oenkraag Ao. 196 Donderdag 24 Mei 1917 irlij Xoolplanten 31e Jaargang OHOUT HOUT irg. 30 Dennen n (Musterd). ti's Irie Vaarsjes, !engstveulens,| iügen van Wnlier Floor' ip Klijfhout, lundvleesch. lidsknecht, e Werkmeid iede Meisje mstbode, lienstbode De Groofe Oorlog. rg billijken prijs Irden prijs te koop [koete koop /art Merrieveulen, 'rood-, Beschuit- enj ïakkersknecht, Binnenland Bergen op Zoom o erd.j ook te koop pc 3QRN, Bouwmateri e. IRHANDEN I per K.G., >rshout). jd BAKKERSHOUT ne partijen. Brie ver motto „Brandhout" lie Courant". KOOP gedeelten te koop. IR, JSpruitstraat B 65, Ibij S. FRAN CKE K O O P LB, Koudekerke. |en compleet). >t. Laurens A 44. I' i K O O P 'AARDEN, met veulens, geboren| Maart 1917. ;bles Hengstveulen,! j-i 1917, bij J. HEIJNS-] r, Wolpliaartsdijk. KOOP [Krappeneiland, Bigge] van haar 3de kalf bijl IK, Zandijk bij Veere.] luim voorzien van [)RIESSEN, Seisstraat.| KOOP bij J. MINDERHOUI Westkapelle. koo:E SOSSCHAART te Meliskerke.| pgd JN, Gsdipl. Hoefsmid] agd ide werk an. Eenigszinsl ■i de banketbakkerrj isl Ij J. p. LEENDERTSE.j Imaanden wordt leneden de 18 jaar, en| iken. Zicli te vervoegen! ind gevraagd DIJKE, Landbouwer,] lijk der tegenwoordig®! HERDINK, Kloeting®11 Uitgave v&u de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers i Sosterbaan Le Cointre, Goes. Zeeuwsche Stemmen. CVIIT. He) artikel van dr. B. Wielenga in „Stemman des Tijds" van deze maand heb ik met veel genoegen gelezen; voor al hef gedeelte, waarmede de geachte schrijver ons de oogen opent voor de esthetische armoede bij onzen openba ren eeredienst. „De Zeeuw" heeft onlangs het voor naamste gedeelte hieruit overgenomen. Mij dunkt, bij vele lezers, die gen open oog hebben voor het schoone en die bij alles den esthetiseben toetssteen plegen aan ie [eggen, in de eerste plaats bij de handelingen in de bedehuizen, zijn do opmerkingen van dr. Wielenga in goede aarde gevallen, maar ik stel mij toch voor, dat ze bij sommigen nog den in druk gemaakt hebben als de kei van 'buurman's zoontje, die een ruit aan grui zelementen gooit. Die „sommigen" zullen danig in hun -wiek geschoten zijn door een- ernstige aanmerking op de berijming van Psalm 105 b.v. D sprinkhaan en dc kever kwamen, Gelijk een talloos leger, samen. Dl „sommigen" zijn tevreden met hun „hokkerig" kerkje, ook al zou de kas wel de stichting van een nieuw gebouw gedoogen. Ze zijn tevreden met de „beèsclte muziek" drensende orgels, zij meenen niet beter hun stemming te kun nen vertolken, dan door de noten een behoorlijke lengte te geven, en ze 'des- nood r nog te verbinden met een draai, die wel is waar van fantasie getuigt, maar niet bepaald aan de Stichting be vorderlijk is. Laten wij 'tdien „sommigen" niet kwa lijk nemen, dat ze niet beseffen welk kreupelrijm zij soms zingen, want -dit vermag slechts' gevoelige zielen te ieleedigen. Maar 'toch behooren ze volgens "Wie lenga tot de „Christenen, die Zich trotsch voelen om hun esthetische armoede, om dat zij' die armoede aanzien als kenmerk van verkieing". Zeer terecht wordt dan opgemerkt, dat wie zichzelf armer maakt dan hij is, den Christus beleedigt, Die arm geworden is, om ons rijk, ook esthetisch rijk, te ma- keft. Ook de dominees krijgen een lesje mee. Lang niet malsch. Er zijn er natuurlijk velen, wien in dit opzicht geen verwijt treft, doch wien de schoen past, zal hem wel aantrekken. Toch geloof ik voor mij, dat de pre dikatie over 't algemeen aan hoogere esthetische eischen beantwoordt dan het gezang. Dit ligt wel voor het grootste