No 116
Vrijdag 16 Februari lO
è»le Jaargang'
Ills
Sfaten-0eneraal.
De Groote Oorlog.
o:c
8
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGÖ
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goess
i,AN3E VORSTSTRAAT
Bureau te Middelburgs
iFIRMA F. P. DHUIJ L. BI
Drukkers:
Qosterbaan Le Cointre Goes.
VERSCHAT ELXEN WERKDAG
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nu'-"' rs
f li
crijs der Advertentiën
5 regels /"G.50, iedere regel meer 10 c
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekent
Bij abonnement voordeelige voorwaarden
Familieberichten van 110 regels ƒ1.—
iedere regel meer 10 ct.
Verzegeling en verdeeling.
Is om 5 uur de tijd voor de stemming
verstreken, dan Wordt de bus verzegeld.
Het stembureau neemt een uur rust, doch
inalg het lokaal niet verlaten. Na een
uur rust wordt de bus geopend. De voor
zitter opent de stembiljetten en leest demi
naam op van den candidaat, op! wien
de stem is uitgebracht. Dat is natuur
lijk de bovenste of een ander van fle
candidatenlijst.
'De oudste stemmenopnemer ziet het
Stembiljet na en de beide anderen hou
den aanteekening.
Van onwaarde zijn de biljetten, waar
op Rn geen der stemvakken het witte'
puntje is zWart gemaakt; waarop meer
dan een stemvakje is Zwart gemaakt;
.Waarop de aanwijzing van den candidaat
op andere wijze, dan door de wet bepaald,
is gegeven (b.v. door een streep of een
kruisje bij den naam, of ©en zwarte rand
om het blokje, terwijl het witte puntje
,wit 'gelaten, was, enz.), of waarop de
kiezer zijn naam heeft geplaatst; en ook
Wanneer de biljetten niet voorzien zijlq
Van het voorgeschreven stempel aan de
achterzijde, aangevende den naam van
den voorzitter van het hoofdstembureau.
Voor den kieskring Zeeland is dit de
burgemeester wan Middelburg.
De kiezer doet 'dus goed voor hij zijn
Stembiljet gebruikt eerst te zien of dat
stempel van den burgemeester van Mid
delburg er wel op staat; en zloo "ter
biet op staat, aan den voorzitter van
het stembureau waar hij stemt een an
der stembiljet te vragen.
Wanneer nu alle biljetten zijn geopend
en aanteekening gehouden is van de uit
gebrachte stemmen, maakt de voorzitter
van het stembureau bekend hoeveel stom
pten op elke lijst zijn uitgebracht, en'
hoeveel stemmen elke candidaat kreeg.
Vervolgens wordt het proces-verbaal der
stemming opgemaakt en door alle leden
yan het stembureau geteekend. De bil
jetten. worden in pakken bijeengezameld,
Welke daarna verzegeld worden. De jong
ste stemopnemer brengt ze dan tiaar den
Voorzitter van het hoofdstembureau te
Middelburg.
Dit geschiedt natuurlijk' met de uitsla
gen der stemmingen in al de verschil
lende stemburcaux, in de districten onzer
provincie.
Het hoofdstembureau pioet nu aan het
Werk. Dit zal echter niet zoo dadelijk
kunnen geschieden, dewijl het nogal wat
duren zal eer de verschillende proces
sen-verbaal uit de uithoeken der provin
cie zijn ingekomen.
Is alles op den dag volgende op den
stemdag, 's middags om twee uur, nog
niet present, dan stelt het hoofdstem
bureau zijn zitling tot den daarop' volgen
den dag uit. Dit uitstellen geschiedt bij
besluit van den Commissaris der Konia-
gin._
Die zittingen van het hoofdstembureau
zijn openbaar. Dit wil zeggen dat de kie
zers die mogen bijwonen. Natuurlijk voor-
Zbover de orde ér niet door wordt ver
stoord. De kiezers moeten evenwel onge
wapend zijn, met uitzondering natuurlijk
van hen die tot de gewapende macht
•behooren.
