No 137
Hie Jtiai^aiig
Staten-OeneraaS.
De Groote Oorlog.
Binnenland.
Zeeuwsche Stemmen.
c.
Uitgave van
tie Naaml. Venn. LUCTOR El EMURGC?
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goess
[LAN §E VORSTSTRAAT 216
Bureau te Middelburgs
rtRfflA F. P. DHUIJ L. BURG
Drukkers:
©osterbaan Le Golntre - Goes.
Een flink redenaar.
Arme, arme redenaar,
Och, wat is uw rede naar!
Woorden, woorden, van 't begin
tot aan 't einde, zonder zin.
Phrasen, .phrasen, leeg en hol,
Veel geschreeuw en weinig woill
Zoo is heel uw redevoering
Een rede zonder voering!
A. v. -W.
Tweede Kamer.
Het volkenrecht als nieuwe
gast. Een kluifje voor }u-
risten. Vragen en klagen.
Gisteren hebben de juristen hun hart
kunnen ophalen aan het wetsontwerp tot
voorkoming van inbreuk op do volkeni-
rechtelijke verplichtingen van den staat.
't Ging om de vraag of 'het volkeni-
recht den Nederlandschen rechter' bindt.
Ja, zegt onze regeering.
Ja, 'Zeide de staatscommissie voor het
internationaal privaatrecht, over deze
zaak om advies gevraagd.
Neen, zeide de Rotterdamse he recht
bank.
Tijdens de gevechten in België lag er-
een schuit met steenkool in het kanaal
van Mee helende schuit werd getroffen
door een Duitsche granaat en zonk. Daar
voor kende de Rotterdamsche rechtbank
aan den benadeelde een recht op schade
vergoeding toe ten bedrage van ruim 24
duizend francs tegen den Dui'tschen staat.
In de handen van een deurwaarder had
dat vonnis groo'te ongelukken kunnen te
weeg brengen, als hij het op Duitsche
goederen had ten uitvoer gelegd.
Zulke vertooningen zijn eenvoudig ini
strijd met het volkenrecht, dat wel de
verhouding kent van staat tot staat, maai
den ©enen staat niet voor de rechtbank
van den anderen kan laten dagen. Dat
is jn strijd met liet souvereini toi tsbë-
grip.
Daarom stelde de Itegeering voor in
ile genoemde wet in te voegen een ar
tikel 13bis aldus luidende: „Da regtsj-
macht van den regter en de uitvoerbaar
heid van regterlijke vonnissen en van
authentieke acten worden beperkt door
do uitzonderingen in het volfcenregt er
kend".
Vrij algemeen bleek men in de Ka
mer met deze wijziging ingenomen.
Het resultaat van de juristerij in het
debat was dan ook, dat het ontwerp zLh.s.
werd aangenomen.
Laat op den dag kwam het. 80 mil-
lioen-ontwerp weer ter sprake.
Dhr. Duijs bepleitte uniforme distribu
tie voor alle gemeenten uniform in
technischen zin en vroeg, evenals Teen-
stra, om een onpartijdig onderzoek inzake
beweerde knoeierijen.
\an Doorn klaagde, dat er geen voor
raden steenkool gevormd waren en Van
Best wilde eens weten, of er schaarschte
is. Zoo ja, dan moeten er straffere maat
regelen worden getroffen, dat er zuinig
worde geleefd. Is de schaarschte er niet,
dan behoeft er ook zooveel omslag niet
- gemaakt te worden.
Rij vroeg ook of 's ministers regeling
een beperking van het broodgebruik zelfs
tot beneden het normale bedoelde.
Waar blijft de tijd toch?!
Niet zoozeer pnr een antwoord te be
komen dan wel om aan m'n verbazing
uiting te geven, stel ik deze vraag als
ik me zet om m'n honderdsten brief
voor de Jezers van „De Zeeuw" te schrü-
ven. J
Meen niet, dat ik in de veronderstel
ling leefde als zou de geheel© lezers
kring belang stellen in mijn ongere
geld verschijnende en over rij'p en groen
handelende krabbels.
