g:
No 17»
Woensdag 35 April 1917
TEViSCH.
Boe John Sell zijn vriend vond.
31e Jaargang
srijving
ZEN 9
OP,
ars9
cheS.
msion.
bode»
feuilleton.
De Groote Oorlog.
u w d e
idsknecht,.
Staten-Sfcneraal.
li, door de
serenhoek.
JGEN
jwde
0 en Erven
Te zamen
de, lieer A.
1 merman te
uden inge-
917 ten kan-
REELING te
inlichtingen
Hooi te
ia kwaliteit
schikt voor
af te Borsele,
an deze week
te Goes ge-
slaar, Goes.
Telef-on III.
VISSER,
en Woon- en
voor Groente
er Z, bureau
geëmailleerde
littinga.
3e kalf, reke-
OOD, Noord-
if 30 April a.s.
Vliddelburg een
aan het adres
'lAAN te Goes.
ft bekwaam
Kleingoed-
dig kunnende
\er 10 bureau
vraagd nette
lor den ver-
zegels, doet
>ede verdiens-
Bossestr. 44i,
uerknechf
JEKKER Wz.,
ke.
Biggekerke.
IBEKGEN te
171 a, vraagt
1 Mei
;egenwooidige
ITZ—Tak van
terder voort lf,
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTO.R ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P- D H UIJ L. BURG.
Drukkers
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
Brazilië.
II. (Slot.)
Na het vertrek van Joan Maurits uit
Brazilië kwam de bevolking, op aansto
king der Engelschen, die toen reeds hun
naijver jegens onze republiek ter oor-
zako van hare uitgebreide betrekkingen,
bot vierden, in opstand. Hierbij kwam
nog het bekrompen en al te zuinig be
heer der West-Indische Compagnie. En
zoo kwam Brazilië weder onder de
heerschappij van het inmiddels, onder het
Huis van Braganza, weer onafhankelijk
geworden Portugal, 1654.
De regeering van Portugal bevorderde
de landverhuizing naar deze hare volk
planting, welke gedurende een reeks van
jaren vanuit Lissabon bestuurd werd, als
uitmakende één koninkrijk met het moe
derland.
Dit duurde tot 1808, in welk jaar ko
ning Johan VI, die sedert 1792 regeer
de, door Napoleon verdreven, den zetel
van zijn bestuur naar Brazilië's hoofd
plaats Rio de Janeiro verplaatste. Hij
verleende daarbij vrije scheepvaart op
alle havens van Brazilië.
Op het Congres te Weenen, in 1815,
werd bepaald dat Brazilië met Portugal
één rijk zou zijn. Johan VI keerde in
1821, op verzoek der Portugeezen naar
Lissabon terug en liet zijn zoon Don
Pedro als regent achter, die echter al
spoedig door de Brazilianen tot keizer
uitgeroepen werd, nadat Brazilië zich van
Portugal had losgescheurd, en zich als
een onafhankelijk rijk had ingericht.
Nu stierf Koning Joan VI in 1826, en
werd door dezen zelfden Pedro opgevolgd.
Doch dit was den Brazilianen niet aan
genaam, zij vreesden een hereeniging met
het moederland, en dwongen hem af
stand to doen van den troon van Portu
gal ten behoeve zijner zevenjarige doch
ter Maria da Gloria, onder voogdij van
haar oom Don Miguel.
Deze Donna Maria werd echter niet
overal erkend, hetwelk haar voogd noopte
zich met de wapenen tegen haar te stel
len. Dit nu bracht op zijn beurt Pedro
weer tot het besluit de aanspraken zij
ner dochter met geweld van wapenen
te steunen.
De Brazilianen z'agen door dezen maat
regel hun staatsschuld belangrijk toe
nemen, en gaven hiervan terecht de
schuld aan hun Keizer, dien zij dwon
gen afstand van den troon te doen ten
behoeve van zijn negenjarigen zoon Pe
dro, en naar Portugal terug te keeren.
Deze zoon aanvaardde, 1831, de regee
ring, onder voogdij. In 1840 beklom hij
zelfstandig den troon onder den naam
Pedro II. Gedurende zijn langdurige re
geering, tot 1889, had hij met zeer vele
moeilijkheden te kampen.
