No, 165
llinsdag 17 April 1917
Sle Jaargang
De Qroete Oorlog.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTÖR ET EMERGO,
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes
LANGEVORSTSTRAAT 219
Bureau te Middelburg:
FIRMA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers
Oosterbaan Le Cointre, Goes.
2)eZeeuw
Amerika.
III. (Slot.)
De groote quaestie die na 1860 de
partijen scherp tegenover elkander plaat
ste, was die van den slavenhandel,
vrucht ook al van het Engelsche wan
bestuur, onder hetwelk duizenden ne
gers waren ingevoerd geworden, welke,
vooral in de zuidelijke staten, op er
gerlijke wijze verhandeld werden.
De noordelijke staten, waar de repu
blikeinen in de meerderheid waren, kwa
men ernstig tegen de praktijken van den
slavenhandel op. Het ging dan ook bij
de stemming voor een President uitslui
tend om de vraagvoor of tegen den
slavenhandel.
Lincolns verkiezing was het sein tot
de scheuring tusschen noordelijken en
zuidelijken.
In Zuid-Carolina werd een vergade
ring belegd, waarin tot uittreding uit
den statenbond werd besloten (8 Febr.
1861). Zes van de afgescheiden zuide
lijke staten, waar de slavernij het meest
bloeide, te weten: Georgië, Florida, Ala
bama, Mississippi, Louisiana em Texas
sloten zich aaneen, en vormden een te
genstaat onder den naam Geconfede
reerde staten van Noord-Amerika. Bij
deze nieuwe op revolutionaire grondsla
gen rustende republiek sloten zich Zuid-
Carolina, Arkansas, Virginië, Tennessee,
Kentucky en Missouri aan. Delaware en
Maryland, schoon tot de noordelijke sta
ten behoorende, waren ook voor de sla
vernij, doch durfden zich wegens tuinne
ligging te midden der overige, de sla
vernij vijandige, noordelijke staten niet
hij de Geconfedereerden aansluiten.
Tot president dezer nieuwe confede
ratie werd Jefferson Davis (spreek uit
Deefs) gekozen.
In Zuid-Carolina kwam het het eerst
tot een uitbarsting. Daar vielen de zui
delijken het fort Sumter aan, hetwelk
door krijgsvolk van de Unie bezet was.
Dit maakte de noordelijken wakker.
In twee maanden tijds brachten zij een
krachtig leger op de been. Een bloedige
krijg brak uit, welke vier jaren lang
met afwisselende kans gevoerd werd
Aanvankelijk waren de Zuidelijken in
het voordeel. In den zevendaagschen
slag bij Richmond (26 Juni tot 1 Juli
1862) werden de Noordelijken onder be
vel van generaal Grant door de Zuide
lijken onder aanvoering van generaal
Lee geslagen, en genoodzaakt het be
leg yoor Richmond op te breken. Doch
drie maanden later (Sept. en Oct,) bij
Shapsburg, Perryville en Corinthe ble
ven de Noordelijken overwinnaars.
Het volgende jaar was evenwel voor
deze laatsten weder nadeelig. Bij Nash
ville en elders behaalden de Zuidelijken
de overwinning. Echter waren hunne
gelederen bij en door dit alles zoodanig
gedund dat zij genoodzaakt waren zelfs
negerslaven te wapenen.
W©1 zagen ook de Noordelijken hunne
gelederen dunnen, doch hunne reser
ves bleven sterk genoeg, om steeds de
opengevallen plaatsen aan te vullen.
Andermaal nikte Grant tegen Rich
mond op. Hij versloeg en verstrooide al
daar de Zuidelijken en bracht hen Zoo
danig in het nauw, dat zij ten slotte,
4 Mei 1865, nog slechts 28 duizend
man sterk, de wapens moesten neder-
leggen.
Reeds voor dien tijd (Februari van
datzelfde jaar) had de president Lin
coln door de volksvertegenwoordiging
een wet doen aannemen, waarbij de sla
vernij over het geheele gebied der Unie
werd afgeschaft, en alle slaven vrij ver
klaard werden.
