No 121
Donderdas* 22 Februari tièVé
&lc Jaargang
De Groote Oorlog,
Bmnenlasid.
Staten-tieneraai.
Uitgave van
ia Naanü. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
(LAN SE VORSTSTRAAT 21S.
Bureau te Middelburgs
FIRMA F. P. DHUIJ - L. BUR6,
Drukkers:
OMtsrbaan Le Cointre - Go»».
De Zeeuw
VERSCHAT ELKEN WERKQA&
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. postf li.
Losse ïs0,96
^rlfs der AdvertentiSn
5 regels /u.50, iedere regel meer 10ct
3-maaï plaatsing wordt 2-maal berekend
Big abonnement voordeelige voorwaard ed
Familieberichten van 110 regels f 1.—
iedere regel meer 10 ct.
Voorbeeld van een Gemeenteraadsverkiezing
Vooraf zij herinnerd dat, wanneer op
de lijsten evenveel eandidaten geplaatst
zijn als er plaatsen te vervullen zijn heit
hoofdstembupeau of het stembureau alle
eandidaten gekozen verklaart.
Worden minder eandidaten gesteld dan
er zietels te vervullen zijn, dan is nie
mand benoemd en moet een nieuwe ver
kiezing worden uitgeschreven.
Nemen wij een gemeente met 1043 kie
zers, die gestemd hebben. De gemeente
raad is ontbonden. Hij bestond uit zeven
leden; er zijn derhalve zeven zetels te
verdeelen. De kiesdeeler is 10437 149.
Wij veronderstellen dat de Chr.-Histo-
rischen ©n Antirevolutionairen hunne lijs
ten hebben verbondenevenzoo de libe
ralen en sociaal-democraten, en dat ter
ook nog een lijst door eernge kiezers
is ingediend, noem ze bijvoorbeeld: onte
vredenen, „wilden", grappenmakers of
ernstige leden van een bepaalden bond
als b.v. middenstanders, landarbeiders,
winkeliers, en dergelijlqen.
De uitslag is dat uitgebracht, zijn:
Christ. -Hist oris chen 120.
Antirevolutionairen 250.
Deze zijn verbonden. Saam 370.
Liberalen 320.
Soc.-Democraten 279.
Deze zijn ook verbonden. 'Saam 599.
„Wilden" 74.
De eerstgenoemde groep krijgt 370149
2 zetels, rest 72.
De volgende groep krijgt 599149
4 zetels, rest 23.
Er zjjn nu zes zetels toegewezen. Er
rest nog ieen zetel. Die kan niet aan
de „wilden" Worden toegekend dewijl het
aantal stemmen op hun candidaat uit
gebracht (het stetncijler) kleiner is dan
de helft van den kiesdeeler. Dus wordt
de zetel toegekend aan de partij met
het grootst© overschot. De Rechtschie
heeft een overschot van 72, de Lïnkl-
sche van slechts 23, zloodat de Rechtsche
groep de zevende zetel toekomt, en dat
niettegenstaande 72 kleiner is dan 74.
Rechts krijgt dan 3 zetels, en Links 4.
Nu moeten de zetels verdeeld worden
«ver de lijsten.
De Chr.-Hist. hadden 120 stemmen, de
Antirev. 250. Deze laatsten krijgen
250:140 l zetel, rest 101, van da
overige zetels vallen een ten deel aan
de C.-H. en een aan de A.-R.
Op dezelfde wijze (is berekend dat de
IID61 alen on socialisten elk 2 zei til si krii*
gen.
Immers 320149 2 zetels, rest 22.
279149 1 zetel, rest 130.
Saam 3 zetels, de vierde zetel komt
toe aan de lijst met de grootste rest.
Wij nemen nu aan dat de antirevolu
tionaire lijst zes namen bevatte met de
volgende stemmencijfers
Maas 200.
B,os 59.
Arts 104.
Vos 142.
v. Es 71.
Haas 20.
Gekozen is dus Maas. Hij heeft 51
stemmen over; die komen bij die van
Bos, doch daardoor bereikt deze niet den
kiesdeeler. Hij heeft maar 110 en moet
149 hebben. Maar de andere eandidaten
hebben o^k den kiesdeeler niet bereikft,
dus houdt de overdracht op en wordt
Bos verkozen verklaard.
