\o 166
Woensdag 18 April 1917
31e Jaargang
Binnenland
De Groote OorSog.
Uit de Provincse.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
Antirevolutionaire Staatkunde.
Dr. Kuyper heeft zijn standaardwerk,
dat bovengenoemden titel draagt, vol
tooid. Wij wenschen den eminenten
schrijver, den leider der antirevolutio
naire partij in den lande, hiermee ge
luk.
Sedert hij de S t a n d a a r d-artikelen
schreef, die later als toelichting op Ons
Program verschenen, is hij heelwat rij
ker geworden aan levenservaring, waar
door hij aan zijn eerste deel, „De Be
ginselen", een tweede „De Toepassing"
kon toevoegen, een deel zoo uitgebreid
on omvangrijk dat het een dik boek
deel afzonderlijk beslaat.
De uitgever Kok heeft 't aangedurfd,
deze jongste pennevrucht van onzen lei
der in het licht te geven.
Wij wenschen hem toe, en wij: ver
trouwen grootelijks, dat hij' aan deze
uitgaaf geen strop zal hebben.
Immers wij leven niet meer in do
eerste jaren, toen onze partij nog slechts
'n opkomst was. Toen was het nog mo
gelijk, dat een candidaat voor de Ka
'ner of voor de Staten, of een gekozen
tanier- of Statenlid onzer partij haas-
'ig„ bij zijn boekhandelaar een exem
plaar van „Ons Program" ging bestel
en; of dat een gekozen bestuurslid eener
antirevolutionaire kiesvereeniging beken
nen moest, nog nimmer de 21 artikeleii
van Ons Program van Beginselen gele
zen te hebben.
Die lijd ligt ver achter ons.
Onze Kiesvereenigingen, onze Propa-
gandaclubs, onze Jongelingsvereenigingen
hebben er voor gezorgd, dat „Ons Pro
gram" gekocht, gelezenen bestudeerd
werd; en menig antirevolutionair Staten
lid de Kamerleden kennen wij niet
zoo goedl heeft zijn kennis van de
antirevolutionaire beginselen, naast de
lectuur van D- e Standaard en do
plaatselijke pers, aan de studie en de
bespreking van die beginselen in de Jon
gelingsvereeniging te danken.
Onze partij is uitgebreid. Onze jonge
leden leven meer in de staatkundige en
maatschappelijke vraagstukken in. Er is
meer algemeene belangstelling voor do
kennis onzer beginselen. Menige jonge
lingsvereeniging heeft een exemplaar,
niet alleen van Ons Program, maat
ook van Antirevolutionairo
Staatkunde in haar boekenkast.
Daarom zal deze uitgaaf voor den uit
gever Kok niet zoo'n aanpak .zijn ge
weest als zij het in 1879 voor zijn col-
'ega Kruyt te Amsterdam was, toen Ons
Program verschijnen moest.
Toch zal er nog menige Kiesvereeni
ging of Club zijn die Antirevolu
1 ionairo Staatkunde niet bezit.
Laten wij dezulken opwekken, met deze
uitgaaf kennis te maken, deze beide dee
len ernstig te lezen, te overdenken, te
bespreken. Onze jongelingen die over de
onderwerpen van den dag opstellen moe
ien maken, kunnen evenmin dit boek
i nissen.
Er staat veel nieuwb in. In deze uit
gaaf -spreekt behalve de kenner van de
antirevolutionaire beginselen en de bouw
meester onzer partij, ook de staatsman,
ddft oud-minister, die niet alleen in den
ande, maar ook in het buitenland, in
Euro-pa, om de oude Wereldzee, en in
ie Nieuwe Wereld zoovele rijke ervarin
gen heeft opgedaan, dat hij, meer nog
dan to voren, uit dien schat van er-
v aring de verschillende vraagstukken, die
:ils in een kaleidoskoop voor ons tre
den, heeft kunnen belichten.
Wij hebben reeds vroeger, zoo moge
lijk bij de verschijning van elke afle-
ering iets omtrent haar rijken inhoud
j ozegd. Wij volstaan derhalve met daar-
i.iar te verwijzen.
