m i38
De Groote Oorlog.
Staten-Beneraal.
Binnenland
Uit de Provincie.
Uitgave van
de Naaml Venn. LUCTOR ET EMERGÖ
gevestigd te Goeci.
Hoofdbureau te Goes*
LAN .SE VORÊTSTRAAV 2Ï&
Bureau te Middelburgs
flRMA F. P. DHi»;- - SU9t@0
Drukkers:
t^osterbaan Le Cointra Gmcfc.
VERSCHIJNT ELXZft WERKDAG
Abonnementsprijs s
P«r 3 maandsn fr. p. post, ftX..
losse nu*~ - ...3 #0.Q&
„ja. der Advertentiën
il -Zt regels fQ.öii, iedere regel meer 19
S-Msal plaatsing wordt 2-maal berekend!.
Bij-abonnement voordeelige voorwaard®®.
Familieberichten van 110 regels f L—y
iedere regel meer 10 ct
Als man 't gevaar maar w i I zian
Gelukkig beginnen de buitensporigheden
op tooneelgebied bij een deel van het pu
bliek meer en meer de oogen te openen
voor de gevaren op dat terrein.
Men meldt aan „de Tijd" uit Maastricht:
„In alle kerken van de stad werd Zon
dag van den kansel een schrijven voor
gelezen van de pastoors der stad, waarin
deze mededeelden, dat het hun reeds lang
met spijt en leedwezen vervuld had, dat
men daar ter stede meer en meer voort
gaat de schunnigste oprettes en comedie-
etukkon op te voeren, terwijl het Maas-
trichtsche publiek door zijn groote tegen-
(woordigheid fiij die uitvoeringen, dat
euvel nog aanwakkert, zoodat men zich
piet ontziet, in Maastricht de schande
lijkste stukken te vertoonen. Nog zouden
zij het stilzwijgen bewaard hebben, ware
het niet, dat onlangs een sociëteit het
had aangedurfd voor hare leden een ope
rette te doen opvoeren, waarvan de in
houd alle perken te buiten gaat. Met
klem werd er tegen gewaarschuwd, der
gelijke tooneel-uitvoeringen bij te wo
llen, waar schending van huwelijkstrouw,
echtbreuk, moord en doodslag het hoofd
motief vormen".
De burgemeester, mr. van Oppen, zou
in vorengenoemd voorval reeds aanleiding
gevonden hebben om voor het lidmaat
schap der sociëteit te bedanken.
We juichen dat toe.
Mogen velen dit voorbeeld volgen.
Maar we betreuren het, dat eerst de on
zedelijkheid ten top gevoerd moet worden,
en dat men 't eerst tot de vuilste ex
cessen laat komen, alvorens men gaat
inzien, dat een gevaarlijke weg wordt be-
yandeld.
Tweede Kamer.
De defensie van Indië.
De regeering wakker ge
schud. Geen offer te groot.
-Dat besluiteloosheid wfike.
Gisteren zijn ide algemeen© beraadsla
gingen over de Indische begrooting ge
opend.
Begrooting 1917, wel te verstaan.
Men zou nu in de parlementaire werk
zaamheden gaan dolen.
De verdediging ter zee, aldus werd aan
stonds afgesproken, zal worden behandeld
hij de daarbij betrokken afdeelingen der
begrooting, ide verdediging te land en de
daarmede samenhangende financieel©
vraagstukken bij het voorstel tot wijziging
jvan arB 113 Regeeringsreglement (In-
Idisch militieleger).
Het groote defensiedebat komt dus als
Ide Indische begrooting aangenomen is.
Toch zijn nu en dan de kritieke punten
Oven aangeroerd.
Uit het debat bleek al gauw welke
14e kwesties van den dag zijn.
