\o. 179
Donderdag 3 Mei 1917
31e Jaargang
De Qrooie Oorlog.
Binnenland
Staten-Oeneraal.
Uitgave van
de Naaml. Venn- LUCTOR ET EMRRGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE V.QRSTSTRAAT 219,
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers;
jjosterbaan Le Cointre, Goes.
Jeugdige misdadigers.
Onrustbarend luiden de berichten om
trent het aantal rechterlijke vervolgingen
van jeugdige misdadigers.
Kinderen van heneden de veertien ja
ren blijken mannen - „helden" in
de boosheid te zijn.
Frankrijk. Engeland en Oostenrijk span
nen in dit opzicht de kroon.
Laat ons niet te veel cijfers noemen
en alleen Oostenrijk als voorbeeld nemen'.
Alleen te Weencn werden veroordeeld,
in 1916 nagenoeg du,izend kinderen, en
wel 572 van 17 jaar, 338 van bene
den de 16 jaar, en 36 van beneden de
144 jaar.
Deze cijfers beliepen in 1913 respec
tievelijk .282, 109 en 5.
Vooral dat laatste verschil is welspre
kend. Toen 5. nu 36.
En vraagt ge, vanwaar deze toene
ming, dan. moet helaas het antwoord lui
den: de oorlog en de bioscoop, die zijn
de schuldigen.
De oorlog, die de huisvaders en de
onderwijzers heeft weggehaald, en, al
lium- in Engeland, de moeders in de
munitie-fabrieken riep, waardoor de op
voeding in de meeste gezinnen stilstaat,
en de tuchteloosheid haar triomfen viert.
De bioscoop, die zoogenaamd de kin
deren van de straat houdt, doch tegelijk
him het gif van den haat, den bloed
dorst, de verwildering en nog meer in
de ziel druppelt. De bioscopen, bij wel
ker schunnigheden zij het meeste kwaad
leeren.
Zoo is1 de ervaring in de oorlogvoe
rende landen. Maar is het in,de neu
trale beter? Met name in ons, eigen land?
Vraag ,dat aan mr. dfe Bie, rechter te
Winschoten, die uit zijn praktijk de droef
ste mededeelingen deed omtrent het ver
band tusschen bioscoopbezoek en mis
dadigheid.
Vraag dat,.aan mr. de Graaf te Utrecht,
die als voorzitter der Bioscoop-commis
sie geroepen, de zondige tooneelen in
de bioscopen weergegeven en geïdeali
seerd aim te schouwen, de noodlottige
invloeden er van voor de kinderen on-
zes volks heeft gepeild en er tegen waar
schuwt
Vraag het aan den ambtenaar van de
kinderwetten te Amsterdam, die het aan
tal misdaden door kinderen, onder in
vloed of mede onder invloed van bios
coop-bezoek bedreven, op tachtig van de
honderd stelt.
Van regeeringswege wordt een verbod
van bioscoop-bezoek door kinderen be
neden de achttien jaar, ook ten onzen.!,
noodzakelijk.
Treub's tactiek.
Van alle zijden gaan thans, stemmen op
'egen de plannen vara minister Treub.
In de „Nieuwe Courant" en in de „Tijd"
hebben ons vooral getroffen het verzet
van.de belanghebbenden legen dè staats
exploitatie van den export. De exporteurs
zullen gedwongen worden hun geheel©
bedrijf over te geven an handen van den
staat, en zich genoodzaakt zien hun boe
ken en inkoopsfactures aan de staats
ambtenaren over te leggen. Dat onder
deze staatsambtenaren personen zullen
zijn, die met de aldus opgedane kennis
na den oorlog de ergste concurrenten
zullen worden, is, niet onmogelijk. Bij' de
N. O. T. isi het b.v. reeds voorgekomen,
dat een hooge ambténaar, nadat hij1 ge
noeg gezien had, ontslag aam, en zelf
in den. handel ging.
v ,p. er ïlet masker van zorg voor de
ka oorrading. van Nederland, zoekt Treub
zy gevaarlijke beginselen in de practijk
deze dilettandwtische beduiden
a"u-usche pogingen zeer waar-
- gnhjA vermeerdering van ellenden en
1 VT 1 bestaansmogelijkheid.
Het wordt tijd, dat men raamt op mid-
delen tot actie tegen deze ondoordachte
maatregelen.