Natuurlijk bleven vele slaven en sla
vinnen in dienst van hunne meesters,
doch de groote meerderheid aanvaardde
dankbaar dit geschenk. Lincoln zelf be
leefde echter niet veel genot van deze
vrijverklaring; immers te midden van
zijn velerlei drukken arbeid werd hij uit
dit leven weggerukt; den 14 April 1865
werd hij door een verloopen tooneel-
speler, William Booth, in den schouw
burg doodgeschoten. Met Washington
mag Lincoln genoemd worden als de
grootste man dien de republiek heeft
zien geboren worden.
In zijn geest werd het bestuur voort
gezet door den vice-president Johnson,
ven de republikeinen in de meerder
heid. Doch de opvolgers van Lincoln,
namelijk Johnson, Grant, Hayes, Gar
field en Arthur, stonden verre beneden
hem.
Ook was het politieke bederf on
der anderen omkooperij op groote schaal
van kiezers, systeem Conkling in de
republikeinsche partij zoo diep doorge
drongen, dat tal van eerlijke kiezers zich
van die partij afwendden om het nu
eens' met de democratische partij te be
proeven. Vele Calvinisten stemden in
1885 voor den democraat Stephen Gra
ver Cleveland; welke wel in 18.89 door
don republikein Harrison vervangen werd,
doch om van 1893 tot 1897 weder zijn
plaats in het Witte Huis te hernemen.
Van 1879 tot 1913 waren de republi
keinen weder heieir en meester. Drie van!
hunne beste mannen Mc Kinley, Roo
sevelt en Taft namen achtereenvolgens
die nu, overeenkomstig de wettelijke be
palingen, president werd. Tot 1885 bie
den presidentszetel in. Doch in 1913, ten
gevolge van verdeeldheid in de republi
keinsche parlij', moesten beid© laatstge
noemden 't tegen Wilson afleggen. Met de
zen laatste kwamen de democraten weer
in het bewind en zullen, wanneer geen bui
tengewone omstandigheden heit tegendeel
veroorzaken, daarin wel tot 1921 bevesi-
tigd worden.
Het 'feit, dat Wilson herkozen is, on
nu weder vier jaren voor den boeg heeft,
wordt in verband gebracht met de front
verandering, waaraan deze vroegere vre
destichter zich den laatsten tijld heeft
schuldig gemaakt.
Overigens behoeft deze niet te zeier
te verwonderen. Bmlmiers republikeinen en
democraten een kleine groep idelzér
laatsten onder Bryan uitgezonderd zijn
in de laatste jaren door eenzelfde expan-
siekoorls bevangen. Amerika is reeds
sedert lang op groote uitbreiding van
macht en grondgebied bedacht.
In den loop dpr laatste jaren toch ver
overde het op Mexico Nieuw-Mexico en
Texas; en op Spanje Cuba en de P'hi-
lippijnen; terwijl het Hawaï, de Sandwich
eilanden, in den loop der jaren inrekende,
van Mexico het territorie Arizona door
koop wist los te maken; en aan het kleine
Columbia een stuk ontnam, wat zeker
niet overeenkomstig liet volkenrecht kap
geacht worden.
Ook heeft Amerika allengs zijn invloed-
op de staten van Middel- en Zuid-Amerika
weten uit te breiden, waartoe met nam©
de .doortrekking van bet Fanamiakamlal'
niet weinig heeft bijgedragen.
Niet zonder reden heeft dan ook de
inmenging van de-ze republiek in den
Europeesehen oorlog aan de zijde dietr
Entente verbazing gewekt. Velen .gevoel
den neiging om anderstaaind vonnis otoif
trent Wilson door een der weekbladen
geveld te onderschrijven: „Wilson heeft
nu afgedaan als vredesagent. Met diazie
op zich genomen taak had hij toch al
weinig welslagen te boeken; zijp weife
lende houding, zijn rethoriek en zijn wiar-
ken met anti-Diuitsche gezanten (Shap, Ge^
raid, Van Dyke hebben zich reeds bloot,
gegeven) konden moeilijk onbepaald ver
trouwen wekken. Een eerlijke makelaar
was hij niet".