'kWeet wel beter; maar toch was het
mij aangenaam te constateeren, dat er
een, laat ons aannemen, ,zeer kleine
kring is, welks belangstelling ziich tot
mijn epistels uitstrekt en vaak aanlei
ding gaf tot een nadere gedachtenwisse-
ling.
Het past mij hun, met wie ik naar
aanleiding van sympathieke en/of vader
lijk-vermanende uitingen pader mocht ken
nismaken, hier mijn hartgrondigen dank
te brengen, gelijk ik mij geroepen .gevoel
dien vrienden, met wie ik briefwisselde
vóór de verschijning van .een „Slem" en
die mij jn staat stelden met feiten en
aaroP gegronde beschouwingen tot m'n
ezers te komen, m'n warmen dank te
betuigen.
^Vftar blijft toch de tjjd V
't Was; als de dag van gisteren, toen
jk y.oor 'teerst een beroep deed op uw
welwillende aandacht, en als ik m'n ar
chief raadpleeg, blijkt mij, dat het pp
20 Maart .1914 was, dus bijna drie jaren
geleden.
Ik besloot toen m'n eersten krabbel
met deze woorden:
„En alsoo wij niet en genegen sijjn,
in rust te leven onsen tjjt, sullen wij niet
en §wjjgen 1"
Wie heeft toen kunnen vermoeden, dat
we reeds aan den vooravond) stonden
van een tijd van groote onrust, vol be
roeringen
Maar Gode gij dank, dat we nog niet
behoeven te zwijgen, 'en dat we nog
rustig kunnen schrijven en lezen van de
dingen, die pos leven raken.
Zoo geeft pok deze vluchtige terug
blik weer groote stof tot danken
Doch laat jk Khans nog even mogen
schrijven, wat jne reeds enkele weken
op het hart ligt.
De "heeren, die zich in de politiek door
een roode kleur kenmerken, groeien- in
deze dagen.
Allen, die pan «jen rossigen kant zijn,
ze groeien.
Immers, 'in duizelingwekkende vaart
snellen wij den weg op, die 'tot het staats
socialisme leidt.
En er is niemand, die zich inspant,
om die vaart te stuiten. De aanharigersi
van de leer van het staats-socialism© doem
het vanzelf piet. Zij lachen in hun vuistje
en droomien van tijden, in welke het
oude beginsel, door het revisionisme in
de verachting geraakt, zal zegevieren.
Ook zij1, die 'met diep leedwezen ge
tuigen zijin yan den dollen jacht, vermogen
niets er tegen, want de „tijdsomstandig
heden" die alles op z'n kop zettende
tijdsomstandigheden gedogen niet an
ders.
En zoo js 't gekomen, dat we aan 'de
staatsbemoeiingen op gllerler terrein, ge
woon geraakt pijn.
liet individueele werken is naar ach
teren gedrongen, het particulier initia
tief op non-activiteit gesteld.
De Staat is de drijvende kracht ge
worden. De Staat vordert maar geld als
aardappelen of hooi en het wendt het op
allerlei terrein aan, om de taak van de
enkelingen over te nemen.
Ja, zelfs worden we reeds 'door den
Staat gevoed, tegen betrekkelijk geringe
vergoeding. We spreken dan ook schier
dagelijks' van regeeringsgort en reg<_e-
riugseieren, gelijk we spreken van van
Houten's cacao en van Nelle's koffie en
thee.
Ik spreek nu niet eens over al de fa
brieken, welke dienstbaar gemaakt zijn
aan de vervaardiging van wapentuig en
andere artikelen voor het leger.
Hoe zal dit alles na den oorlog wor
den? vragen we ons schuchter af. Zul
len dan alle staatsfabrieken plotseling
kunnen worden omgetooverd. in particu
liere ondernemingen met een loonenden
afzet?
De oud-minister en het Eerste Kamer
lid Colijn, die op den zoo uitnemend ge
slaagden a. r. partijdag te Hoofddorp over
al die dingen heeft mogen spreken, schijnt
er bang voor te zijn.