Maas en Bos zijn derhalve verkozen.
aren er 3 zetels "te vergeven geweest,
dan was de 'derde toegekomen aan Vos
die het hoogste stemmencijfer behaalde.
Dat deze Vos er uit valt, niettegen
staande hij veel meer stemmen had dan
Bos, moet niemand verwonderen. Het zal
zelfs wel eens gebeuren dat iemand ge
kozen wordt op wien geen enkele stein
was uitgebracht.
Onderstel dat Maas 300 stemmen had
gehad en Bos 0, en Arts 50, dan had
Bos de subsidiaire stemmen van Maas
gekregen, in dit geval 151 en zou hij ge
kozen zijn verklaard.
Hieruit blijkt opnieuw yan hoe groote
beteekenis de plaats op de lijst, dat wil
zeggen de invloed dei' partijleiding is.
Treub terug.
De tegenvaller .wegens het onverwacht
door Van Gijn genomen ontslag als mi
nister van financiën wordt opgewogen
door de naar 't schijnt geslaagde poging
van den premier om Treub in diens plaats
te doen (reden.
De koninklijke benoeming schijnL pp de
komst te zijn, welke den financier Treub
in eere herstelt.
Dat doet ons genoegen.
Voor Treub zal het oogenblik waarop hij
zijn benoeming en in-eere-herstelling thans
■vi" een ure van triumf zijn.
t"ïl vragen evenwelwie heeft er nu
8'™ogen: hij of zijne politieke vrienden.
Men wete namelijk dat ongeveer pen
jaar te voren, in dé zitting van 28 Ja
nuari de Tweede Kamer een den minister
Treub vijandige motie heeft aangenomen:
de motie-Schaper .welke scherp veroor
deelde 's ministers eertijfce poging oim de
Ouderdomswet niet in behandeling te ge
ven zionder de Pensioenbelasting die voor
de uitvoering der Ouderdomswet de gel
den scheppen zou.
Het waren, behalve de antirevalutk»<
nairen v. Vliet en Oosterbaan benevens
een zestal katholieken die persoonlijke;
beweegredenen hadden voor hun stem,
enkel liberaLen en socialisten die voorj
de niolie-Schaper stemden, welke het mi-
nistrieele leven van dezen eerlijken mi
nister afsneed.
Rechts en enkele vrijzinnigen hadd©H(
er tegen gesproken en gestemd.
Nu is do vraag: wie is er nu ver
anderd
Hebben de Schaperianen hun fout ft*
gezien en met betuiging van leedwezen
den verongelijkte weer ingehaald, of heeft
minister Treub zijn principe: geen uitga
ven voor Staatspensioen zonder de daar
voor beschikbare .gelden, losgelaten?
De besprekingen bij Hoofdstuk Vil zul
len allicht straks het antwoord geven.
Wat ons aangaat, wij juichen Treubs
terugkeer toe. Wie beter dan hij kon
in deze benarde tijden bij de berooide
schatkist „da wacht houden. Wie meen
dan hij is in staat deugdelijke adviezenr
]te geven bij de verschillende pijnlijke
vraagstukken die aan de orde komen.
Zijn terugkeer is voor het kabinet een
onge-meene versterking gelijk zijne reha
bilitatie voor ibem zeiven een krachtver
nieuwing eerste klasse is.
Vaster dan ooit rust nu zijn voet in
den stijgbeugel.
Tweede Kamer.
Kwantiteit boven kwali
teit.Van 'n mug 'n olifant
gemaakt. Weer een por
tefeuille ter beschikking?
De minister van oorlog 'heeft er den
tijd van genomen, om op' alle aangeroerde
kwesties in te gaan.
Jammer, dat hij zijn kracht moest zoe
ken in de lengte van Zijn betoog.
Allereerst ging 't om de bevordering
van officieren.