Tweede Kamer.
Lichting 1911. De mobi
lisatie-kosten. Ontevreden
heid over de besteding der
credieten. Een incidentje.
Is dat parlementair?
De heer Duymaer van Twist (a.r.) be
gon gisteren met de vraag, of de lich-
mg I9ii en ^er bereden wapens
nin if161" vert°t kunnen ga,anv
Ook verzocht hij inlichtingen omtrent
net oproepen van landweerlichtingen voor
herhalingsoefeningen.
Minister Bosboom had nog geen gele
genheid om met zijn antwoord te ko
men, zoodat we nog in 't onzekere ver-
VERSCHIJNT ELKEN .W.ERKDAG,
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers -0.06
Prijs der Advertentiën.
14 regels f 0.60, iedere regel meer 16 cfc
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaard®.
Bewijsnummers 6 cent
keeren betreffende de houding van Z.
Ex. ten aanzien van de belangen, die
vele jgemobiliseerden zoo na aan het
hart liggen.
Laat, ons,hopen, da,t de minister het
over z ij n hart kan krijgen den druk dei-
mobilisatie zoo mogelijk ietwat (te ver
lichten.
Het debat liep in hoofdzaak over het
buitengewoon oorlogscrediet.
Wie weet nu hoeveel de mobilisatie
ons reeds gekost heeft?
Ons dunkt, velen zullen den tel kwijt
geraakt zijn.
Maar Duymaer had alles opgeteld,, en
bevonden, dat hel nu reeds 770 millioen
was.
Thans gaat 't weer om 'n sommetje van
127 millioen, geldende voor het Tijdvak
van 1 Januari—1 Juli 1917.
De specificatie, welke de minister om
trent dit bedrag gaf, voldeed echter niet.
Duymaer zou tegenstemmen, omdat hij
den waarborg wist, dat de centen op
de beste wijtze besteed zullen worden.
Ook Ter Laan was van meening, dat
de Kamer nadere inlichtingen krijgen moet.
Ja, als die inlichtingen niet verkregen
werden - - zoo dreigde hij' dan zouden
de socialisten zich nog moeten beraden,
of ze lnm stem aan dit crediet zouden
kunnen geven.
Ook de heer Scheurcr (a.r.) kwam on
tevredenheid vertolken.
En wel in den vorm van een motie,
welke aldus luidt:
„De Kamer, gehoord liet behandelde
in het comité-generaal, van oordeel dat
er onderdeelen in ',si lands weerbaar
heid zijn, die meer afdoende voorzie
ning ©i'stehen, gaat over tot de orde
van den dag."
Schaper en Ter Laan bestreden dezie
motie krachtig.
Voornamelijk was men bang, dat de
minister voortaan inlichtingen i,n comi
té-generaal zal weigeren.
Tot de punten, die Duymaer van Twist
besproken heeft, behoort de zaak der mi-
liLaire tehuizen, die aan subsidie ont
vangen 42 'duidend gulden, terwijl de
commissie voor ontspanning en ontwik
keling 6,5 ton ontvangt. Ook behandelde
hij de onvoldoende zuinigheid, de posi
tie der onderofficieren en eenig© andere
kleine punten. Als wij den heer Merchant
goed begrepen hebben, dan wil deze de
landstormjaarklasse 1908 uitstel geven,
onbepaald uitstel. Wie weet wat ons le
ger aan materiaal tekort komt, moet. z.i.
het oproepen van nog meer inensehen-
materiaal, en nog wel van 28-29-jarigen,
als een diep-hetreurens waardige fout be
schouwen.
Bij een schel terparlijtje had Days zich
veroorloofd den eerwaarden heer Aal-
berse, die in den Katholieken Militair
tegen het socialisme schreef, te beweren,
*'dat deize priester schunnig en smerig
schreef en lasler verkocht. Te dezer zake
riep hem de voorzitter tot de orde, waar
op de held den priester voor een praat
jesmaker uitkraamde.