En als ik z'n klare beschouwingen na
ga, moet ik inderdaad toegeven, dat de
toekomst in dit opzicht zorg baart en
dat ile roode broeders alleszins reden
hebben om te juichen over de glanspe
riode, die voor hen staat aan te breken.
In Duitschland, aldus de groote staats
man, spreekt men reeds van een graan-
monopolie van den Staat; ook na den
oorlog verwacht men van een dergelijk
monopolie heil. Alle mogelijke bedrijven
zal men onder leiding van den staat
trachten te brengen.
De Staat gaat dan vadertje spelen en
wij, z'n kindertjes, zullen naar zijn oogen
hebben te zien en zullen van hem alles
ontvangen wat noodig is voor ons levens
onderhoud, in den ruimsten zin des
woords.
Edochweliswaar is er thans nie
mand, die het gevaar weet te keeren,
noch iemand, die weet to bewerken, dat
we van onzen gevaarvollen stormjaclit
naar den socialistischen staat terugkee-
remtóch is er nog iets, dat ons 'n sprank
je hoop op. een keer ten goede doet be
houden.
Dat is 'het feit, dat in wijden kring
het gevaar gezien wordt.
Dit op zichzelf zegt reeds veel; het
doet ons nog niet wanhopen aan de toe
komst.
Velen hoort men zeggen: We willen
voorloopig wel de voogdij van den Staat
aanvaarden, omdat 't moet, maar zoo
spoedig mogelijk zullen we ons er weer
aan ontworstelen, 't Zijn volstrekt niet
alleen onze partijgenooten, die zoo spre
ken.
Wat ook hoop op inkeer geeft, ia de
geest onder de socialisten, die met de
practijk van het leven rekenen.
Wie zouden nu harder moeten lachen
dan zij, die door de abnormale practijk
in dezen tijd bun oude idealea langza
merhand zien verwezenlijken?!
Toch schijnt men zelfs in dien hoek
le huiveren.
Zoo zeide de Amsterdamscihe wethou
der Wibaut in een Zondag gehouden ver
gadering ten aanzien van den eisch, om
alle artikelen te rantsoeneeren, dat deze
eisch heel mooi leek, maar geen rekening
hield met de Werkelijkheid..
Men keurt het af zeide hij, volgene
de couranten-verslagen dat de rijken
meer kunnen krijgen dan de minder-ge-
goeden. Dit is echter steeds zoo geweest;
het is een gevolg van het kapitalisme, en
spreker acht het niet mogelijk, nu zoo
opeens het communisme in te voeren.
Het is een ideaal' en daar is thans geen
plaats voor, nu het allereerst op vervul
bare eischen moet worden acht geslagen.
Dit zijn inderdaad merkwaardige woor
den in den mond van een cqciad-derno-
craat.
Gezonde tar', welke echter met het so
cialisme niets gemeen heeft.
Laat ons hopen, dat het communistisch
„ideaal" altijd „vervulbare eischen" te
genover zich zal vinden.
KEES VAN DER MEER.
Beknopt overzicht van den toestand.
De rede yan den Duitsclien rijkskanse
lier heeft natuurlijk velen teleurgesteld,
omdat ze geen enkel nieuw gezichtspunt
bevat.
Tevergeefs zochten wij ook naar een
concessie voor ons land, welke eenigs-
zins' als balsem, zou moeten dienen op
de geslagen wonde.
Tevergeefs i3 ook naar een VLCiksaan
wijzing gezocht. De grootste terughoudend
heid was betracht.
In het debat, dat volgde, bleek Inen
minder terughoudend te zijtn. Met nam©
ten opzichte van de ramp van den 22en
Febr., spraken yele leden zich. frankl en
vrij uit.
Uit het debat is voor ons land wel
eenige troost te putten, zij het ook
uiterst schrale troost.
Schiffer begon met de ramp te betreu
ren, waarop Zimmerman namens de regeft-
ring zich er bij aansloot.