Het hoofdstembureau stelt nu vast: a.
hoeveel stemmen op ieder der candida-
!ten zijn uitgebracht; en h. de som van
de aantallen stemmen. Die som heet het
stemcijfer.
Aanwezige kiezers mogen bezwaren te
gen de vastgestelde berekening inbren
gen, waarvan aanteekening geschiedt in
bet proces-verbaal. Afschriften van dit
proces-verbaal worden aangeplakt. De uit
komst der stemming in den Kieskring
Wordt door het hoofdstembureau terstond
aan het Centraal Bureau te Den Haag
meegedeeld.
Wanneer alle uitkomsten van alle acht
tien kieskringen, derhalve uit het geheeld
land, bij het Centraal Bureau zijn in
gekomen, dan houdt dat bureau een zit
ting om den uitslag van de stemming
Over het geheele land vast te stellen.
Dat is een heele karwei.
Eerst toch worden de lijsten geschift.
De volkomen gelijkluidende lijsten, dat
Wil zeggen: lijsten met dezelfde namen
en in dezelfde volgorde, worden bij elkaar
gelegd. Zij gelden als één lijst,
r Daarna worden uitgezocht de lijsten
die verbonden zijn tot een groep. Ook
deze worden afzonderlijk bijeengevoegd,
ön, zijn zij gelijkluidend, voor de toe
kenning der zetels als één lijst beschouwd.
Bevat een groep gelijkluidende en niet-
gelijkluidende lijsten dan worden de ge
lijkluidende lijsten die behooren tot een
groep afzonderlijk bijeengevoegd, en even
eens de gelijkluidende lijsten, Welke niet
behooren tot een groep.
Zijn er derhalve uit de 18 kieskringen
achttien antirevolutionaire lijsten inge
diend en verbonden dan worden deze
beschouwd als één lijst voor de ver-
deieüng.
Nu telt het Centraal Bureau op het
aantal stemmen over heel het land uit
gebracht.
Laat ons aannemen dat dit aantal een
miljoen zal zijn. Er zijn honderd Ka,-
merzetels 'te verdeelen. Voor eiken ze
tel komen derhalve miljoen gedeeld door
honderd, dat is tienduizend stemmen. Dat
getal heet 'de kiesdeeler.
Verder nemen wij aan dat de miljoen
geldige stemmen, die uitgebracht zijn, al
dus over de partijen zijn verdeeld: de
antirev. partij 150000; de 'R.-K. partij
330000; de Christelijk-Historischen 95000;
de vrij-liberalen 50000; de vrijzinnig-demo
craten 40000; de soc.-democraten 200000;
de S.D.P. 3000; de unie-liberalen 132000.
Nu wordt de kiesdeeler (10000) gedeeld
op1 het stemcijfer van elke groep lijsten.
Dat beteekent in de praktijk een dee
ling op 'het cijfer van elk 'der partij
lijsten. Want iedere partij zal wel zorgen
dat haar lijsten tot één lijst vereenigd
worden, zoodat er derhalve minstens ze
ven lijsten zullen zijn.
Deelen wij nu den kiesdeeler op -150000
dan volgt hieruit dat de antirevolutionaire
partij recht krijgt op 150000 gedeeld door
10000 of 15 leden; de R.-K. op 33; de
C.-H. op 9 en heeft een overschot van
5000; de .vrijliberalen op 5; de vrijzin
nig-democraten op 4; de unie-liberalen op
13 met een overschot van 2000; de S.
D. A, P. qp 20 en de S. D. P. op
nul, met een overschot van 3000.
Er worden op die wijze bezet 15 -f- 33 -j-
9 -j- 5 4 -j- 13 '20, dat is 98. Er
zijn nog twee zetels te vergeven, welke
worden toegekend aan de partij met de
grootste rest, in dit geval aan de Christe
lijk-Historischen en ,de S. D. P.
Het volgende staatje geeft van een en
ander een duidelijk overzicht.
Uitgebracht '1000000 geldige stemmen.