Moge Nederland, door de toetreding van
deze elfde mogendheid tot de Gealli
eerden, niet al te zieer benadeeld of ver
ontrust woiden, althans niet meer jdian tot
dusver
Zij er onder ons een algemeen© veroot
moediging, nu «de, hongersnood steeds dich
ter bij komt. En moge de republiek klier
Vereenigde Staten van Noord-Amerika
nimmer spijt hebben van haar stap.
Bekïiept ovsrzicht van den toestand.
Verdient het indirecte vredesvoorstel,
dat Oostenrijk-Hongarije aan Rusland' deed.
de aandacht?
Zeer zeker! We hebben het te beischou
wen als een beteekenisvoll© poging tot
toenadering.
Oostenrijk grondt zich op de jongste
verklaringen van de voorloopige Rus'sische
regeering en zegt
Het blijkt nu, dat wij het volkomen eens
zijn;- evenmin als Rusland willen wij an
dere volken overbeersclien, hen bieroovieai
van hun nationaal bezit, gewelddadig
vreemde gebieden bezetten; wij willen in
tegendeel met onze naburen in vrede le
ven, op grond van het recht der volken;
zelf hun lot te bepalen.
Er bestaat dus in bedoelingen en plan
nen, voor heden en toekomst, geen verschil
van meening tusschen ons. Wij izijin bereid
om de aanbieding, die wij op 12 December j
1916 hebben gedaan, te handhaven, |en 1
met elkaar te overleggen. Waarom zouden
wij den strijd voortzetten, elkaar verder
uitmoorden en uithongeren, wanneer wij
feitelijk geen geschilpunten meer hebben?
En de Duitsche pers sluit zich onmiddel
lijk hierbij1 aan, duidelijk te kennen geven
de, dat de meerderheid yan het Diuitsche
volk zich togen alle annexatie van grond
gebied zou verzetten, wanneer daardoor
de vrede in gevaar zou worden gebracht.
De vrede is' dus op weg.
De verklaringen van den minister Ke
renski, in de vergadering vanl den raad
van soldaten en arbeiders te Pieters
burg, zijn maar in schijn met de meeniing
in tegenspraak, dat in 'Ruslanjd een vre
delievende sfroonüng veld wint.
De nog eens weer duidelijk ui (gesproken
vredelievendheid van de centralen en de
duidelijk merkbare neiging van de Voor
loopige regeering in Ruisland om een eer-
vollen vrede le zoeken, maken, Idat do
geneigdheid zich ook bil de West-Euro-
peejsche staten zal uitbreiden, om in te
gaan op het denkbeeld, en een vrede te
verkiezen, boven een nog jarenlang voorl-
gezetten krijg.
Moge dit voorspel tol gevolg hebben, dat
de vredeskiokken spoedig hrden en de
vloek van den krijlg weggenomen worde.
Jaimlmer, dat de actie ,op het Wester-
front alle vredespoging moet belemmeren.
De Engelschen en. Fianschen denken
natuurlijk niet aan vrede, zoolang 't hun
zoo voor den wind gaat, in 'Lmiddetq-
gelaten of hun actie al of niet van be
slissende beteekenis kan wordiein.
De Engelschen trokken Lens binnen en
maakten nog meer vorderingen. En ook
de Fransehen zijn met succes den aan
val begonnen.
Berlijn meldt, dat aan de Aisne de
Er arische „doorhraak-aanval met vérstrek
kend doel" let wel op deze kwalificee
ring na een massavuur van 10 dagen
i® begonnen. Op een aanvalsfront van 40
K.M. breedte is een verbitterd© strijd om
de Duitsche- voorste stelling aan den gang.
Parijs heeft echter reeds een voorloo
pige rekening opgemaakt.
Ziet hier het Parijsche avondcommuni
qué
„Na een ar tillerieVo orb ere idi ng van ver
scheidene dagen gingen wij "bedenochtend
lot den aanval op de Duitsche linies over,
op ee>n '40 K.M. breed front, tusschen
Soissons en Reims. De Franschen na
men d© eerste Duitsche linie .tusschen
Soissons en Craonne en namen oostelijk
van Craonne de- tweede Duitsche linie,
bezuiden Juvicourt. De Franschen (drongen
meer naar het zuiden door tot aan den
westelijken zoom van Berniereouirt en het
AiiSnekanaal tusschen Loivre en 'Courcy.