Buitengewoon groot was hij allen
behalve den rooden heer Albarda de
belangstelling voor het vraagstuk der In
dische defensie. Buiten de Kamer tintelt
alles wat Indischman is of 'in de groote
Zakenwereld leeft van onbedwingbaar on
geduld. En in de Kamer hebben zij ver
tolkers gevonden om de Regeering wakker
te schudden, haai- de 'noodzakelijkheid
an krachtig beleid in de defensie-aanj-
ge egenbeid op bet hart te binden en
i o toe te roepen. Wel streefde de heer
^''niaïT er oui zachte termen te
infd rl'p .aai' ?0Ilg °P tachtig beleid
Ski 1 !TSte ^slis^id aan, en ter-
eischfc hif°°rl f06u als n'ets g^aan is.
cn n pli i f es z°a gedaan worden
en niets nagelaten, wat voor 'de veilig
heid van Indie noodig ig
De Meester vond zelfs, dat de minister
te veel geduld had.
En ook van rechts kreeg Z Ex
volle laag".
Scheurer vroeg zich af, wat er ge
schied was sinds in 1913 verzekerd was
flat Indië gevaar liep onder rechts, maar
dat 'teerst goed zou gaan als de lin
kerzijde den scepter mocht voeren. Wat
de Indische defensie betreft, kwam dr.
Scheurer de puntjes pp de i zetten. Wat
spreken de heeren toch van een leger-
plan voor Indië? Wat spreken zij van
®en vlootplan? Zoo vroeg hij. Er is noch
Pet een noch het ander.
En hij heeft gelijk.
Ook wanneer hij betoogt, dat de re-
fPcnng zich op het standpunt te stellen
ve't ge€n offer te groot is.
t- a aa-ngaat de reorganisatie van het
rtandsch bestuur (ook een gewich-
aLeen+Uvgetltr,vraagstuk^..door het amen-
bera.i i enïer bii de belangrijke
beraadslagingen over die reorganisatie is
tauVt V?i°r, lang? jaren varl do baan ge-
L dubbels leisel, waarbij de in-
WAd&ch», ambtenaar staat als figurant
naast den Europeeschen ambtenaar, zjal
worden bestendigd voor jaren. De invoe
ring van gemeentelijke en locale raden
is in dit verband van geene beteekmis.
Zoolang de inlander niet wordt opgenomen
in het bestuursleven en medezeggenschap
krijgt, is geen verbetering in zicht. De
minister, zoo ging de heer Scheurer voort,
is door zijn weifelende houding ten aan
zien van de reorganisatie daaraan schul
dig.
Door de verschillende sprekers werd
weer duidelijk de besluiteloosheid en de
daadloosheid van minister Pleyte geïl
lustreerd.
Ook op het gebied der ontginning komt
deze uit.
Indië kan nog veel meer leveren, dan
het doet.
De schatten liggen er zoo maar voor
het grijpen, aldus de heer IJzerman, die
een man van de groote zakenwereld is.
Ook herinnerde De Meester nog eens aam
het woord van Cremers, die Indië noemde
het land der onbegrensde mogelijkheden.
Maar ook hier is stilstand, én dwalen
te constateeren. Bij de zaak der Djambi-
concessies is een soort van votum uit
gebracht, dat ten gunste van een alge-
meene staatsexploitatie zou zijn uit te
leggen. Maar thans gebeurt er in zake
da ontginning zoo goed als niets.
En zoo is het op ieder gebied.
De positie van den minister van ko
loniën is reeds na deze inleiding verre
van benijdenswaard.
Beknopt overzicht van den toestand.
Met een enkel woord hebben we reeds
gerept van de troebelen, welke Rusland
in rep en roer "brengen.
Dergelijke binnenlandsche onlusten zijn
altijd een kwade factor in hel staatkundige
leven.
Rusland is het gevaar nog lang niet
te boven.
Door een keizerlijke oeikase zijn de zit
tingen van doema en rijksdag Zondag
verdaagd, om in April „uiterlijk" hervat
te worden. Tot een ontbinding van de
doema, waaromtrent in den laatsten lijd
herhaaldelijk geruchten liepen, zijn de
Russische autoriteiten niet overgegaan.
Maar reeds de verdaging van hel „parte
ment", ook al blijft zij tot de korte nu
aangegeven periode beperkt, valt, in ver
band beschouwd met de onlusten, die
zich in de Russische hoofdstad 'hebben
voorgedaan, als een belangrijke aanwij'-
zing te beschouwen voor de ernstig© ont
wikkeling, 'die de gebeurtenissen in Rus
land (nemen.