deel aan de wijze, waarop de liederen uit gegalmd worden, n.l. zooals ik boven reeds heb beschreven, voor een deel ook aan de onbeholpen wijzen enhet kreupelrijm. Waar nu m.i. de gemeente in de groot ste mate tegen de esthetische eischjeu zondigt, wil liet mij voorkomen, dat wan neer de gemeente meer doordrongen wor de van de esthetische armoede, welke zij lijdt, verbetering in de aangegeven rich ting niet kan uitblijven. Als we nu reeds aan woord en wijs gingen tornen, zou door het kerkgaand publiek een schok gaan, zooals het." nim mer heeft gevoeld. Wat al vooroordeelen zouden te over winnen, hoevele misverstanden weg te nemen te zijn! Toch moeten we er naar streven om esthetischen rijkdom, vooral bij onzen eeredienst, te verkrijgen, en zou ik er misschien wat al te'hardvoch tig in menig oog bij willen voegen desnoods ten spijt van de tevredene armen. Er is al literatuur genoeg op dit ge bied. Laatst las ik nog een pleidooi van een oud-organist-koordirigent, die het zeer onkiesch vindt om ^le Psalmen Davids's op rijm te zetten en te zingen. Hij beweert, dat .hierdoor veel van de kracht der zegging verloren gaat, en wil dat men de Psalmen zinge zooals David ze heeft geschreven, ongerijmd. Bij zijn bezoek aan Berlijn, hoorde hij destijds in de Apostolische kerk op deze wijze de psalmen zingen door een ge meente van pl.m. 1000 personen. Dat recitatief zingen nu ging uitstekend en zeer gelijk. De musicus wijst er dan op, dat men, in navolging van de Roomsch-Katholieke Kerk, ook in de Apostolische Gemeenten hier te lande de psalmen zingt zooals die in den Hol- landschen Bijbel voorkomen, op de melo- diën ontleend aan de 8 Gregoriaansche kerktonen. Maar u begrijpt, dat dit standpunt niet on weerlegd bleef. Trouwens, ofschoon niet voor een klein geruchtje vervaard, als 't op den schoonmaak van onzen esthe- tica-zoldei' aankomt, schrik ik toch te rug voor de radicale- ideeën van onzen Apostolischen vriend, den oud-organist- koordirigent. M.i. is menige stelling niet onaanvecht baar. Misschien vind ik later nog wel eens gelegenheid hierop nader in te gaan. In ieder geval zullen de yolgende uit spraken weinig of geen aanvechting uit lokken Hot is mogelijk, dat de psalmen on berijmd gezongen worden. Ik voor mij voel er vooralsnog echter weinig voor, doch ik wil m'n persoon lijke meening niet opdringen. Er kleeft veel gebrekkigs aan de psalm berijming, getuige ook hot stukske Van dr. Wielenga. Niet. alle psalmen of verzen geven den oórspronkelijken tekst juist weer. Niet alle berijmde psalmen bezitten dichterlijke waarde. Over een en ander zou nog wel een krant vol te schrijven zijn. Ik wijk ook nog op de usance, om alle noten even lang aan te houden. Wij1 zijn hieraan langzamerhand gewoon geraakt, doch schoon en practisch is anders. Nu wacht ik een poosje tot de storm, door deze schijnbaar boude uitspraken gewekt, ietwat bedaard is. Mogelijk komt er een groot aantal schriftelijke protesten uit voort, welke ik 'dan in een volgenden brief hoop te behandelen-. KEES VAN DER MEER. Tweede Kamer. De rnoiie Marcbant. Roerend eens met elkaar. Toeh blijve de regee- ririg aan. Wij zijn 't roerend eens met heeren in- terpellanten. Er wordt een vreemd soort ministerieel© verantwoordelijkheid óp na gehouden. De regeering vergat blijkbaar de groo- te sociale belangen die bij1 de oproeping van den landstorm 1908 in het gedrang ko men. Wij hebben ons geërgerd over de ver klaring van den minister,, dat indien het wel mogelijk ware den landstorm later op te roepen, hij. het toch