Tot dusver telden de Fran-
schen tienduizend 'g evangenipm
en een belangrijke hoeveelheid materieel."
Nu is de strijd nog aan den gang, dus
we zullen weer ons oordeel hebben op
te schorten, tot het verder© verloop van
den bitteren strijd op dit punt het ma
ken van een conclusie wettigt.
We hebben uit het Engelsche offensief
geleerd, dat een zegerijk begin nog geen)
beslissing behoeft te brengen.
Intusischen vragen we ons wel verlfaasd
af, wat nu toch wel de bedoeling van von
Hindenburg kan geweest zijn, met zijn
terugtocht.
Een achteruitgang zonder meer; een
verwisseling van het stukgeschoten Nie
mandsland met een beter gevechtster
rein
'Of bereidt ide groote generaal nog een
verrassing voor
Van oorlogsmoeheid kan op het Wester-
fronl nog niet gesproken1 worden. Toch
wordt beweerd, dat zelfs in het inleest
strijdlustige land /Engeland) een ziucht van
verademing is opgegaan bij het vernemen
van de tijding, dat er weer pogingen wor
den gedaan om een eind aan den krijjg te
maken. Men zal ongetwijfeld trachten zich
„groot te houden", er zal voorzeker ge
twist worden over de vraag, Wie de win
nende partij mag heeten, weder zal ge
rept worden over voorwaarden, zoo hard
en straf, in de eerste plaats tegenover
Duitschland, dat z;e absoluut onaannelme-
lijk zijn te noemen, doch wanneer het tot
onderhandelen komt, dan moet het wel
haast onafwijsbaar zijn, dat het tot ©en
vergelijk Icomt, en schijnt het schier on
mogelijk, dat ten slotte de besprekingen
worden afgebroken en de strijd hervat.
Dat zal de strijidmoedige menschheid niet
willen; dan zullen de volken tegenover
hun Regeeringen een gebiedend: „de wa-
pensi neder!" doen hooren.
Moge het spoedig zoover kooien.
Bespottelijk lijken intusschen de pogin
gen van Wilson en Roosevelt om de Ver.
Staten zooveel mogelijk te betrekken in
den kamp tegen 'de centralen.
Wilson roept alle onderdanen ..op, om
hun uiterste krachten in te spannen, otïï
den vijand afbreuk te doen en de aderen
van het leven van de Ver. Staten niet
te belemmeren.
Aan de kooplieden durft hij deze leuze
voorstellen: „kleine winsten en vlugge ar
beid" en den scheepsbouwer houdt hij
de gejdachte voor oogen, dat het leven
en de oorlog, yan hem. afhangen. „Voeldlsel
en oorlogsbenoodigdlieden moeien over
zee worden gebracht, koevel© schepen
ook naar den bodem der ziee worden ge
zonden. 'Deze verliezen moeten worden
vervangen en wel aanstonds."
Roosevelt herleeft.
Hij zond een brief aan dien voorzitter
van de militaire commissie in den Senaat
en het Huis van Afgevaardigden, waarin
hij; voorstelt, dat de president zlou worden
gemachtigd, een troepenmacht van vrij^
willigers op de been te brengen voor
drie jaar of den duur van den oorlog.
Robsevelt zou dan een infanterie divisie
met cavalerie, artillerie, genie en vliegers
op de been brengen, die bininèn twee a
drie maanden gereed zou zijn voor het
transport naar Frankrijk.
Moge een wapenstilstand Tiem voor zijn.
'Staking in Berlijn.
In een deel der metaal- en houttrams-
portbedrij'ven van Groot-Berlijn is de ar
beid geslaakt. In andere bedrijven vanl
dien aard, vooral in de groote munitie
fabrieken, wond zonder sloornis eni miet
voltallig personeel verder gewerkt. Het
zakenleven in Groot-Berlijn wordt door
deze op zichzelf staande staking op gee
nerlei wijze getroffen.
Ook de diens't der treinen en trams
blijft volledig en volgens de vastgestelde
dienstregeling gehandhaafd, zoodat het
aanzien dér stad Berlijn geenszins, is ver
anderd.