Hoe flauw en kinderachtig toch!
Is daardoor de parlementaire taal
spreekwoordelijk geworden
Bij de regeling van werkzaamheden is
besloten Dinsdag half 12 eenige ontwer
pen in de afdeeiingen te onderzoeken en
eenige punten, waaronder de motie-Duys
'betreffende het salueeren .en de regeling
van het hooger landbouw-onderwijis', aan
de agenda toe te voegen.
Op verzoek van de heeren Teenstra
en Nolensi werd ook opgenomen het ont
werp inzake grond- en landarbeiders',
terwijl zonder stemming werd aangeno
men het voorstel-Van, Leeuwen, om de
motie betreffende den invloed van de
Kamer op buitealandstche aangelegenhe
den, Dinsdag om half twaalf in behan
deling te nemen.
8»kaopt overzicht van dan toestand.
Voor hen, die nog immer met span
ning verbeiden, wat op het Westerfront
zal gebeuren, willen we reeds aanstonds
aantoekenen, dat op de slagfronten in het
het Westen slechts artillerie-gevechten van
afwisselende sterkte plaats hebben.
an offensief te grooten stijl geen
sprake meer.
De actie in de lucht kreeg echter een
ongekend hevig karakter.
„De laatste dagen, aldus een Wolff be
richt, poogden de tegenstanders door een
gróoten inzet van sterke jacht- en vecht-
eskaders de heerschappij in de lucht te
verkrijgen. Er hadden heftige en verbit
terde luchtgevechten plaats, die den vij
and moeilijk te herstellen verliezen aan
personeel en materiaal berokkenden, zon
der hem echter nader te brengen tot het
gewenschte succes.
„Ook ons vliegerkorps behaalde zijn
overwinning ten koste van het bloed van
menigen dappere. Zijn verliezen zijn ech
ter geenszins in verhouding met die van
den vijand.
,,Op 1 Mei overwonnen onze vliegers
in luchtgevechten 14 vijandelijke vlieg
tuigen.
„Luitenant Wolff schoot daarbij zijn
.28en en 29en, luitenant Schafer zijn 24en
en 25en tegenstander neer.
„Bovendien werden door vechlvliegers
■drie Fransche kabelballons neergeveld".
Het spreekt vanzelf, dat de reis van
Lloyd George .naar het vaste land het
vermoeden wekt, dat het om de vredes-
vraag gaat.
Men weet, Oostenrijk wil dol-graag den
vrede, en de Oostenrijksche stemming is
natuurlijk van invloed op die in Duitse h-
land.
Geloof niet, wat er zoo al is gezegd
over verschil van opinie tusschen Duitsch-
land en Oostenrijk.
Tot dusver is er steeds z;oo ijverig ge
confereerd, tusschen de keizers en de
staatslieden der Centraal-Europeesche rij
ken, dat een verschil van inzicht in een
zoo ernstige kwestie reeds lang aan den
dag had moeten komen. Het maakt den
indruk, dat Czernin eigenlijk als pionier
voor do vredesbeweging in de centrale
.rijken optreedt, en dat Bethmann-Hollweg
hem op dien weg volgen zal, nog ecnigs-
zins aarzelend, niet uit gebrek aan vre
delievendheid, maar uit vrees voor de
Pan,germanistische drijvers.
Door de reis van Lloyd George is de
.aangekondigde regeeringsverklaring over
de lersche kwestie uitgesteld.
De eerste formeele bijeenkomst der En-
gelsche missie met Amerikaansche amb
tenaren werd gister gehouden.
Besproken werd het onderwerp der dis
tributie van voedsel door de Vereenigde
Staten aan de landen der entente, alsmede
het vraagstuk der verscheping van voor
raden.
Waarschijnlijk is een plan uitgewerkt
om de verzending van voedsel rechtstreeks
■van 'Washington uit te controleeren.
Het vraagstuk betreffende den export
aan neutralen werd eveneens overwogen.