niet zou doen. We voelen, dat de regeering welbewust tegen de bedoeling der Kamer ingaat. Doch niettegenstaande alles, houden we vol, dal het ministerie moet blijven. En gelukkig heeft men dat ook in de Kamer in 't oog gehouden. Daarom stond van te voren vast, dat de h eer Marchant nog eens naar hartelust 'scherpe en bitse dingen zeggen zou eu dat daarna de Kamer, al was zij het met heml eens, toch de vlag zou strijken voor de noodzakelijkheid ,dat deze Regeering aan- blijve. Dat stond van te voren vast. En zoo is 't ook gebeurd. 't Was in 's lands belang Daarom slikken wij die. zonderlinge mi- nisteriëele verantwoordelijkheid op den koop toe. Beknopt overzicht van den terstand. Geen enkele verandering in den toe stand is op de verschillende fronten in getreden. De Oostenrijiksche bladen wijzen ei- op, dat ide Italianen in de eerste phase van den tienden Isonzo-slag slechts eeii uiterst mager resultaat wisten te behalen. Ner gens konden zij de Oos tenrijk-Hongaarsche stellingen aan het wankelen brengen, nog minder doorbreken. De bladen meenen dan ook, dat het volk het verder ver loop van den slag met het volste ver trouwen tegemoet kan zien. Dit bewijst echter tevens, dat de Ita lianen niet voornemens zijn, 't bij deze tiende poging te laten. De Zweedsche bladen putten zich uit in hysterische uitvallen tegen Duitsch- land, naar aanleiding van het torpedeeren van de drie eerder genoemde Zweedsche schepen. „Stockholms Dagbladet", dat tot dus verre sympathie voor Duitsohland toon de, schrijft: Duitschland heeft de onge rustheid inzake de 'levensmiddelenvoorzie ning nog slechts doen toenemen in een neutraal en welwillend gezind land, zon der daarmede eenig nadeel aan zijn vij anden te berokkenen. Onze sympathie is teniet gegaan tegelijk met deze kostbare ladingen. Ook „Nya Daglight Allehanda" en „Af- tenbladet" stemmen in diet den algemee- .nen kreet van verontwaardiging en af schuw, en verklaren, dat de gebruikelijke verontschuldigen thans niet voldoende zou den zijn. Men verdedigt zich van Duitsche zijde met. dc gebruikelijke verklaring, dat deze schepen zich in het „verboden "gebied" bevonden, dat hun geen vrijgeleide was verstrekt en dat de Duitsche duikboot- commandanten geen rekening kunnen hou den met de nationaliteit of de bestem ming der schepen, indien deze niet op de voor de vrije terugvaart naai- liet va derland door de Duitsche regeering aan gewezen dagen en voorzien van de door de Duitsche regeering aangegeven ondei'- scheidingsteeken, den tocht door de ver boden zone ondernemen. De Zweedsche sohe'pen hadden maar moeten wachten tot er weer eens een „vrije dag" zon zijn vastgesteld. 11 1 - Wel een schrale troost. 't. Is nog zeer de vraag, of Zwedeni daar mede genoegen zal nemen zonder meer. In een bespreking van den binnenland- sclien politieken toestand zegt de „Pes- Ter Lloyd": Nu zich de mogelijkheid van een ministercrisis voordoet, achten wij het noodzakelijk er op- te wijzen, dat alle verwachtingen welke onze vijanden op de binnenlaiidsche politieke moeilijkheden van Hongarije stellen, te gronde zullen gaan in het licht der waarheid, verkon digend, dat in Hongarije slechts de nor male gebeurtenissen van eiken parlemen tairen staat plaats grijpen. Men weet, dat 't om de kiesrechther vorming gaat, het democratische geschenk van koning Karei van de llongaarsohe minderheden. Zou Tisza, de autocraat bij uitnemend heid /daaraan medewerken 't Begon mooi /doch nu dreigt toch een breuke. Op de buitenlaWdsche politiek zal deze echter niet van invloed