Vrijdag 4 Mei 1917 31e Jaargang Ichf Knecht hi Wo ISO SimmSmmml De Groot® Oorlog. 3 A P, J. CORRE, aarzen, sen bruine >UWERSE 2 Vaarsjes, |en een Dek- |arken, met IE, Abeele. ID; en andere tens, door l-rkstraat 13, ID: |staat zijnde Adres letter lere. IN, Westka- idknechf lostkapelle. Iliool te Mid- I zich gaarne t. Adres Iet- Middelburg. een Paar- lie genegen gaan. Aan koop, bij Jetober p, Gapinge. 1 Pz.,[Aagte- I October d pek, Koude- pecht IR, Ritthem. Id le. „Triton". 'Stwatering fTER. üwa- benoodigd een Kalf- speenlam- ragen, zoo PPPOOLSE, E, aartsdijk. ergste aan- de wacht Ju* de wacht pt je vader lier zei me, |i goqd zou geheel van zou zijn. - riep 'k uit. imf" zei I hij behalve ongelukkig ite 't hielp lofficier, die liebbe, dat loor me kon [lgend'n dag 'k Heh Bob 1 Kon jh gevangeni^ lorgens, heel Icht. 'k Moest lier van d n* |m hij, maar hij me geen. It vervolgd.) Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTCTR ET EMgRGO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes LANGE V.QRSTSTRAAT 218. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers QoTterbaan Le Cointre, Goes De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WjERXDAG, Aboanementsprjjsi Per 3 maanden fr. p. post 11.50 Losse nummers -Q.06 i J J Prijs der AdvertentiSa, 1—4 regels f 0.60, iedere regel meer 16 et 3-maal wordt 2-maal berekeud. Bij abonnement voordeelige voorwaard®». Bewijsnummers 5 cent De Overheid en het gebed Nog altijd iveigert de overheid, zij laat althans na, de natie op 'te roepen tot verootmoediging en gebed tol den Heere der Heirscharen om den vrede/ Men is van meening, dat een dergelijke opdracht niet tot de bevoegdheid van den neutralen staat behoort. De Staat en de Staatscourant moefti neutraal zijn. De, e opvatting is evenwei niet de juiste. De overheid is wel degelijk geroepen, ja d" cenig aangewezene om een bededag voor heel de natie uit te schrijven. Artikel' 4 van Ons 'Program zegt te- rech'. dat zij als dienaresse Gods, in een Christelijke, en dus niet godsdienstlooze natie gehouden is tot verheerlijking van Gods Naam. V renin derhalve alles wat tol verheer lijk)! van Gods Naam strékken kan ligt opgesloten. Velen, 'l is waar, willen hier niet aan. üSE3!52»3fi0SSESS!E3 den. lal een sneeuwkleed de aarde be dekte, doch thans is de winter verge ten. Alles ademt nieuw leven en 'tis alsof der lente bloei en weelde, do zor gen voor ons stoffelijk bestaan verlichten. Trouwens dit is vanzelf geen fictie, want de vraag, hoe wij ons verwarmen zullen en hoe wij onze vertrekken ver lichten /uilen, treedt in den zomer niet op den voorgrond. j Ik sprak daar van stoffelijke zorgen, die ons volk drukken. Ja. we beginnen 1 meer en meer aan den lijve te voelen, wat oorlog is, en meer eu meer begin- nen wij in opstand te komen tege'n de oorlogswoede, die .de volkoren altijd nog /in worsteling met elkander houdt. Hoe groot moet toch de verdwazing van de inenschen zijn, dat ze de gruwe- j lijtóste moordpartijen laten voortgang heb- ben en zelfs tegen vrouwen en kinderen 1 den vvreeden krijg voeren! We hebben iets verstaan van tl© gren 1 zelooze verdwazing bij het vernemen van \ewï lachen er om, staan er onver- d 0 mare Van de ram,, te Zie.