stbode
Donderdag 15 Februari
$fe Jaargang
Knecht
idsknecht
Staten-OesieraaS.
raagd
n Boomwagen
n.
Koopje
P
en9
eboden
akkerij
errïe's
ngeSzaad.
necht,
nsthode,
nstbode,
Dagmeisje.
agd, en een
STEMBILJET
voor de verkiezing van leden voor de Tweede Kamer der
Staten-Generaal, 26 Juni 1917. Kieskring XII.
O
G
O Dun p-
G
G
O
O Bal A-
O
O
O Pos D-
O
O
O
G
G Pot K-
O
FEUILLETON.
Een lisiosk aan den jonkheer Ven Geusau.
De Groofe Oorlog.
ureau van „De
e koop:
„paaltjes" te
dezer Courant,
den, 10 en 3
rrie, 2 Heng
een Melkkoe,
lphaartsdijk.
populieren
J
Igen Klijfhout,
rs Musters.
'en of voor latere
ij
E, Oostkapelle.
E
LJAARS Pz. te
dorp in Zeeland,
oplevert. Flink
t groote bakkerij
ven bureau „De
otto „Bakkerij".
P
ECKHARDT,
enden prijs
E Az., Kloetinga
nde landstorm
stond of met Me
en Hoefbeslag.
Smid, Wemel-
RAVE, Ritthem,
of later
LISSEN, Nieuw-
Maart voornood-
oog loon Adres:
Ift.
1EK vraagt tegen
br. v. g. g. v.,
egast, Gr.
boerenstand.
Langedelft A ,89
ïiddelburg.
ERDINK, Kleine
en Mei
W
9
eren, bij
JzOostkapelle.
t 1 Mei
Landbouwer^
m us
I6r.
Uitgave van
■te Naaml. Venn. LUUTOR El EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes;
iLAK'SE V0S3STSTRAAT
Bureau te Middelburgs
*3MA F. P. DHU1J - L BUKü„
Drukkers:
dosterbaan Le Colntro - Soes,
VERSCHAT ELKEN WSRKDAft
2
3
5
6
Pik J.
|3 Dan P.
O
Wijs A.
Jas J.
Sam S.
Kat C.
JjJ Zon G.
Tas B.
Fijn D.
Cats A.
Q Kaas R.
Fles C.
O Roun K.
m
Rijk P.
Als M.
O Gast J.
MS0E3 .r>
Eep D.
7
Vos G.
[Qj Vijs M.
Ram E.
O Does M.
Baan B.
Jos D.
4
O Raas P.
Arts A.
Dane A.
U Ros C.
Los A.
Maas G.
Ido L.
Efde C.
Cok P.
m
Seis D.
f5f de HaasC.
Uil L.
Haas P.
O Ruis D.
Ham B.
Oom P.
Nix D.
jpf Mos A
Ras E.
O v. Es W.
IJdo L.
Het stembiljet.
Hierboven staat in verldeind formaat
een stembiljet afgedrukt.
De candidatenlijsfcen, waar een Hommer
boven staat, zijn van de verschillende*
partijen.
Bij 'tlot is het nummer aangewezen
waaronder zij op1 de candidatenlijst voor
komen.
Wij veronderstellen dat er 7 lijsten zijn,
en dat no. 5 de antirevolutionaire lijsft
is. Er staan 'tien namen op. Die overige
lijsten bevatten ook tien of minder na
men. Wiij hebben, om ruimte te winnen,
die namen heel klein genomen. In werke
lijkheid zullen zij veel langer zijn. Denkt
maar aan de namen als: Fokker van
Craeijesfein van Rengerskerke, en derge
lijke. In werkelijkheid zullen 't op 't stem
biljet waarmee de kiezer in het stemhokje
gaat, namen, altegaar namen van heusche
candidaten zijn.
Het stembiljet wordt derhalve geacht
er zoo uit te zien als hierboven staat
afgedrukt.