Nog vóór zijn troonsbestijging, in 1834,
had het Congres besloten om, in na
volging van de Vereenigde Staten van
Noord-Amerika, uit afgevaardigden der
verschillende provinciën een Wetgevend
Lichaam te vormen, hetwelk, de naam
zegt het aireede, mede zeggenschap zou
hebben over het landsbestuur, een maat
regel, noodzakelijk gebleken om een
I
le Meid voor
of met AuaUS-
waschgeld en
Let 1 Mei a. s.
nodiod
Waarde.
door M. v. d. Staal.
3)
Vast vele Rotterdammers hadden in
deze steeg nooit een voet ge/.et. En dat
niet alleen, omdat het er zoo ongezellig
was, maar vooral ook, om da, °ze de
bewoners liefst ver on weken. Maunen,
die zich lo se-werklieden noemden, doch
inderdaad nooit werkten; vouw- en ka p-
„kunstenaars," die langs de huizen met
papieren rozen en molen jes leurden;
vrouwen, die op kofflezo.ders werkten
of steenen sjouwden; kortomi, alléén men-
schen, die in Rotterdam 't minst in aan
zien waren, vonden hier hun verblijf.
De eigenaars der verwaarsloosde hui
zen wisten wel, wat ze deden, als ze
niet tot afbraak hunner panden_ beslo
ten. Want die woningen brachten heel
wa-t op. Eén, soms wel twee gulden
moest er voor één kamertje, waarin
wootl^e> werkte en sliep, per week
v orden betaald. En toch was 't aantal
gegadigden voor deze armelijke wonink
jes steeds zeer groot, omdat zij hoe
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post fl.50
Losse nummers -0.06
Prjjs der AdvertentiSn.
14 regels f 0.60, iedere regel meer 16 cfc
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 6 cent
scheuring te voorkomen, welke gevreesd
werd.
Toch kon deze maatregel het kwaad
slechts ten deele keeren.
Dat ondervond Keizer Pedro II al da
delijk na zjjne zelfstandige troonsbestijl-
ging. Al dadelijk baarden de slavenop
standen hem zorg. Herhaaldelijk moest
hij opstanden in verschillende provin
ciën te keer gaan. Nog erger maakten
het de zuidelijke provinciën die zich
wilden vereenigen met de republieken
welke aan de Rio de la Plata waren
ontstaan. Het ergst van alle evenwel
maakten het de republikeinen, die over
zijn gansche Rijk verspreid waren, en
het toelegden op de afschaffing van het
Keizerschap.
Zij wilden Brazilië op de wijs der Re
publiek der Vereenigde Staten van Noord-
Amerika ingericht hebben. Brazilië moest
en zou een republiek worden.
Vraagt gij hoe het dan toch komt dat
de Keizer het toch nog vijftig jaar kon
uithouden, eer het hun gelukte hem van
den troon te stooten, dan herinneren wij
u dat hij algemeen geacht en bemind was.
De opstand die eindelijk, 15 November
1889, uitbrak, was nog maar een sol-
datenoproer, een pronunciamiento,
waaraan het volk geen deel nam. Lei
der van deze beweging was de maai*-
schalk Da Fonseca.
Deze beweging ging echter uitsluitend
tegen de ministers, en was er verre van
daan een verandering van regeeringsvorm
te bedoelen. Zij bedoelde slechts de on
tevredenheid van land- en zeemacht tegen
het ministerie te vertolken. De aanstich
ters namen de ministers gevangen, en
meenden dan ook dat het hiermede ge
daan was.
Maar nu brak de republikeinsche bewe
ging los. De aanvoerder van deze goed
georganiseerde partij de hoogleeraar aan
de .militair» school, Benjamin Constant
Botelho de Magelhaës, haastte zich van
de gebleken ontevredenheid van leger en
vloot gebruik te maken, en maakte zich
van de beweging meester.
Zoo werd de republiek uitgeroepen.
Zou Da Fonseca het heftin handen
houden, dan moest hij de beweging wel
tot de zijne maken; en zoo moest hij1,
wat oorspronkelijk zijn doel niet was,
medewerken om den Keizer te ontslaan.