Om jn de hooge rangen wat opruiming
te houden, hetgeen velen wenschen, zou
wijziging van de Bevordeïingsw'et noodig
zijn. En zulk een omvangrijk werk' kan
de Minister nu niet aanvangen. Boven
dien wanneer hij veel bevordert, vooral
luitenants tot kapitein, dan is ©r na de
demobilisatie een overcompleet. Aldus zal
het systeem, waarbij de beste jaren in den
luitenants-rang worden doorgebracht,
voortduren.
Volgde de maréhaussée. Daar geldt de
bepaling, dat huwelijk niet mag worden
aangegaan zonder verlof. Over het alge
meen voelt men van rechts voor een hu
welijksverbod zeer Weinig. Dat Lieek oök
toen een .aantal rechtsche leden een motie
voorstelden, welke een herziening vroeg
van het systeem. Deze motie was wat
zachter van vorm dan die, welke de heer
Duys had voorgesteld. Beide moties zijn
echter in den loop van den dag verdwe
nen, doordat Minister Bosboom eenige
toezeggingen heeft gedaan.
Na de pauze ging 't om meer concrete
gevallen, welke niet alle van algemeen be
lang zijn.
De minister vermocht ook in deze aan
gelegenheid geen voldane stemming te
wekken.
Mannen van allerlei richting zaten zich
te verbijten. En 't scheelde maar weinig
of er was een crisis ontstaan.
Kornet Sijthoff meent, dat hij niet tot
officier bevorderd is, omdat hij in een
krant geschreven heeft.
De Kamer heeft zich dit geval aange
trokken ,doch men bleef maar in. 't duis
ter tasten.
Dat verdroot den heer Rutgers, die nu
een motie voorstelde, waarin het onvol
doende onderzoek betreurd wórdt.
De minister zag hierin een motie van
wantrouwen, en ook de heer Lobman,
zoodat opi diens voorstel 't ding zoodanig
gewijzigd werd, dat een nader onderzoek
gevraagd wordt.
Deze motie zal nu later behandeld wor
den, vrucht van de consideratie van
Nolens.
Toch minster Bosboom loopt op z'n
laatste beenen.
Bsksopt overzicht van den toestand.
Het is wel zeer merkwaardig, dat er
weer niets is voorgevallen, een bespre
king waard.
En dat midden in dezen .afschuwelij
ken oorlog, die te land en ter zee met
ongewone kracht gevoerd wordt.
De actie van de fronten wordt blijkbaar
belet door mist en regen, door sneeuw
en koude.
Hier en daar wat artilleriestrijd of ma-
chinegeweervuur en daar blijft het voor-
loopig bij.
De politieke verhouding tusschen de
Ver. Staten en Duitschland is nog onver
anderd.
Engeland gaat intusschen voort inet het
tornen aan de neutrale vaart.
De Westminster Gazette publiceert een
proclamatie, waarin verklaard wordt, dat
wijl 'l\et Duitsche memorandum in zake
den onderzeeërsoorlog in flagrante tegen
spraak is met de regelen der menschelijk-
heid en de verplichtingen van den vijand
en verdere maatregelen van Britsche zijde
noodig maakt, opdat niets de vijandelijke
landen in- of uitgaat, het noodig is, de
schepen, welke goederen met vijandelijke
bestemming of van vijandelijken oorsprong
vervoeren, in beslag te nemen en verbeurd
te verklaren, tenzij zij aan de strijdkrach
ten der Britten en geallieerden alle ge
legenheid geven om hun ladingen te on
derzoeken en ook, zoo noodig, deze goe
deren te onderwerpen aan verbeurdver
klaring.
Hiertoe zijn dan ook de noodige maat
regelen getroffen.
Er is bepaald, dat een schip, hetwelk
op zee ontmoet wordt op' Weg naar of
van een haven in eenig ..neutraal land,
dat toegangswegen biedt tot een vijande
lijk gebied, zonder in een haven aan te
loopen op Britsoh of geallieertd' grondge
bied; wanneer niet het tegendeel is vast
gesteld, zal beschouwd worden goederen
te vervoeren met vijandelijke bestemming
of van vijandelijken oorsprong en opge
bracht zal worden voor onderzoek en zoo
noodig voor berechting door bet prijs-
hof.
