No 144
De Groote Oorlog.
'M
Binnenland
Uit de Provincie.
Uitgave van
de Naaml, Venn. LUCTOR ET EMERGÖ
gevestigd te Goei
Hoofdbureau te Goes.
i.AN3E VORSTSTRAAT 28®.
Bureau te Middelburg'?
FïRIIIIA F. P. DHÜÏJ - L. BUR"®.
Drukkers:
dosterbaan L® Cointre - Goes
Zij die zich met ingang van I April op
„De Zeeuw" abonneeren, ontvangen de tot
dien datum verschijnende nummers kosteloos.
Abonnementsprijs fl.50 per kwartaal.
Ook geestelijke spijs.
Meen niet, dat de sociaal-demoeraat
alléén van brood kan leven.
O, neen. Kleerekoper heeft er in Het
V o 1 k nog eens aan herinnerd, dat zelfs
de socialist „bij hroocl alléén, zij1 het met
4 ons ruimschoots toegemeten, niet le
ven kan."
Er moet dus ook geestelijk voedsel bijt
lïomen. Wat zal 'l zij'n?
..Zelis regeeringsrijst met normaal-mar
garine (iaat) de behoeft» aan 'n uur fan
tasie in de paai- weken onbevredigd."
Eiseh is dus slechts 'n beetje fantasie.
Welnu, deze is volgens Kleerekoper in
Pathé's bioscoop-theater voor een prik te
krijgen.
lie geestelijk espij's is het „geprikkeld©
verbeeldingsleven", „kunstgenot, zooals
jenever fefenisi en 'n pruim tabak voedsel
is", maar dat in staat is om den so
cialist wat anders te doen bedroomien,
„:lan den muntmeter en do waseh, welke
als schamele tooi het dito zit-, woon- eni
pronk vertrek verlichten".
Kleerekoper moet er zelf wel van wal
gen -"van dat' voedsel n.l. toch bet-
veelt hij 't zij'n partijgenoot®; aan.
Kerst hebben zie niets noodig dan cl©
stof. Hoe is niet miet de geestelijke be>-
•lioeltc-n der volgelingen omgesprongen!
N,U| worden ze naar de bioscoop ge
stuurd.
Is ooit treffender do armoede van het
socialisme geïllustreerd
Mocht meer en meer beseft worden, dat
alle wooivl Gods het onmisbare e;n onbe
taalbare geestelijke voedsel is.
Beknopt overzicht van den toestand.
Vrij objectief worden nu van üuitsclie
zijde de terugtocht en de gevolgen be
schreven.
Graze terugtocht uit de oude stellingen
aan de Ancre en de Somme, aldus de
Duitsche journalist Karl Rosner, heeft bet
voorgenomen groote Engelsch-Fnansche
offensief van dit voorjaar tegen het cen
trum van ons Westfront te niet gedaan.
In den loop der laatste maanden werden
■oni militaire redenen groote gebiedsstroo-
ken van Frankrijk door ons tot dood ter
rein gemaakt, dat zich over een gezamen
lijke stelling uitstrekt. Geen dorp-, geen
hoeve bleef staan, geen weg bleef- berijd
baar, geen brug, geen spoorrail, geen
spoordijk bleef bestaan. Vóór onze nieu
we stellingen strekt zich als een gewel
dige band het. rijk des doods uit. Wat
nvenschelijkerwijize mogelijk was werd ge
daan onr het lot der bewoners van deze
landstreken zoo zacht mogelijk te maken.
Velen werden verder terug in het land
gebracht. Geen voor den wapendienst ge
schikt man mocht de krachten van den
tegenstander versterken.
Daarentegen worden die vrouwen, kin
deren en oude mannen, die Weer bij Frank
rijk zich wtemschten aan te sluiten, naar
een aantal plaatsen gebracht, die aan
gene zijde van de verwoeste strook lands
liggen en door tms naar mogelijkheid ge
spaard Werden.
Deze thans met' civiele bewoners sterk
bezette plaatsen achter onze oude stel
ling werden den tegenstander bijna zonder
strijd overgelaten.
Tot zoover genoemde oorlogs-corhes-
pondent..
Doch nu dringt zich de vraag aan ons
op, waar de nieuwe fronten liggen.