Er zijn 100 zetels. Kiesdeeler is 10000.
o p p p p ca j*s ja
p
é3
tO h-t CO
„„O CO £- O» CD CO
CO Q l\0 O O oi O
O O O O
«S3
CD
00
a 3
a 5*
ÜT
O
O
ertj
CD
Cu
CD
CD
CL
O
O
•-*
Cu
CD
E
CD*
cc
CL
CD
CD
H* CC
O O CC OT co co
5i ïs a s
SS'
c*
CD-
5T
3
•-S
CD
as
O
De verdoel in g wordt derhalve aldus:
A.-R.
15
R.-K.
33
C.-HL
IQ
Vr.-L.
5
V.-D.
4
Unie-L.
13
Su D. A.
P.
20
S. D. P.
1
Totaal
100
Zoo is dan het aantal zietels aan de
verschillende partijen toegewezen.
Maar nu moeten de toebedeelde zetels
over de verschillende lijsten worden ver
deeld.
Dit geschiede in een volgend no mm er.
Tweede Kamer.
Onaandoe! ljjk. Voor
good geschokt vertrouwen
in Bosboom. Positie spoor
wegpersoneel.
Gistermiddag omstreeks 4 uur was het
comité-generaal eerst geëindigd.
Uit de redevoeringen van de beuren
Arts en Duymaer van. Twist, welke In
openbare zitting volgden, mag men af
leiden, dat 'tachter de deuren niet zioet-
sappig is toegegaan, en dat minister Bos
boom heel wat heeft moeten aanhooron.
Te betreuren is het, dat gegronde klach
ten en ernstige grieven blijkbaar zoo wei
nig jndruk ;op Z.Ex. maken. Ook dat
Z.Ex. voor ,de klachten van de rechberr
zijde In ,'t bijzonder zich doof houdt.
De heer Arts, die begonnen was met
de verzekering zeer kort te kunnen zijn
na al hetgeen de laatste dagen lees,
in comité-generaal -met betrekking fat
de oorlogsbegrooting reeds was 'gezegd,
klaagde nog eens, dat alle gedachten-
wisseling met minister Bosboom onvrucht
baar is. Dat bevredigende antwoorden
uitblijven.
Ten overvloede somde hij daarop nog
eens z'n voorstellen tot verbeteringen on
der ons leger op.
Of 'theipén zal?
We beginnen er pan te twijfelen. De
heer Duymaer heeft blijkbaar nog hoop,
dat er nog iets te winnen is, althans
hij kwam terug op de debatten van 13
Februari en leverde „weer een pleidooi
voor bevordering van een goeden jno-
reelen geest in het leger, protesteerends|
tegen den dwang inzake het bijwonepj
van schunnige voorstellingen.
Duymaer heeft nog meer te zeggen en
de minister zal wel weer een antwoord
klaar hebben, doch we gelooven, dat het
vertrouwen der rechterzijde in den mi
nister voor goed geschokt is.
In de avondvergadering is „Waterstaat"
besproken.
Wat het spoorwegpersoneel aangaat,
verklaarde minister Lely getrouw te zul
len blijven aan zijn program om bevre
diging te brengen.
Evenwel, zeide hij, de bevrediging moet
niet 'eenzijdig worden opgevat, zij moet
aan heide zijden worden gebracht. De
loonregeling is in overeenstemming met
den wensch van het personeel verscho
ven. Evenwel zal er spoedig een ver
hooging van .duurtetoeslag komen, bere
kend naar do grootte van het gezin. jD©
maatschappijen hebben die verhooging,
welke ook zij noodig achten, in voorberei
ding. Bovendien zullen na de fusie de loo-
nen der verschillende categorieën van.
*t personeel op het hoogst niveau wor
den gebracht, dat bij een der maatschap
pijen geldt. .Wat 1 i 2 millioen zal kos
ten.
De handelsreizigers krijgen geen reduc
tie op het verhoogde spoorwegtarief.
Beknopt overzicht van den toestand.
Op de slagvelden schijnen groote din
gen voorbereid te worden.
Weliswaar bepaalt de actie zich nog
steeds tot verkenningsonderneiningen,
doch er moeten toch grootse he onder
nemingen op til zijn.
De Engelsc-he generaal Douglas Haig,
naïeve optimist als hij is, inoet aan in
terviewers geizegd hebben, dat 't er straks
op los gaat.