Naar aanleiding van een vredesdebat
tusschen den Engelschen pacifist Posonby
en Bonar Law, dat den typischen stand
van. zaken, zooals die zich nu gevormd
schijnt te hebben, duidelijk belicht, con
cludeert de Maasbode liet volgende:
„Bij de centralen schijnen de leidende
persoonlijkheden meer en meer voor een
eind van den oorlog zonder overwinning
te zijn gestemd, zonder dat zij echter, uit
vrees voor de overgroote meerderheid der
partijen waarschijnlijk onomwonden, open
lijk en officieel dit durven te omschrijven
door de erkenning, dat zij van alle directe
en 'indirecte plannen tot annexatie zul
len afzien. Men tracht blijkbaar van dien
kant langs niet-officieelen weg dit nu te
doen.
Van den kant der geallieerden klinkt
nu en dan een stem uit een, zij het
nog kleine, groep, die aandringt op een
beëindigen van den oorlog zonder over
winning en zonder annexatie. Maal' hier
zijn het van den anderen kant de lei
dende persoonlijkheden en hier is het de
regeering, die daartegen in .verzet komt
en niets daarvan verklaart te willen hoe
ren. Zoo staan beide partijen scherp te
genover elkander.
Korte Oorlogsberichten.
In Pruisen is een staatscommissie
voor Volksvoeding benoemd.
Uit Bern wordt gemeld, dat de Fran-
scbe Kamer tegen den wil van d© regee
ring een voorstel heeft aangenomen, cm
iederen uian, die in de loopgraven ligt,
een dagelijkschen toeslag van 1 franc te
verleenen.
Carranza, president van Mexico, is
een goed vriend van keizer Wilhelm. Daar
om zond hij een no-la aan de regeering
der Ver. Staten, waarin hij staking van
den uitvoer van munitie voorstelde, waar-
iop EailÓng alleen antwoordde met de
kennisgeving, dat hij het schrijven ontvan
gen had.
In Oost-Pruisen heerscht, na eert
kort poosje zacht weder, opnieuw strenge
vorst. Te Marggrabowa daalde de tempe
ratuur Maandagnacht tot 24 graden on
der nul.
De „Times" betoogt, dat het noodig
zal kunnen zijn den militairen leeftijd
van 41-tot 50 jaren te verhoogen, indien
de herziening van de vrijstellingen van
mannen heneden de 30 jaren, waartoe
thans besloten is, niet het voldoende
aantal mannen levert.
Alle Joodsche studenten van de uni
versiteit in Warschau hebben* zich aange
meld voor den dienst in het Poolsche
leger.
Dat de vredespartij in Engeland niet
zoo klein is, kan blijken uit de verkie
zing in heit district Rossendale, in Lan
cashire, waar de coalitie-liberaal Sir Ma
den wel met 6019 stemmen gekozen werd,
maar de tegencandidaat Taylor, die voor
„vrede :door onderhandelingen" is, 1804
stemmen verwierf.
Een rentmeester schrijft in de „Ti
mes", dat de ratten veel van het graan
opeten. Hij wil, dat de gemeenten een
stuiver per rattekop uitloven. Hij' schat,
dat er dagelijks voor 15,000 pd.st. graan
door de .ratten verloren gaat.
Keizer Wilhelm' benoemde den vice-
admiraal Rudolf Rodler tot plaatsvervan
gend chef van het ministerie van oor
log.
Het Engelsc.be s.s. „Brigade" is ge-
zionkón.
.Zooals uit Chiasso gemeld wordt,
is de toestand in Sicilië hopeloos. De helft
van het land is niet bebouwd, daar de
groote .grondbezitters door de hooge ar-
beidsloonen dit jaar eens het land niet
hebben laten bebouwen en slechts aan
het weinige van hun eigen gebruik ge
dacht hebben. In het gunstigste geval zal
Sicilië in, dit jaar slechts 2/3 van de
gewoonlijke opbrengst hebben. Het Jand
wordt dus door een hongersnood bedreigd.