zijn. Geep verhouding. De numerieke wanverhouding tusschen de twee strijdende partijen springt in het oog Wanneer mien nagaat hoeveel men- schen zich in oorlog tegen de Centraleb bevinden. Volgens d'e laatste tellingen be zat de Vierbond in totaal 155.594.435 in woners, n.l. Duitschland (niet inbegrip van de koloniën) 78.837.312, Oostenrijk-Hong. 51.399223, Turk.ije 20.600.000, Bulgarije 4.766.900. Daarentegen tellen de vijandig; tegen over de Centralen staande landen niet minder dan 1,201.954.253 inwoners, en wel Engeland (met koloniën) 422.869.300 Rusland 169.334.200 Vereenigde Staten 111.722.439 Frankrijk 93.044.509 Japan 72.206.494 Italië 37.441.048- België 7.625.411 Rumenië 7.601.660 Servië 7.800.000 Montenegro 435.000 China 329.329.600 Brazilië 24.908.000 Portugal 15.240.605 Cuba 2.473.00 Bolivia 2.265.901 Panama 386.735 Totaal 1.201.054.253 Hierbij komen nog de republieken Ni caragua en Honduras. De verdedigers van de rechten der kleine naties. Het Zwitsersche blad „La Sentinelle" schrijft, dat de voedselvoorziening van Zwitserland steeds meer in het nauw komt. De pers der Vereenigde Staten, schrijft het blad, meegesleept door die van Frankrijk, wenscht maatregelen om de blokkade te verscherpen. Zij eischt, met het oog daarop, rigoureuse maatrege len tegen de neutralen, tegen Zweden en Zwitserland in het bijzonder. Het gaat er thans niet om, dat men ons wil ver bieden datgene uit te voeren wat de Ge allieerden ons levei'en, maar zelfs onze binnenlandsche producten zullen wij niet meer mogen exporteeren. De naties, die naar het zwaard gegrepen hebben, om de rechten der kleine naties te verdedigen, moesten toch begrijpen, dat men ons zoo doende het mes op de keel zet. Op die wijze zal men ons voor de keuze stel len, onder te gaan of ,aaji den oorlog deel "te nemen. Korte Oorlogsberichten. Naai' de Pall Mall Gazette mede deelt^ werd een groot aantal mijnwerkers uit South Staffordshire tot een geldboe te veroordeeld, aangezien zij geweigerd hadden aan den arbeid te gaan. De oor zaak van hun ontevredenheid' lag in het feit, dat hun dagelijksch rantsoen bier had opgehouden, terwijl zij verder slechts zeer onregelmatig steenkool voor huiselijk gebruik verkregen. Naar de „Voss. Ztg," verneemt be gint. de invloed der Engelsche en Fran sche militaire deskundigen, in het bij zonder van Joffrc, langzamerhand te Was hington dc overhand te krijgen. De Ame- rikaansehe artillerie móet volkomen wor den hervormd. Er werden spoedige op drachten gegeven voor het maken van zwaar geschut naar Frarisch en Engelsch model. Het nieuwe leger zal voorts wor den uitgerust met het Britsche Erfield- geweer. Een uit 5 dames en 1$ heeren be- staand gezelschap voer met een ondeug delijk vaartuig van Ingotetadt naaf Thee- heim. Het vaartuig kantelde en alle op varenden vonden in den Donau den dood. Het .Spaansche koningspaar heeft een bedrag van 1000 peseta's beschikbaar ge steld voor den opbouw der in Noord- Frankrijk verwoeste kerken, De „Tagl'iche Rundschau" sclnijft: Indien we vrede zouden sluiten zonder oorlogsschatting te kunnen opleggen, zou dat ineenstorting der Duitsche financiën beteekenen. Na den oorlog zou de Staats schuld gestegen zijn tol 170 milliard mark. Ieder burger zou te dragen hebben 2637 mark tegen 75 mark vóór den oorlog. Een aantal inwoners van Washing ton heeft pen inschrijving geopend voor den herbouw van de Fransche stad Noyon. In de venen bij Westerstede (Oost friesland) woedt een ernstige veenbrand. Meer dan 340 II.A. veen zijn door het vuur