De 64-jarige vorst haastte zich aan boord
van een oorlogsschip, dat gereed lag naar
Europa te stoomen; hem werd onder ve
lerlei betuigingen van eerbied en achting,
ook door de republikeinen zeiven, ook
door Da Fonseca, en door de mannen
van land- en zeemacht, uitgeleide gedaan.
Deze revolutie was zonder ook maar één
droppel bloed te vergieten tot stand ge
komen. Een voorloopig bewind kwam tot
stand, met Deodora da Fonseca tot
president, Constant als minister van oor
log, van der Kolk, een Noord-Amerikaan,
blijkbaar van Nederlandsche afkomst, als
minister van marine, en Ruy Barbosa als
minister van financiën.
Het hoofdstreven was, een republikein
sche inrichting gelijk aan die van de
Vereenigde Staten, met zelfregeering (auto
nomie) voor iederen staat, en zoo Brazi
lië tot een Bondsstaat te maken.
De toeleg slaagde, een ontwerp-Grond-
siecht en hoe ongezond het hier ook
was te armi waren, om een meer
prijzig onderdak te bekostigen
In deze omgeving, waar een gezond
mensch reeds ziek moest worden, woon
de en werkte juffrouw Schiil.
En ze werkte er ook dezen 'Zaterdag
avond. De arbeid viel haar zwaar. Meer
dan -eens ontgleed het naaiwerk aan
haar smalle, dunne vingers, alsof die
zelfs dézen lichten last niet konden hou
den. En heller rood werd de blos op
haar wangen en nóg meer glinsterde het
rn haar oogenen soms, na een hoest-
aanval, bleven er dunne roode schilfer
tjes op haar zakdoek achter Maar ze
werkte door; ze moést, omdat ze mor
gen ook te eten moest hebben voor Bob
en voor zichzelf
Moeder en Zoon.
Op het portaal voor de deur bleef
Johanu staan.
Hij wreef krachtig met beide handen
over zijn gezicht, opdat moeder nier
zierv zou, dat hij geschreid had. Zoo
lang mogelijk zou hij de Jobstijding voor
zich willen houden.
Hij luisterde aan de deur. Nee, hij
hoorde niets. Maar naaien kón je ook
niet hooren en vooral moeder kon dat
wet werd aangenomen, het voorloopig be
wind gehandhaafd en de republiek Bra
zilië uitgeroepen.
Van de bevolking is een zesde Portu
geezen, een derde negers, de rest bestaat
uit landverhuizers, kleurlingen en oor
spronkelijke bewoners.
De voorlaatste president Hermes da
Fonseca, zoon van bovengenoemden eer
sten president, regeerde van 1910 tot 1914,
en werd in laatstgenoemd, jaar opgevolgd
door den tegenwoordigen titularis Wen-
ceslas Braz Gomez Pereira.
Brazilië heeft zich zoo zeiden wij
mede tegen Duitschland verklaard. Niet
omdat de vijandschap tegen dat rijk zoo
groot is. Maar omdat Amerika de geld
schieter van Brazilië is, gelijk Engeland
de beschermer van Portugal. En voor geld
doet men al eens wat.
De oorlogsmacht van Brazilië is ove
rigens le gering om Duitschland schrik
in te boezemen: 18.624 soldaten, 20 dui
zend gendarmes; en 12000 man vlootvolk!
Tweede Kamer.
Dividendjes aangesproken.
Vele, dm h blij baar niet onover
komelijke bezwaien. Treub's
redeneering niet ovtrtu'gend.
Gisteren zijn tal van bezwaren ont
wikkeld legen de dividend- en tantième
belasting.
Vooral de heer Lohman, de afgevaar
digde voor Goes had gewichtige princi-
piëele bezwaren.
En we onderschrijven gaarne zijn klach
ten.
Immers, hoe staat de zaak?
De minister zegt, geen dubbele belas
ting van de vennootschappen te willen
en daarom de vennootschappen uit de
inkomstenbelasting te lichten. Hij be
doelt met deze belasting een zuivere za
kelijke belasting. Maar een naamlooze ven
nootschap is niet anders dan een juri
dische instructie, de verhouding tusschen
eenige personen die kapitaal fourneeren
voor een onderneming. Belast de wet nu
de vennootschap dan belast zij dezelfde
personen dubbel.