Wat ue resultaten yan den strijd in
het Westen betreft, was de Engelsche
aanvoerder zeer positief. Als zijn vaste
overtuiging sprak hij ,uit, dat de gealli
eerden met geweld en - op vele plaatsen
door het Duitsche front zouden heenbre-
keu. En het gevolg daarvan zou, volgens
zijn verwachting zijjui, dat dit jaar de mi
litaire beslissing in den oorlog vallen zo(u,
ten minste dat men die gebeurtenis zien
zou, waaruit zou blijken, dat .Duitschland
mjilitair geslagen was.
Nu zeer dichtbij de dagen beginnen
te naderen, dat voor een jaar de groote
strjjd op het Westelijk "front losbrak en
het Duitsche Verdun-offensief werd in
gezet, neemt >meer en meer de spanning
naar hetgeen komen meet toe. Eiken dag
kan nu het .geweldige bedrijf ingezet
worden.
De spanning tusschea Duitschland en
Amerika schijnt intusschen gok grooter
geworden te zijn.
De Duitsche poging om de besprekin
gen met de Ver. Staten te hervatten
heeft, volgens' Reuter althans, wel verre
van de openbare meerling in de V. S.
te kalmearen, haar integendeel ontstemd
en geïrriteerd als een perfide manoeuvre.
De Pers is zeer onverzoenlijk gezind.
En Wilson beraadt zich nog.
Wanneer zal hij met de daad ingrijpen?
't Geval met de Lyman M. Law is
daarbij niet van invloed.
Maar de Amerikaamche proefschepen
zullen nu het „gevaarlijke gebied" wel
dicht genaderd zijn. En van Duitsche zijde
is», geljjk men weet, stellig aangekondigd,
dat de onbeperkte duikbootenoorlog nu
in. vollen gang is en onder geen. om
standigheden verzwakt zal worden.
Een dagorder van den Keizer aan
„mijn marine" dikt het nog eens aan.
„In den komenden beslissingsstrijd, zoo
heet het daarin, valt mijn marine de taak
ten deel het Engelsche oorlogsmiddel der
uithongering, waarmede onze meest ge
hate en hardnekkigste vijand het Duitsche
volk 'wil verslaan, tegen hen ,én zijn bond-
genooten te jteeren door bestrijding van
hun verkeer ter zee met alle 'ten dienste
staande middelen. Hierbij zullen de on
derzeeërs op de eerste plaats komen.
Ik verwacht, dat dit in wijs beraad tech
nisch tot de hoogste prestatiemogelijkheid
opgevoerde wapen ju samenwerking met
alle andere strijdmiddelen der mlarine en
gedragen door den geest, welke haar in
het geheele verloop van den oorlog tot
schitterende daden ïn gtaat stelde, den
oorlogswïl van onze tegenstanders zal
breken."
Een aanyal in da sneeuw.
In de „Daily Chronicle" geeft de oor
logscorrespondent Philip .Gibbs eetne be
schrijving van een gevecht 'in de sneeuw.
„De sneeuwval en de vorst hebben het
noodzakelijk gemaakt, de oorlogsmethodieu
aan het AVes terfront aan de omgevende
blankheid aan te passen.
De sneeuw maakt vele dingen zicht
baar, die vroeger niet te zien waren.
Zij doet zeer handig verborgen geschut-
opstellingen scherp uitkomen. Uit de spo
ren van vele voeten naar verschillende
punten in het witte landschap kan men
gemakkelijk den weg naar eenjroote ge
dekte schuilplaats of naar een bataljons-
hoofdkwartier in Üe loopgraven hemden
nen, terwijl ook ,de wegen waar langsi do
afgelosten en de aflossende troepen moe
ten gaan, duidelijk in het oog vallen.
Zulke dingen werden opgemerkt. Er zijn
spiedende oogen, 'die van een drieduizend
meter hoogte §1 de sneeuwvelden bestu-
deeren om de sleutels tot de geheimen
van 'den vijand- te zoeken. En dagelijks
brengen fotografen uit de lucht van 'die
vreemd-uitziende l'andschapkiekjes piede,
die door deskundigen bestudeerd wor
den, voor wien elk zwart stipje bf streepje
of lijntje een belangrijke aanduiding is,
die onze artillerie of onze vechtende troe-
penafdeelingen nuttig kan zijn.