Op het Westelijk oorlogstooneel heb
ben izoowel d© Engelsehen als do Fran-
schen een klein succes welen te behalen.
De Franschen hebben hun hardnekkige
pogingen om de in Februari verloren stel
lingen in Champagne te herwinnen, voort
gezet en daarbij nieuwe resultaten we
ten te bereiken. Zij hebben, ten Westen
van Maison de Champagne op het front
van een mijl, alle vijandelijk© loopgra
ven genomen en ook hoogte 185, wparom
het volgens de Duitsche voorstelling der-
feiten, feitelijk „ging", heroverd.
De Engelschen hebben nieuwe aanvallen
gedaan in de buurt van Boucbavesnes,
op het Sommefront, waarvan het klaar
blijkelijk doel is de Duitschers tot een
verder teruggaan in de Ancrestreek te
dwingen, door te pogen de Duitsche stol
lingen, waarop de Duitschers bij bun ge
deeltelijken terugtocht steunden, voider af
te brokkelen. Met hun aanvallen bobben
de Engelschen echter een gering
succes behaald. Zij melden zelf, dat *ij
ten N.O. van Bouchavesnes hun positie
slechts „een weinig verbeterden".
In Wiolhynië thans ook sterke gevochts
actie.
In het gebied ton Zuiden en tem Oos
ten van Brzezany, meerdere voor de con
tralet! succesvolle vóór-veldondernemio,-
gen. Ten Noorden van de .van Zloczow
naar Tranopol loopende spoorlijn haalden
hun aauvalstroepen 3 officieren en 320
manschappen, benevens 13 machinegewe
ren pit de Russisch© loopgraven.
In Mesopotanië handhaafden de Engel
schen een nauw contact met de Turken.
Ten zuiden van Bagdad ontruimden d©
laatsten in den avond en den nacht van
den 13en de geheele loopgravenlinie. De
Engelschen rukten in nauw contact op.
Een algemeene opmarsch op de beide
oevers .van den Tigris volgde. Zij bezet
ten het station van Dawn en vervolgens
de stad. Hun cavalerie rukte tier achter
volging op. Na een lichten tegenstand Iwerd
Kadhimein bezet.
Sinds den 23sten Februari vernielein,
volgens 'dit Reuter-bericht, d© Turken alles
Wat waarde heeft of voeren het mede. In
Bagdad was de buit nochtans aanzienlek.
De vijand liet 500 gewonden achter. Wij
hadden van 200 tot 300 dooden en namen
300 man gevangen.
„De bewoners' van Bagdad juichten óns
hartelijk toe."
Sohoone handen 12 keer zoo duur!
Men .schrijft uit Lausanne aan het Hbld.
Heerlijk excuus voor de benijdbare
schooljongens van Boeda-Pest! Tegenwoor-
woordig kost het even duur om (je pink
te wasschen als vroeger je beide handen,
in Hongarije althans.
Tenminste ik lees in het Madzjaarsch
Socialistische orgaan „Nepszava", 'diat
daar te lande de zeepprijzen niet minder
Idan 1190 pet. zijn gestegen. Geweven
stoffen zijn 45 pet. duurder en schoenen
250 pet.
En idan (zijn het or, met permissie,
nog schoenen naarHet bekende Mad-
zjaarsche hoofdorgaan „Az Est" beschul
digde dezer dagen een aantal fabrikanten
een half millioen schoenen verkocht te
hebben voor 32 a 34 Kronen het paar.
Deze schoenen 'leefden op zijn langst
twee idagenDe regeering heeft op het
schoeisel beslag gelegd en tegen d© fa
brikanten eene vervolging ingesteld. Deze
laatsten hadden hunne koopwaar voor
bijna niets laten maken door krijgsgevan
genen en hunne winst was dus fantastiek.
Maar ook buiten het toedoen van zulke
schurken is het leven in de Oostenrijfc-
Ilongaarsche bi-monarchie al duur ge
noeg. De „Nepszava" noemt enkele tee-
kenende voorbeelden. Stelt men hiat brood
te Amsterdam op 27, dan is hel te Parijs
43, te Berlijn 45.7, te Boeda-Pest 52,
te Weenen 60.
