nd EELEN De quaestie van liet grondbezit. No 174 Vrijdag 27 April 1917 31e Jaargang 'an 110 Bog Jotan Sell zp irni vond. |3 Mei 1917, Staten-Oeneraal De Groote Oorlog. too. :EL Co.; •ELAND". FEUILLETON. SS >o. bovengenoemde ouders van Aan- HASSELT; Co 1SSENS; frijgbaar zijn. i e n st TTERDAM 7. id. 17 10,30 I'd. 18 10, er 19 10,30 d.20-,- in. 2110.30 Is. 22—,— 11,30 (en 23 8,30 id, 24—,— 10,30 Hd. 25 6,1, er. 2ii 6,1, W 27 -,,- in 2810, hs. 29-,— 12,— lien 30 8,80 id. 31 10,30 Ichter den datum zeehet tweede I Rotterdam. 100TD1ENST OP pHELDE. lensNeuzen. Istregeling ere aankondiging, tijd. reskens vm. 5,20, I) 3.50 6.35b). Lssingen vm. 5,50, 4.40, 7.05. tr Neuzen vm. 3.43, 5.454). Vlissingen vm. 2.—, 5.05. Irein 12.02 kan de hten uiterlijk tot rdaas, en de boot it 12,30. trein 6.29 kan (wachten tot 6.40. (det 'te Borsselen trein 5.38 kan wachten tot 6.50. vertrekt deze boot ij vertraging van 6,50. 300TDIENST OP ÜHELDE. ekenskerke /lake. bril 1917 vertrekt luzen naar Hans- it om 5.50, maar (eder liem in de beft geen gevoel, (eer, dat ie bikt." dat moeder z'n nde. En hij lachte hij op de oude eder van bed had End, aan den an- Efel, had neerge- En daar, zorg- (en ouden deken, [n 't kouder werd, rager in de Baan- hij lieerlijlk. Ter- aef op. Nu was Erbij1. Een bittere lippen, d.e voort ik waren. Maar ze (oor dat ze niet (ob wilde ze niet jeSt slapen, arken, de gebade toen ze in slaap |s ze niet werkte (en geld. En Bob Stuk brood, dat telen (Wordt vervolgd.) Uitgave vaq. de Naaml. Venn. LUCTÖR ET E MER GO, gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE V.ORSTSTRAAT 219. Bureau te Middelburg: FIRMA F. P- R H U IJ L. BURG. Drukkers Oosterbaan Le Cointre, Goes. Het onderstaande, door ons, lang ge leden, gevonden in de Nieuwe P r o v. Gron. Courant, heeft voor onzen tijd en voor onze provincie nog dezelfde waarde als toen voor de Gyoningsche lezers. Wij nemen 't daarom óver. De vraag of particulieren eigenaar mo gen zijn van een grooter of kleiner deel van den grond, dan of de grond aanl liet geheele land behoort, en, gelijk van zelf daaruit volgen zou, door de overheid beheerd moet worden, begint hoe langer hoe meer op den voorgrond te treden. Het is een diep ingrijpend vraagstuk, en bedenkt men hoeveel er aan vastzit, dan kan het niet verwonderen, dat be dachtzame staatspartijen er ïqeerendeels nog het zwijgen toedoen. De socialisten zijn er spoedig mee klaar. En dat 'is te begrijpen. Wanneer men geen verbetering maar omverwer ping van bestaande toestanden bedoelt, omdat, zooais men beweert, „de boel toch niet meer op te knappen is," dan heeft men ook niet verkregen rechten, met de historie, met erfrecht, en tal van andore quaesties, die met het grondbe zit in verband staan, niet te rekenen! Men maakt „schoon schip" en regelt dan de zaak alsof er vóór ons niets of piemand op deze aarde geweest ware. Doch wanneer men dit revolutionair wegcijferen van de geschiedenis en het verleden ongeoorloofd, acht, een middel erger dan de kwaal, dan komt de quaestie heel wat arfdera te staan. Dan begrijpt men, dat voorzoover het grondbezit, een a'ndere regeling tyehoeft, tal van belangen waarmee het samen hangt zullen moeten worden doorgedacht; en dat in geen geval een regeling mag worden vastgesteld, waardoor andere wet tig verkregen rechten zouden worden prijsgegeven ol' geschaad. Zoolang toch uit een grondig en al zijdig onderzoek ziich nog geen algemeen gevoelen heeft gevormd, zal het onmoge lijk zijn deze quaestie tot een punt van actueele politiek te maken. Bij dat onderzoek zal men, naar het ons voorkomt, wel doen het algemeene en het bijzondere te onderscheiden, eft