Reeds is de snelheid van den terug
tocht zeer verminderd.
De Engelschen schrijven dit toe aan
het zeer slechte weer.
Het Engelsche front loopt nu ongeveer
door of .vlak bij! de volgende plaatsen:
Beaurains, Mereatel, Boiry, Becqurelle,
Boeylles, St. Léger, Mory, Vaulx, Beau-
court, Beugny, Haplincourt, Barastre, Bus,
Leahelle, Etricourt, Moislains, Péronne,
Gouigt, St. Christ, Voyenne en Canizy tot
|a de nabijheid van Ham in de Oostelijke
bocht van de Somme.
1h verscheidene sectoren tusschen Ba-
paume en Atrecht bleef de Engelsche
cavalerie gisteren heel den dag in con
tact met deni vijand. Er hadden veel
'-a-hermutselingen, doch geen ernstige ge
vechten plaats.
Hog is alzoo niet te zeggen, waai- de
nieuwe linies zullen komen. Wat de toe
komst zal geveij., weet niemand.
Ht) de verder© voortzetting der gebeur-
ernsBen zullen 'zich, ook al weten de
inderdaad pngestoord hun
■i«awe stellingen, waar dan ook, te be-
De Zeeuw
VERSCHroNT ELKEN WERKDA&,
Abonnementsprijs
Pst 3 maanden fr, p. post
jLosse wr - js
reiken, ook andere factoren nog doen
gelden, die op het oogenblik nog, onbe
rekenbaar zijn: de strijdvaardigheid van
de nieuwe Engelsche troepen en. hun aan
voerders, om van de Franse hen niet' te
spreken, de vlugheid waarmede de ge-
allieerden hun groote strijdmiddelen voor
uit weten te brengen, enz,
Frankrijk heeft weer een nieuwe regee
ring. Ribot, die 'Minister in het kabinet
Briancl was, is de nieuwe premier. Tal
rijke ministers uit het oude ministerie zijn
in liet nieuwe overgegaan, zoodat men
wel haaslt van een nieuw kabinet-Briand
zonder Brianid zou kunnen spreken. Al-
leeti is ook de bekwame generaal Lyair-
tey als minister van oorlog vervangen)
door burger Painlevé.
llit. de te-niet-doening tan den groot
vorst Nicolaas' benoeming tol opperbevel
hebber der Russische legers zou mien
kunnen opmaken, dat onder de revolutio
nairen meer en unieer andere overwegin
gen van kracht beginnen te worden dan
alleen ©en zoo krachtig mogelijke voort
zetting van den krijg.
Amerika heeft nog niet den oorlog ver
klaard, miaar tijd rijpt.
13e „Corner© della Sera" verhaalde, ge
lijk men weet, Jat generaal Sarrail, cle
opperbevelhebber aan liet front van Sa-
loniki, voor eenige dagen gehuwd is. roet
een ziekenverpleegster, en thans üija wit
tebroodsweken beleeft. De „Köln. Ztg."
vraagt, of het daarom in de laatste da
gen zoo stil is aan het Macedonische!
front, wijt Sarrail wel wat anders te doen
heeft, dan over vachten te denken?
Het Afrikaansch.
In de Toorts zingt de dichter A. D.
Keet den lof van het Afrikaansch: „Aan
mijn moedertaal":
Dreun soos fcanonne wat alles verdowe,
Dreun in die berge, oor krantse en klowe,
Echo en echo weerom!
Bulder en dreun met die waterval strome,
Jubel en juig met die rogels in die bome,
Juig en jubel alom!
Vlieg met die winde oor woude en rande,
Stijg" met die kwartel uit korenlande,
Om in die bossies te skuii!
Sweef met die vo'els wa:t dwaal' bij die
wolke,
Bruis in die strome en draai in die kolke
Rondom die kafferskuil
Klink oor die vlakte helder en luide,
Galm jou klank] van die Noord tot die
Suide,
Dwars oor Rhodesia!
Klink met die klank van die kerk-klok
toren',
Ruis in die ranke en ruis in die koren,
Taal van Suid-Afrika!
Het graangebrek in Frankrijk.
„Le Journal" van 22 Februari toont
aan de hand der officieele statistieken
aan, dat de Fransche landbouw voor den
oorlog 91 millioen centenaars opleverde,
in 1914 nauwelijks 77 nrillioen en in
1916 nog maar 581/2 millioen.