- scbib.'g voor, of zoeken het de overheid W[e ,chetst de elleatk, ,ve,ke 6iCftó'ontslaat haar niet van hare j over dez<3 vr0^e stad is 8ek?men? De roepif:g. Minister Keuchenius in zijn tijd dacht •er ook zoo over. Hei is nu bijna dertig jaar geleden Juli 1888 dat wij hier kregen ons eersie Rechtsche ministerie. Wij hadden steeds gehad liberale ministeries, betzij in v loruitstreyenden, hetzij in behouden den zin. Maar nu kregen we een Landsoverheid van ilechls, <d;e de Christelijke beginselev bij al haar streven in het oog zou vatten. Minister Keuchenius, do minister van kolen u;n, hield zich hieraan. Den 12 Augustus plaatste hij in die qualie'.t een oproep in de Staatscou- rani tot de natie immers nog altijd „een Christelijke en dus niet-godsdienst- looze natie" om den nieuw-benoenrdeïii gouverneur-generaal, welke die. week zou afreizen, op een bepaalden dag in den gebeua te gedenken. Zelfs de vorm dier voorbede was aangegeven. Immers het gebed zou inhouden „dat de reis van den gouverneur-generaal en zijn gezin voorspoedig, en zijn bestuur door God gezegend, indië tot heil, Nederland tot roem en den Koning der koningen tot verheerlijking zij". Hiertegen is van liberale partij toen wel geprotesteerd. De een wat scherper, de ander iu wat milder termen, doel allen waren 't met den nobelste van hen De (groene) Amsterdammer, hoofdredacteur Be Koo eens dal. „de Staat en de Staatscourant neutraal (moesten) blijven". Doch dit doet in niets te kort aan de juistheid van Keuchenius' opvatting van de taak der Overheid. En velen ook waren er door gesticht, en dankten er voor. Zoo moest het weer kunnen. '4 leeuwsche Stemmers, CVI. Onwillekeurig wordt men bepaald Mj bet schrille contrast, dat de natuur en het menscliengebeuren dezer dagen bra den. We mogen ons weer in 'heerlijk lenteweder verblijden. Koning Winter, die jus zoo langen tijd met ijzeren hand geregeerd heeft, schijnt nu zijln heer schappij voorloopig kwijt te zijn. Een heerlijke lentezon koestert mensch, dier en akker en een zacht voorjaarswindeke onüokenTnoppeengeb°0mte Het i3 aog maar weinige dagen gele- feuillétow! to Mijl Sc! zijn wui vond. door M. v. d. Staal 10) t Spijt me voor je vrouwtje", zei die goede man. „Maar 'kheb strenge orders, niemand bij1 je man toe te laten. Men 'beschouwt hem bij 't ge recht als d'n ergsten vijand van orde en gezag. En omdat het nu al voor de tweede maal met hem is, dat hij „„Wat voor de tweede maal?" vroeg ik. „„Wel, ook in Hamburg is je man tijdens een staking gearresteerd en heeft men 'm wegens oprufing tot gevangenis straf moete veroordeele". Je kunt je voorstelle, Bob, hoe verslagen ik was. Want van dat alles wist ik niets. Je vader had er mij nooit van verteld. En zelfs d'n laatsten tijd was er in zijn uitlatingen niets geweest, dat mij dit vreeselijke had kunnen doen vermoedeO, die dagen, die aan de j krantenverslagen hebben er slechts ©en gering gedeelte van kunnen vertolken. Het zwaarste leed laat zich niet be schrijven. Men bitMe God om de kracht, om dergelijke beproevingen zonder zondige murmureering "te dragen, maai* ook swieke men Hem, dat 'de verblinding der vor sten en staatslieden worde weggeno men, opdat" aan len mecdoogenlooz'en en mensChonteerenden krijg spoedig een einde kome. Neen. de hooggeroemde moderne be schaving heeft den mensch niet in don adelstand verheven. Een vrijzinnig blad (de N. R. C.) wees êtr in verband niet het drama te Zie- rikzee nog op, hoe de moraal verlaagd is. Er is een tijd geweest, waarin hel wer pen van bommen uit vliegtuigen alge meen als barbaarsch werd veroordeeld, en er werd toen zelfs een tractaat 011- derteekend, waarbij hel verboden wa< - voor vijf jaar. De redactie herinnert zich hel verhaal van een correspondent in den eersten Balkan-oorlog. Zelf militair en een ervaren viieger, had hij bij herha ling aan 't hoofdkwartier, waarbij hij zich bevond verzocht, eens een vliegtocht over de vijandelijke stellingen te mogen doen, doch het werd hem