De onderminister Dellolio van het
munitie-departement, heeft in Italië een
proef genomen door 400 jonge meisjes
kinderen nog in de munitie-fabrie
ken te laten arbeiden. Deze proef is zoo
goed geslaagd, dat hij nog 150.000 jonge
meisjes in den ouderdom van tien tot
twaalf jaar zal aanwerven. De oorlog
brengt ons weder terug naar de ramp-
zfalige tijden van den kinderarbeid.
Het oorlogsbureau voor vetten en
oliën in Duitschland heelt bekend gemaakt,
dat de regeeringsharing voortaan zonder
kop verkocht zal worden. Daar de haring
koppen vetstoffen bevatten, zulten zij ver
werkt en zal het vet eruit gehaaid wor
den.
Van 1 Maart af wordt in Duitsch
land voor alle kinderen beneden 2 jaar
een toeslag aan havermout verstrekt van;
2 pond per maand.
In verband met de reusaphtigei
knoeierijen met mout in Beieren zijn reedsl
400 processen in behandeling.
Bij Krupp in Essen moet reeds se
dert 14 dagen eèn werkstaking Zijn. De
stakers eischen meer loon en hetere voe
ding.
In Engeland zal worden overgegaan
tot den gedwongen aankoop van grond!
voor kleine landbouwers om den Jerais-
middelenvoorraad op peil te houden.
Ned s.s. gezonken.
Het Ned. s'.s. Driebergen (1884 ton.)
van Furneiss Scheepvaart en Agentuur Mij',
te Rotterdam is gezonken. De bemanning
isl gered en moet te Brest aan wal zijn
gezet.
Scheepvaartmoeilijkheden.
Inzake de moeilijkheden onzer scheep
vaart deelt men nog mede:
Op het oogenblik liggen in Engelsche
havens 21 schepen die daarheen vertrok
ken waren om kolen voor Nederland te
laden. Aan het geven van kolen verbindt
Engeland thans de voorwaarde, dat de
schepen met eene volle lading „licencedi
goods" d.w.z. wat Nederland betreft voor
namelijk landbouwproducten en margarine,
naar Engeland terugkeeren. Bestaat voor
het verkrijgen van een zoodanige lading
geene zekerheid dan moet het schip zich
verbinden twee reizen te maken met steen
kool van Engeland naar eene Fransche ha
ven.
"Ook de terugreis in ballast der genoemde
21 stoomschepen naar Nederland is niet
mogelijk, daar deze schepen voor (leze
terugreis bunkerkolen noodig hebben en
deze niet door Engeland worden verstrekt
dan indien de schepen zich verbinden
twee reizen met steenkolen te maken van
Engeland naar eene Fransche Kanaalha
ven of één reis naar de Golf van Biscaye
en terug met érts naai' Engeland.
Het springt in het oog dat de reizen
tusschen Engeland en Frankrijk, nu de
verscherpte duikbootoorlog is afgekon
digd, uitermate bezwaarlijk zijn. Boven
dien verbonden de bestaande schikkingen
aan) de levering van steenkool voor lading
en bunkers geene voorwaarden en miert!
had alle reden om aan te nemen dat
deze schikkingen ten aanzien der be
wuste schepen zouden worden nagekomen.
De Engelis'ohe voorwaarden hebben tot
gevolg gehad dat de vaart van Nederland-
ische schepen op "Engeland bijna geheel
moest worden stopgezet waar 'toch reeds
21 schepen dezer vaart de 'Engelsche ha
vens! niet konden verlat n. zou het yert ©k
van nog meerdere schepen daarheen die
moeilijkheden slechts vergrooten.
Dus om onze schepen terug te krijgen,
moet Nederland een losprijs .betalen, in
materieel- en levensgevaar.
Onwillekeurig, 'zegt de N. R. Ct. terecht,
gaan onze gedachten ierug naar practij-
ken van de oude Mooren, die Schepen
op zee oppikten, en dan een losprijs ver
langden.
Crisis aan financiën.
Minister mir. dr. Anton van Gijn heeft
pp grond van gebleken diepgaand yttrschil
met den ministerraad omtrent de taak
en de verantwoordelijkheid van den heer
minister van financiën de Koningin zijn
ontslag aangeboden.