ilie twee liefst niet gezamenlijk te be handelen. Er zijn bij de quaestie van liet grond bezit, om het zoo te jioemen, algemeene Waarheden betrokken, waarover onder antirevolutionairen zeker wel geen ver schil zal bestaan. Doch er zijin ook vra gen, die eerst wanneer de algemeen© waarheiden zijn vastgesteld oprijden, en waarbij dus eigenlijk de quaestie pas begint. Tot die algemeene waarheden pékenen we, dat er in den grond een nationaal bestanddeel is, dat niet vervreemd mag worden: Dat wil zeggen een bestanddeel, waarop niet een enkel persoon pf èen familie, maar de natie als, zoodanig recht blijft hebben, onverschillig wie er op een gegeven oogenblik eigenaar van is en afgezien van de vra<jg welke schadeloos stelling den eigenaar rechtens zou toe komen, wanneer de natie int haar ge heel, om voldoende redenen, het feite lijk betzit van dien grond weer aan zich zou willen trekken. Dit nationaal bes'anddeel vloeit, dunkt ons, voort uit het feit, dat God aan elk volk zijn eigen plaats ter bewoning op den aardbodem heeft toegewezen. Verlder door M. v. d. Staal. 5) Broodl Brood! Den volgenden morgen werd Johann eerst wakjker, toen hij door 'tvale licht, dat van buiten in 't kamertje doordrong', begreep, dat 't al lang dag moest zijin. 't Moest een mooie dag wezen, te ,por- deelen naar de sterkte van 'het licht. Als de lucht betrokken was, bleef 't over dag somber-schemerig 'in deze woning. Sloeder sliep bepaald nog. 'tWas ten minste heel stil in de bedstede, waar moeder lag. Best mogelijk had 't arme mensch 'nganschen halvén nacht opge zeten, om klaar te komen. Johann wierp een blik op- ,het naai werk. Ja, dat zou wel af zijn. Moeder had 't, gelijk Ize gewoon was; heel net jes opgevouwen, klaar om te bezorgen. Stil, hij zou moeder verrassen. Vóór ze wakker werd, wilde hij'dat karweitje wegbrengen. En als: hij dan'terug kwam, zou hij wat thee meenemen en 'n lekker uit de omstandigheid dat in of op dat stuk van den aardbodem, waarop dat volk geboren en getogen is, met inbegrip van de wateren die er in of bij zijn, alle stoffelijk bezit en stoffelijke welvaart, •waartoe dat -volk in den loop der tij den komen zal, gevonden wordt. Zoo dat men overdrachtelijk zeggen"' kan, dat dit volk dezen grond gekregen heeft, als zijn stofielijken uitzet of zlijn grondka- pitaal. dat het au verder door vlijt en inspanning zal hebben te vermeerderen. In dit denkbeeld van een eigen grond, die aan de natie in haar geheel tot be woning en exploitatie is gegeven, ligt reeds het denkbeeld van een vaderland, met een eigen bestemming en een ëigein plaats naast de andere volken opgeslo ten, en wordt het cosimopolitisme 'dus van den beginne aan buitengesloten. Maar evenzeker ligt erin, dat nu geen persoon of personen uit het volk feich het absolute eigendomsrecht van dezen grond zullen mogen toekennen, want. die grond, >dit vaderland is! eigendom der natie in haar geheel; en het privaat be zit van een deel ervan, kan dusl zoolang men aan een vaderland, een geboorte grond der natie gelooft, nooit anders worden opgevat, dan als! betrekkelijk. Het privaat grondbezit onderstelt een hoo- ger bezit, dat aan de historische natie in haar geheel behoort. Voor de .socialisten geldt deze reide- neering niet. Zij gelooven niet aam ©en Goddelijke beschikking over de landen van den aardbodem, en moesten eigen lijk, als! Theoretische cosmopolieten, van volken, natiën, bepaalde landen ènz. niet meer Spreken; want in dit systeem is de geheele bewoonde aardbol één land, één volk, één volk, één rijk, één repu bliek of hoe meu het noemen wil. Bij een antirevolutionaire beschouwing van liet grondbezit, zal