halsstarrig ge weigerd. Eindelijk kreeg liij verlof, mits hij bereid was 'bommen te werpen. Doch deze eisch was hem le zwaar, en hij vloog niet. Zoo was' toen nog ,de opvatting van ld© meesten. die onder de Westersche be schaving opgegroeid waren. Het militai- risime heeft sedert wel verschrikkelijk rondigevretéa, overal. „Groot is 'de ontroering en diep de ver slagenheid", wordt gemeld uit het stadje, dat nu met. het eenmaal tractaatrechtêr- lijk als onmenschelijk gebrandmerkte mid del1 heeft kennis gemaakt. Op de mensch- heid buiten ons land zal de gebeurtenis geen dieper indruk' meer maken, dan die van eene „ongelukkige vergissing". Dat is het groote rampzalige van de zen tijd, merkt genoemd blad tenslotte op. Het plaatselijke maakt' in beperkten kring indruk, doch de algemeen© verwor ding, .waarvan de plaatselijke ramp niet meer 'dan een begeleidend verschijnsel is, wordt, aanvaard als in de reden der din gen te liggen. Wel mocht ik spreke» van een schrille tegenstelling. Eenerzijds een pas ontlui kende natuur, zonneschijn, groene knop pen en bloemenpracht, anderzijds de ver blinde volkeren, een de aarde Omwroe tende artillerie-actie, met bloed gedrenkt© slagvelden, door bommen geteisterde st.e- terechtziiting voorafginge'k Heb niet meer geprobeerd, om bij hem toegelale te worde. Want ik was boos en be droefd tegelijk, dat hij me van dit alles onkundig gelat© hadLater, toe je vader, na zijn gevangenisstraf ondergaan te hebben, me vertelde, hoe 't zoo kwam, heb 'k het 'rn graag vergeve. 'k Wil 't je óók zegge Bob, want dan kun. je je wachte voor die vreeselijke macht, die de arme arbeiders in de armen van de ellende drijftJe vader was in Ham burg in 'socialistisch gezelschap gekomen en al heel spoedig, omdat hij vlug van begrip was, één der voonnanne gewor- V kwam hii ook in die staking vooraan stond, waardoor de aan dacht van t. gerecht op hem viel. Toen hij dien eersten keer uit de gevangenis ontslage was, beloofde hij 't zich-zèlf, dat hij nóóit weer in die akelige om geving terug zou keere. Met geweld rukte hij zich van z'n oude makkei-s en bun vereeniging los. Met gunstige aanbeve ling-brieven van een rijk Hamburger heef, die medelijden met 'rn had, kwam hij in onze stad. Nóóit weer, dat was z'n tïen en op het water tallooze wrakken en den doodstrijd strijdende schipbreu kelingen. En bij dit alles mogen wij nog ons oude sleurlevenljc leven. Och, ik wenschte zoo, dal men wat meer zich bewust werd van den ernst der tijden, dat men als Cbris'enen leefde, ook voor andere en hoogere dingen dan de stoffelijke oog hebbende. Als dit meer liet geval geweest was, zou wellicht voor het verwijt, dat. het christendom nog zoo weinig voor de zaak des vredel gedaan heeft, dat van hef christendom geen macht tegen den oorlog uitgaat, geen plaats meer zijn. En wat zien wij nu? Dat zelfs mannen, die zich noemen „dienaren van Christus" hel felst tot den oorlog aanhitsen. Voelt men niet iets als jaloerschheid in zich, als de sociaal-democratische staatslieden Le Stockholm vergaderen, om te arbeiden in hel belang van den vrede? Zeker, ik hoor n al zeggen, dat de 'so cialistische organisatie niet to vergelijken is met de christelijke kerken der wereld. Natuurlijk, de socialisten hebben een internationale machtsorganisatie, terwijl daartegenover niet staat één internatio nale bond van Christenen, maar dit ont- slaal ons niet. van den plicht, om met alle kracht die in ons is, te getuigen tegen den vreeselijken oorlog, die schier de gansche wereld in vuur en vlam zet. Doch, weet ge, wat velen belel te ge tuigen De zorg voor het stoffelijke, welke de geestelijke vraagstukken op dien achter grond dringt. Dat men er voor ijvert z'n brood en andere bons op tijd in bezit te krijgen, en dat men zich voor een half mud koler het vuur uit de sloffen loopt, mag geen verwijt uitlokken, doch dat men zich door al die kleine, nietige be langetjes geheel in beslag laat nemen, is een droevig leek en. KEES VAN DER MEER. Tweede Kamer. De H. O.