Nader vernam men, dat de crisis gele
gen is in een inieeningsverschil betreffen
de crisis-uitgaven en tot eein schriftelijke
gedachtenwisseling heeft geleid, welke
den Minister van Financiën ten slotte
bewoog tol indiening van zijn verzoek om
ontslag aan de Koningin tegen het ein
de der vorige week.
Het Corr. Bureau vertelt, dat oud-mi
nister Treub morgen of overmorgen 'de
portefeuille zal overnemen.
Steenkolen u;i tDuitschiland.
Men meldt aan de ,M. Ct.
Er loopen thans van Emimlericli en via
Gennep een aantal speciale treinen voor
het vervoer van Diuitsehe steenkolen.
Voor iederen trein zijn 50 open S.S. of
IT.S.M.-wagens aangewezen.
Des Maandags, Woensdags en Vrijdags
zal tusschen Roosendaal en Vlissingen een
speciale kolentrein loopen, die wagens ko
len zal aanbrengen voor Bergen op Zoom.
Middelburg en Vlissingen.
De eerste extra kolentrein zal a.s. Vrij
dagmorgen hier aankomen.
"Aardap pelen.
De minister van landbouw, gezien de
opgaven betreffende de op 3 dezer an
ders dan voor gebruik van den houder
of zijn gezin aanwezige aardappelen,,
brengt ter kennis:
lo. dat het zijn voornemen is vorenbe
doelde aardappelen in bezit le rfemieix
overeenkomstig het bepaalde in art. 9
der Distributie wet 1916;
2o. dat van de inbezitneming als sub.
lo. bedoeld zullen zijn uitgezlonderl die
partijen, van welke de eigenaar hij tie
eerste opvordering door of vanwege de
Aardappelvereeniging vrijwillig afstand
doen tegen een prijs van:
a. f3.60 per 70 K.G. voor de zand
en veenaardappelen uit Groningen, Fries
land, Drente* en Overijssel
b. f4.20 per 70 K.G. voor de zand-
aardappelen uit de overige provinciën;
c. f5 per 70 K.G. voor Eigenheimers,
Borgers .en Industries van kleigrondent
d. f6 per 70 K.G. voor Roode Star van.
kleigronden
e. Ï6.50 per 70 K.G. voor de overige
soorten van den kleigrond, zooals Bon
ten, blauwen, Frisia's, de Wetten en,
Brov's'.
Onze .graanschepen varen uit.
Met groote voldoening zal worden verno
men, dat de door de N. 0. T. met de
Britsche Regeering gevoerde onderhande
lingen, om het uitvaren mogelijk te ma
ken van onze graanschepen, welke op
het oogenblik gereed liggen om in bal
last naar de Vereenigde Staten te ver
trekken, tot het resultaat hebben geleid,
dat het vertrek is toegestaan onder voor
waarde dat deze schepen Halifax aan
doen en dat zij voor het tegenwoordige
geen havens binnenloopen ten zuiden van
Kaap Hatberas.
Hierbij dient opgemerkt, dat de ver
leende Roestemming niet is te beschou
wen als een algemcenen regel voor de
toekomst, maar dat over elk verder geval
afzonderlijk zal worden beslist. (Vad.)
Landelijke eenvoud.
De „Msb." verhaalt:
Het gebeurde op den anti-revolutioif
nairen partijdag in de Beurs te Hoofd
dorp op 1.1. Vrijdag. Oud eenvoudig moe
dertje Noord-Brabantsch mutsje op, bijna
80 jaren komt f/n gezelschap van een
jonge vrouw de beurszaal binnen.
Ze blijft eenigszins schuchter staan en
vraagt aan een der aanwezigenKunt
u mij ook zeggen waar straks de spre
ker zal siaan; ik zou hem graag goed
kunnen zien.
Aan de oude vrouw wordt een plaatsje
voor in de zaal aangewezen; daar in
dien catheder zal straks de spreker
onze Colijn optreden.
In de pauze ontpopt eenvoudig moe
dertje zich als de moeder van ©en onzer
grootste mannenvan den oud-Minis
ter van Oorlog en het Eerste Kamer
lid H. Colijn.
Historisch.
De Eerste Kamer
heeft, het i wetsontwerp betreffende bij-
zondere maatregelen ten opzichte van de