Stelt men het vleesch te Amsterdam
op 2.40, dan is het te Parijs 2.46, te
Londen 2.78, te Kopenhagen 2.84, te Romie
3.25, te Berlijn 5.68, te Weenen 10.60,
te Boeda-Pest 11.12.
Stelt men de melk te Bern op 26,
'dan is zij te Berlijn 30, te Parijs 33, te
Kopenhagen 36, te Weenen 56, te Boeda-
Pest 60.
De prijzen van 'deze voedingsstoffen
houden natuurlijk niet steeds verband met
de schaarschte. In Berlijn zijn de prij'zen
voor melk en vleesch b.v. betrekkelijk
laag maar gezonde volwassenen kun
nen geen melk krijgen 'en er is1 een vleesch-
rantsoen van enkel© onsen per weekin
gesteld naast een prijsregeling, fn Boeda
pest, Weenen ©n Parijs wordt veel meer
dan in Berlijn vastgehouden aan prijsre
geling door het vrije verkeer, waardoor
de meest gegoeden hooge prijzen veroor
zaken, maar tevens onevenredig veel van
de voorraden krijgen.
Biiikboeten-bsstrijding.
In de Engelsche oorlogswerkplaatsen
zijn groote biljetten aangeplakt waarin aan
arbeiders en ingenieurs een groote be
looning in baar geld beloofd wordt, wan
neer zij een succesvol middel tegen de
duikbooten aangeven kunnen. Hieruit
blijkt, dal de Engelsche regeering, die
tot nog toe beweerde, reeds heel zekere
middelen tegen het duikbooten-gevaar te
bezitten, nog (niet over dergelijke midde
len beschikt.
Zelfs in Frankrijk schijnt men dezen
indruk te deelen. Hier heeft men, naar
bekend is, premies uitgeloofd en wel een
half millioen francs voor de vernietiging
van een enkele duikboot. De grootte van
de som, die men er voor over heeft, wijst
vooreerst slechts op het groote gevaar,
waarvan men zich bewust is geworden.
Maar het feit, dat naar zulke middelen
gegrepen wordt, wekt levendige bevreem
ding.
Zoo schrijft de „Figaro"
„De verhooging der premies, die men
Voornemens is, wordt veelvoudig be
denkelijk geoordeeld. De som van 500.000
francs verandert Frankrijks zeehelden in
een soort van oorlogswoekeraars. Ook .be-
wijst het hooge bedrag een groote be
zorgdheid voor de Duitsche zeerooverij".
Korte oorlogsberiohteü.
De ambassadeur Gerard is te Key
West aangekomen en vertrok per spoor
naar 'Washington.
D© firma Krupp beeft voor 40 mil
lioen mark ingeteekend op de ziesde Duit
sche oorlogsleening.
Het beet, dat iu de Belgische gevan
genissen van Namen en Hoei veel Duit
sche soldaten vanwege insubordinatie op
gesloten worden, en hun aantal Zoo
groot is, dat er meer menschen tezamen
in één tel worden opgesloten.
Volgens een bericht uit Berlijn, heeft
de Duitsche regeering, tengevolge van
de tusschenkomst van den paus, de de
portaties der Belgen gestaakt. Van de
60,000 gedeporteerden zouden er reeds
13,000 naar hun vaderland terug zijn ge-
I nondeou
D© Belgische Senator Leclef is te
Antwerpen, 77 jaar oud, overleden.
Binnenkort zullen in Duitschland
de jongemannen in 1899 geboren, als sol
daat 'in dienst moeten treden.
Het oorlogsbureau voor oliën en
vetten in Duitschland heeft een prijsvraag
uitgeschreven voor een surrogaat ter ver
vanging van lijnolie, dat samengesteld is
uit inheemsche grondstoffen.
D© Duitsche Rijksraad-Commissie
heeft het wetsontwerp tot de constructie
van een Main-Donaukanaal aangenomen.
Bij Philadelphia op den grooten
spoorweg der Pennsylvania Railroad zijn
de draden, dienende tot het verstellen
van de wissels bij een kruispunt op ver
scheidene plaatsen doorgesneden. Een
man werd gevat, die bezig was de dra
den door te zagen. Het is feen vroegere
Duitsche matroos, die behoorde tot de
bemanning van een der geïnterneerde
Duitsche schepen. Deze laatste aanslag
heeft groote verontwaardiging te Phila
delphia gewekt.
