kerij rso io& Woensdag 7 Februari IOi IV iilc Jaargang URG. wagentje. teider leid Staten-Generaal. Uit ds Pers. De Groote Oorlog. m mm Wèz\M Geit, ïhrijving i [hoornen, lufacturen, Qing 17 Maart. Irhanderi, bij Oi)stkapelle_ laag 7,25 M., een partijtje [G DE NOOD, Üe- |eve Klare-Beek, paarden bij den elders, te koop VIJVER, Kou- koop, kif, of een pas [AKS. MINDER- IB ip8 Koe. po stkantoor P h. V. D. R E P E, West-Souburg. ikusolit, verken, bij wed. lerseke. Ütyuiiii |r M bureau „De jd gezin. Nieuwe |k, Wolfaartsdijk. )LE, Duivenhoek, Uitgave van de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes* LANSE VORSTSTRAAT Bureau te Middelburg: FIRMA F. P. DHUIJ L. BUR©. Drukkers: ©osterbaan Le Colntre Goes. VERSCHIJNT ELKEN WERKDA®, Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf IJJk Losse T\W~ rj-S 0.06 /»rljs der Advertentiën 15 regels fö.50, iedere regel meer 10 ei, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend; Bij-abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels ft. iedere regel meer 10 ct. DE, Triton, West- Accoordbreuk. Die v.origo week en gisteren is in de 'Tweede Kamer onzerzijds geprotesteerd tegen het brengen van nieuwe posten op •de }>egrooting voor binnenlandsohe zaken tot uitbreiding van 'het getal Rijks Hoo- gero Burgerscholen. Onder anderen was voorgesteld eeme som voor stichting eener H. B. S. te Oud-Beijerland. Wij hebben indertijd ,ons: verzet tegen .(lq stichting' ©ener Rijks H. B. {3. te Terneuzen, niettegenstaande deze stich ting verlangd werd door een minister van Rechts, en door ©en Antirevolutio nairen burgemeester stond bevorderd te 'worden. Veel meer echter zouden wij ons! nu verzetten tegen d© uitbreiding van het aantal Rijks Honger© Burgerscholen, om dat ©ir een accoord schijnt gemaakt te -jziju, dat geen pogingen in deze Rich ting van Rijkswege zouden worden ge steund, ingeval de antirevolutionaire partij besloot moe te gaan met 't voorstel der overige partijen om de verkiezingen voor de Tweede Ivamler, door de Grondwets herziening noiodig geworden, te doteinj afloopen zonder partijstrijd, ook onzer zijds. Dit beding schijnt onzerzijds op den voorgrond geplaatst en door de partijen en den minister aanvaard te zijn. Nu kan er verschil van opvatting wezleia. Men kan voor accoordbreuk aanzien, Wat een ander voor ©en doodgewoon ge val van voorziening in gebleken behoefte houdt, pit' alsi- een noodzakelijkheid wordt maar voren geschoven. Doch dit neemt niet wag dat de Recht- sehe Kamerleden: v. Wijnbergen (k.), v. Veen (c.h.) en Rutgersi (a.r.) ook op an dere gronden zich tegen de uitbreidings plannen konden en mochten, verzetten; gronden waarmede eigenlijk de gansdho Kamer 'behoorde in te stemmen. Er zij,n toch ook financieale redenen. De minister mieende uit zuinigheid den -drang te1 moeten weerstaan naar sala risverbetering voor de leeraren bijl bet M. 0. Geheel om dezelfde redenen had de minister, zou irnen zoo zieggen, moeten nalaten groot© uitgaven voor te .stelten voor nieuwe en uit te breiden hoogere burgerscholen. De heer Rutgers wees op de richting van het middelbaar onderwijs, welke in gaat tegen die van de Christelijk© "Hoo- gere Burgerscholen, waarbij dan nog koimt •dat deze laatstgenoemde inrichtingen voor een groot deel op eigen kracht zijn aan gewezen, wijl zij te weinig reigeeringsl- steun genieten, waardoor de concurrentie .tuJsscben het openbaar en het bijzonder .Middelbaar Onderwijs voor laatstgenoem de instelling volslagen onmogelijk wordt gemaakt. Het is' op al deze gronden dat wij in dezen tijd van financieelen en anderen, aard, de motie-Rutgers tot wegneming van deze onbillijkheid toejuichen. Die motie toch vraagt terecht dat, wan neer