dus maar ons oordeel deze waarheid als uitgangspunt moeten vast staan. Neemt men haar niet aan, dan zien we niet in op weikeu grond men het ongeoorloofd of onrede lijk zal noemen, dat één persoon of een combinatie van personen, of desnoods een vreemdeling, indien hij maar jrijk genoeg is, successievelijk het geheel© land opkoop© en de geheele natie, die er verblijf houdt, zetbaar make op haar eigen geboortegrond, of ook, het ligt maar aan zijn welgevallen, haar het ver blijf daarop voortaan on.tz.egge. In da oude geschiedenis, uit tien tijd dei' landveroveraars, leest men van .die verdrijving van geheele stammen van de plaats hunner woning; en het is een der donkerste plekken in de gesehieder nis van Engelands oorlogen tegen dé Kaffers in Zuid-Alrika, dat het zich van zulke gruwelen niet heeft onthouden. Het ontvreemden van d,en grond aan de natie waarop zij geboren is en huist, is! tegen Gods bedoeling en derhalve zon dig, onverschillig of het door een ver overaar in het groot als door één per soon in het klein wordt gedaan. Het komt op de erkenning van dit beginsel aan. En het private grondbezit zal dus altijd zóó moeten zijn geregeld, dat het nationale bestanddeel in den gronii er kend blijve, en dat niemand zich zal kunnen opmaken, om door macht van geid allengs den geheelen bodem tot zijn uitsluitend eigendom te maken. kopje, op z'n Zondagsch, aan moedertje geven. Eerst ging hij naar 't kastje in den muur, om een boterham te jktijigen. Hij had werkelijk trek. Wat was dat? Geen brood op de plank? Nee, nergens zag hij 't: boven noch onder, 't Stond toch niet onder dat bord op den gootsteen? Ook, niet! „Ol" schoot plotseling als een pijl de gedachte door zijn hoofd. „Er is geen brood meer in huis. Moeder hal gisteravond geen geld meer, om brood te bpope. En nu moest nog net 't onge luk daarbij kome, dat ik niets .thuis bracht. Nu begrijp 'fc eerst goed, waar om moeder zoo schrok en waarom ze zoo boos op d'n baas werdl" Do pijl wasi- scherp en wondde wreed. Nog nooit wasi 't zoover gekomen, dat er geen brood meer in huis was Ja, juist; daarom bleef moeder werken. Voor dit karwei zou ze dan tenminste nog geld ontvangen. Zoo snel als Johann kon, maakte hij zich nu gereed, om de boodschap voor moeder te doen. Brood moest er imimers kómen, brood voor moeder. Even gluurde hij ,in de bedstede Ja, moeder sliep nog. Wat lag ze daar Eerste Kamer. De groote centrale voor ex- pon, en import. Enkele moiieven. De gebleken af keer. De tandbuuw de dupe. Een belangipke motie. In ons Hoogerhuis zijn gisieren de al gemeene beocnouwingen over hoonlsi.uk X, ianribouwbegroodng, voortgezet en geëindigd natuurlijk. Allen waren vervuld met de gedach ten aan de groote centrale voor export en import. Wat stelt de minister zich ervan voor? Al wist men nog plet alles, toch ge noeg om met ernstige bezwaren voor den dag te komen. Vooral de lieeren Stork en Cremer hebben geducht op hun poot gespeeld, en onomvvonrien hun afkeer uitgesproken over de ontvoogding, welke den land bouw en nijverheid en liandel bedreigt. Enkele motieven van den minister wil len we liier afdrukken. „De lasten van de producenten voor binnen- en buitenlaind moeten evenredig worden gemaakt en daarom is het noo- dig dat de export wordt geconcentreerd in één lichaam. De „bedoeling" oorlogs winst voor den Staat Le maken mag de Regeering niet in de schoenen worden geschoven. De bedoeling zou zijn het vooropgezette doel, hel geldt hier slechts een bijkomende wenseh, welke zeer be grijpelijk is, 'gezien de zware eischen aan de schatkist gesteld. „De concentratie dient binnen- en bui- lenlandsclie producten te