r\o 184
Woensdag* 9 Mei 1917
Hie Jaargang
De Groot® Oorlog.
Sfaten-ienefaal.
FEUILLETON.
Binnenland
Gemesnteraad van Goes.
1 Uitgave van
é'Naaml. Venn. LUCTQR ET E\tE:RGO,
gevestigd te Goes.
a
(i Hoofdbureau te Goes:
^UANGE VORSTSTRAAT 219.
E
Bureau te Middelburg:
|,'"ÏRMA p. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers
ïteirbaan Le Cointre, Goes
Job
Juist.
De Amrterdamsche Kerkbode, overne
mende het onzen lezers' bekende, beden
kelijke artikel van de Nieuwe Amster
dammer (lib.) waarin het protest tegen
het vloeken wordt bespottelijk gemaakt, j
en het voor het vloeken wordt opgeno
men, voegt aan dat citaat de volgende
rake opmerkingen toe
„Leg zulk een artikel'naast de al meer
in gebruik komende gewoonte van lijk
verbranding, naast de tooneelvoorstellin-
gen, waarbij' slaapkamer-schandalen pu
bliekelijk vertoond worden, naast de aan
kondigingen van een cabaret, dat met
den naam ,;De Hel" wordt aangekondigd;
en wie tast dan niet als met de handen,
hoezeer eene maatschappij die nog „chris
telijk" wordt genoemd, al ruwer de trek
ken van eene heidensfehe samenleving
gaat vertoonen; ja erger zelfs bijna dan
dat? "Wie het Eeuwige Wezen vreest,
kan niet anders dan met bange ontroe
ring zulke verschijnselen opmerken."
Tweede Kamer,
Bosboom-bedreigirg.
Voorstel-Van Leeuwen.
De macht van het Parle
ment Pacificatie ge
dachten.
Ons Lagerhuis besloot gisteren, om de
volgende week, met het oog op Hemel
vaartsdag niet te vergaderen, doch Maan
dagmiddag eenige -ontwerpen in de af-
deelingen te onderzoeken. De verdere re
geling van werkzaamheden laat ons koud.
Slechts stippen we nog aan, dat de'
heer Marchant verlof vroeg om tot den
minister van oorlog eenige vragen te mo
gen richten betreffende de besluiten der
regeering, genomen ten opzichte van de
oproeping1 van de jaarklasse 1908 van
den Landstorm'. Over dit yerzoek zou
vandaag worden beslist.
De heer Bosboom kan zich dus op
nieuwe aanvallen voorbereiden.
Vervolgens was aan -de orde het reeds
veelbesproken voorstel van den socialist
van Leeuwen tot het benoemen van een
commissie tot het ontwerpen van eeni
adres aan de Koningin inzake vergrooting
van het aandeel der Kamer in het be
stuur der buitenlandsche betrekkingen. -
Het voorstel luidde als volgt:
De Kamer,
van oordeel, dat het algemeen belang
verlangt, dat haar aandeel in het be
stuur der buitenlandsche betrekkingen
wordt vergroot,
van oordeel, dat daartoe in verband
met de bepalingen van de artikelen
ö7, 58 en 59 der Grondwet de toe
passing van artikel 119 der Grondwet
noodig is,
besluit een commissie te benoemen
als bedoeld in artikel 96 van het
Reglement van Orde der Tweede Ka
mer.
De heer Van Leeuwen zegde, dat de
voornaamste reden van zijn voorstel be
staat in grooter gevaar, dat gelegen is
in de bestendiging van de bestaande ver
houdingen tusschen de Kamer en het be
stuur der buitenlandsche aangelegenhe
den. De regeering heeft recht op het
vertrouwen der Kamer, van de krachtige
wijze, waarop zij de buitenlandsche po
litiek voert. Maar de verzwakking van
den invloed van het parlement zou z.i.
op den duur een noodlottige uitwerking
kunnen hebben.
't Is een vaag voorstel.