-wet. Het di ploma van de H. B. S. Niet zoo onschuldig, Ernstig bezwaar. Ongezonde de mocratie. In ons Lagerhuis is gisteren aan de orde gestéld het voorstel van den heer Limburg c.s. tot wijziging van dé arti kelen 132, 133 en 186f en aanvulling der Hooger Onderwijs-wet. Dit wetsvoorstel, dat. reeds druk be sproken en bekritiseerd is geworden, brengt mede, dat het einddiploma der 5-jarige H B. S. aan de universiteit dezelfde rechten geeft als het eindexa men van het gymnasium B. Het is een feit, dat de bestaande re geling lot ongewenschte toestanden kan lijden en ook lijdt. Stippen we een paar zaken, aan uit Limburg's betoog, voor het oogenblik in 't midden latende of de argumenten al ©f niet steek houden,. Hij klaagde dan: Met een einddiploma der H.B.S. kan men in de medicijnen examens afleggen, echter niet doctoree- ron. De gelegenheid om zelfstandig we tenschappelijk werken eerst recht te lee- ren, het schrijven van een proefschrift, is den medici, die geen „eindexamen gymnasium B" bezitten (of een daarmee gelijkgesteld, „staatsexamen" hebben af gelegd) onthouden. Worden dergelijke menschen, die niet hebben kunnen do-e- toreeren professor, dan schrijven onder hun 'leiding anderen vfél e >n proefschrift. Voor wis- en natuurkunde kan men met een einddiploma 5-jarige niei geholpen worden. Voor chemie ook niet. Of wel, maar dan moet men naar Delf! gaan. Daar is dan ook een ware opstopping van chemici. Laat nu het einddiploma der H.B.S. deze ongewenschte toeslan- dpn verhelpen en laai dat diploom de bevoegdheid ges-en tot het afleggen van examens en het behalen van den doc toralen graad in de ^geneeskunde en in d© wis- en natuurkunde. Tot zoover Limburg. Doch dit zou den indruk kunnen ge ven, dat 'i maar een onschuldig' voorstel geldt. En dit is toch niet zoo. Er is door rechtsche leden op gewe zen, dat de tijd eigenlijk niet rijp is voor een dergelijke wijziging. Bovendien geldt hel een incidenteel© verandering, die geen rekening .houdt met de vertioriding tusschen gymnasiaal en middelbaar ondenvij - Het evenwicht tusschen de verschil lende wetenschappelijke studies wordt ver broken, sprak Brummelkamp. Straks krijgen we geheete afbrokke ling van de klassieke studiën. Immers slechts 'private liefhebberij van enkele oudheidkundigen Beumer onderschreef de paedagogische bezwaren door den heer Lohmatt uileen- gezet in „Stemmen des Tijds" van 'Juli 1914. De argumenten voor de noodzakelijk heid van de kennis der oude talen voor dei juristen, in dat artikel ontwikkeld, gelden z.i. evenzeer voor hen, die in een andere richting wetenschappelijk on derwijs zullen genieten. Limburg en de zijnen zetten derhalve een stap in de verkeeide richting. Straks komen misschien directeuren van handelsscholen, om voor hun inrich ting gelijkstelling te vragen. Men noemt het ontwerp wet democra tisch. i Doch of 'teen gezonde democratie is, i is voor ons de vraag, i Vandaag zou gestemd worden over 't bedenkelijke voorstel. We vreezen, dat de zakelijke argumen ten van rechts' ook Notens ontwikkelde ernstig bezwaar door de heeren voor stellers en bun. vriendjes aan huil laar zen gelapt worden En dat is ernstig te betreuren. vaste voorneme. zou