Ook de Duitsche vliegers zjjn bezig met
dit werkde geheimen in de sineeuw
te Jezen. Met meer stoutmoedigheididan
zij, - in langen tijd getoond hebben, vlie
gen zij, ondanks alle gevaren, over onze
linies' heen, zoodat er veel luchtgevechten
plaats hebben en onze aïweerkanonnen
de „Archies" druk bezig zjjn.
Gisteren zag ik dien luchtoorlog op ta
melijk grooten afstand. Een fantastisch
gezicht, die muggen, vliegende tusschen
de sneeuwballen die de onzichtbare aard
mannetjes hen toewierpen. Een onzer ma
chines was de vlugste, die iknog ooit
heb gezien. Zij zig-zagde om een lang
zamer vliegende slag-vliegmachine als een
bliksemstraal. Hare vleugels glansden als
zilver in het koude licht.
Als dieren in de Poolgebieden passen
de soldaten zich aan hunne omgeving aan.
Een soort mimicry dus.
Zoo kwamen er eergisteren bij Wjjt-
sChaete 'Duitschers uit hunne loopgraven
in witte hemden gekleed naar de onzen
geloopen. j
liet zou hun waarschijnlijkgelukt zijn,
ongemerkt tot zeer dicht bij onze loop
graven te kbmlem, zoo zij tevoren piet
Zooveel lawaai hadden gemaakt met hunne
kanonnen. Het is belachelijk een verras
senden aanval van witte geesten 1© on
dernemen, nadat men eerst door een vuur
werk de aandacht op hen heeft gevestigd
en iedereen in de buurt op hen opmerk
zaam heeft gemaakt.
Het gebeurde dus: Er ging een vuur
pijl op, die in twee groote lichten uiteen
barstte, welke eenige seconden, lang bo
ven de witte velden bleven branden, waar
nooit iets .öp te zien is, behalve als de
mannen uit de loopgraven .komen. Daarna
openden de Duitschers een hevig bom
bardement op een deel onzer linies! én
legden zij: hun spervuur 70 meter meer
naar voren.
Toen ÜCwamen er plotseling twee groe
pen mannen jn witte hemden, eM'onge
veer 40 man sterk, uit de vijandelijke
loopgraven te voorschijn. Zooa's zij daar
steelsgewijs over de velden plopen, Zagen
zij' er als geesten uit. Maar onze miannen
waren gewaarschuwd en stonden hen dus
op te wachten, zoodat zij hén Spoedig
zagen.
„Daar komen ze," zeiden de- sergeants.
„Rustig afwachten, jongens., en dan vnurl"
Uit onze eigen loopgraven gingen toen
ook' signalen op, die door onze kanon
niers! gezien werden. Spoedig kwam hon
spervuur opzetten. "Een moordend kruis
vuur van machinegeweren veegde over
het terrein.
De mannen in hunne witte hemden
waren niet zoo onkwetsbaar als geesten.
Op hun linkervleugel vielen er eenigen
neer. Een 'aantal van de overigen tro
terug of verspreidde zich. Slechts twe
drongen in een vernietigde loopgraaf doo:
maar vluchtten er weder uit, terwijl z
een kist met dynamiet, ©en geweer fe
eenige handgranaten achter lieten."
Korte Oorlogsberichten.
De generaal-opperbevelhebber t
Munchen heeft het volgende manifest ui
gevaardigd: Het optreden van vele dame
in de herstellingsoorden van Germiscl
Patenkirchen heeft bij de plaatselijke fK
volking tot groote verbittering en ergei
nis geleid. Die .verbittering richt zich ir
zonderheid tegen dames', zelfs op rijpere
leeftijd, die, zonder aan sport te .doen
zich geregeld in het openbaar in ee.