Naar het schijnt, zijn Nooiwegen en Zwe
den verontrust over den toestand en over
wegen zij het instellen van permanente
bureaux om hun voedseltoevoer van hier
uit te behandelen.
Lord Eustace Percy verklaarde, dat de
aanbouw van Engelse he en Amerikaan-
scha schepen niet voldoende is om te
gemoet te komen aan de eïschen, die
door den duikbootoorlog worden gesteld.
De balans in den wereldoorlog wordt ge
vormd door de tonnenmaat, die de Ver
eenigde Staten kunnen verschaffen.
Deze mededeeling w'ijst ,er, naar ge
meend wordt op, dat de huidige tonnen
maat en de nieuwe aanbouw in de Ver
eenigde .Staten zal worden vereenigd met
die der geallieerden, om de Duitse he on
derzeeërsbedreiging te weerstaan.
De regeering is gere.ed om een expe
ditiekorps naar Europa te zenden, zoo
dra de geallieerden het gewenscht ach
ten de noodige schepen voor het transpor
teer,en van voedsel voor de manschappen
te gebruiken.
Bonar Law verklaarde bij de indiening
van de begrooting in het Engelsche La
gerhuis: De uitgaven van het afgeloopen
jaar overschreden de raming met 372 mil-
lioenen, hetgeen grootendeels te wijten
is aan de kosten voor den munitie-aan
maak en de leeningen aan de geallieerden
en aan de dominions.
D© raming .der leeningen aan de geal
lieerden en aan de dominions werd over
schreden met 100 millioen. Het aan de
geallieerden voorgeschoten bedrag beliep
540 millioen, de aan de dominions ge
leende som bedroeg 54 millioen, waardoor
de' totale bedragen sinds het begin van
den oorlog op respectievelijk 828 en 142
millioen worden gebracht.
De nationale schuld bedroeg thans 3854
millioen.
Spreker wees op het bevredigend ka
rakter der cijfers van de inkomsten en
verklaarde, dat geen ander oorlogvoerend
land zulke bevredigende cijfers kon aan
wijzen.
Er werden geen nieuwe belastingen
voorgesteld, doch de belastingverhoogin-
gen zouden naar raming lA/s millioen meer
opleveren. De verhooging van den ta-
tabaksaccijns van 1 shilling tien pence per
pond zou naar raming 6 millioen meer
opleveren. Andere verhoogde rechten zou
den van 1 Januari 1917 af gerekend nog
20 millioen opbrengen.
De scheepvaartinkomsten zouden ver
kregen worden door het opeischen van
schepen tegen een vastgesteld tarief.
Korte Oorlogsberichten.
- Minister-president. Lloyd George is
eergisterenavond naar Frankrijk vertrok
ken, in verband met niet voorziene om
standigheden.
Hevige brood-oproeren hebben te
Chicago plaats' gevonden. 500 bakkers en
15 van de grootste Joodsche bakkerijen
hebben het werk neergelegd. Duizenden
personen, die met de stakers sympathi-
seeren, bestormden de winkels en wier
pen petroleum op het brood. In de ge
regelde broodvoorziening zijn thansi ern
stige belemmeringen ingetreden.
Joseph de Gouyon, lid van de Fran-
sfche Kamer voor Morbihan, is zwaar
gekwetst in een tank. De Gouyon was
afgekeurd voor den dienst, maar had als
vrijwilliger dienst genomen. Toen ld©
tanks in gebruik werden genomen, moest
hij .als artillerist de manschappen oplei
den, die deze machines zouden bedienen.
Als bevelhebber over een sectie tanks
is hij bij' een der laatste aanvallen zwaar
gekwetst.
De „Times" meent te welen, dat
Carson wellicht de Admiraliteit zal ver
laten ten gevolge van aanvallen, die in
verband sta,an met politieke geschillen,
doch niet in 't minst met de marine. Er
bestaat trouwens geen verschil van mee
ning tusschen Carson en zijn collega's
van de Admiraliteit.
Het blad voegt er bij, dat de regee
ring waarschijnlijk zal ophouden met het
openbaar maken van de verliezen Ier zee
in dan tegenwoordigen vorm, die alge--
meeno .tevredenheid in hel Lagerhuis ver
wekt.