aangetast. De Hongaarsche stad Gyöngyös is voor een groot deel door een brand ver nield, die iu het zickhuis ontstaan, door den sterken wind snel om zich heen greep. Meer dan 18.000 inwoners zijn dak loos geworden. Het Franciscaner-klooster, het krankzinnigengesticht, de groote kerk «i het stedelijk magazijn met groote voor raden meel zijii vernielt], Be schade wordt op 20 millioen kronen geschat. Er zijn 7 menschen omgekomen. In Bohemen is het dorp Oberreuth geheel vernield door een brand, die door een 17-jarigen jongen is gesticht. De commandeerenid'e generaal in het. 7e Pruisische legercorps heeft de land bouwers aangemaand hun nog aanwezigen voorraad 'haver en anlder graan te wil len afstaan ten behoeve van de paar den die aan het front munitie en pro viand vervoeren en thans geheel van kracht voeder verstoken zijn, In Pruisen wordt op alle voorraden wilgenhout en hoornen beslag gelegd. - In Oostenrijk 'worden de postzegels Van 15, 20, 25 en 30 heller, de enkel voudige en dubbele briefkaarten voor bin- nehlandsch gebruik en de kaartbrieven van 15 heller nu met de beeltenis van den tegenWoordigen keizer uitgegeven. Het formaat der „Eilmarken" van 2 eu 5 heller wordt gewijzigd: van driehoekig, wordt het rechthoekig. De "Mercuriuskop erop blijft. Keizer Karei en keizerin Zita zijn naar Györgyös vertrokken, om de door den brand zoo zWaar getroffen stad te bezoeken. Vivian i en Joffre zijn te Brest aan gekomen en hebben de reis naar Parijs voortgezet. In sommige bladen vond men kort geleden het bericht, dat door de Duit sche regeering voor de torpedeering van de „Lusitania" een schadevergoeding van 3 millioen mark aan Amerika- betaald was. De „Norddeutsche "Allgem. Zeitung" constateert thans, dat er geen woord waar is van deze mededeeling. Over het zeegevecht in den nacht van 1920 dezer deelt het Fransche mi nisterie van marine, mede, dat het ter hoogte van Duinkerken is ^geleverd .tus schen 4 Fransche torpedobooten en een Duitsch smaldeel, dat op weg scheen naar de haven van DuinkSrkon. Na een korten strijd maakten de Duitschers rechtsom keert. 'Aan Fransche zijde werd een tor- pedobootbeschadigd. Volgens' Der Bund, van Bern ,is dezer dagen bij' Marseille een Amerikaansch 'stoomschip van ,8200 ton ^dat leer voor Zwitsersche schoenfabrieken aan boord had, in den grond geboord. De „Petit Parisien" verneemt uit Rome, dat de Italiaansche sociaal demo cratische partij besloten- heeft, niet aan de conferentie te Stockholm deel te ne men. Te Parijs staken de modisten of z.g. „midinettes". Er zijn thans 10.000 meis jes, werkzaam in 50 mode-magazijnen, bij betrokken. Zij eischen den Engel- schen Zaterdagmiddag met behoud van loon en pen oorlogstoeslag. YERSCHIJNT ELKEM VEERKDAÜ J. Abonnementsprijs! Per 3 maanden fr. p. post fl.50 Losse nummers -0.05 j i 133 Prijs der Advertentiën. 1—4 regels f 0.60, iedere regel meer 15 d, 3-maal wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Bewijsnummers 6 cent. Het Hongaarsch Telegraaf- en Corres pondentiebureau meldt: Daar Zijne Majes teit zijn toestemming niet gegeven heeft op .hef voorstel der regeering betreffen de het kiesrecht, heeft minister-president graaf Tisza, het ontslag van het kabinet ingediend, hetwelk Zijne Majesteit aan vaard heeft. Zijne Majesteit heeft den minister-presi dent belast met de verdere behandeling] der loopende aangelegenheden. Ten aanzien van de met de vorming} van het nieuwe kabinet verbonden ..audi ënties is tot nu loc nog geen beslissing getroffen. i De „Popoio d'Italia". een van de