broek' vertoonen. Het jja zelfs herhaalde
lijk voorgekomen, dat dames in deze op
zienbarende kleedjj de godsdienstoefenin
gen in de kerken gaan bijwonen. De Ze.,
dige, vrome en ernstige bergbevolfcinji-
vindt een dergelijke vertooning een grun
wel. Tengevolge daarvan hebben ziel",
reeds verscheidene ergerlijke straattoo
neeltjes afgespeeld. Plaatselijke besturen
geestelijken 'en 'particulieren hebben ziel
daarom'tot ons' gewend met het dringen-;
verzoek, hier krachtdadig tegen déze bui
tensporigheid van de moderne beschaving
op te treden. Dientengevolge hebben
aan de overheid in het regeeringsgebieü
te Grumisch last gegeven, tegen deze er
gerlijke onwelvoeglijkheden Strenge maat
regelen te nemien, en zoo noodig politie
dwangtmididelen toe te passen.
Aan boord van het passagiersschip
„Frederick- VIII", waarmede de Duitsche
gezant vertrekt, werden bij onderzoek
eenige honderden ponden Rubber gevon
den, welke werden geconviskeerd. Revol
vers, die op de passagiers werden be
vonden, werden aan den kapitein in bewa
ring gegeven.
Men schrijft uit Weenea d.d. 7 Fe
bruari aan de N. R. 'Ct.Aartshertog;
Anton, een ioon van aartshertog Leopold
Salvator, die hier op het gymnasium' in
de Sophienbrückengasse gaat, heeft met
zijn medescholieren vrijwillig als straat
veger dienst gedaan., en flink meegehol
pen om Sneeuw op te ruimen.
Het gemeentebestuur had onlangs, toen
de sneeuw nagenoeg 'Meter hoog 'lag,
aan alle middelbare scholen medegedeeld
dat het door gebrek' aan werkkrachten,
niet in staat was de sneeuw te laten
opruimen, waarom het ten zeerste op
prjjsl Izou stellen als gezonde leerlingen,
die daartoe de toestemming hunner ouders
hadden, een handje wilden meehelpen, om)
dat werk ",dat ouder de gegeven, omstan
digheden voor het verkeer in de stad van
groot belang is, te doen.
Twee dagen geleden hebben zjch pui
o.a.. ook de leerlingen der 'drie hoogste
klassen van het gymlnasium daartoe be
reid verklaard, onder hen ook de jonge
aartshertog, die zich in liet bezit der
schriftelijke toestemlming zijns vaders be
vond en door den schoolarts als volko
men gezond Werd bevonden.
Om 9 uur begon het werk. De helft
van de jongens had bezems, de overigen
schoppen, en hard werd er .gewerkt, veel'
flinker dan de straatvegers het gewoon
zijn. Om kwart over tienen was er een
kwartier pauze, en kregen de jongens
een glas thee; daarna werd "doorgewerkt
tot 12 uur.
De Vorwarts meldt, dat brieven
voor overzeesche landen, te verzenden
per handelsduikboot, voorloopig aan da
postkantoren niet meer worden aangeno
men. Hieruit is af te leiden, dat da han-
delsduikboottochten naar Amerika voor
loopig zijn opgegeven.
Een bijzondere correspondent van
,,1'Echo Beige", verneemt uit goede bron,
dat 'maarschalk von Hindenburg thans te
Waaischoot "(België) zou verblijven, met
het oog op het groote offensief rond
Yperen.
De beroemde uitvinder Edison hoeft
aan een journalist verklaard, dat hij een
uitvinding had gedaan, die hem in staat
stelde, d© ligging van een vijandelijk schip
(zelfs yan een duikboot,) op zekeren af
stand nauwkeurig vast te stellen, hetgeen
dus, hij een eventueelen oorlog tusschen
Amerika en Duitschland, van onbereken
bare waarde zou zijn. Echter wil Edisbn
zijn uitvinding nog geheim houden.
De New-York Herald" meldt, dat
de democraten van Tamamy de bedoeling
hebben, den gezant Gerard tot burgemees
ter van New-York te kiezen. Naar ver
luidt zou zijn verkiezing zoo goéd als
zeker zijn.
De Engelsche Staat zal alle kolen
mijnen van het Vereenigd Koninkrijk voor
den duur yan den oorlog in be lag nemen.