- Wij beboeren tot den Kieskring XII
(Middelburg), tot welken behooren de
districten MIDDELBURG (gemeenten Mid
delburg, Aagtekferice, Arnemuiden, Dom
burg, Grijp-skerire, N. en St. J-oosland,
Oostkapelle, Serqoskerke, St. Laurens,
Veere en Vrouwepolder)VL1S.SINGEN
(gemeenten Vlissingen, Biggekerke, Kou
dekerk©, Meliskerke, O. en Wl. Souburg,
Ritthem, Westkap©He,Zo-utelande)ZIE-
RIKZEE (gemeenten van Schouwen en
Duiveland)THOLEN (gemeenten van
Tboilen en N-oord-Beveland)GOES (ge
meenten van Zuid-Beveland)SLUIS (ge
meenten van Z.-Vlaanderen O.-D.); en
HULST (gemeenten van Zeeuwsch-Vlaan
deren iW.DL)
Wanneer nu de kiezer zijn stembil
jet ontvangen heeft van den voorzitter
van 't stembureau, gaat hij er mee in
het stemhokje. Hij zoekt eerst de anti
revolutionaire lijst. Dat is in ons voor
beeld no. 5. En dan maakt hij in die
lijst no. 5 een der witte puntjes zwart.
Hij kan zwart maken wien hij wil, doch
niet meer dan één puntje. Hij kan het
bovenste nemen. Dan krijgt de eerste can-
didaat, die 'toch de meest gewilde is,
Want daardoor kwam hij immers boven
aan de lijst te staan, in de eerste plants
rijn stem.
Blijkt nu straks bij het depouilliement,
dat wil zeggen het tellen van de stem
men die op elk der candidaten zijn uit
gebracht, en het bepalen van het stern-
cijfer en den kiesdeeler, dat die bovenste
candidaat meer stemmen kreeg dan hij
noodig had, dan gaan die stemmen over
De volgende interessante beschrijving
van een merkwaardigen tocht op1 de Zui
derzee is aan het Handelsblad ont
leend
Men zal' zich de verschillende berich
ten herinneren, aangaande het vastliggen
in het ijs van de postboot der N. V.
„Kamper Stoomvaart Maatschappij".
Hieronder volgt het verhaal van de
expeditie op 7 Februari j.l. door den di
recteur der maatschappij uitgezonden om
de post op Urk te brengen, doch boven
dien voldoende voedingsmiddelen te ver
schaffen, die de bemanning in staat zou
stellen nog minstens een winter van zes
weken, in het ijs door te brengen.
Ue uitgezonden expeditie bestond uit
-n kapitein Klaas Hof, een man, die het
L., ®1 zijn sporen op het gebied van
tjsloop'en heeft verdiend. Verder uit
op de volgend© candidaten in volgorde
van de candidatenlijst.
Doch dat is van later ziorg. Daar heeft
do kiezler niets mee te maken. Hij maakt
alleen het witte puntje zWart voor den
Inaam van den bovensten candidaat.
Heeft de kiezer echter een voorkeur
voor een der andere candidaten op lijst
no. 5, dan mag hij dien zWart maken.
Heeft hij bijvoorbeeld voorkeur voor Dun
of Rouw óf Pot, dan maakt hij niat het
bovenste puntje zlwart, maar het ptuntje
voor dan naam Dim of den naam Rouw
of den naam "Poit. Dian heeft hij Dun of
Rouw of Pot gestemd, en wanneer dan
die candidaat zijn vereisch.be getal stem
men gekregen heeft, worden de stemmen,
die dezie over 'had, geteld bij die van
da overige candidaten, te beginnen bij
den bovensten en in volgorde van de
lijst.
Die kiezler stemt zoodoende in de eer
ste plaats den man zijner keuze en in
de tweede plaats al de candidaten op
de lijst zijner partij1 die kunnen gekozen
Worden; terwijl hij zelfs door die eene
stem door hem uitgebracht., ook nog
stemt op candidaten van andere antire
volutionaire lijsten in andera kieskringen:
Hij brengt, door dat eene witte puntje
zwart te maken, een voorkeurstem, een
partijstem en een aanvullingsstem ;(supj-
pletoire stem) uit. Doch hierover later.
Heeft de kiezer zoo de partij zijner
keuze en den man zijner keuze of, zoo
'them eender is, den bovensten candi
daat zwart gemaakt, dan voiuwt hij zijn
stembiljet „dicjht en laat het, als naar
gewoonte, door de bekende gleuf in de
stembus glijden.
Hij is dan klaar en kan naar huis
gaan.