bladen, die vroeger het krachtigste voor Italië's deelneming aan den oorlog hebben geijverd, klaagt er thans over, dat het on mogelijk is, in eenige Milaansche winkel meer dan 100 gram suiker machtig te worden. Het blad vraagt, waar de Itali- 'aansche suiker gebleven is en wanneer het mogelijk zal zijn, rijst te koopen, daar ook dit product, dat in Italië een aan zienlijk bestanddeel van de volksvoeding} vormt, niet meer te krijgen is. Bond van Ned. Herv. J. V. op Ger. Grondslag. Maandag a.s. zal te Utrecht de 7e Bondsdag gehouden worden van den Bond van Ned. Herv. Jongelingsvereenigingeu op' Geref. grondslag. In de morgenver gadering zal een openingswoord gespro ken worden door den Voorzitter ds. Van: Grieken van Delft, terwijl verder huis houdelijke zaken aan de orde komen en het slotwoord in de middagvergadering zal gesproken worden door ds. Van der Snoek van Ameide. Het Koni nklijk' Echtpaar is gisteravond naar Drente vertrokken, ten einde vandaag den geheelen dag te kunnen wijden aan een bezoek aan de door den veenbrand geteisterde streken. Zij werden vergezeld van de hofdame Freule Six, den adjudant generaal-ma- joor Graaf Schimmelpenninck en den ka merheer en particulier-secretaris Baron van Geen. In den trein werden een aan tal kisten met kleedingstukken medege voerd. De reis ging eerst naar Meppel, waar op het stationsemplacement in den Ko ninklijken trein werd overnacht, teneinde hedenmorgen vroeg van daaruit per auto de tocht door de veenstreken aan te van gen. De steenkoolvoorziening. De minister van landbouw heeft dej volgende circulaire aan de burgemees ters .gezonden: De toestand van de kolenvoorziening van Nederland blijft bij voortduring zeer moeilijk; de aanvoer van kolen uit het buitenland en de kolenproductie der Limburgsche mijnen zijn tezamen niet in staat, in meer dan twee-derde van de behoefte te voorzien. Wordt nu in aan merking genomen, dat aan verschillen de industrieën met het oog op het al gemeen belang haar behoefte aan kolen ten volle dient te worden toegewezen, dan springt in het oog, dat de behoefte van de overige industrie en de behoefte aan huisbrand zeer omvangrijk dienen te blij ven beperkt. In verband hiermede moe ten de gas- en de electriciteitsbedrijven gas en electrischen stroom uitsluitend zoodanig distribueeren, dat de beperkte productie op de meest economische wijze wordt verbruikt. Pit kan alleen verkre gen worden bij toepassing van de navol gende distributieregelen lo. aan gezinnen, die op gas kunnen koken, moet de bij - het betrachten van de grootste zuinigheid benoodigde hoe veelheid kookgas in ieder geval worden verstrekt waardoor bereikt wordt, dat, zoo de weersgesteldheid Iret maar eenigszins toelaat, aan die gezinnen tot 1 October a.s. in het algemeen geen vaste brand stoffen ter beschikking' behoeven te wor den gesteld 2o. het verbruik van gas voör ver lichting dient tot het alleruiterste; te wor den bepetkt, waarbij zoover dient te wor den gegaan, dat, waar en voorzoover zulks eenigszins mogelijk is, gedurende de maanden Juni en Juli bjjkans geheel en in de maanden Augustus en September in sterke mate dit verbruik wordt stopgei- zet; 3o. in het algemeen mag niemand, die verwarmingsgas pleegt te gebruiken, dit door verwarming met vaste brandstoffen vervangen 4o. overal, waar dit in verband met het in voorraad zijn voor de noodige materialen mogelijk is, wordt de gasver lichting omgezet in electrische verlichting; aan ieder, die èn over gas-, èn over

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1