Gistermorgen werden verschillende mee
tings van arbeiders gehouden waarin de
politiek der levensinjdde'.en-voorzieniing
werd besproken. Onder de deelnemenideia
waren vooral de vrouwen zeer talrijk ver
tegenwoordigd. Na afloop der meetings
formeerden zich optochten, hoofdzakelijk
uit opgeschoten jongens en meisjes be
staande, die zich naar de birmemslad be
gaven. Door de straat Unter den Linden
begaven de betoogera zich langs het slot.
Op het slotplein werd de des middags
op post komende wacht met hoera-ge-
roep begroet. De verreweg overwegende
meerderheid der Berlijnsclie arbeiders
weigerde aan de betooging cteei te nemen,
daar ze overtuigd zijn, dat er voor gezlorgd
is; dat in plaats van het verminderde
broodrantsoen een grooler vleesch- en!
aardappelrantsoen wordt verstrekt.
De graanoogst in Australië.
Volgens een particulier telegram in de
„Scotsman" bedroeg de opbrengst van den
graanoogst van dit jaar in de verschillende
deelen van Australië
In Zuid-Australië 4.170.000 quarter te
gen 4.267.000 in het vorige jaar, in West-
Australië 2.151.000 tegen 2,282.000, in
Nieuw Zuid Wales 5.300.000 tegen
8.417.000 en in Victoria 5.000.000 tegen
7.315.000, hetgeen een vermindering in
het geheel van 5.660.000 quarter of van
c.a. 25 pet. beduidt.
Men geeft zich dan ook de grootste'
moeite de opbrengst voor het volgende
jaar te verhoogen. De Tegeeringpn van
Nieuw Zuid Wales en Victoria hebben
naar de „Yorkshire Post" zich uit Ade
laide laat seinen, in verhand daarmede,
den landbouwers een minumumprijs van
4 shilling per bushel, vrij aan boord, ge
garandeerd eu vermoedelijk zullen de re
geeringen der andere staten dit voorbeeld
volgen.
Korte Oorlogsberichten.
De Engelsche verlies] ijls ion in de
Times van 9 en 10 April geven de namieia
van 384 officieren en 3620 miindern.
Den gemeenteraad van Berlijn zal
een voorstel bereiken; om een millioiein
mark te bestemmen voor een vacantie-
verblijf voor de kinderen van de gemeente
scholen op het platteland.
Er zijn 98 lijken, meest van meisjes
gevonden in de puiuihoopen van de mu
nitiefabriek der Baldwin Locomotive
W ork's, te Eddystone, in Pensylvaniië.
Men vreestt echter, dat er nog veel méér
gedood zijn. De ontploffing wordt aan'
kwaadwilligheid geweten.
De uitvinder van het Esperanto, dr.
Lodewijk Zamenhof, is eergisteren te
Warschau overleden.
Onden den naam Eenheid isi in Rus
land een nieuwe sociaal-democratische
VERSCHIJNT ELKEN. WERKDAG.
Abonnementsprijs:
Per 3 maanden fr. p. post f 1.50
Losse nummers-0.06
Prijs der Advertentiën.
14 regels f 0.60, iedere regel meer 16 et
3-maal wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Bewijsnummers 5 cent.
—at—se»—imm*
groep gevormd. Badajew, het lid van de
Doerna, dat naar Siberië verbannen is
geweest, krijgt daarvan de leiding.
In Zweden bevinden zich 381.000 ton
graan, wat voor 1917 genoeg geacht wordt.
De „Koln. Volkszeitung" .verneemt
uit Lugano, dat de Paus; zijn goedkeuring
heeft gehecht aan een voorstel van kar
dinaal Vannutelli tot het bouwen van een
vredes'kerk te Ostia. De Paus teekènid©
voor een bedrag van 100.000 lire.
Te Buenos Ayres heeft het gepeu
pel op de Duitschers geschoten, sommigen
gedood, het Duitsche gezantschapsgebouw
en het. consulaat aangevallen en in brand
gestoken. De brand werd gebluscht en
de politie, -die trachtte de oproermakers
uiteen te drijven, wondde verschillende
van hen.