„Onzerzijds, sprak hij is 'niets verzuimd
om de ramlp te voorkomen. In geen geval
heeft de keizerlijke regeering schuld. De
Hollandsche reeders weuschten natuurlijk
hun schepen pit de Engelsche havens
te doen vertrekken. Eerst had men hun
den lOen februari voorgesteld, toen zij
niet absolute veiligheid konden ver
trekken. Zij Waren toon vermoedelijk nog
niet reisvaardig. Dan werden hun de
22ste Februari en de 17de Maart voorge
steld, de 22e Februari puet de uitdruk
kelijke bemerking, dat hun op dezen 'dag
slechts reLatieve veiligheid kon verzekerd
worden. Eerst den 17en Maart was po
sitieve veiligheid gewaarborgd.
Relatieve veiligheid kon. slechts daar
om gegeven worden, wijl mogelijkerwijs
de onderzeeërs, welke onderweg waren,
niet alle de instructie zouden ontvan
gen om de Hollandsfche schepen te laten
paspeeren.
De marine-autoriteiten deden alles, na
dat de Hollandsche reeders niettegenstaan
de herhaalde waarschuwingen toch voor
den 22en Februari besloten om de in
structie aan alle onderzeeërs te doen toe
komen. Dat schijnt echter niet ge
lukt te pijn. Echter is nog geen vol
ledig rapport uit te brengen over het
geval, dat klaarblijkelijk aan torpedeering
door een Duitsche duikboot moet toege
schreven worden.
Nogmaals druk ik, er mijn spijt over
uit, dat de Hollandsche handelsvloot
waardevolle schepen yerloor. Ddt feit be
wijst hoe gevaarlijk het bevaren van het
versperde gebied is.
Ik druk nogmaals den wensch uit, dat
de neutrale scheepvaart de vaart opgeve
en zijn schepen oplegge. (Sic. Red. De
Zeeuw). Zij pal daarbij haar belangen
dienen en er belangrijk toe bijdragen, dat
het gewenschte doelde vrijheid der
zeeën snel bereikt worde.
Afgevaardigde Merlin yan de Duitsche
fractie sprak eveneens zijn spijt over het
ongeval met de Hollandsche schepen
uit."
Spraken wij piet terecht van .een zeer
schralen troost?
Immers stop zetten van de scheep
vaart beteekent piin ol meer hongerle
den.
1 1
D© strijd pp de fronten is nog al niet
van beslissend karakter.
O
De onlrujming der beinodderde stellin
gen aan de Ancre door de Duitsche troe
pen gaat nog regelmatig voort. De Engel
schen, die blijkbaar mulder last hebben
van den modder, rukken geregeld voor
uit-
Dat deze terreinwinst, door de Engel
sche troepen pp deze vreedzame wijze
gemaakt, volstrekt piet zonder beteeke-
jjis is, kan worden afgelegd uit liet feit,
dat door de bezetting van het dorp Ligny
de Engelschen tot op ongeveer 2l[z K.M.
ten Zuiden van Bapaume gevorderd zijn.
Maartdag had te Calais een Fransch-
Engelschc conferentie plaats, waaraan van
Fransche zijde deelnamen Briand en do
generaals Lyautcy pn Nivelle en van En
gelsche zijde Lloyd George, generaal Ro
bertson en maarschalk Douglas Haig.
Dit wijst p.i. wel op een nabije acüe,
met vereende krachten in te zetten.
De scherpe achtervolging van do Tur
ken in Mesopotamië werd Maandag door
do Engelschen yoortgezet.
De Turken werden op den linkeroever
van den Ti er is van drie kanten over een
front van (50 mijil1 ten Yv'N.W,. van Koet-
el-Ainara aangevallen, en kregen weer ge
ducht klop.
Ze verloren o.m. een kanonneerboot
en een Turksch schip.
Lijdensgeschiedenis vaneen Belgischen soldaat
In Engeland Worden de Belgen niet
zoo goed behandeld als hier te lande.
Vreemd genoeg, waar men alle reden
heeft, dit kleine volk dankbaar te zijn,
zonder welks dapperen tegenstand de mo
gendheden der Entente waarschijnlijk den
oorlog terstond zouden hebben verloren.