Hij doet derhalve precies wat hij tot
nog toe altijd deed: zien of zijn stem
biljet in orde is, een witte .stip ziwart
maken, zijn biljet dicht vouwen, zijn bil
jet in de bus Steken.
De nieuwe kiezers,
In 1916 bedroeg het aantal mannen
van 25 jaar en daarboven anderhalf mil
lioen. Precies was het 1,492,375. Feite
lijk waren er daarentegen slechts 1,059,620
kiezers. 'Ren verschil alzoo van bijna!
440.000 man. Wij krijgen er alzooi (de
vrouwen nu daargelaten) een 440.000 kie
zers bij.
Die moeten in den lande opgeZochtj
en uitgezocht worden; drage een ieder
in stad en dorp en gewest, er het zijne
toe bij om deze nieuwe kiezers, voor-
i iih in.ncmwju^ai
den stuurman Jan Gillot, en de matrozen
Marlen Bastiaan (bijgenaamd de mosterd)
Kobus van Marie (de Duvel) en Jan Ple-
ket; ten slotte als nieuweling Pe de Rode.
Met den wagen werden de goederen
over het Kamper-Eiland vervoerd naar
het punt van vertrek (de Ramspol), waar
alles in de vletten werd geladen. Het
gezelschap! was in goede stemming, het
weer mooi, en daar het ijs naar Schok
land vrij goed is, werden de schaatsen
ondergebonden. Om negen uur werd het
commando tot den aftocht gegeven, en
voort ging het.
Het doel was Schokland rechts te laten
liggen, en nauwelijks was men zoover
gevorderd, dat men dit eiland dwars van
zich zag, of 'daar begon de pret! Plof! de
de vlet er door, ,en met een korten ruk
stonden de rijders naast de boot en wip
ten er in. Deze moest weer op het ijs
gewerkt worden.
De voormannen braken het 'ijs, terwijl
van achter uit de boot met pieken werd
afgeduwd. Eerst na l'Va uur werken werd
steviger ijs bereikt, zoadat een paar man
op het ijs gebracht konden worden, die
zloover ze bij ons behooren, in de a.-r.
Kiesvereeniging te krijgen.
Zeeland staat niet ongunstig bekend
voor wat 'kiezerskweek betreft. In pro
centen bereikt het ztelfs het hoogste cij
fer 78.
Handhaven wij voor ons aandeel dezen
goeden naam 1
Tweede Kamer.
Allerlei. Verschillende
zuinigheidsbegrippen. Co
mité generaal.
De ,Marinebegrooting heeft gisteren uiet
veel tongen meer in beweging gebracht.
Er is nog 'n weinig gebabbeld oVer
loodstraclementen en over de gymnastiek-
en sportschool te Willemsoord.
Alles echter zonder dat de Minister
veel toezeggingen kon doen hooren.
Want waar 'niet is, daar verliest zelfs
de Keizer z'n recht.
Doch, weest dan ook uiterst zuinige
vermaande de heer van der Voort van
Zijp.
Schrap b.v. 'n post als dien van
f 150.000 voor den bouw van een over
dekte zweminrichting te Willemsoord.
'n Luxe uitgave in dezen tijd.
Doch neen, zóó zuinig wilde men weer
niet zijn.
Met 32 tegen 21 stemmen werd het
aniendement verworpen.
Natuurlijk geen partijstemming.
Aldra 'was aan de orde de oorlogsbe-
grooting, doch alvorens een aanvang werd
gemaakt, moest behandeld worden 't voor
stel van 10'rechtsche leden om pen comité-
generaal te houden.
't Was van de heeren Ruys de Beeren-
br-ouck, De Savornin Lohman, v. Sasse
v. IJsselt, Duijmaer van Twist, v. Veen,
v. der Voort v. Zijp, Schimlmelipenndnck,
De Monté Verloren, v. Wijnbergen, Arts
en v. Vuuren.
Aanstonds gingen de deuren dicht.
Natuurlijk is het algemeen 'beleid van
minister Bosboom besproken.
Men mag wel aannemen, dat hij ge
duchte kritiek had in ontvangst te nemen.
Vandaag zou het debat achter de ge
sloten deuren voortgezet worden.
Moge het een bevredigend verloop heb
ben; mioge het maatregelen tengevolge
hebben, waarmede 'slan-d^ belang ge
diend is.