President Carranza heeft in een bood
schap aan het nieuw-gekozen Congres me
degedeeld, dat Mexico een volkomen en
'strikte neutraliteit zal in acht nemen in
den wereldkrijg.
Bladen te Genève vernemen uit Pa
rijs, dat maarschalk Joffre aanstonds naar
Amerika zal gaan om de troepen daar te
organiseeren. Viviani werd namens de
Fransche regeering uitgenoodigd om Joffre
te" vergezellen, maar heeft nog niet be
slist.
Mevr. Tennant, hoofd van de vrou
welijke afdeeling van het departement van
burgerlijken dienst in Engeland, heeft be
sloten, in 'den lande een inzameling te
houiden van wollen en katoenen goede
ren om het gebrek aan grondstoffen voor
kleeding en dekens voor leger en vloot te
verhelpen.
Dat de menschen in Londen keu
maken om aardappelen en om steenkool
te koopen, was reeds gewoon, schreef
de Times van 9 dezer, maar den 7en
is het ook begonnen om brood. De
schaarschte wordt nu scherp gevoeld, zegt
het blad. En het doet een beroep op
allen, voor wie brood niet de hoofdvoeding
is, om in de eerste kritieke maanden zoo
min mogelijk te eten al wat van tarwe is.
In een artikel naar den vrede, maant
de Vossische Ztg. het Duitsche volk tot
geduld en kalmte en waarschuwt tegen
overijling bij vredespogingen, die den in
druk kunnen wékken alsof Duitschland
uit vrees voor komende gebeurtenissen
een eind aan den strijd wil maken. Het
is van weinig belang of dé vrede, die
in 't zicht komt, een of twee maanden
eerder wordt gesloten. Nooit mag uit het
oog worden verloren, dat deze vrede over
de toekomst van Duitschland en zijn bond-
genooten beslist. Een vergelijk met Rus
land acht het 'blad niet alleen mogelijk,
doch zeker, indien men maar niet door
al te groote haast het Russische volk
wantrouwend maakt. Het moet rustig kun
nen overleggen waar zijn belangen zijn.
Het Amerikaansché huis van afge
vaardigden heeft de oorlogsinkomstenwet
v(an 7 'milliard dollar met algemeene stem
men aangenomen. Vandaag komt het in
!den Senaat.
De Staatssecretaris van marine Da
niels heeft het hevel uitgevaardigd, dat
alle stations Voor draadlooze telegrafie,
die niet van regeeringswege worden ge
bruikt, tijdens den oorlog zullen worden
afgetakeld'.
De Braziliaansche gezant te Berlijn
overhandigde den staatssecretaris voor
buitenlandsche zaken een nota, waarin
de betrekkingen met Duitschland afge
broken worden en om passen verzocht
wordt voor het gezantschap eu de con
sulaten. Als reden hiervoor wordt de ver
nieling van het Braziliaansche stoomschip
„Parana" door Duitsche strijdkrachten ter
zee aangegeven. In Duitschland beweert
■men, dat de druk der Ver. Staten en
Entente den doorslag hebben gegeven.
Björn Björnson werd dezer -dagen
door keizer Karei in audiëntie ontvangen.
De koning zeide daarbijIk was zelf daar
ginds (in de loopgraven en ik was er
bij toen een soldaat een huikschot kreeg
en bloedend ineenstortte. Ik weet wat oor
log beteekent en hoe verschrikkelijk die
is. Ik weet ook wat vrede beteekent. Vrede,
dat is het, wat ik- wensch.
Het Amerikaansche wachtschip Scor
pion is Zaterdag te Konstantinopel ge
ïnterneerd. Het is bewapend met 4 zes-
ponclers en bemand met 80 koppen.
Chili handhaaft zijn neutraliteit in
dén wereldoorlog.
Naar men bericht, heeft zich met
het oog op den stijgenden levensmiddelen-
nood, een eigen levensmiddelen-comité ge
vormd ten behoeve van aanboorenden
aan het Vaticaan. In den tuin van het
Vaticaan zijn ovens gebouwd voor brood-
bakkerij.