'De Zeeuw
Wel is het ietwat duidelijker gewor
den, doordat later gevraagd werd: „dat
regelmatig overleg wordt geplaagd tus
schen regeering en Staten-Generaal in
zake het bestuur der buitenlandsche be
trekkingen" en een „parlementaire com
missie" om dat overleg te plegen.
Toch bleef 't een weinig omlijnd plan.
Verschillende sprekers er ontstond
een zwaar debat over deze materie
hebben hierop gewezen.
Dresselhuijs (v.-l.) voelt wel voor het
voorstel, ondanks zijn vertrouwen in het
regeeringsbeleid. Hij ziet in hel voorstel
een voortzetting in de evolutielijn en pa
cifistische .gedachten.
Practisch nut verwacht hij echter niet
van een parlementaire commissie.
Mr. Kooien (r.-k.) sprak onverholen
sympathie uit voor de twee hoofdpunten
op het program van de centrale orga
nisatie voor een duurzamen vredena
melijk een meer werkdadige controle op
de buitenlandsche aangelegenheden en de
verklaring, dat geheime tractaten en ge
heime afspraken nietig zullen zijn. Zon
der grondwetsherziening achtte hij deze
veranderingen niet te verwezenlijken. Hij
wenscht een commissie in den trant der
„vaste commissiën", welke het reglement
van orde reeds kent en welke commissie
door de Kamer voor overleg en bespre
kingen over buitenlandsche zaken zou
worden benut.
De heer Visser van IJzendoorn (v.-l.)
wenschte gaarne nadere omlijning van het
voorstel. Doch ook deze spreker erkende,
dat meerdere voorlichting van het par
lement inzake buitenlandsche zaken, nood
zakelijk is. Hij had echter heel watt af
te dingen op de „onverantwoordelijke
commissie" tusschen regeering en par
lement, in tegenstelling met Limburg
(v.-d.), die een schakel tusschen die beide
zeer gewenscht acht. Toch kan hij aan
het nu gedane voorstel zijn stem niet
geven, daar hij het in strijd acht met
de grondwet.
Vandaag zou over dit belangrijke on
derwerp verder gesproken worden, zoodat
we allicht gelegenheid krijgen nieuwe ge
zichtspunten aan te wijzen en te ontwik
kelen.
door M. v. d. Staal.
14)
De heer Achterhof, die dat antwoord
verwacht had, was niet ontmoedigd. Hij
hield aan met zijn verzoek.
Doch, wat al de redenen van den
heer Achterhof misschien niet hadden
kunnen uitwerken, deden de smeekeinde
blikken van Johann, die, van de politie
hoorende spreken, met bange schrik
vervuld scheen.
„Vooruit dan maar!" zei de chef
eensklaps. ,,'k Heb anders nog nooi#
zoo iets toegestaan. Maar dan moet jij
me beloven, Johann, dat je nooit weer
stilletjes in den trein zult stappen. Doe
je?"
„Ja, meneer", antwoordde Johann,
die. zijn pet voor den chef afnemend,
verheugd met den heer Achterhof naar
t loket g ng, waar deze voor hem een
Beknopt overzicht van den toestand.
Op het Westerfront blijft de strijd heen
en weer golven.
Zoo wordt thans gemeld, dat de Duit-
sfchers gisterochtend Fresnoy bestorm
den en deze plaats' hielden tegen vijan
delijke pogingen tot herovering.
Men krijgt zoo den indruk, dat de
aanvallende partij1 telkens de grootste
offers moet brengen.
De geallieerden hebben eiken meter
gronds met ontzaglijk veel bloed moeten
bekoopen.
Men gruwt bij de gedachte aan dien
s.ehrikkelijken bloedprijs.
Op him beurt hebben echter de Duit-
schers bij hun tegenaanvallen groote ver
liezen geleden, alA we Havas moeten ge-
looven.
„De vijand, aldus' het Fransche pers
bureau, .hernieuwde tusschen Soissons
en Reims, zijn tegenaanvallen op den
Chemin des Dames met dezelfde woede
en hetzelfde resultaat: een volslagen en
moordend échec.