-Lloyd George houdt zich bezig met
wijzigingen in de administratie der ma
rine. Er zijn reeds' belangrijke verande
ringen aangebracht.
De Times bepleit in een hoofdar
tikel de onverwijlde invoering van ge
dwongen rantsoeneering.
De Spaansche regeering heelt den
uitvoer van metalen voorloöpig verboden.
Drie Duitsche vliegers hebben een
proeftocht ondernomen met een, nieuw,
groot vliegtuig van Manzell uit over
Friedrichshafen in de richting Lindau.
Kort na het vliegen over de stad Frie-
drichsihafen viel het vliegtuig van aan
zienlijke hoogte plotseling ter aarde. Alle
drie vliegers waren dood. De oorzaak
.is nog niet nader bekend; zij lag waar
schijnlijk aan' een gebrek aan den motor.
Keizer Karei benoemde admiraal
Njegovan, die als bevelhebber der vloot
op zijn post blijft, tot chef dei' marine-
afdeeling.
-De koning van Engeland vaardigde
©en proclamatie uit, waarin hij er bij
al zijn onderdanen op aandringt het ver
bruik van meel, brood en iedere graan
soort te beperken. Hij dringt er bijl eige
naars van paarden op aan, déze «riet
meer te voeden met haver en ander graan.
Uit het Italiaansehe hoofdkwartier
wordt aan de „Corriere della Sera" ge
meld, dat de deserties in Oostenrijk-ITon-
garije ernstige verhoudingen aannemen.
Volgens gevangenen zijn deze deserties,
vooral te wijten aan de minachting, waar
mede officieren 'de manschappen beje
genen.
Naar het „Belgisch Dagblad" meldt,
zal de Paus- de gulden roos, eene zeer
zeldzame onderscheiding, aan koningin'
Elisabeth van België schenken.
Naar de admiraliteit meedeelt, is
het troepentransportschip. Ballarat (11.120
ton, van de Peninsular and Oriental jS.s.
Cy.) met een groot aantal' Australische
troepen aan boord, den 25en April op de
thuisreis door een duikboot getorpedeerd
en gezonken. Het s.s. was 35 mijl van
het naaste land verwijderd. Dank zij de
prachtige tucht zijn alle troepen in de
booten gekomen en door onze patroelie-
schepen, die spoedig ter plaatse waren,
een haven binnengebracht. Er zijn geen
verliezen.
In den nacht van Dinsdag op Woens
dag hebben weer vele vliegtuigen bommen
geworpen tusschen Zeebrugge en Brugge.
De aanvallers werden hevig beschoten.
Onze scheepvaart.
De gisteren hier te lande uit Engeland
gearriveerde Ned. schepen waren geladen
met gerst, maïs, wol, haver, tarwe, lijn
koeken en rogge.
De meeste ladingen verkeeren in ge
zonden toestand.
Met het convooi zijn meegekomen een
aantal schipbreukelingen van de zev-eirï
getorpedeerde schepen. Zoo had de „Got
ijk" twee en twintig man van het
getorpedeerde stoomschip „Noorderdij'kL"
De „Sommelsldijlk" bracht vier man vant
de „Noorderdijk" en twee man van da
„Zaandijk" mee, terwijl' de „Winterswijk"
van de firma Erhardt en Dekkers, ook
nog mannen van de „Zaandijk" aan boord
had. Alle schipbreukelingen waren in
dertijd na aankomst te Falmouth gemon
sterd voor <de verschillende stoomsche
pen, die daar toen nog te wachten la
gen op uitklaring, onder beding dat zij
beschikbaar zouden zijn voor alle voor
komende werkzaamheden. Zoolang zij aart
den wal waren, hadden zij het vrij goed,
doch aan boord der Nederlantclsche stoom
schepen was het behelpen. Zij mochten
niet meer aan den wal gaan, zoodat het
langdurige wachten zeer onaangenaam
werd. i
De Nederland,sche schepen, welke sinds
den aanvang van den verscherpten duik
bootoorlog nog steeds in Engeland liggen,
zijn de Ameland, met een lading vail
5600 ton salpeter, aangevoerd uit Chili;
de Terschelling, met 4200 ton -maïs, uit
Noord-Amerika; de Malang, met 4200 ton
maïs en lijnkoeken, eveneens uit Noord-
Amerika, alle van de Rotlerdamsche
Lloyd; de Themisto, van Hudig en Veder,
met 6000 ton kunstmest en katoen, aan
gevoerd uit Chili; de Veenbergen, van
Furness 'Scheepvaart- en Agentuurmaat-
schappij, met 7000 ton salpeter, uit Boca!
