterd werd.
Wanneer men zag, dat door het gebruik
van Chilisalpeter een welig gewas ver
kregen werd, dat zijn prachtig groene
kleur een lust der oogen was, dan sprak
men smalend van groenververij, of men
voorspelde met zeker welbehagen eene
uitputting van den bodem. De verstan-
digen lieten die praatjes voor wat zij
waren en gingen stillekens hun gang.
Of zij er wèl bij voeren? Het antwoord
op die vraag wordt gegeven door de ver
zuchting, die, als een variatie op een
thans zeer gangbaar gezegde, nu maar
al te vaak gehoord wordt, de verzuch
ting n.l.„Had ik je maarl" Ja, hadden
wij maar wat meer Chilisalpeter, dan
zou, menschelijkerwijze gesproken, de
"kans op een goeden hooi- en graanoogst
grooter zijn dan thans. Niet alleen grooter
ten opzichte van de hoeveelheid, maar
ook in betrekking tot de kwaliteit. En
op dit laatste, dat door een gepaste
bemesting met Chilisalpeter de kwaliteit
veler gewassen verbeterd wordt, mag wel
eens gewezen worden, al is het ook, dat
velen er reeds van overtuigd zijn. Met
de verbetering der kwaliteit bedoelen wij,
dat het gehalte aan het, voor de voe
ding van mensch en dier zoo waarde
volle eiwit, door een bemesting met
Chilisalpeter aanmerkelijk stijgen kan.
Reeds meer dan dertig jaren geleden
werd door Stützer op dit gewichtige feit
de aandacht gevestigd. En het zal goed
zijn, wanneer onze landbouwers voor de
toekomst van deze waarheid overtuigd
zijn. Het zou thans schatten waard zijn
als wij voor d<' voorziening in de behoef
te aan voedsel voor mensch en dier min
der afhankelijk waren van het buiten
land, en ook in de toekomst zal een
intensieve landbouw een volksbelang zijn,
waarop wel ter dege gelet mag worden.
De intensieve landbouw, die uit den bo
dem haalt wat er uit te halen valt, is
niet alleen voordeelig voor den landbou
wer, maar ook profijtelijk voor heel ons
volk. Het is gelukkig, dat. onze land
bouwers dit beter beseffen dan vroeger
en dat zij steeds meer en meer naar
middelen grijpen, die tot het gewenscht*
doel voeren en dat zij daarom, óók veel
meer dan vroeger, en ook veel oordeeb
kundiger, de bemesting met Chilisalpe
ter toepassen.
De Minister van Landbouw heeft be
paald, dat aan de lijst van stations, waar
inlading van groenten onder ambtelijk toe
zicht kan geschieden, wordt toegevoegd:
Kapelle-Biezelinge.
Woord en Beeld geeft x>. a por
tret van pref. mr. P A. Diepenhorst,
hoogleeraar aan de V. U. en hoofdredac
teur van „De Rotterdammer"; vele foto's
betreffende den veenbrand in Drente; en
oorlogskick jes.
De zesde wedstrijd vraagt de aandacht
der lezers.
De Spiegel begint met foto's
van den veenbrand, o. m. van het bezoek
van de Koningin aan de plaats der ram
pen; en leidt ons verder in den gee^t
naar Tropisch Nederland. Een mooie foto
van de Zeeuwsche Mandenmakerij te Gmte
trekt zeer de aandacht.