Beknopt overzicht ven den toestand.
,,'t Zal zoo'n vaart niet loopen."
Blijkbaar was dit veler meetning ten op
zichte van de afkondiging van den on-
beperkten duikbootoorlog.
Want de Duitsche r^geering acht het
nog eiens noodig. om de neutralen mlef
kléta te waarschuwen, dat ©r geen par
don meer gegeven wordt.
„Uit het buitenland, zoo heet het, ko
men wederom berichten, volgens welke
men daar van meening is, dat de afslui
ting der zee tegen Engeland met onder
zeeërs en mijnen, met het oog op Ame
rika of om andere redenen verz'wakt is
of verzwakt zal worden.
Met het oog op 'de neutrallen wordt
daarom nogmaals 'met alle duidelijkheid
verklaard, dat de onbeperkte oor
log tegen het geheel© verkeer
in het versperde gebied nu in vollen
gang is' en onder geen omstandigheden
verzwakt zal worden."
Men mag dus nu gerust aannemten, dat
het volle einst is.
de vlet weer geheel op1 de vl'akte konden
trekken. Dat voorgaan was gevaarlijk!
Zakte men naast de vlet door het ijs,
dan kon men vrij gemakkelijk in de boot
komen, al' scheppen de laarzen water, doch
die als trekker er door ging, kreeg een
nat piak, en verwisseling van kleeding
was bij de felle vorst niet mogelijk. De
piek werd door hen dan ook dwars ge
dragen, om tpnminste er weer vlug uit
te wippen.
Het sterke ijsveld, dat nu beklommen
werd, bleek mooi glad, zoodat de schaats
weer ondergebonden werd, en de vletten
vlogen er .over 1 Vlak bij Schokland ont
rolde zich een natuurtafereel, zoo Vreemd
en zoo indrukwekkend, dat men zoo iets
niet gemakkelijk .weer vergeet.
'tWas ,,-diezig", d.i. nevelig, het ijs zag
loodblauw tot grijs, en bijna overal was
de horizon begrensd met hooge ijsduinen,
behalve vooruit. Daar lag een open wak
van circa 70 M. breed, een gezicht ver
lang, en daarom werd de boot te water
gelaten, het zeil geheschen, en dan was
het vaartuig toch eens weer even in eigen
element.
Tot ons leedwezen moet geconstateerd
worden, dat nu alle hoop op een mildere
bejegening van de neutrale vaart vrijwel
vervlogen is.
Het „ja" van Duitschland is „ja."
De Duitsche regeering zet ook uiteen,
dat er geen sprake van was aan Ame
rika concessies te doen op dit punt.
De briefwisseling van den Zwitserscbem
gezant te Washington liep over andere
kaken. De zaak zit zoo
Aan de Duitsche regeering was door
Zwitserland een telegram', van den Z-wit-
serschen gezant te Washington overhan
digd, waarin de gezant zich aanbood om
in geval Duitschland met de Amerikaan-
sche regeering over de afkondiging van
het versperd© gebied kvilde onderhande
len, als- bemiddelaar op te jredten, wijl
alduisi het gevaar van een oorlog tusschen
Duitschland en Amerika verminderd zou
kunnen worden.
Tot de 'Zwitsersche regeering werd daar
op het verzoek gericht "haar gezant te
Washington mede te deelen, dat Duitsch
land steeds tot onderhandelingen mlet
Amerika bereid was', mits de Jhandels-
afsluiting tegen alle vijanden, derhalve
niet alleen tegen Engeland, onb-eïnvloed
bleef. Zooals vanzelf spreekt, zou Duitsch
land 'zich slechts met dergelijke onder
handelingen kunnen inlaten onder voor
waarde, dat onmiddellijk de 'diplomatieke
betrekkingen tusschen Amerika en
Duitschland 'hersteld worden. Als onder
werp van onderhandelingen kunnen
slechts enkele consessies op het gebied
van bet Amerikaansche personenverkeer
ter sprake komen. Do door den onhe-
perkien duikbootenoorlog over de vijan
den afgekondigde versperring van Idem
overzeeschen aanvoer zou, zelfs indielni
de diplomatieke "betrekkingen -piet Ame
rika hersteld worden, onder geen om
standigheden verzacht worden.