hij zich met sta- kings-aangelegenheclen bemceic. En daar om had hij ook tegenover mij, van wat vroeger gebeurd was, gezwegeHe laas, enkele maande na ons huwelijk kwam er een werkman in de mijne, clle je vader ook in Hamburg gekend had. had. En die porde hem aan, om weer te beginne, met de inenschen ontevrede te maken. Je vader weigerde. Toe ging die man zélf aan 't werk. En 't gelukte hem wonderwelonze mijnwerkers be gonnen te klage en te morre en eische te stelle. Die lisligerd wees toe de wer kers op je vader als de man, die hen aan kon voere in den strijd. En je arme vader vertelde het me later tegen die verleiding had hij geworsteld, maar ajs "een onweerstaanbare macht werd de lust, om de arbeiders, niet al leen die uit onze mijne maai* alle ar beiders, te helpen en vóór te gaan. Alléén, dit bad hij bedonge, het moest een geheim blijve voor mij, dat hij de leider wasIk zei 't je daar-eve, Bob, dat ik 't je vader graag vergeve heb. Maar mijn moeder en mijn ander» familie 8 k ops evwüksht van der, foeotaiul. Do Engelschen blijven met kracht beu ken op den Duitschen muur. Thans weer hebben hevige gevechten plaats langs geheel het front der Hin- denburglinie van ten Z. der Sensée-rivier tot. den weg Acheville-Vimy. De Engelschen beweren belangrijke vij andelijke stellingen genomen te hebben, en dit kan aangenomen worden, als men weet, dat Berlijn spreekt van een „nieu we Engelsche doorbraakpoging" die aan het Alrechtfront plaats had. Waar het Wolffbericht echter pertinent spreekt van de mislukking van die po ging, is er reden om aan te nemen, dat ook dit vomieuwde beuken geen beslis send resultaat heeft gehad. Wilt ge het oordeel van een neutraal? Stegeman schrijft in de „Berner Bund": Uil de commentaren der Engelsche en Fransche pers blijkt duidelijk, dat men aan den kant van den aanvaller niet meer aan doorbraakoperaties, doch enkel aan methodisch voortgezette deel-operaties denkt. Deze zouden voorzeker een inzet aan menschen en materiaal vereischen, vergaf hem z'n zwijg© en z'n vóórgaan niet. Nee. toen ©r armoede en ellende in ons huis kwam, gaven ze hem van alles de schuld. En geen hand wild'n ze uitsteke, om te helpeMaar ik zeide en zeg dit nóg, dat niet je vader maar die vereeniging de schuld was van onze armioedeDuitsehland is groet en er is, voor wie werke kan en wil, werk te vinde. Maar je vader, die kon en wilde beide, vond géén werk. Niemand wilde een man in zijn dienst neme, van wien 't bekend was, dat hij tevreden ar beiders verleidde en ontevreden arbei ders in 't verderf stortte. Overal heeft je vader werk gezocht. Maar in de groote steden zoowel als in de kleinste dorpjes achtervolgde hem de' vloek van zijn leven.... O, Bob! Wat 'n ellende, wat 'n zorge hebben we toe leere kennel Eindelijk gjnge we Duitschland uit en naar Rotterdam. Hadden we dit maar eerder gedaan! Want bier vond je vader al heel spoedig werk. Te laat echter voor je arme broertje, Heinrich. 't Schaap was te jong en te teer voor al de ontbering©, waarin lig met ons deels moest. Hij is welke voörbeeldeloós is én tot de winst in geen verhouding staat. Wanneer men aanneemt, dat de door Hindenburg n Ludendorff ingerichte bevestigingszén tot aan den Rijn reikt, is het duidelijk, dat de verdediger stapsgewijs terugtrek kend, met zijn eigen krachten zuinig kan omgaan, om den aanvaller des te zwaar dere verliezen te laten lijden. Van andere fronten wordt gemeld, dat do Russen na een lange periode van rust weer aanvallend opgetreden zijn iri het Moldavisch grensgebergte ten Noorden van den Oitos-pas. Welken aanval de cen- tralen