De vennootschap zegt de minister
is de bron van de opbrengst en men
moet bij de bron belasten.
Goed mits men dan het water vrij
laat. Maar het water is de bron zelf.
De geheele indeeling in persoonlijke en
zakelijke belastingen, waarmede de minis
ter ons thans overstroomt, moet dan ook
verworpen worden. Grondbelasting is bil
lijk, omdat de grond een monopolie geeft
aan den bezitter, om zekere voordeelen
te genieten. Maar daaruit volgt niet, dat
ook allerlei beleggingen moeten worden
getroffen. Men kan niet tegelijk het zaad
en de vruchten belasten, waarin dat zaad
wordt omgezet. Door deze methode gaan
wij op belastinggebied niet vooruit, maar
achteruit.
Alleen uit utiliteitsredenen zal de heer
Lohman het ontwerp aanvaarden.
Ter Spill keurde een zakelijke belasting
als een dubbele belasting af, tenzij dan
over de geheele linie alle soorten van
inkomsten voor zoo'n dubbele belasting
in aanmerking kwamen.
Voor een deel was hij verzoend met
het ontwerp, wijl het deel uitmaakt van
een complex zakelijke belastingen.
Zijn rede was dus evenmin als die van
Lohman een oppositie-rede.
o, zoo zachtjes. Als 'tnu maar geen
berg meer was, die nog if moest. Want
moeder zou even hard als hij verlangen
om te gaan slapen.
Johann opende de deur op een kier
en stak zijn hoofd naar binnen. Diir,
och arme! Moeder was in slaap geval
len. Het hoofd was tenminste voorover
gezakt en de oogen waren gesloten. Wat
een massa naaiwerk lag er vóór haar.
'tWas duidelijk te zien, dat ze midden
in haar arbeid was blijven steken.
„Vooral stil binne kome, om moeder
niet wakker te schrikke!" overlegde
Johann.
Maar hij dacht er niet aan, dat even
oud alis het huis ook de kamerdeur was
en dat die hoe zacht hij ze ook open
drrwen wilde, met een knarpen en piepen
op haar hengsels zich tegen deze poging
zou verzetten.
En wat Johann had willen voorkomen,
gebeurde. Moeder werd bij zijn binnen
komen de schuld van die deur!
wakker.
Met een langzame, moeë beweging wilde
juffrouw Schid opstaan.
„Blijf maar zitte, moedertje," voor
kwam Johanu „U is zeker heel moe?
Kan 'k nog wat voor u doen Zeg me
Treub bestreed de afwijkende opvattin
gen met het betoog, dat de rechtsgrond
moest gezocht worden in de collectiviteit
der kleinere geldsommen, bron van nieuwe
economische kracht en nieuw voordeel.
Eigenlijk moest hij1 de „netto opbrengst"
belasten. Doch technische bezwaren ver
zetten zich daartegen. Immers dan zou
de wet de netto opbrengst moeten aan
duiden en grenzen bepalen voor begrippen
als „afschrijving" en „reserves". Voeg
daarbij nog, dat soliede vennootschappen
stille of geheime reserves vormen, eu ge
ziet de technische onmogelijkheid om de
netto-opbi engst te treffen. Het andere be
zwaar, dat de gewone firma en derzelver
employé's vrij uitgaan, terwijl naamlooze
vennootschappen, commanditaire vennoot
schappen op aandeelen, coöperatieve en
andeie vereenigingen wel onder de wet
zullen val'eti dat bezwaar bestreed de
Minister door de opmerking, dat de tech
nische moeilijkheden het onmogelijk ma
ken de gewone firma onder deze wet
te brengen.
Men heeft zich door deze redeneering
blijkbaar laten „overtuigen".
Zeer overtuigend is ze o.i. anders nietl
B»k''Opt overzicht van dun toestand.
De Engelschen hebben ten Zuiden van
den weg BapaumeKamerrijk terrein ge
wonnen op een uitgestrekt front.
Ten O. van Epehy bereikten zij het
kanaal van St. Quentin.
En verder Noordwaarts hebben zij de
dorpen VillersPloulch en Beaucamp ge
nomen.