Ook deze taal is duidelijk en behoeft
geen nadere toelichting.
Jamlmer, dat de Amerikanen zich ge
dwongen zagen, zich terug te trekken uit
het werk van liefdadigheid ton opzichte
van België en Noord-Frankrijk.
De sympathieke rol, die Amerika tot
leniging van den nood'van een der meest
getroffen slachtoffers van den oorlog ge
speeld heeft, is ten einde. Maar gelukkig
bestaat er alle waarschijnlijkheid, dat de
rol 'wel door een ander zal worden over
genomen en voortgezet.
De voorzitter van de relief-commission
heeft reeds meegedeeld, dat de commissie
gelden en voorraden zal blijven- verza
melen, en een nieuw© onzijdige commis
sie, wanneer die gevormd zal zijin, steuhen
zal. In de pakhuizen van de commissi©
in België en Noord-Frankrijk was .voor
25 millioen dollars, voedsel, genoeg voor
zes weken. 'De voorraden stonden onder
toezicht van Belgische autoriteiten, die
gemachtigd waren "ze le verdoelen, tot
een andere organisatie de controle zloui
overnemen. Er was alle hoop, dat binnen
deze zes weken een ander© onizijidige
groep gevormd zou zijn en dan z'ou alles'
weer geregeld loopen.
Nederland zou hier ©en grootsch werk
ku'nnen do-en.
Op de slagvelden levendige- actie-, Idoch
over algemeen in kleinen stijl.
In het Oosten echter hebben de cen-
tralen -een Vrij groote overwinning behaald.
Aan den straatweg van Valeputna, (in
de streek van Mestecanesti,) veroverden
hun troep-en stormenderhand een Russi-
s'che stelling. De vijand ondernam sterke
tegenaanvallen omi haar te heroveren,,
d-och te vergeefs, 23 officieren en 1200 man
werden gevangen genomen, 12 machine
geweren, 7 mrjnwerpers en 3kanonnen
Toen de overzijde bereikt was, wer-
,den de booten opgetrokken, de schaatsen
ondergebonden, en ^oorlam aan de
klokl
Dan ging het met frissohen moed ver
der, totdat -de eerste vlet er weer door
zakte. De schaatsen werden afgebonden,
de ijs-sporen .aangegespt en dan begon
weer het moeilijke werk, de boot er uit
te halen. Het werd een -op-heffen, Weer
doorzakken, weer breken en opheffen zon
der einde, wat verklaarbaar was wan
neer we het aantal postzakken en pro
viand zagen, die was ingeladen. Ten slot
te Inkte het echter, en na een tijdje ver
der trekken was om 2 uur het eiland
Urk goed in zicht!
Kwart voor drie waren we dwars van
Urk, en -dan komen een dertigtal stoere
Urkers. Onder groot gejuich werd het
gezelschap de Urker haven binnenge
trokken.
De post werd op Urk gelost, en na
eenige verkwikking, werd besloten om drie
uur den tocht naar de „Geusau" aan te
vangen.
Er bestond eenig Verschil', over de
Abonnementsprijs
Per S maanden fr. p. post
;s
n'V
m
<=»rljs der Advertentiën s
5 regels fö.ó0, iedere regel meer 10 ©i
S-m&al plaatsing wordt 2-maal berekend
Bij abonnement voordeelige voorwaarden!
Familieberichten van 110 regels ƒ1,--,
iedere regel meer 10 ct.
buitgemaakt. 1 j
Blijkbaar begint met het verminderen
van d-e koude weer een verhoogde pa
trouille-actie.
Een brief van Pa.