Een woord van lof komt ook den uit
gever toe voor de kloeke uitvoering van
liet .aangekondigd plan. Trouwens alles
u it van Kok komt, munt uit door de
gelijkheid in ieder opzicht.
Wilson en de Rivolutie.
In verband niet onze artikelên over
m-erika treft ons- de juiste opmerking
v;ui De Standaard dat leeds' in
1 /93 de p-ricipieele strijd aldaar liep tus-
ihen republikeinen en democraten ove-r
,!o vraag: voor of tegen de Revolutie-
iiiginselen gelijk die door de aanstich
ter.» der Fransche Revolutie- in toepas-
in» gebracht waren.
De Revolutie z.oo herinnert D-o
Standaard „verwierp zoo p-ricipi-
oil het slechts kon in alle Staatsgezag de
Goddelijke autoriteit. Niet uiL God moest
Ie politieke autoriteit op onsi nederdalen,
.na: Li- uit den mensch zei ven moest ze al-
,i n door volksstemmingen opklimmen.
,u:daar dat de Republiek de ©enig aan
nemelijke 'Staatsvorm was en de monar-
- hae gewoonten met tak en wortel, liefst
'oor de guillotine, waren uit te roeien."
De Zeeuw
Dit pleit hebben toen de revolutionairen!
verloren. Jefferson moest op zij voor
Hamilton.
Doch de revolutionaire ^denkbeelden
bleven doorwerken, en zoo kwam ten
slotte op den grondslag dier denkbeel
den de partij der „Demiocrates" (spreek
uit Demokreets) .tot stand.
In den loop der jaren deed deze par
tij', practisch als alle Amerikanen zijh,
water in haar wijn, en liet dezie anti
these los.
Doch nu roept Wilson door zijn oor
logsverklaring deze oude tegenstelling
weer in hel leven terug; en vooral door
de motiveering er van dat de strijd
evenals die der Franschen in 1793!
niet gaat tegen 'het Diuitsche volk maar
tegen zijn Keizer.
Een antimonarchalc vergissing welke
het „noch God noch Meester" tot leuizfe
verheft, en, gelijk Die Standaard te
recht opmerkt, „niet alleen den Koning
van Engeland miaar zelfs den Mikado- te
Tokio vreemd zal aandoen."
Brkropi overzicht van den toestand.
De lang verwachte, groote slag woedt
nu van -de Oise tot in Champagne.
De bewoordingen van het Duits he com
muniqué van gisteren werpen een teeke
nend licht óp de hevige worsteling, wel
ke daar gaande is.
„In den ochtend van -den lGden, zoo
heet het uit Berlijn, begon van Soupir
aan -de Aisne tot Betheny, ten noorden
van Reims over een front van '40 K.M
De geweldige door sterke infantcriestrijld
krachten uitgeoefende druk en de do-or
aanvullende reserves gesteunde vele aan
valsgolven diepe Fransche doorbraak
poging.
,,'s-Middags wierpen de Franschen nieu
we troepenmachten in den strijd en de
den sterke nevenaanvallen tusscben de
Oise en Condé Sur Aisne.
„Bij de veelvuldig voorkomende vuur
gevechten, waardoor stellingen bedolven
werden en diepe en breed© treqjitervor-
mingen ontstaan is starre verdediging on
mogelijk.
„Gisteren is de geweldige doorbraakpo
ging der Franschen met haar versterkken-
de doeleinden mislukt.
„De vijand leed zware bloedige ver
liezen en liet 2100 gevangenen in onze
handen. Waarde vijand op enkele plaatsen
onze linies binnendrong, wordt gestreden,
„Niet om een linie, doch om de ge-
heele diepe geëchelomeerde bevestigin-gs-
zone gaat de strijd.
„Zoo woedt de worsteling om de voor
ste stellingen op en neer om desnoods
met' verlies van materiaal de levende
strijdkrachten te sparen en den vijand
door zware bloedige verliezen te ver
zwakken.
„Deze taak is dank zij' de voortreffe
lijke leiding en de schitterende dapper
heid der troepen gelukt".