zich, ondanks alle vriendelijke te rughoudendheid sedert den staatsgreep te genover de Russen betoond, wel gedwon gen zagen, om af te slaan. En voorts dat generaal Mande in Mesopotamië den Turken wederom een slag heeft toege bracht, tengevolge waarvan de Turken zich gedwongen zagen om in de Djebel Hamrin-heuvels een belangrijk stuk ten Noorden van Samarra, zich terug te trek ken. Omtrent de besprekingen, welke be trekking hebben op het vredesvraagstuk, kunnen wij weinige bemoedigende uitspra ken opteekenen. De voorloopige Russische regeering komt nog eens met een uitvoerige nota, waarin plechtig verzekerd wordt, dat het plan tot een afzonderlijken vrede slechts is opgekomen in de hoofden van oneenig- heid zaaiende vijanden. In „volkomen overeenstemming" met de geallieerden wier centen men pas weer aangepakt heeft vecht men tot het zegevierend einde. In den Duilschen Rijksdag is verder van verschillende zijden opgemerkt, dat België- onder de oude dynastie ernstig gevaar kan opleveren. Annexatie is vrij algemeen veroordeeld, doch voor een volledige status quo ante is men nog wat vreesachtig. Staatkundige scheiding van Vlamingen en Walen, een verstandige Vlamingen-po litiek, daarvan wacht men heil. Jammer, dat de Rijkskanselier niet met een regeeringsverklaring kwam, welke, de ongewenschte stemmen overstemmende, den weg naar den vrede zou kunnen ba nen. Dan ware wellicht ook de hierna be doelde stem niet gehoord. De conservatieve fractie diende n.l. de volgende interpellatie in „De resolutie van het soc.-dem. partij comité, dat den eisch stelt een gemeen- schappelijken vrede zonder annexaties en oorlogsschadeloosstellingen te sluiten, heeft wegens het gemis van een duide lijk positie kiezen van den rijkskanselier daartegenover in breede kringen van het Duitsche volk ernstige ongerustheid ge wekt, wijl zulk een vrede wel met de internationale grondbeginselen, doch niet met de levensnoodzakelijkheden van het Duitsche volk overeen zou stemmen. Is de rijkskanselier bereid, over zijjb. houding tegenover dit besluit ophelde ring 'te geven?" Dat Von Bethmann Hollweg nu maar weer spreke. De Entente isprak niet van een „frisr schen vroolijken oorlog", doch ze doet wel alsof 't een verkwikkend© strijd is. Van vrede wil ze nog niet hooreii. Kan aan en de Gorloy De hoofdredacteur van Timotheusl be handelt in de geschiedenis van den dag den strijd tusschen 'Engelschen en Tur ken in West-Azië. Naai- aanleiding van den slag bij Gazia, de stad welker poor ten Himsori drie duizend jaar geleden op een boogen berg droeg, merkt de heer Voorhoeve op nog géén twee jaar gewor.deEen poos heb 'k toen* gedacht, dat we 't lijden te bove ware en er weer geheel bovenop zouë kome. Maai- 't ergste stond te wachte. Je vader kreeg, toe hij op 'n houtboot werkte, onverwachts door 't losschieten van de lier een zware balk tegen de borst, waardoor hij achterover en in de rivier geworpen werdEerst, drie weken later werd zijn lijk opge- Vischt Juffrouw Schill, die vaak haar ver haal af bad moeten breken, als een hoest- bui haai' oven-iel en afmatte, zweeg nu dooi' de herdenking van al dat lijden geruimen tijd. Hevig bewogen was ze maar meest door de herinnering aan den. dxoevigen dood van haar man, die zoo heldhaftig gestreden had en zich had wil len ontworstelen aan den vasten greep der voor hem zoowel als voor vele an deren zoo wreede macht. „Moeder", zei Johann eindelijk, toen ze een weinig tot bedaren gekomen was. „waarom ging u na vaders dood niet naar Duitschland terug?" (Wondt vervolgd.,,

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1