omvatten, wil men inderdaad iets hereiken. Ook die scheepvaart ofschoon daar de schepen- vorderingswet reeds gelegeniie.d tot han delen biedt. Export én import en dat betreft dan ook de J. idisehe producten, dienen in één rich tin] geleid. „i „Door export in een hand te brengen kunnen dan dus de lasten over de jpro- ducanten gelijkelijk verdeeld worden. „Een andere reden waarom centralisatie noodzakelijk is, ziet de minister van Fi nanciën ook daarin, dat bij: demobilisatie als 4® grenskommiezen alleen voor de grensbewaking zijn aangewezen, de smok kelarij geweldige afmetingen zal aanne men. De bedoeling is dat de op te richten N. V. het algemeen belang zal dienen." Veel vertrouwen hadden de heide hoe ren echter niet in de zaak en van Nie- rop vreesde, dat gestuurd ziou worden in de richting van een pfficieele finan- cieering van den export. Dit staat vast, dat de Jandbouw het zwaarst getroffen zal worden. Met het oog hierop wil de minister echter loonende prijzen waarborgen. Wel is er vee geslacht, én zal er nog veel vee geslacht moeten worden, doch dat kan hij niet helpen. Bij de replieken bleken de sprekers wel ietwat bevredigd. De Kamer hield echter vast aan den' wensch, dat deze zaak niet buiten de Staten-G ene raai om zou worden' behan deld. De minister vond 'tniet noodig, maar de motie-van Houten, die het eischte, werd eindelijk toch met algemeene stem men aangenomen. Bij de bespreking van de begrooting van financiën is de ministerswisseling van Gijn-Treub ter sprake gekomen. Min. Cort trachtte reeds: een aanne- stil en wat was ze bleek I Méér dan moe was ze ongetwijfeld. En nu gauw weg. Hoe spoediger hij terug tfcvvam, des te eerder was er brood Johann had niet ver te loopen. 't Ver stelwerk moest op de Delftsche 'Vaart wezen in een caféetje. Hij wist den weg en hij kende de menschen, want het waren moeders meest vaste klanten. De haast, waarmee Johann enkele oogenblikken later door Oppert en Sint- Jacob,straat rende, wekte het wantrou wen op van een agent. Je kon nooit weten! Die Rotterdamsche bengels waren tot allesi in staat en dat pak onder z'n arm kon best gestolen waar wezen. De agent volgde Johann en bleef op de hol iStaan van de Raambrug. Hij zag, hoe de jongen aanbelde, even wachtte, bij de ramen opkeek, die natuurlijk op Zondagmorgen 1 gesloten waren, heen en weer liep, wéér aanbelde „Da's bepaald niet pluis I" mompelde hij, het besluit nemend, om dat haastig joggie eens aan den tand te voelen. „Hij schijnt rust- noch duur te hebbe. Misschien is 't wel uitangst, dat ie ge snapt worde zal De agent kwam nader. Dat Johann melijke verklaring van het zonderlinge geval te geven, en min. Treub zou 't vanmorgen probeeren. Beknopt overzicht van den toestand. Op 't Westerfront weer 't pude liedje Bloedige strijd en geringe vorderingen. Het effect van al de verliezen en of fers: aan jonge menscheuieveps is, dat de Duitschers over 't algemeen de Stel lingen, waaraan zij' zich zoo hardnekkig vastklampen, hebben kunnen hehoudejn. Van den anderen kant hebben hun tegenaanvallen weinig doorslaand succes. Intusschen duurt de bloedige worste ling voort. Wie zal het winnen r de artillerie-over macht van de geallieerden of _de taaie hardnekkigheid der Duitschers? Spoedig zal het blijken. ln Duitschland wordt meer en meer aangedrongen op een besliste verklaring van de regeering over de oorlogsbedoe lingen. De „Voss. Ztg." zegt: „Wij be wonderen dagelijks de offers aan kracht en ontbering die onze troepen aan het westelijk front brengen, maar wij wilden toch wel eens weten, voor welk poli tiek doel dat moet dienen." De „Norddeutsche Allgemeine Ztg." heeft nu in een lang artikel, dat klaar blijkelijk uit de Rijkskanselarij' afkomstig isi, een verklaring afgelegd, naar aanlei ding van den sociaal-democratischen eisch, dat de regeering zich 'zal uitspre ken voor een vrede zonder annexaties en zonder oorlog,sischadcloosstelling. Dit artikel betoogt, dat de Duitsche regeering haar meening reeds: duidelijk heeft te kennen gegeven, en wijst op d© dwaze eischen der geallieerden. De soc.