Alles wijst er op, dat de Duitscliers
den ernst van den toestand beseffen en
dat zij voor hun defensieve taak bere
kend zijn.
De Duitschers schijnen allé krachten
samengetrokken te hebben, om -den aan
val der Franschen, -dien zij' zoo lang reeds
aan konden zien komen, tegen te houden.
Zij' stelden er -dus blijkbaar prijs op
om hun stellingen aan de Aisne' die als
het Zuidelijk -draaipunt van hun terugtrek
kende beweging gelden kunnen, te behou
den, en hebben met alle mogelijke mid
delen getracht, ze tegenover de Franschen
te verdedigen.
Gedeeltelijk -schijnen zij daar bij den
eersten stormloop der Franschen in ge
slaagd te zijn.
Het jongste communiqué uit- Parijs
spreekt van sterke Duitsche tegenaanval
len op de nieuwe Fransche linies en
van andere tegenaanvallen in den sec
tor van C-ourcy.
Overigens schijnt ook het weder schuld
ie hebben aan -de belemmering van het
Fransche offensief. Parijs voert -dit ten
minste gretig aan.
Intusschen is omtrent het verdere ver
loop van den steeds nog voortdurenden
kamp nog niets met zekerheid te zeggen.
Nadat we het bovenstaande geschreven
hadden, ontvingen we het Parijsche avoncl-
communiqué, dat van nieuwe vorderin
gen gewaagt.
Omtrent de vredesbeweging is er geen
enkele nadere tijding ontvangen.
De „Progrè-s de Lyon" weet mede te
deelen, dat de geallieerden, met het oog
op den huidigen toestand, -die gewijzigd
is door de proclamatie der Russische re-
geering en dooi' het deelnemen van Ame
rika aan den oorlog, binnenkort .een ver
klaring over haar oorlogsdoeleinden het
licht zal doen zien. Als gemeenschappelijk
oorlogsdoel van de Entente, zou dan het
volgende bekend--gemaakt worden: Afzien
van elke verovering; onafhankelijkheid van
Polei}inlernationaliseering van Konslan-
tinopel en een krachtige organisatie van
een volkerenbond met een arbitragehof
en practisch door te voeren straffemsy-
steem.
In het licht van de vredesbesprekin
gen is dit gewijzigde voorstel der Entente
niet van belang ontbloot.
Korta ooi logsbarichten.
De Engelsche verlieslijst in de
„Times" van 11 April geeft de namen
van 104 officieren en 1370 minderen.
Het zenden van poslpaketten uit
Engeland naar Rusland is geheel ge
staakt.
Arthur Conan Doyle, de schrijver,
hoeft een telegram ontvangen van een
vriend in New-York die 2500 gulden teï
beschikking ^telt voor het vertalen en
drukken van de groote rede van presi
dent Wilson. De bedoeling is die ver
taling in pamfletvorm uit te strooien
boven en achter de Duitsche linies. Men
weet, dat president Wilson in zijn rede
had verzekerd, dat de V. S. oorlog voe
ren tegen de Duitsche regeering, terwijl
zij veel houden "Wan het Duitsche volk.
In de Ver. Staten is do censuur
voor dagbladen ingevoerd.
Er verluidt, dat in Griekenland
een anli-dynastische revolutie op het
punt -staat uit te- breken. De Venizeiisti-
sche partij is daar veel talrijker dan
men op het eerste oog denken zoude.
Het gezag van koning Konstanlijn wordt
enkel nog opgehouden doorde
Entente, hoewel do koning pro-Duitscb
is. Er bevinden *ich namelijk bij' de En
tente niet nader aan teduiden elemen
ten, die de krachtige ontwikkeling van
een liberaal Griekenland onder Venize-
los vreezen, en liever éen verdeeld land
zien, ja een verduitscht land, zoo het
slechts in conservatieve kluisters liggen
blijft.
Een Russische duikboot heeft bij
den Bosporus een Turksche motorboot
en twee geladen schoeners in den grond
geboord.