De N. R, C. publiceert van tyd tot
tijd „een brief' van Pa." Die „Pa" is
een Atrikaander, die nuchtere- opmerkin
gen over -den oorlog in de brieven aan
zijn zoon neerschrijft. Uit den jongsten
„brief van Pa" citeeren wij! hier het vol
gende: j
„Waar het di kleine naties geblij en
waar 'is di hulp voor di kleine natiels
geweest? Nu lees ons in di bladen dat
di Duitser ook 'Roemenië binnetreken
dat di Engelsman hulle een Engels ge
neraal met een klompje officieren gesituur
het. Oom- Daaie zeg, hij1 weet nu dat
het met Roemenië ook niks word ni en
het hij nu groot angst' voor ou Holland,
zal England nu proneer hulle Ook in di
oorlog te drijf. Die mensen ïn Holland
wat zoo in di Maden raas en poppetjes
teeken doet banje beter, een regiment
vrijwilleg-ers op te richt en naar England
te trek, kan hulle dan voor England vecht
hoef hulle zeker ni© bang te jvees' dat
hulle njet in de vuurlinie zal kom, zal
di Engelsman wel voor zorg. Hulle mioet
bedenk dat als 'Holland 'tegen Duitsland
in di oorlog trek, di Engelslman 20 men
sen stuur om als di Duitser ook in hulle
land trek, di dijken in de lucht te blaas
en kan dan di ou Hollander, voordat
hulle verdrink friet hulle vrouw en, kin-
der, als -di golven over 'di land spoel
zing „Rule Britannia, Britannia rules the
waves."
Di laatste Hollander moet hulle regee
ring -steun om buiten di oorlog te blij' en
ons hoop- dat hulle koele koppen zal hou
en hulle land niet ongelukkig zial maak.
Hulli moet ni vergeet ni, wat nu krom'
is ,'is later recht. Ons weet nog te goed
uit di Boerenoorlog wat di Engels© bla
den het geschrijf over al di oogen di
ons -di Engelse gevangenen het uitgesteek
en al die mpoie dingen meer. Over al
di vrouwmensen en kinder wat in di
Boerenoorlog vermoord 'is wil ons nu niet
praat, -maar ons weet ook w,at nu in deze
oorlog gebeur het. Ook hoor onis van
di Ind-ise mensen hoe di Engelsman in
Geylon h-e-t te keer gegaan én zal ons
ook maar niet over Ierland praat. Hulle
raas over onderzeeschep-en en Zeppelins,
maar al die vrouwmensen en kinder in
Duitsland -dood te honger, is ook nie
miooi ni".
Aardig is- ook de opmerking over het
nieuwsbureau van Reuter, „generaarReu-
ter" zegt „Pa": D-at is nu nog eens een
generaal-, die eene oogenblik is "hij: in
Rusland, di andere oogenblik in Frankrijk
of op di Noordzee en waar hij' geweest
het daar vlieg Spaanders. Neef Piet zeg
alleen in Duits-Óost-Afrika kan di gen-e-
raal niet veel maak ni, want die ou
giraffen en olifanten maak hulle voor
naamste wapen, ,die telegraafdraad en
palen §tuk.
Qd oorlogskosten.
De „Neuenburger Kantonalbank" schrijft
in haar bericht:
„Volgens de berekening van oordeel
kundige personen bedroegen dé oorlogs
kosten o,p 31 December 1916 356 mil
liard Fr."
Het is' moeilijk van deze soml een voor
stelling te maken. Om het met iets an
ders te vergelijken, wordt er aan herin
nerd, dat het tin de spoorwegen der we
reld gestoken kapitaal voor 3 millioen
kilometer ongeveer 300 milliarden Fr. is.
juiste richting, die men te Volgen had.
Wel had de kapitein deze op het kom
pas aangegeven, doch men was op- Urk
van andere meening. Het gevaar zou daar
om! kunnen bestaan, dat men in cle duis
ternis het schip- voorbij zou loopen.
Dan komt om alle bezwaren opi te
heffen, de Urker, Kramer, en heel' een
voudig besloot hij op z'n klompjes de
expeditie als 'loods den weg pe wijzen.
Zoo'n daad teekent den man, en men kon
hem niet genoeg daarvoor danken. De
Urkers brachten de booten tot aan de
grens van het vaste ijs, dat Urk omgaf,
dan gingen ze terug, en de vletten werk
ten zich verder I
Men dacht water te vinden, maar ja
wel1 niets als ijs, en dun ijs.
Dan "begon het zware werk. Voorop
twee mannen, die met de laarzen het
ijs braken, terwijl de overigien achterin
(waardoor de kop1 hoog lag) afstieten met
de pieken. Toen het commando klonk:
„Eén h-owl" wierpen de mannen zich
opi den boom, en vorderde de boot één
handbreedte, of hoogstens een voet! Dat
werk duurde zoo vijf uren lang! De man-