-democraten nemen met deze houding echter geen genoegen. L)e Verwarts" spreekt dit rondweg uil; het blad betreurt, dat de regeering niet kan besluiten, om te zéggen wat zij eigenlijk wil. De regeering wil de vradesiformule van de sociaal-democratie niet ronduit afwijzen, maar zij1 wildie ook niet overnemen, uit vrees voor de chauvinistische, al-Duitsche 'bladen, die z,ulk een belijdenis a!s bewijs van zwakte zouden aanzien. Dat is te bejammeren, omdat de gunstige resultaten, die een duidelijk geformuleerde uitspraak van de regeering zou kunnen hebben yoor dein vrede, nu uitblijven. Ook andere bladen zijn met de Ver klaring der- regeering niet erg ingenomen. I)e Weensche bladen huldigen de po litiek van graaf Czernin inzake de jre- deskwestie. Ze juichen liet toe, dat hij weer een stap verder is gegaan op1 den weg tot overeenkomst, welke de O. H. regeering sinds eenigen lijd met onmiskenbare vast beradenheid .opgegaan is'. De „Neue Frei P!resse" schrijft: Na deze verklaring welkte tegenover Rusland een volledig du'de'ijke, eiken twijfel weg nemende mededeeling over de grondsla gen van den vrede bevat., zal men zich in Petrograd niet aan een onderzoek over de vraag kunnen' onttrekken, of de oorlog nog een ernstig doel heeft. De jongste uiting van de Oostenrijk-Hongaar- selie regeering is .niet alleen een ant woord op de vraag der Duitsche soci aal-democratie, maaT tegelijkertijd een tot de geheele wereld gerichte verklaring. niet haastig wegliep, zooals ongetwijfeld een boefje gedaan zou hebben, bracht de reeds bijna vaststaande overtuiging, met een jeugdigen langvinger te doen te hebben, weer eenigszins aan 't wan kelen.- „'t Lijkt heel vreemd!" oordeelde de man, die zag, hoe de jongen voor de derde maal en nu hard en lang, aan de bel trok. „Hij doet aan d'n eenen kant, of er iets: niet in d'n haak is pn aan den and'ren kant kan 'k toch niet zien ook, wat of nu precies- verdacht is. Wacht, 'kzal op 'n afstandje blijve en 't geval eens opneme. Hier in dit slop heb 'k "r 'n mooie plaats voor." Johann zag in zijn driftige haast niet, dat op een paar huizen afstands van hem de politie-agent in een steegjever dween. Hij had voor niets oog dan voor de deur, die maar gesloten bleef. „Ze zulle toch niet de stad ,uit zijn," zei liij bij zich .zelf. „Da's bij m'n we te hier nog nooit gebeurd. En al is 'réén je weg, dan zijn 'r hier toch altijd nog genoeg in huis'k Merk nog niets. Wie weet, of moeder al niet wak ker is. Dan zal ze niet wete, wat 'r aan scheelt, als ze mij niet zietNóg 's belle!" VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG, Abonnementsprijs: Per 3 maanden fr. p. post f 1.50 Losse nummers-0.06 Prjjs der Advertentifin, 14 regels f 0.60, iedere regel meer 16 dt 3-1naai wordt 2-maal berekend. Bjj abonnement voordeelige voorwaarden. Bewijsnummers 5 cent De „Zeit" zegt: Czernin is weder een, zij het ook kleinen stap verder gegaan op den weg, dien hij ingeslagen is om aan de nuttelooze menschenslachterij een einde te maken. Het is geen teeken van zwakheid als een staatsman den moed heeft te erkennen, wat elk menschelijk verstand meent. Doch, zal men na dit allesi vragen, wat wil nu de Entente? Aan de idwaze geruchten, die jich omtrent