In Galicië ontdekten de Russen op
verschillende frontsectoren pogingen van
kleine groepen vijanden om met een vlag
in de hand de Russische loopgraven te
naderen. Onder Russisch vuur verdwe
nen de soldaat-vredesapostelen weer spoe
dig in hun loopgraven.
De Turksche prins Zia ed Din is
Zondag j.l. in het Duitsche hoofdkwar
tier aangekomen, om den Keizer namens
den Sultan een eeresabel aan te bieden
als ©en t.eeken van trouwe wapenbroe-
derschap en van waardeering van de pres
taties van het Duitsche leger. De Kei
zer aanvaardde het geschenk met een
woord van hulde aan de Turksche troe
len en sprak verder zijn vertrouwen uit
in de eindelijke zege. Den prins werd de
orde van den Zwarten Adelaar verleend.
Wf
Zwitserland heeft op het oogenblik
pl.m. 12,000 vreemde deserteurs op zijn
gebied, meerendeels Italianen.
Een grensbewoner meldt, dat het
middagmaal te Keulen op een der dagen
van de vorige week uit een stukje
vleesch met één aardappel bestond. Op
een anderen dag was het een hapje
zuurkool met een brokje visch.
De „Kölnische Ztg." schrijft in een
hoofdartikel, dal de strijd tusschen
Duitschland en Engeland eerst dan kan
eindigen, als een van beide Staten niet
meer doorvechten kan. „Wij zullen on
zen laatsten druppel bloed er voor ge
ven en al onze krachten inspannen, om
dien strijd te kunnen volhouden".
In den Elzas willen de Duitsche
besturen vrouwen in de mijnen laten wer
ken, wegens tekort aan mannelijke krach
ten. s
In de groote meerderheid der Ber-
lijnsch© bedrijven, waarin gestaakt werd,
werd -de arbeid gisteren weer hervat.
De koningin-weduwe van Grieken
land, Olga, die te Petrograd vertoeft,
heeft haar intrede gedaan in het non
nenklooster der „orthodoxe" drde van de
IT. Eugenie.
Bij een Engelschen boer werden
dezer dagen verscheidene tonnen aard
appelen uit zijn kuilen gestolen, terwijl
de dieven het volgende versje achter
lieten
„You are rich, we are poor,
When these are done we'll call for more".
(Gij zijt rijk, wij zijn arm, als deze
op zijn halen we meer).
lVolgens de W,eensche bladen is met
het oog op het feit, dat de vredeskwes-
tie op den voorgrond geraakt is, tot bij
eenroeping van den Oostenrijkschen rijks
raad tegen midden Mei besloten, zonder
dat een wijziging in de regeling van
werkzaamheden of zekere staatsrechte
lijke maatregelen doorgevoerd zullen wor
den, daar de rijksraad de voorwaarden
voor zijn arbeidswijze zelf moet vaststel
len.
Nadat de gezondheidstoestand van
den gouverneur-generaal Von Bissing,
reeds den laatsten tijd te wenschen over
heeft gelaten, moest hij opnieuw zich in
acht nemen. De keizer heeft den gou
verneur van Antwerpen, generaal-inten-
daht Von Zwehl, met de vertegenwoor
diging belast.
Volgens berichten uit Tokio is er
een groote brand uitgebroken in de ha
venwijk van Osaka. Een aantal huizen
zijn in vlammen opgegaan. De schade
wordt op 5 millioen -yen geraamd.
Koning Victor Emmanuel is per
vliegtuig van het front in Tarente aan
gekomen; dit was de eerste vliegtocht
van den koning van Italië.
De Engelsche dagbladen, waaruit
door de bladen -der Centralen nog al
dikwijls berichten worden overgenomen,
mogen voortaan niet meer uit Engeland
worden, uitgevoerd. Wat heeft men te
verbergen? Zijn de gevolgen van de duik
bootblokkade zoo vreeselijk, of wint de
vredesbeweging even snel veld in Enge
land als in alle oorlogvoerende landen?