Grande (Peru,) en de Maasdijk, van de
Holland-Amerikalijn, met 11.000 ton kunst
mest uit Chili.
Nederland en de Russische
Revolutie.
Het Kamerlid Van Leeuwen heeft schrif
telijk aan den Minister van Buitenland-
sChe Zaken gevraagd te willen meedee-
len, welke houding onze regeering tegen
over het voorloopig Russisch bewind heeft
aangenomen. („Volk.")
J) 0 ramp te Zier ik'zeel
Naar het „Vad." verneemt, heeft de
heer Palijn aan de 'Regeering de vraag
gesteld of reeds vast staat van welke
nationaliteit de vlieger was, die op Zie-
rikzee bommen liet vallen en welke stap
pen de Begeering denkt 1e doen, om
vergoeding van de materieel e s'chade te
verkrijgen.
Drankmisbruik' onder ge 111 0bi-
1 i s e e r d e n.
„Een tijd van hard en vrucht-
„baar werken wacht den drank
bestrijders, want velen zullen
„nog door hen gered kunnen
„worden van den dreigenden on
dergang.
(Verslag Drankwet-Inspectie
Bijvoegsel tot de Nederlandsche
Staatscourant 12 Juli 1916, no.
162.)
(Natuurlijk ,was het -den drankbestrij
ders niet onbekend gebleven, hoe de mo
bilisatie bij velerlei arbeid "des vredes,
ook het werk der drankbestrijding heeft
verstoord.
De nuchterheid onder de jonge man
nen in ons leger is er helaas niet op
vooruit gegaan, integendeel, instede daar
van merkbaar achteruit gegaan.
Allerlei omstandigheden: verveling, on
gezelligheid, het slecht© voorbeeld (soms
zelfs van superieuren), beschikking over
ruimer middelen, verkeerde opvatting van
gastvrijheid en vriendschap tegenover de
soldaten en tal van andere oorzaken meer,
hebben het drinken doen toenemen en
bedreigen velen met den ondergang.
Dat is mede de wrange vrucht van
deze langdurige mobilisatie; en tevens
de sombere conclusie van de Drankwet-
Inspectie, volgens het jongste verslag.
„Maar velen zullen nog gered kunnen
worden" zoo wordt er gelukkig hoopvol
aan toegevoegd.
Hn met dien reddingsarbeid wil pien
niet wachten tot na de mobilisatie, maar
reeds thans beginnen.
Al is reeds te lang gewacht 0111 de
hand aan den ploeg te slaan, het is nog
niet te laat.
Wie zou het wenschen, dat de man
en vader, de zoon of broeder straks naar
zijn maagschap zou teragkeeren _als een
aan den drank verslaafde, of zelfs maar
tot den drank neigend?
Immers niemand?
Welnu, daarom heeft met alle waar-
ring van locale en individueele arbeid
in dit opzicht verricht, zich een com
missie gevormd via de Nationale com
missie tegen het alcoholisme, om deze
zaak te behartigen.
Deze commissie voor dit doel bestaat
uit de heeren: A. ,H Willemse, Den Haag;
J. Henrie Ledeboer, Amsterdam; A. Mar-
tinus, Den Haag; Dr. A. TI. Oort, Oegst-
geest; Prof. Dr. J. van Roes; Dr. J.
Starke, Amsterdam; J. v. d. Ve'de, Ede;
Koos Vorrink, Den Haag; en TT. J. Bul
ten te Almelo, Secretaris.