De aanvalsgolven, die met het élan van
betere dagen aanvielen, bestonden uit
vier nieuwe divisies van de veertig, die
de strategische reserve op het Westelijk
front uitmaken en waarvan er minstens
dertig sedert het begin van den slag op
een harde proef gesteld zijn. Zij werden
„Hij heeft toch geen wil van de reis",
mompelde de bagage-meester, die zich
reeds boosaardig in 't „oorenwassohen"
had verheugd. „Inplaats dat de bel
hamel zonder koste naar z'n mooie
Duitschland gaat, spoort ie terug naar Rot
terdam. Maar 'k begrijp 't niet van den
chef
Alleen op de wereld.
De reis van Utrecht naar Rotterdam
ving voor Johann Scliill onder geheel an
dere gewaarwordingen aan dan de reis
van Rotterdam naar Utrecht.
Wèl zat hij nu niet in een half-don-
keren bagage-wagen tusschen allerlei pak
ken en kisten, terwijl er geen de minste
vrees bestond, dat de een of andere spoor
beambte zijn reis zou komen storen; maar
immers gelijk iedere wielwenteling straks
hem nader hij zijn „Heimat" had ge
bracht, voerde nu, het hijgend stoomros
met vliegens-sneiheid hem Weer denzeif-
den weg langs, maar nu terug
De4 heer Achterhof had wijselijk den
knaap gelegenheid gegeven, van zijn
schrik te bekomen. Toen ze Vleuten
gepasseerd waren, begon hij echter met
door het versperringsvuur neergemaaid."
Het „Journal" schat het aantal der
DuitSche. divisies, die in den strijd ge
worpen zijn, op 75. „Verscheidene wer
den meerdere malen, in het vuur gezon
den. Om de belangrijkheid dezer troe
penmachten te kunnen weten, moet er
aan herinnerd worden, dat de vijand niet
meer dan 155 divisies op geheel, het
Westelijk front bezit."
Op de andere punten niets: van belang
gebeurd.
Tot slot nog 'n opmerking over 'n paar
telegrammen.
De Sultan van Turkije zond aan keizer
Wilhelm het volgende telegram:
„Vol bewondering volg ik met mijn
volk en mijn leger de groote gevechten,
Welke de roemrijke troepen van uwe ma
jesteit zoo heldhaftig aan de fronten van
Atrecht, de Aisne en Champagne door-
Staan. Van ganseher hapte wensch ik
,uwe majesteit geluk met het bezit van
zulke dappere troepen, die onder bewon
derenswaardige leiding met buitengewone
hardnekkigheid en een .vooi beeldeloozeu
wil om 'te overwinnen, heldendaden vol
brengen zooals de geschiedenis nog niet
heeft gekend.
Ik ben er van overtuigd, dat door de
genade van den Almachtige de eindover
winning spoedig het werk der verbonden
legers kronen zal."
De keizer antwoordde in een telegram,
waarin bij den .sultan dankte en o.m.
zeide.: „Aller oogen zijn op de geweldige
worsteling in het Westen gevestigd, waar
onze vijanden overmachtig in aantal en
materiaal een beslissing zoeken te be
werken.
Daar volbrengen onze dapperen daden,
welke de geschiedenis der volkeren nooit
tevoren heeft opgeteekend.
Moge de Almachtige hen ook in de
toekomst beschermen en tot een volko
men overwinning leiden."
W|e mogen in deze telegrammen trotsche
taal beluisteren, doch aangenamer ware
't ons, als de vors-en in plaats van met
de zaak des oorlogs eens met de zaak
des vredes tot den Almachtige gingen.
De Duitische rijkskanselier heeft een
telegram gezonden, waarin hij: graaf Czter-
nin gelukwenscht met de onderscheiding,
die keizer Karl den energieken minister
van buitenlandsche zaken verleend heeft,
door hem de orde van den H. Stepha-
nus: te schenken. Niets bijzonders, ziult
ge zeggen. Maai' in, verband met het op
merkelijke onderscheid, dat tot uiting
kwam bij het omschrijven van het Diuit-
sfche en Oostenrijksche oorlogsdoel in
de resp. bladen, is wel opmerkelijk de
nadruk, dien Von Bethmann Hollweg legt
op da volste overeenstemming; die tus-
slchen hem en den graaf bestaat. Heeft
men hierin een voorslpel te "beluisteren
van de nadere verklaringen, die de rijks
kanselier omtrent het Duitsche oorlogs
doel heeft af te leggen?