Bernstorff was gistermorgen vroeg
van Kopenhagen naar Berlijn vertrokken.
Des avonds kwam hij met zijn gemalin
hier aan, in gezelschap van het perso
neel van het geziantschap en het consulaat-
generaal tezamen ongeveer 150 personen.
Behalve een vertegenwoordiger van het
ministerie van buitenlandsche zaken wa
ren talrijke vrienden van de uit Ame
rika terugkeerenden op het station aan
wezig.
Het Unionistische Oorlogscomité in
Engeland heeft een besluit genomen, waar
in het er bij de regeering sterk op aan
dringt, alle weerbare mannen tusschen
de 18 en 21 jaar, die niet onmisbaar
zijn voor een belangrijk bedrijf, onver
wijld voor bet leger op te roepen.
Volgens een gerucht in Vatikaan-
sche kringen zal de paus op het consi
storie, dat waarschijnlijk op 19 of 20
dezer zal plaats hebben, een belangrijke
rede in verband met den oorlog hou
den.
Men eet ook in Engeland al veel
rapen in (plaats van aardappelen. Ze wor
den t.e Londen verkocht voor 1 of *2
stuiver het .pond (4p2 ons). Te King's
Cross, de voornaamste aardappel markt te
Londen, waren verleden week Dinsdag
100 ton aardappelen te koop tegen ge
middeld 650 ton vóór den oorlog. Een
groot aardappeJkoo-pman deelde aan de
„Daily Mail" mede, dat op het eind van
April, zoover hij kon nagaan, de aard
appelen in het land op zouden zijn. Om
trent Jiet midden van Mei komen dan
de 'eerste nieuwe aardappelen van Jer
sey. Gewoonlijk is de oogst daar 75,000
ton. Maar de regeering heeft ej' een der
de van opgevorderd.
De bestuurders van taxi's in En
geland zijn er tegen, dat vrouwen hun
plaats zullen vervangen. Meer dan 20,000
van do 30,000 leden van het vakverbond
der bestuurders hebben gestemd over de
vraag of z© bereid waren te staken, zoo
dra de ©erste taxi-bestuurster te Londen
op straat rijdt.
Het Belgisch Dagblad verneemt, dat
generaal von Falkenhayn, die zich eenige
weken geleden te Munster bevond, thans
met een aantal Duitsche officieren in
België en wel te Thienen (Tirleimont) ver
toeft.
Van de Belgische grens wordt ge
meld, dat de zestiende vrouw uit Turnhout
haar leven aan den doodelijken draad ge
laten heeft. Het was de 27jarige onge
huwde vrouw v. d. Z., de dochter van
een daglooner.
De stationschef te Esschen is te
Antwerpen gearresteerd. Hij bevindt zich
thans te Esschen in hechtenis. De N.
R. C. verneemt, dat dit in verband staat
met smokkelarij. Hij zou in Esschen pak
ketten, over den draad de grens hebben
laten passeeren, naar plaatsen in België.
Volgens Sociaalidemokraten van Kris-
tiania, heeft Engeland niet den kolemaan-
voer van Amerika naar Engeland verbo
den, maar wil het die hoeveelheden
slechts aftrekken van wat Engeland aan
Noorwegen zou leveren.
Prins Hendrik van Beieren, van
wiens sneuvelen de minister-president in
de Eerste Kamer te Muncben melding
heeft gemaakt, was een zoon van wijlen
prins Arnolf van Beieren en van Theres©
van Liechtenstein, broer en schoonzuster
van den regeerenden koning van Beieren.
Prins Hendrik was den 24en Juni 1884 te
Munchen geboren en was ritmeester en
eskadronschef van het le regiment zware
cavalerie.
D u i t s c h vliegenier beschoten.
Gisternamiddag vloog een Duilsch vlie
genier over Sluis. Bij Terhofstede werd
de machine door de Nederlandsche mili
tairen, die aldaar aan het oefenen wa
ren, beschoten. De vliegenier werd ge
wond en daalde op Nederlandsch ge
bied. Hij had echter nog de kracht, omj
weer op te stijgen en op circa 300 M.
over den draad op Belgisch gebied neer te
komen.