De „Toorts" deelt mede, dat zelfs de
om gezondheidsredenen afgekeurde Bel
gische soldaten gedwongen worden in de
Engelsche munilie-fabrieken te werken. Zij
worden daarvoor van hun gezin geschei
den, evenals de Belgische werkeloozen,
die naar Duitschland zijn gevoerd.
De Belg in kwestie, waarvan dit week
blad de lijdensgeschiedenis mededeelt,
ha.d verlof gekregen van de Engelsche
munitie-fabriek, maar was drie dagen te
laat van dit verlof in de fabriek terug
gekeerd. Dit was voldoende hem als de
serteur te doen veroordeelen. De gevolgen
daarvan waren, dat voorlaan zijn vrouw
en kinderen allen steun moesten mis
sen, en dat hij, ofschoon afgekeurd, we
der naar het leger werd teruggezonden.
Meent men met dergelijke soldaten de
Duitschers te kunnen verslaan?
Korte oorlogsberichten.
De Beiersche regeering heeft aan
den Bondsraad voorgesteld, dat het Duit
sche rijk 2 millioen mark bij zal dragen in
de kosten voor het ontwerpen van de
plannen voor den nieuwen waterweg van
den Main naar den Donau.
De Lokal-Anzeiger meldt, dat aan
de stations te Berlijn een scherp toe-
zich geoefend zal worden op reizigers,
die naar de omliggende 'dorpen stroopi-
toehten ondernemen ,om levensmiddelen
vooral aardappelen machtig te worden.
De levensmiddelen zullen hun, als zij geen
uitvoervergunning hebben, afgenomen en
zij zullen gestraft worden.
Men neemt in Duitschland zeer kras
se maatregelen tegen ieder, die de voor
schriften omtrent de volksvoeding niet
strikt nakomt. In een restaurant te Ber
lijn werden pp Vrijdag op weiken dag
het verstrekken van vleesch verboden is
aan de gasten vleeschprijzen voorge
zet. Het restaurant werd gesloten. Vijf
gemeenten in de Marken leverden niet
de voorgeschreven hoeveelheid boter af,
waarop de landraad alle centrifuges en
botermachines heeft laten verzegelen en
een ruime levering van melk heeft be
volen. f
Opkoopers trachten in den kxeits Kleef
aardappelen op te koopen. Zij bieden van
35 tot 50 mark per 50 kilo.
Do fabrikant Dr. Rasching te Lud-
Wigsliafen aan den Rijn, heeft aan. het
gemeentebestuur zijner stad al zijn on
belastbare stukken grond op het Munr
denheimergebied geschonken, ongeveer
200.000 vierkante meter bouwgrond, on
der voorwaarde, dat tot uiterlijk 31 De
cember 1917 het gemeentebestuur bij zijn
terrein van 150.000 vierkante meter noig
100.000 vierkante meter aankoopt, ten
einde 400 mannen, die aan den oorlog
hebben deelgenomen of 'invaliede zijn ge
worden, 1000 vierkante meter bouwland
ter beschikking te kunnen stellen. .15 pet
daarvan mag worden bebouwd, de rest
moet als teelttuin worden gebruikt.
De Fransche bladen trekken uit de
kalme reis van de „Orleans" de con
clusie, tdat de Duitschers geen Ameri-
kaansche schepen durven aanvallen, om
- geen oorlog te doen ontstaan, doch dat
VERSCHUDT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. postf IJl.
Losse mar^r ïsOM
s»rljs der AdverfentlSn
1—5 regels f 0.50, iedere regel meer 10 et
3-maal plaatsing wordt 2-maal bereken.',
Bg abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels f L—
iedere regel meer 10 et.
zij zonder gewetensbezwaar do aohepieai
van 'liet kleine Nederland in den grond
boren.
Do Berlijnsche redacteur' Eichhom is
tot vijf jaar gevangenisstraf veroordeeld,
omdat hij het vorige jaar vlugschriften
o.a. een „Het tuchthuis voor vmtesar-
beid" Ihad laten drukken.