Het Haig-bericht maakt echter ook
weer melding van herhaalde tegenaan
vallen.
Terecht wordt van de actie op het Wes
terfront gezegd, dat het een „wissel
offensief" is.
Beurtelings richten de Franschen en
Engelschen een krachtigen offensieven
stoot tegen de Duitsche stellingen.
Terwijl bij1 de eene partij! de noodza
kelijke stilstand is ingetreden, die voor
een voorbereiding van een nieuw roffel-
vuur met al de overmacht aan artillerie,
vereischt wordt, treedt bij de andere par
tij de infanterie in actie om een zoo
effectief-mogelijken druk op den vijand
uit te oefenen.
Zoo trachten de Franschen en Engel
schen door hun afwisselende actie het
initiatief geheel aan zich te houden en
daarvan straks de vrachten te plukken.
De gebeurtenissen van de laatste da
gen doen het vermoeden rijzen, dat zich
op het Westerfront weer 'n langdurige
strijd ontwikkelt,' die zich thans nog in
een aanvangsstadium bevindt, tenzij na
tuurlijk de Duitsche tegenstand spoedig
gebroken wordt, of van den anderen kant
de geallieerden hun doorbraakpogingen
als onuitvoerbaar opgeven.
Deze beide mogelijkheden zijn echter
onwaarschijnlijk.
Het Duitsche legerbestuur heeft klaar
blijkelijk tot dusver de legeronderdeelen,
die door de frontverkortingen in het Oos
ten en in het Westen beschikbaar ge
komen zijn, slechts voor een klein ge
deelte aan den strijd laten deelnemen
Voorloopig werd slechts van de in hei
Westen steeds gereed staande reserves
gebruik gemaakt. Op een spoedige over
winning van den Duitschen tegenstand
behoeft dus niet te worden gerekend.
De Geallieerden hebben bij dit nieuwe
offensief weder dezelfde taktiek gevolgd,
die reeds bij de veldslagen in het na-
maar? ik hen nu thuis en u behoeft
nu niet meer te werke."
De vrouw glimlachte, 't Deed haar goed,
dat haar jongen zóó voor haar opkwam.
„Ben je d,an zelf niet moe, Bob?"
Dót was de naam, dien ze s eeds aan
hem was blijven geven. „Bobbienoemde
ze liefkoozeni het kraaiende spartelende
ventje in de wieg en '„Bobbie" bleef hij
voor haar.
„0, heelemaal niet!" verzekerde
Johann. Of ja," gaf hij toe, be
denkend, dat moeder dit toch niet ge-
looven zou, - „wél 'n klein beelje. Maar
'k kan toch nog heusch wel wat voor
a doen."
„Och nee,' antwoordde ze, bijna
wrevelig rru. Want ze had onder zijn
spreken het kamertje rondgezien, waar
'ter zoo armoedig uitzag: slechts twee
stoelen waren er, één voor haar en een
voor Bob; de oude tafel, die zuchtend
boog onder den last van 't naaiwerk, dat
er op lag; een reclameplaatje aan den
muur; een oud, gebarsten en verweerd
spiegeltje tegen den schoorsteen; 't hoogst
noodzakelijke elengerei op den gootsteerf
in den hoek dat was alles, wat ze
zag. Neen, te werken, op te ruimen viel
er niets.
jaar van 1915, zoomede bij den slag aan
de Somme in practijk werd getrracht.
Aan hunne vechtmethode zijn echter
eenige nadeelen verbonden, die een snel
len opmarsch verhinderen. De voornaam
ste fout daarbij is wel, dat de aanvallers
door hun eigen voorbereidend artillerie
vuur, bij het voorwaarts rakken, steeds
een totaal verwoeste zóne moeten door
trekken.
Een levendige vliegeractie vraagt ten
slotte op het Westerfront de aandacht
Ritmeester baron von Richthofen schoot
zijn 47ste vliegtuig naar beneden; lui
tenant Wolff zijn 19de en 20ste. Het on
der Von Richthofen staande Lotlielje heeft
daarmede zijn honderdste vliegtuig bui
ten gevecht gesteld.
Een broer van Von R. bleef voor de
10de maal overwinnaar.