Naar aanleiding van de berichten
uit Washington, dat Amerika aan de ver
schillende landen der Entenle geld zal
le-enen, deelt de „Corrièra della Sera"
verheugd aan zijn lezers mede, dat de
Amerikaansche regeering ook aan Italië
goud zal verstrekken.
Volgens.de „Times" deelde de unio
nist Hewins iu het Lagerhuis mede, dat
Engelsche kooplieden, die met den toe
stand van Duitschland goed op de hoogte
zijn, verklaard hebben, dat onder de ar
beiders, die bij de oorlogsindustrie zijn
betrokken en het gedeelte der bevol
king, dat voor -een goede voortzetting van
den oorlog noodig is, van honger Jijden
geen sprake is en deze berichten zeer
overdreven zijn.
Uit Christiania: Bij de torpedeering
van het Amerikaansche s.s. „Zero" zijn
100 personen omgekomen.
Een Duitsche onderzeeër heeft 100
mijlen ten Zuiden van New-York een Ame-
rikaanscben torpedojager beschoten. De
duikbootblokkade van Amerikaansche
havens is, dus beschoten.
Uit het Parijsche avondcommuni-
qué: De Franschen zetten hun vorderin
gen ten O. van Reims voort en hebben
een aanval gedaan op de Duitsche li
nies tusschen Prunay en den weg van
St. Hilaire naar St. Souclay. De Fran
schen vorderden 11 K.M. tot ten O. van
Foudrincourt, meer naar het Oosten ver
overden zij het dorp. Ondanks regen,
sneeuw en hardnekkigen tegenstand ver
overden de Franschen over een front van
15 K.M. de geheele Duitsche stelling. Te
genaanvallen werden afgeslagen en 2500
man gevangen gemaakt. Tusschen Sois-
sons en Reims werden huizenrijen, waar
Duitschers stand hielden door Franscb
vuur vernield. 19 Duitsche divisies, die
16 April in den strijd zijn gebracht, wer
den uiteengedreven. Tusschen Soissons
en Reims hebben wij elfduizend
man gevangen genomen.
Een der eerste slachtoffers van den
oorlog was herinneren wij ons wel
de iantaarnonsteker-stadsaauplukker in
een Noord-Hollan-dsche stad, die bij 't
opplakken van het mobilisatie-biljet van
een ladder viel en aan de gevolgen over
leed, aldus de N. R. C. Hij had, als
zoo ettelijke andere slachtoffers, niets mei
het geval te maken. In de Ver. Staten is
nu ook iets van dien aard gebeurd. Er
Wordt n.l. -de laatste dagen in donker
nog al eens geschoten op verdachte men-
schen, die zich in de buurt van bruggen
verlootten en, door de schildwachten aan
geroepen niet dadelijk halt houden. To
Callicoon, in -den staat New-York school
dezer dagën zoo'n schildwacht op eei)
gestalte die hij in het donker zag rond
zwerven. Hij i'aakte -den zwerver niet,
maar wel zekeren heer John Dereng, een
bankier, die thuis in zijn bibliotheekver
trek zat te lezen. De man kreeg een
kogel in de zijde en was 20 minuten latei
dood.
De autoriteiten in NeW-York (stad)
hebben meer dan 100 installaties voor
draadlooze telegrafie van amateurs, die
op daken van huizen waren aangebracht,
ontmanteld.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers- 0.06
Prijs der Advertentiën.
14 regels f0.60, iedere regel meer 16 ct
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden
Bewijsnummers 5 cent.
yWIBBWMMM—B—BOWMI
De „Noordsier" beschoten.
De zeilbeuger „Noordster," tliuisbohoo-
rende te Maassluis, is gisteren van de
visscherij te IJmuiden aangekomen en
meldde den 9dcn April door een luik
boot aangevallen te zijn. De duikboot
vuurde eenige scholen af in de rich
ting van de „Noordster." De schoten
raakten eclner niét en vielen o-p ceni-
gen afstand in zee. Eenige opvarenden
van de zeilbeuger begaven zich in die
scheepsboot en mpn vertrok daarna naar
de duikboot, teneinde met den comman
dant te onderhandelen. Het was si onm
achtig weer en dat was wel de ooi zaak
dat men niet met de scheepspap ©ren
langszij van de duikboot kon kom-eta.