In de loopgraven, waar veel ratten
zijn, komt sinds eenigen tijd een besmet
telijke geelzucht voor. De oorzaak van
deze ziekte is een klein levend wezen
dat zich in het lichaam van de rat be
vindt, maar daar weinig schade aanr icht,
echter, in het menschel ijk organism© bin
nengedrongen, daar' binnen een paar dagen
de ziekte doet ontstaan. Tot dusver is
nog geen middel gevonden om) don ziekte
verwekker te bestrijden. In Japan moet
weliswaar tegen deze soort geelzucht een
onfeilbaar' serum bereid zijn, maar over
do resultaten daarvan is nog niets be
kend.
Kapitein Tucker, commandant van
het stoomschip „Orleans", dat te Bor
deaux aankwam, werd door den cor
respondent van het „Journal" geïnter
viewd.
Hij verklaarde dat hij geen enkel ogen
blik öp weg verontrust is, ofschoon hij
geen enkele wijziging had gebracht in
het vaarplan.
De admiraliteit deelt mede, dat ma
rinevliegtuigen den 25en een aanval op de
staalfabrieken van Brebach ten /luid-
Oosten van Saarbrücken gedaan hebbben.
Verscheidene luchtgevechten hadden
plaats. Een yijandelijk vliegtuig is ver
nield.
Na den ondergang van het Pool
se he rijk heeft een oude Roolsche boer
eens voorspeld:
„Wanneer de paarden der Turken weer
uit den Djnester drinken, zal een nieuw
Polen verrijzen".
Die Turksche paarden hebben inder
daad in dezen oorlog uit den Djnester
gedronken en Polen is opnieuw pen ko
ninkrijk geworden.
Bezuiniging.
De opperbevelhebber heeft bepaald: Jn
verband met de moeilijkheden, welke
worden ondervonden bij den invoer van
koffie en van grondstoffen voor de be
reiding van boter (margarine), is het no.o-
dig om de hoeveelheden, welke per man
en per dag van die artikelen weiden ver
strekt, te verminderen. Mitsdien is door
hem bepaald dat, met ingang Van 1 Maart
1917:
lo. het ration boter (margarine) zal
bedragen 0.03 K,G.<j j ju#)
2o. het ration koffie, hetwelk thans ,0.02
K.G. bedraagt, wordt vervangen door
hoogstens 0.01 K.G. koffie en 0.006 K.G.
thee.
Reserve-officieren.
De onderofficieren van oudere lichtin
gen en van den landstorm, die alsnog
in aanmerking komen voor opleiding tol
verlofs-officier, zullen op 10 Maart ge
dirigeerd worden op de 4de school voor
reserve-officieren te Bergen op Zoom.
Veldleger.
De landstormplichtigen, die onder de
wapenen zijn gekomen, zullen op 7 Maart
a.s. overgaan van de depóts naai' het
veldleger en uitsluitend worden inge
deeld bij de regimenten der brigades.
Ned schip gezonken.
Volgens Fransche bladen is op 25 Febr.
het Nederlandsche zeilschip „Maria Adri-
ana" (88 ton) tot zinken gebracht.
De „Jacatra'L
Wolff meldt uit Berlijn d.d. 28 Febr.
Een onzer U-booten heeft op ongeveer
30 zeemijlen Westelijk van de Sciliy-
eilanden in het versperde gebied een Hol
la,ndsch stoomschip, dat zich met graan
voor de Nederlandsche regeering op Weg
naar Rotterdam bevond, wijl de consi-
deratietennijn voor de neutrale s diepen
in de betreffende wateren nog niet was
verstreken, vrijgelaten. Het schip Werd
echter aangeraden terug te keeren' en het
versperde gebied te verlaten en Noorde
lijk en Oostelijk daarvan naar Nederland
te koersen. Bovendien werd het schip het
plan van het versperd egebied medege
geven. Trots de dringende waarschuwing
koerste het schip in de richting van het
Kanaal. De „Jacatra" liep toen of dit
vrijwillig of onvrijwillig is geschied ia
niet bekend de Engelsche haven Dart
mouth of Falmouth binnen. Het gevolg
daarvan was, dat het schip zich late»
op 22 Februari bij de uit de haven uit
gevaren en bij de Scilly-eilanden getor
pedeerde schepen bevond.