We blijven hopen!
Korte Oorlogsberichten.
Het heet, dat de Geallieerden toebe
reidselen treffen om de Grieksche konink
lijke familie via Rome naar Frankrijk
over te brengen.
Te Lyme Regis, in Engeland, zijn
een aantal mannen, die wegens gewetens
bezwaren van den krijgsdienst vrijgesteld
en daar in de buurt aan het houtkappen
gezet wai'en, door een menigte volks,
waarbij ook vrouwen waren, mishandeld.
Men beweerde, dat ze gewonde soldaten
hadden uitgejouwd.
Het Italiaaasche financiëele blad
„Solo" wijst er op, dat voor de metaal-
uitvoer der Vereen. Staten naar de En
den jongen te praten. Om zijn ver-
tróuwen te winnen, sprak hij: eerst over
onverschillige dingen. En wat hij: ge
dacht ,had, gebeurde: langzamerhand
kwam Johann er eigener beweging toe,
zijn beschermer alles te vertellen.
Nauwlettend bespiedde de heer Ach
terhof het igelaat van den, jongen, of
hij hem ook onwaarheden zat mee te
cleelen. Maar neen, dat kon niet zijn!
Het verhaal van moeders leed werd op
zoo eenvoudig-ongekunsielde wijze voor-
gedragen, dat het waarheid moést wezen.
En wat of de jongen zélf ook niet
geleden had door dat sterven van zijn
éénigste- vriendin! Nu wéér, nu hij van
dié eerste scheiding vertellen ging,
toen moeder naar 't 2fiekenhuis gebracht
werd, leed hij die smart opnieuw.
Hijl had zoo innig gehoopt, dat zijn
.moeder weer herstellen zou. Óp de be
zoekdagen, 's Woendags en 's Zondags,
had hij al den tijd bij haar gezeten,
haar hand in de zijne en als de zuster
dan zei, dat de tijd voorbijwas, had
hij 't telkens wel weer opnieuw willen
uitschreeuwen, dat ze zijn moeder niet
ténte-landen de vrachtrijizen van 6 dol
lar per ton door den duikbootoorlog tot
20 a 30 dollar gestegen zijn. En nog
steeds blijven de meeste Entente-bladen
beweren, dat de duikbootblokkade geener
lei uitwerking heeft.
In verband met het feit, dat op
de landerijen de pootaardappelen uit den
grond gehaald worden en ook kippen en
ander vee worden ontvreemd, zijn in ver
schillende Duitsche dorpen soldaten nacht-
patrouilles ingesteld.
De Engelsche verlieslijsL in de Ti
mes van 1 Mei geeft de namen van 306
officieren en 2050 minderen; die in de
Times van 2 Mei 160 officieren en 1790
minderen.
Naar het „Berner Tageblatt" meldt,
overhandigde de Grieksche regeering aan
den Franschen gezant te Athene een pro
test tegen een artikel in de „Teinps" van
11 April, waarin lal van beschuldigingen
worden geuit tegen koning Constantijn.
Duitsche bladen vernemen uit Pe-
trograd, dat Kerenski ernstig ziek is.
Gistermiddag is te Berlijn een trein
van den ondergrondscheu spoor in he
vige botsing gekomen met een rangee
renden trein. Dertig personen zijn ge
kwetst, o.w. 2 zwaar.
Gelijk de Matin" uit Peking ver
neemt, heeft de Chineesche minister-pre
sident gezegd, het parlem.ent te zullen
ontbinden, als het niet instemt met het
besluit, nog in deze week aan Duitsch
land den oorlog te verklaren.