Vanaf de scheepsbool hield mien d<- be
sprekingen niet e-e-n der officieren van
de duikboot. Blijkbaar §prak deze laatste
goed Nederlandsch, want hij- vToeg en
antwoordde geheel in deze taal en deed
eveneens de rnedede-eling dat de yisoh-
beuger zich in gevaarlijke zóne bevbiid.
Toen de menschen in -cle boot ei liter
als oorzaak hiervan het stormachtige
weer opgaven, waardoor men uit iden
koers' was geslagen, gaf do comim'an iant
na eenige besprekingen miet zijn .of.icio-
ren vergunning dat z;ij den reis mochten
voortzetten, hetgeen dan. ook heel spoe
dig geschiedde. Oorlogsvlag ol nummer
vim de duiitboot hadden de Nederland-
s'chu zeelieden niet waargenomen, zoo-
dat men niet weet van welke afkomlsit
deze was1.
L and sit o r m.
Men wijst er op, dat de inschrijWiig
voor den landstorm van de personen
tusschen 30 en 40 jaar, die vroeger
zijn vrijgeloot of vrijgesteld of een plaats
vervanger hebben gekocht, niet bek*e-
kenit indeeling bij' den landstorm!.
Als de Minister de personen tusschen
30 en 40 jaar eventueel onder diei wa
penen wil roepen, moet hij daartoe bij
speciale wet aan de Staten Generaal
machtiging vragen. Men heeft dus louter
miet een administratieve bepaling te doenl.
Trein verwarming.
De treinen zullen zoo noodig alleen
tot 's morgens 7 uur en 's avonds na 7
uur worden verwarmd; de wachtkamers
niet meer.
Petroleum.
Er loopen te Rotterdam gerucht ;n,
dat Amerika den uitvoer van petroleum
zal verbieden. O.a. moet een stoom
schip, voor Zweden bestemd, met een
lading petroleum, geen toestemming ge
kregen hebben te mogen vertrekken.
Van andere zijde me.dl men, dat Ame
rika vermoedelijk geen uitvoer van pe
troleum zal toestaan met Amerikaansche
schepen.
Onze tarwe, schepen.
Naar aanleiding van een bericht in de
Times, volgens hetwelk de Engelsche ïe-
geering besloten heeft, onze te Ualihix
liggende graanschepen toe te staan nair
Nederland te verstrekken, zonder eon
Britsche haven aan te -doen, meldt ons
het Ned. Gorr. bureau, dat hiermede g j-
doeld wordt op onze schepen, welke met
tarwe geladen zijn.
Immers, schepen met mais en ander
veevoeder evenals schepen, welke mot
kunstmest geladen zijn, 'konden reeds eec-
der Halifax verlaten.
Omtrent het tijdstip van aankomst van
de schepen, welke regeeringstarwe ver
voeren bestaat hier te lande tot op bo
den echter nog geen zekerheid, hoewel
het in de Times vermelde besluit van
de Engelsche regeering reeds ongeve-e r
een week oud is.
Door Ged. Staten is de verkiezing
voor een lid der Staten in het-kiesdis
trict Sluis door het bedanken van den
heer Dikkenberg als zoodanig, bepaald
-op 8 Mei a.s. en zoo noodig de stem
ming en herstemming respectievelijk o-p
22 Mei en 5 Juni d.a.v.
Mill(leiburg. De heoren I. Jongepier en
P. Uijthoven, keurmeesters van vee en
vleesch alhier zijn Maandag beëedig-d als
onbezoldigd -gemeenteveldwachter, waar
door zij meer zeifstan-dig handelend kun
nen optreden.
Alhier werd Dinsdagavond een af-
deeling de derde in Zeeland der
Geref. Vereen, voor Drankbestrijding op
gericht. De afdeeling telt 11 leden, 7
abonné's en 5 donateurs. Het besluur be
staat uit: Voorzitter P. Dijkhuis; secreta
ris-penningmeester K. A. de Booij,
't Zand D 154.