De op'Olger van Von Binsing
Op de lijst van candidaten voor den
post van gouverneur-generaal in Be'glë
komt als een der meest aanbevolonen
voor generaal-overste Freiherr Ludwig
von Falkenhausen.
Freiherr von 'Falkenhausen werd in
1844 in Guben geboren en begon, nadat
hij zijn opleiding in het cadettenkorps
genoten had,'zijn eigen'rjke militaire loop
baan in 1860 in het le garde regiment.
Van 1894—1896 was hij opporkwartier-
meester bij den groolen generalen staf,
daarna commandant van £e 2e garde-
divisie en van Maart 1899 tot Maar,.
1902 commandant van het 13e Würten>
bergsche legerkorps.
Tijdens den oorlog voerde hij langen
tijd bevel over de naar hem genoemde
legergroep, waaraan de be;cherming 'der
grens van het Rijksland was toevertrouwd.
Da crisis in Spanje.
Uit Genève verneemt het Berl.
Tagebl."Op een vraag van den cor
respondent te Madrid van de „Petit Pa-
risien", of de buitenlandsche politiek van
Spanje in groote lijnen ongewijzigd zal
blijven, heeft Garcia Prieto geantwoord:
Niemand zal mij kunnen verwijten,
Hat ik het verleden zal loochenen. Ik
heb het Fransch-Spaansch Marokkover-
drag van 1912 mede onderteekend en
zal alle verplichtingen, die Spanje heeft
op zich genomen, ten opzichte van bui
tenlandsche aangelegenheden, nakomen.
Prieto voegde hieraan toeOns pro
gramma van strenge neutraliteit verhin
dert niet, dat wij ten sterkste zullen op
komen, waar de eer en de levensbelan
gen van Spanje bedreigd worden. Ik
moest, hoe onaangenaam mij dit ook
was, mij van twee mijner beste vrien
den, die in het vorige kabinet zitting
hadden, scheiden, omdat men hun, wel
iswaar, ongerechtvaardigd, het verwijt
deed, dat zij partij trokken voor de mid-
del-Europeesche mogendheden.
Korte Oorlogsberichten.
In Engeland waren de prijzen van
levensmiddelen op 31 Maart 94 pet. duur
der dan in Juli 1914. In den loop van
Maart is de prijs van margarine met ,9
pet. gestegen, van brood met 7 pet., van
kaas met 5 pet., van vleesch met 24
pot., van spek met 3 pet., van visch
met 5 pet.
De Engelsche regeering heeft in het
buitenland een groote hoeveelheid gezou
ten haring gekocht om te beletten, dat
ze naar Duitschland zouden gaan. Weldra
zal de visch nu in Engeland op de markt
worden gebracht. Er zijn ruim een mil-
lioen vaten, van ten minste 800 harin
gen elk. Deze zullen voor ten hoogste
2 stuiver het stuk worden verkocht.
„Moet 'kdan nog wat naaiwerk weg-
brenge?" hield Johann aan.
,,'k Ben niet k aar gekome. Jammer ge
noeg. 'k Heb 't nog zoo geprobeerd. Want
't was noodig, zie je, omdat
Een hevige hoestaanval, d e haar zwak
ke lichaam schokken deed, belette haar,
door te spreken.
Johann zag, dat z© pijn moest lijden,
z'n arme moeder.je, want haar gezicht
vertrok en de oogen vuiden zich met
tranen. Ze drukte haar zakdoek tegen
den mond: een vrachtelooze poging, om
de hoest tegen te gaanToen de aan
val voorbij was en moeder, hijgend en
uitgeput achterover leunend, den zak
doek voor den mond wegnam, zag deze
op enkele plaatsen rood rood van
bloed.
De jongen schrok hevig.
„Bloed, moeder, bleed I" riep hjj uit.
Met een matten g.imlach trachtte ze
hem gerust te s ellen i
,,'tls niets, Bob. 'tls niets. Dit had
'k zeker te veel," zei zie daarop,
door deze scherts zijn ongerustheid wil
lende wegnemen. „Zie maar," ging
ze voort, zich oprichtend, 'k ben al
weer heelemaal flink."
(Wordt vervolgd.)