„De meeste landen, waar wij gewoon
lijk aanvulling van ons tekert zochten,
kunnen ons thans niet hei penRusland
isi afgesloten, Roemenië beziet, in Ar-
gentinië bracht de oogst 55 pet. minder
op dan vorige jaren, de Vereenigde Staten,
steeds de voornaamste exporteurs, heb
ben thans 'gelf te weinig. Alleen Austra
lië heeft aanzienlijk© voorraden graan
overgehouden, maar wij hebben geen
schepen, om ons dit kostelijk graan t©
brengen.
Nu wij onzen gewonen invoer zouden
moeten verdriedubbelen, om onzen eigen
oogst af te kunnen wachten, zijn de bui-
tenlandsche markten niet in staat, om te
leveren, of bijna, onbereikbaar.
Engeland, dat dit jaar 60 millioen cen
tenaars noodig heeft inplaats yan 40, en
Italië, dat zijn behoeften zelfs, verdubbeld
ziet, vergrooten onze moeilijkheden nog
meer en de- verscherpte duikboot-oorlog
(maakt de transportmoeilijkheden -steeds
ernstiger.
Minister Rittig verbrand.
In „Politiken" wordt verhaald, dat een
Russisch officier, die Zaterdag te Tornea
aankwam, mededeelde, dat de woede van
het volk vooral groot was tegen den
minister van landbouw, Rittig, wien het
de schuld toeschreef, dat Petersburg dagen
lang zonder brood was. De razende volks
menigte drong het departement van land
bouw binnen, haalde den minister uit
zijn werkkamer, sleepte hem naar den
tuin, waar hij levend verbrand werd.
De officier deelde verder mede, dat de
politie in Petersburg vooral schuld droeg
aan het bloedvergieten, door de krasse
wijzie van optreden, vooral op het Newsky
prospect en bij het Moskousche station te
Petersburg.
Kunnen de Ver. Staten nog tarwe uitvoeren
Men schrijft, ons: s
De vraag, of de Vereenigde Staten nog
tarwe kunnen uitvoeren, is thans, nu de
voorraden zoo gering zijn, dat het pp
een paar honderdduiztend tonnen meer
of minder wel degelijk aankomt, van het
grootste gewicht, ook voor Nederland. In
dien liet. onmogelijk was graan uit de
Vereenigde Staten te betrekken, zou de
Entente zich genpodzaakt zien uitslui
tend de Australische reserves aan te voe
ren. D'it. neemt echter 2i/a maal meer
tijd, ,en dus ook zooveel meer scheeps-
ruimte in beslag.
De laatste tarwe-oogst der Vereenigde
Staten bedroeg slechts 17,5 millioen ton
tegen verleden, jaar 25,95 millioen. Het
eigen verbruik der Vereenigdö Staten
wordt op 17 millioen ton geschat. Men
moet echter nog rekening houden met
liet overschot van den vorigen oogst. Er
is nog een voorraad van l'^/i millioen
ton opgeslagen en in handen der hoereu
bevinden zich naar schatting iiog 23/4
millioen ton. Dit overschot dekt het Ame
rikaan,sch© verbruik van ongeveer 3 maan
den, zou dus tot einde Mei toereikend
zijn. Om tot het. begin van den volgenden
oogst .te komen, moet Amerika dus te
ren op de door de farmers achtergehouden
voorraden. Ondanks den slechten oogst
hebben de Vereenigde Staten bovendien
in het eerste halfjaar van de campagne
2,52 millioen ton uitgevoerd, zoodat het
vrijwel zeker is, dat, als er nog sprake
mocht zijn van uitvoer, deze in ieder
geval slechts uit kleine hoeveelheden zal
bestaan.
Korte Oorlogsberichten.
Volgens oen bericht uit Chili kostto
reeds in December 1916 iedere ton sal
peter voor de vaart «an Chili naar Euro
pa ongeveer f 75 vracht. De hoogste prijs
in vredestijd was 1:24 50.