Vrouwen mogen, gelijk men weet,
de zittingen van het Lagerhuis slechts
bijwonen in een loge, waar tralies voor
zijn gespannen. In de zitting van 1 dezer
hebben een paar leden er voor gepleit,
die tralies eindelijk eens weg te nemen.
Minister Mond beloofde het gevoelen van
de leden over de zaak na te gaan. Als
er velen nog bezwaar tegen hebben, was
hij er niet voor.
De „Morning Post" verneemt uit
Ottawa, dat Sir George Forster, die aan
vankelijk met Edison samenwerkte, een
verdediging tegen de duikboottorp'edo's
heeft uitgevonden.
Het Russische dagblad „Rjetsch"
ziet in het broodgebrek dat zich thans
bij het leger aan het front openbaart, het
begin van een algemeenen hongersnood.
Terwijl voorheen minstens honderd wa
gons graan per week naar het front wer
den gezonden, komen thans 'hoogstens
tachtig aan.
In Frankrijk is een nieuw tijdschrift
verschenen onder den naam van „La Païx
Organisee", dat in het hoofdartikel' van
zijn eerste nummer zijn proglramma aldus
aangeeft: „Verzamelen, centraliseeren,
daarna verspreiding van de denkbeelden,
de plannen en ontwerpen, welke zich ten
doel stellen de organisatie van den We
reldvrede".
De redactie constateert, dat men helaas
geen gunstiger omstandigheden zou kun
nen vinden dan de tegenwoordige voor
de verwezenlijking van de organisatie van
den vrede, want „de hoop; dat uit dezen
oorlog zullen voortkomen de waarborgen
voor den toekomistigen vrede, is de re
den, dat de strijders van de geallieer
den volhouden".
Kaarsen.
De Minister van Landbouw heeft be
paald, dat het aan fabrikanten van kaar
sen, schemerlichten en dergelijke verbo
den is te- verkoopen of af te leveren:
houden zouden, dat hij haar terug wilde
hebben.
Al heel spoedig was het „doorloopend
bezoek" geworden. Wat dat beteekende,
wist hij niet. Hij was er blij om: eerst,
omdat hij nu, wanneer hij maar wilde
en kon, naar moeder mocht gaan
Totdat~~de zuster hem inlichtte, dat moe
der sterven ging, sterven moéstMoe
der zélf had aan de zuster gevraagd,
hem dit te willen meedeelen, want zij
had niet de macht daartoe gehad.
„O!" zei Johann en de tranen
stroomden hem over de wangen,
„nóóit zal 'k 't weer vergete, hoe m'n
moedertje me toen aanzag. Ze lei stil,
maar haar hoofd hield ze naar mij toe
gekeerd en 'haar oogeno, die oogen
zeiden 't me, hoeveel verdriet 't moeder
deed, dat ze me alléén moest laten.
Toen wenkte ze me, dat 'k dicht bij
haar moest komen. „Bob", zei ze, want
zoo noemde ze me altijd, „zul je nóóit je
met geweld verzetten tegen je meer
derenDat heb 'k beloofd, meneer,
en 'k zal m'n belofte houden ook
D'n allerlaatsten keer, da' 'k moeder le-
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post 11.50
Losse nummers O.Oft
Prijs der Advertentiên,
14 regels f 0.60, iedere regel meer 16 cft>
3-inaal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarde»,
Bewijsnummers 5 cent
a. kaarsen, schemerlichten en derge
lijke,
b. de grondstoffen, die zich onder hun
ne berusting bevinden en welke dienen
voor het fabriceeren van de onder a.
genoemde producten, tenzij1 door de Toe-
wijzingscommissie vergunning is verleend.
De minister zal regelend optreden ten
aanzien van de .distributie van kaarsen,
schemerlichten enz. In verband hier
mede is ingesteld een Toewijzingscommis
sie van deze artikelen, gevestigd Park
straat 109, te 's-Gravenhage.
Dagr antsoenkaart en Voor
militairen.
Naar is gebleken, is het wensclielijfc
maatregelen te treffen ten aanzien vaiu
de verstrekking van sommige levensmid
delen aan militairen, die tijdelijk buiten
hunne garnizoensplaats verblijf houden.