haai- oorlogsdoel de ronde doen, hechte men niet te veel. Mocht men nu aan deze zijde spoedig doen blijken, wat men eigenlijk "bereiken wil. De invloed van Wilson kan yeél doen; indien hij is: blijven slaan op zijn stand punt: geen overwinnaars en geen over wonnenen. Dat moet toch het oorlogsdoel zijn, waartoe men wil komen, en dat kan niet worden bereikt, wanneer het voor nemen bestaat, de Duitschers tot „sla ven" te maken, ten dienste van Prank- rijk, zooals' de senator Humbert wil. De Engelsche socialisten weten wèl wat zij willen. De afgevaardigden der Fransche en Engelsche socialisten, die naar Rusland vertrokken zijn, deelden aanjournalisten hun indrukken mede. Saunders; de secretaris der „Fabian Society," verklaarde, dat de Engelsche delegatie in Rusland kwam, niet alleen om de revolutie te begroeten, doch ook om de houding der arbeidersklasse je gens den oorlog uiteen te ztetten. Het natuurlijk vredesverlangen van de leiders der Russische arbeiders sloot iedere gedachte aan een afzonderlijken of 'door Duitschland opgelegden vréde uit. De EngeLsche delegatie legde qan den raad van arbeiders:- en solidaten-af- gevaardigden 'een dwingend, programma voor, waarvan Engeland nooit zal af zien. Dit bestaat in het teruggeven van alle door brutaal geweld ontrukte grond gebieden en herst,el van alle schade, veroorzaakt door de mogendheden, die voor den oorlog verantwoordelijk Zijn. Het program omvat verder het herstel der kleine overweldigde landen. Jammer ,dat de vredesbesprekingen tel kens weer wreed gesloofd worden -door berichten, die de oorlogskoorts weer wreedelijk weten aan te wakkeren. Zoo is op een conferentie té Peking van provinciale militaire gouverneurs, waarbij de minister-president voorzat, met algemeene stemmen een besluit aan genomen ten gunste van een deelneming van China aan den oorlog. De Stemming toont, dat het parlement in overweldigende meerderheid vóór in grijpen is, doch de president heeft nog geen beSluil genomen. Moge hij het nimmer nemen. Een Duitsch complot in Amerika. De regeering der Vereenigde Staten heeft een Duitsch complot ontdekt om al de rijken in Centraal-Amerika tot een verbond tegen de Vereenigde Staten te vereenigen. Dit complot werd verijdeld door de arrestatie te N.-Orleans van den heeer Jules Frais, gewezen lid van het '.mini sterie in Nicaragua. Door de 'Duitschers was een compleet plan uitgewerkt voor revolutionnaire be wegingen in Costa Rica, in Nicaragua, in Honduras, in Guatemala en in -San-Sal- vador. Frais zóu president worden van dezen nieuwen statenbond. Weer stak hij de hand uit, om voor de zooveelsite maai "de vast-slapenden te roepen, toen er boven zijn hoofd een raam opengeschoven werd en een hee- sche stem hem toeschreeuwde: „Hei, zeg 'r es Wkt 'n heidensch la waai I Zou je nou niet es gauw op- liouë „Ik kom met naaiwerk!" riep Jo hann den man toe, dien hij niet kende en die misschien wel de man van de juffrouw uit 't café kon zijn. „Wat?" schreeuwde deze daarop terug. „Eom je daarvoor "zoo'n kabaal make? Als je me nou niet gauw maakt, dat je weg komt, gooi 'kvan bove.'f De uit den slaap gewekte 'was blijk baar in groote woede, dat hij voor zulk een bagatel de moeite had moeten doen, om op te staan. En terwijl hij' sprak, stak hij zijn firm naar binnen, om eea voorwerp te zoeken, waarmee hij Van uit de hoogte kracht aan zijn woorden zou kunnen bijzetten. Op dit oogenblik werd gr naast hem een ander hoofd uit 'traam gestoken. 'tWas de juffrouw van 'tcafé, die even eens verontwaardigd bleek over Johanns handelwijze. (Wordt vervolgd.) f vim ami nomas.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1