Jean Jacques Pediss iff, Hertog van
Malakow, Frans,ch Maarschalk, vernie
tigde in 1845 in Algiers talrijke in de
Dahragrotten gevlu&hte Arabieren door
rook. Hij was later stellingcommanidant
in de Krim, en in 1864 Gen. Gouver
neur van Algiers'. En waren het niet
juist de Franschen, die geklaagd hebben,
dat de Duitsehers het eerst miet verstik
kende gassen werkten?
Menschen, die Nicolaas, II,' gewezten
Czaar van Rusland, in zijn jeugd hebben
gekend, schetsen hem als ©en "welis
waar oppervlakkige, maar goedmoedige
en innemende natuur. In 1891 moest hij
voor zijn istrengen vader een reis o'mi
de wereld doem. I11 Japan 'kreeg hij
daarbij van een politieagent er zijn
ook andere lezingen over een slag
met een sl tok op 'het hoofd. Daardoor zou
een beensplinter hebben losgelaten, di©
sindsdien in de hersenen zon steken. 'Dit
wordt, wel eens als verklaring aangeuo-
Inien voor zijn zwak en weifelend optreden.
Het Pruisische ministerie van oorlog
deelt mede, dat reeds geruimen tijd gelei
den er naar gestreefd wordt, omi alle
manschappen boven de 45 jaren, die lan
ger dan zes maanden in het veld staan,
uil cTe voorste linie terug te trekken en
dit ook werkelijk gebeurt voor zoover de
plaatsing aan het front niet in overeen
stemming is met den uitdrukkelijlcen wil
van ieder afzonderlijk.
De Noorsche reodersbond heeft het
denkbeeld om de Noorsche handelssche
pen te bewapenen, verworpen.
De gezanten der Entente hebben
zich weer te Athene gevestigd.
Zeven matrozen van de „Kronprinz
Wilhelm" en de „P'riniz, Eitel Friedrich"
te Philadelphia, verlieten zwemmende hun
schepen. Vier 'werden reeds, terwijl zTé
nog zwommen opgemerkt. De politie
vuurde over hun hoofden heen, waarop
zij' naar den wal terugkeerden en zich
overgaven. De drie anderen werden la
ter in het open veld Aangehouden.
Er zijn bommen gevonden in drie
Duitsche handelsschepen, welk© te Shang
hai (China) op 14 Maart in beslag zijn
genomen. Aan de voorzichtigheid van den
Chineess, die de schepen overnam' is het
te danken, dat het complot tijdig wérd
ontdekt. Anders zouden de schepen on
vermijdelijk gezonken zijn.
Op 14 Maart is Ras Wolde Georgis,
neef van twij'len M'enelik, tot negus! van
Abessinië gekroond.
Aan het Journal de Genèv© wordt
(medegedeeld, dat Engeland voornemend
is een vorstendom Mesopotamië onder
Engelsche souvereiniteit met Bagdad als
hoofdstad op te richten. Tot vorSt van het
nieuwe Arabische rijk zou Ahined Fuad,
de broeder vau deu Egyptischeu sultan!
Hussein uitgekozen zijn.
Tengevolge van' een verordening
van het 'Fransche Ministerie van Fi
nanciën is het aantal makelaars aan
de Lyoner 'Beurs tot 26 verminderd.
Dit zal de belangen en de beteëkeniis',
van de Beurs te Lyon zeker niiet ten
goeie komen. Zou het zoo miet alle Fran
sche Beurzen gesteld zijn
Een Engelseh soldaat heeft ©en mi
litaire medaille gekregen, om'dat hij zijb
hand voor den mond van een mortier
had gehouden, op het oogenblik dat het
werd afgevuurd, om. te beletten, dat een
kameraad die er bij' ongeluk voor stond
werd geraakt. Wij vinden niet vermeld,
wat er van de hand ©11 wat er van:
den man voor het mortier is! geworden.
(N. R. Ct.)
Sedert lang werd gemeend, dat het
uif. Bergen afkomstige s.s. „Avion" in
de Noordzee met de gieheele bemanning'
zou rijn gezonken. Dit s'chijïit te worden
bevestigd daar sedert het vertrek van
het. schip geen berichten unieer werden
ontvangen. De „Avion" wasi met grind
van Narwih naar Middlesbrough op weg;
de bemanning telde 17 man. Het s'chip
was voor 1.150.000 kronen verzekerd.