In vez'band daarmede is in overleg met
den minister van oorlog een regeling ge
troffen, volgens welke de militaire auto
riteiten aan dergelijke personen dagrant-
soenkaarfen zullen verstrekken, recht
gevende op de aanschaffing van 1 K.G.
aardappelen.
Deze militaire dagwmtsoenkaarten zul
len geldig zijn' voor alle gemeenten van
het rijk en zullen bij de aanschaffing
van het op de kaart vermelde rantsoen
aan den verkooper moeten worden af
gestaan.
Het tankschip He aid ton".
Het Duitsche gezantschap te 's-Graven
hage deelt het volgende mede:
Op grond van het door den Dnitschen
marinestaf ingestelde onderzoek is geble
ken, dat voor het tot zinken brengen
van 't met petroleum geladen Amerikaan-
sche stoomtankschip „Healdton", in Maart,
een Duitsche onderzeeboot niet in aan
merking komt. Het stoomschip schijnt
zich in het door Engeland als afgeslo
ten aangegeven gebied te hebben bevon
den.
De bemanning van de VI. 98.
Naar wij vernemen heeft de sleepboot
„Theems" aan boord de bemanning, be
staande uit 13 man; van de „Vlaardin-
gen 98", welke is afgehaald van het licht
schip „Doggersbank Noord". Allen zijn
in goeden welstand.
De bommen op Zierikzee.
Op vragen Van den heer Patijn naar
aanleiding van het werpen van bommen
uit eene vliegmachine op Zierikzee, heeft
jde Minister' van Buitenlandsche Zaken
een antwoord ingezonden dat,, na de of
ficieels verklaring van onze Regeering
(opgenomen in ons blad van gister) wei
nig nieuws' bevat.
Wij vermelden er dan ook alleen uit,
dat „onze regeering niet twijfelt, of de
regeering van het land, waartoe het
vliegtuig zal blijken te belmoren, zal vol
ledige vergoeding voor de geleden schade
en verontschuldiging voor het hoogst ern
stig feit aanbieden."
De Koningin op inspectie.
Gistermorgen kwam H. M. de Konin
gin, vergezeld van freule Six en den ad.-
judant schout-bijinacht Baudnin te Am-
hém aan. Vergezeld door generaal Bur
ger werd per auto naar de Kemperheide
gereden, waar militaire oefeningen ge
houden werden, die door H. M. te paardl
werden bijgewoond. Gistermiddag keerde
de Koningin van Dieren uit, per trein
'naar de residentie terug.
Zitting van Dinsdag 4 u. n.m. Voor
zitter: de heer D. D. van den Bout,
oudste wethouder, wegens ongesteldheid
van den burgemeester.
vend gezien heb, kon ze bijna niet meeï
spreken. Maar tóch spande ze nog al haar
krachten in. 'k Moest m'n belofte her
halen, die 'k vroeger al eens gedaan had,
da' 'k in Duitschland zou zeggen, hoe
moeder hier geleefd had en gestorve was.
Vlak voor haai' dood deed ze nog een
maal de oogen open, keek me aan, eni
zei: „Grüss mein lieb Vaterland von
mir". Toen heeft moeder nog maar even
geleefd'k Liep alleen achter de
kist, toen moeder begrave werd",
snikte de arme jongen.
„Als ik 't dan goed begrepen heb,
heb je vanmorgen dat Waagstuk uitge
haald, om aan den laatsten wensch van
je moeder gevolg te geven?" vroeg
de heer Achterhof na eenige oogen-
blikken zwijgens.
„Ja. Maar ook nog, omdat 'k 't zoo
slecht had. M'n baas, een schoenmaker,
nam me na moeders dood in huis. Uit
medelijden, naar hij zei. Maar 'k kreeg
er zooveel slaag en zoo weinig eten, da'
'k 't niet meer heb kunnen uithouden.
Gisterenavond laat ben ik bij hem van
daan geloopen en (Wordt vervolgd.)