De Duitsche militairen kwamen wel
dra aangeloopen, terwijl ook het Duit
sche Roode Kruis spoedig daarop ter
plaatse verscheen met ©en ladder en bos
sen stroo, waarop de gewonde werd weg
gedragen.
D e /Duitsche duikboot B 6.
'Gisterenmiddag hebben twee marine-
sleepbooten en een loodsboot vergeefs ga-
tracht de op de Hinderribben gestrande
Duitsche Duikboot B 6 vlot te krijgen.
Hedenmorgen (zou nogmaals een poging
worden .aangewend.
Een uitvinding.
De heer J. Bloimsma, opzichter van ge
meentewerken te 's-GraVenhage heeft een
uitvinding gedaan om schepen, welke ge
torpedeerd of op een mijn zijn geloopen
drijvende te houden. De heer Blomsma
heeft den Minister van Marine van zijn
uitvinding op de hoogte gesteld en ver
zocht hem in de gelegenheid te stellen
met een door den Minister pan te wij
zen scheepsbouwkundige de uitvinding
verder te behandelen.
Eist.
Bij de Kamerverkiezing in het district
Eist is bij enkele candidaatstelling ge
kozen. mr. Baron van Wijnbergen.
De „Algem. Staatspartij".
Het hoofdbestuur van de „Algemeene
Staatspartij" heeft besloten deel te ne
men aan de verkiezingen in 1917 als
protest tegen den tegenwoordigen gang
van zaken, en het in verband daarmede
in het leven roepen en leiden van eene
actie tegen de aanbangig gemaakt© grond
wetsherziening.
Pensioen verleend aan P. Lceav
dertse, werkman bij den. Reinigings
dienst te Vlissingen f73; aan M. Karelse,
wegwerker te 'sH. Arendskerk©'f93.
Goes. Met hartelijken dank ontving d®
Wijkzuster f2,50 voor verleende hulp.
Ovezand. Het waterschap Ovezand zal
dit jaar d© volgende nog onbegrinte we
gen begrinten: Naaldendijk, Platschorre,
Rooneusdijk, Achterdijk, Achterweg, Haag
dijk, gedeelte Kraijertschendijk, gedeelte
.Calangedijk en de Pikpotscheweg.
Schore. Benoemd met ingang van 19
Maart tot agent van politie te Dordrecht
de heer M. de Haan, thans veldartillerist,
ingekwartierd alhier.
Hoedekenskerke. Door den Commissaris
der Koningin is benoemd tot lid en voor
zitter van de gezondheidscommissie, ze
tel Kruiningen, dhr. H. van Lngen Schou
ten, arts alhier.
Oudelande. Met ingang van 16 Maart
a.s. wordt voor de buitenwijk dezfer ge
meente een tweede postbestelling
avondbestelling ingevoerd.
Ritthem. Op de hofstede van P. Ce-
Vaal in Welzinge is een stapel ,mel hooi
afgebrand. Ongeveer 6 voer hooi is een
prooi der vlammen geworden. De .oor
zaak van den brand is onbekend. Ver
zekering dekt de schade.
IJzendijke. Alhier is overleden de heer
F. J. Calon, lid van den raad en wet
houder, ambtenaar van den burgerlijken
stand en dijkgraaf van het waterschap.
„Oranje Dierentijd".
Schoondijke. Op de Vrijdag te houden
algemeene vergadering van de A.-R. Kies-
vereeniging „Nederland en Oranje", al
hier, zal mr. P. J. van Bortel van Oost-
burg spreken over „Evenredige Vertegen
woordiging".
St. Maartensdijk In de gisteren gehou
den vergadering van den gemeenteraad
werd de hoofdei, omslag voorioopig vast
gesteld op een bedrag van f 8500 met
een heffing van 53 pet. van het tarief.
Een verzoek van de afdeeling „Schutte-
vaer" van Stavenisse om geen grooter
schip in de haven toe te laten dan va*
250 ton werd aangehouden tot een vol
gende vergadering. Bij de vaststelling va*
het kohier op de hondenbelasting steld»
de heer Kloet voor, dat jachthonden «1-