Volgens! 13 dezer t© Christiania uit
Londen ontvangen telegram is bet Noor
sche s.s. „Einar Jarl" in de Noordzee
tot zinken gebracht. Van de opvarenden]
Werden 20 man gered; 3 man worden,
vermist.
Een Diuits'che duikboot, commandant
kapitein-luitenant Moraht, bracht in het
westelijk deel der Middellandsohe Zee
een door torpedojagers vergezeld groot.
Fransch slagschip der Danton-klasse door
een torpedoistehot tot zinken. Het slag
schip, dat zigzagsgewijlze voer, helde da
delijk na het schot sterk over en ,zönk
11a 45 minuten.
Br o 0ddi s t r ib uti e.
De Minister van Landbouw heeft be
paald
A. le. voor 100 kilogram W.-bons wordt
verstrekt: óf 73 kilogram inlandsche tar
webloem, óf 71.5 kilogram Amerikaanseh©
tarwebloem, óf 70 kilogram rogge;
2e. voor 100 kilogram B.-bons wordt
verstrekt: 71.5 kilogram tarwemeel;
3e. voor 100 kilogram R.-bonsi wordt
verstrekt: 72 kilogram rogge;
B. dat, zoodra in plaats van tarwebloem
(inlandsch of Amerikaanseh) en tarwe
meel, bloem en meel van een© be
paalde samenstelling zal worden geleverd,
voor A. le. moet worden gelezen: voor
100 kilogram W.-bons wordt verstrekt: óf
73 kilogram regeeringsbloeim, óf 70 'kilo
gram rogge; en voor A. 2e.: voor 100
kilogram- B.-bons wordt verstrekt: 71.5
kilogram regeeringsimeel.
Koffie, thee en cacao.
De Minister yan' Landbouw brengt ter
algemeene kennis, dat een ieder, die na
te noemen levensmiddelen anders dan
voor gebruik door herni zelf of zij'n ge
zin in voorraad heeft, te weten: 1. kof
fie, 2. fhee, 3. cacao; gehouden is op
24 Maart a.si. aan den burgemeester dei-
gemeente waar de goederen zich bevinden,
opgave te doen van de hoeveelheid em
den aard der bovengenoemde goederen,
welke hij ivn voorraad heeft.
Tusschen twee vuren.
In de „Kohiische Volkszeitung" wendt
zich de Berlijnscbe correspondent van dit
blad tin een zeer scherp artikel tegen
Nederland.
Hij klaagt over de ongelijkwaardige be
handeling, die Engeland en üuitschlamd
van de 'zijde van Nederland ondervinden.
Terwijl Holland bnlangs twee Duitsche
onderzeebooten die zonder voorbedachten
rade de Hollandsche neutraliteit schon
den, geinterneerd heeft, heeft het 't be
wapend Engelsche stoomschip „Melita",
dat volgens de Hollandsche neutraliteits-
verklaring gelijk geacht moet worden aan
een oorlogsschip, niet gealterneerd. Deze
handelwijze van Nederland wekt groote
bevreemding in Duitschland. Men mag
dan ook met spanning afwachten, wat
de Duitsche regeering in dit geval zal
doen.
De Eerste Kamer
heeft z. h. s. aangenomen het wetsont
werp tot heffing van rechten van regi
stratie, benevens enkele andere ontwer
pen.
De Tweede Kamer
zette gisteren de behandeling van de
Indische begrooting voort.
't Ging weer op z'n elf en dertigst.
Twee moties zijn aangenomen.
De eerste was van Schaper en vraagt
een oommissie van onderzoek van de
4*rijs der Adverteniiën
5 regels fö.50, iedere regel meer 10 dL
3=maal plaatsing wordt 2-maal berekend,
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Fsmsffieberichten van 110 regels f 1,—9
iedere regel meer 10 ct.
paperassen inzake do koelie-ordannantie.
Eenigszins herinnerend aan de slaver
nij geeft het Indische koelie-contract aan
verbreking van het contract het karakter
ivan misdrijf en kent het tevens het recht
toe den koelie met den sterken arm te
doen terughalen. Men vraagt zich af, of
de mensehelijkheid zulke verhoudingen
wel gedoogt. Een- betere regeling is vol
gens sommigen mogelijk, ook zonder de
belangen der planters hijzonder te scha
den. Er is een nieuwe ordonnantie ia.
werking "getreden, welke veel zachter is,
maar de beide genoemde steenen des aan
stoot;, blijft bevatten.
Deze zullen nu tenslotte Wel weggeno
men Worden.
Do motie IJzerman lokte nauwelijks
discussie uit.
Ze spoort aan tot verkoop van parti
culiere landerijen op- Java 0111 deze tot
het landsdomein terug te brengen.
De „Prinses Juliana"..
De directie der Stoomvaart Mij. „Ne
derland" deelt ons. mede, dat zij beslo
ten heeft het thans te Suez liggende s.s.
„Prinses Juliana" met het „oog op de
overwegende bezwaren, verbonden aam!
het voortzetten der reis naar Nederland,
order te geven van .Suez via Sabang en
Belawang naar Batavia lenig te koeren.
Passagiers, die voornemens zijn de reis
naar Holland toch te vervolgen zullen in
Suez moeten debarqueeren en voor een
verdere reis, maatregelen moeten nemen.
Passagiers die evenwel naar Indiö wen-
schen terug te keeren kunnen de reis
naar Indië met de Prinses Juliana te
rugmaken. De lading van het schip zal
aan boord blijven en in Ned. Indië won
den gelost.
Zeevissche r ij.
Van de te IJmuiden opgelegde stoom-
treilers zijn er Maandag en gisteren weer
tien naar de visscherij vertrokken. In 't gei-
beel zijn er nu ruim 60 treilers vertrok
ken.
Duitsche 'kinderen.
Gisternamiddag zijn 119 Duitsche kin
deren over Arnhem naar Duitschland te
ruggekeerd.
De zomertijd.
Een commissie uit de Maatschappij vaa
Nijverheid heeft te 's Gravenhage een on
derzoek ingesteld naar de meeningen om
trent den zomertijd.
I11 het geheel werden 300 vragenlijsten,
verzonden, waarvan de vragen overeen
komen met. die, welke het hoofdbestuur
had gesteld.
Algemeen wenscht men herhaling van
invoering der zomertijdregeling met be
houd van den Amsterdamschen tijd.
Verbod van versch brood.
Naar aanleiding van een bericht in de
„Bakkers-Bondscrt." betreffend© een ver
moedelijk te verwachten verbod van af
levering van brood, dat niet minstens
12 uur oud is, deelt men van andere
zijde mede, dat inderdaad een dusdanig
verbod in verband met afschaffing van
nachtarbeid overwogen is. Sinds de vast
stelling der nieuwe bloem- en meel-mélange
zouden echter die plannen weer gewij
zigd zijn, daar do bijmenging van aard
appelmeel ten gevolge heeft gehad, dat
het brood na verloop van 12 uur veel
droger is dan vroeger liet geval was,
zoodat het lang niet zoo geschikt meer
voor de consumptie ztou zijn. De ophef
fing van het verbod van melkgebruik bij
de broodbereiding moet eveneens in ver
band staan met het minder lang malsch
blijven van het brood, indien dit van
een mengsel van bloem en aardappelmeel
en uitsluitend water wordt bereid..
Gr o enten handel.
Groote partijen schorseneren rijn in 'het
najaar ingekuild en dezle komen nu weer
in den handel. Bepaald is nn, dat van
de 100 K.G. er 75 mogen gezonden wor
den naar het buitenland, terwijl 25 K.G.
voor het binnenland moeten bestemd
worden.
Voor zeekraal en zeespinazi© is be
paald, dat van do 100 K.G. er 50 naar
het buitenland mogen.
Van komkommers is nog niets bepaald,
di© mogen voorloopig nog voor 100 pCt.
worden uitgevoerd.
Soes Aan het 48e jaarverslag van de
Coöp. Voorschotvereen. en Spaarbank te
Goes van 5 Februari 1916 tot 5 Fe
bruari 1917 is het volgende ontleend
Het ledental bedroeg bij den aanvang
van het boekjaar 341. In het afgeloopen
jaar traden 7 leden tot de vereeoiging
toe, terwijl een aantal van 11 leden uit
de vereenig'ing trad, zoodat de veroeni-
ging op 5 Februari 1917, 337 Joden tel do.