de Regearing zich geroepen ziet het 'Openbaar Middelbaar Onderwijis te vter- korgen., zij tevens onverwijld de' Rijks bijdragen voor het Bijzonder Middelbaar Onderwijs dient le verhoogen. Dit is een dilemna. Imimers Wanneer wegens der tijden nood dit laatste onmogelijk blijkt, dan moet ook onmogelijk zijn d© oprichting van nieuwe Hoogere Burgerscholen als met name Sin 0,ud-Beijerland. Tweede Kamer. Gedrukt en bekort debat Oude klachten. —Initiatief recht. Krasse veroordee ling. Van je vrienden Denk in: onder de huidig© span nende omstandigheden een gezellig bab- tolende Tweede Kamer I Well een scherp contrast. Gelukkig was het gisteren tdich niet zóó scherp. De ministerieel© verklaring had niet nagelaten indruk te wekken en het ver- Zoek van den. voorzitter, om het debat 1° bekorten, wijl de minister ernsugeu bezigheden buiten de Kamer had, deed bet zijne. Gevolg was idau ook, dat we een ver kort debat kregen. Beter ware- het intusschen nu voelt hfen dat te sterker dat het debat geheel achterwege kon blijven, doch dat Dooft de regeering indertijd niet gewild. Er moest en er zou politieke strijd zijn. Nu kan ze niet mieer terug. Hoofdzaak in het debat Was het knid- "aar onderwijs en, de vraag, oi 'dia overneming van gemeentelijk© TI. B.- schoien door het Rijk en de: oprichting van Rijks H. B.-scholen in dezen tijd verantwoord is, vooral nu 'het bijzonder middelbaar onderwijs niet de minste te gemoetkoming heeft kunnen ondervinden. Dat wasi de hoofdzaak; niet dat anjern nu speciaal tegen een bepaald© openbare H. B. S. gekant was1. Tot ons leedwezen was de heer Rut gers genoodzaakt zijn amendement in te trekken. Hij stelde er echter een motie voor in de plaats. In deze motie wordt aangegeven, dat .uitbreiding van het „openbaar mi. o. niet (dient plaats 'te hebben, z,onder dat zij met .uitbreiding van het bijizionder imj. gepaard gaat. De behandeling van deze motie is; tot later uitgesteld. De heer Van Wijnbergen betoogde, dat de opleiding in de middelbare akten niet deugt en vroeg wijziging te brengen in de subsidieregeling' voor de opleiding, hetgeen de minister wil overwegen. D© beer Smeenge smeekte met het zelfde succes, om tijdelijke hulp voor de kweekschool van. machinisten te 'Am sterdam en de beer Diuymaer van Twist wierp izieh als advocaat voor de vis- scherijschool te .Hindeloopen op; 'doch genoeg over al die bijzondere belangen. Belangrijker Wasi de afdeeling Lager Onderwijs, waarbij aan de orde was die taotie-Ter Laan '(D;en Haag) luidende: De Kft'mjer, van oordeel, dat als! nood maatregel de minima, bedoeld bij art. 26 der wet op het Lager Onderwijs, be haaren te worden verhoogd miet f200, onder den noadigen waarborg, dat deze verhooging ook inderdaad strekk© ton bate van de onderwijzers, gaat over tot de orde van den dag. Namens de zeven partij-voorzitters deel de de heer De Meester mee, dat stappen waren gedaan om' den Minister te bewe gen tot verhooging der onder wijizierswed- den, doch dat delze stappen niet haddeni geleid tot resultaat. Evenwel zlouden de verschillende voorzitters der partijen over wegen ©mi en dan mat spoed ge bruik te maken van hun recht van ini tiatief èn ©en verhooging der wedden hij weg© van wetsontwerp te verwezenlijken. Dat kan du|s een merkwaardig staaltje Worden van toepassing voor het recht van. initiatief. Als men maar tegelijk wil aangeven, waar de centen vandaan t© halen. Bij de vele klachten, dat er voor het onderwijs niets wordt gedaan, heeft' die heer. Qtto nog ©en requisitoir toegevoegd, dat hij zoo kras maakte, dat in zijn om geving werd, geroepen: „dat isl onbe- sfchoft." Hij[ jzleii h.v. dat de Minister vooral de eigenschappen beziat ounl jaiets t© doetn, dat hij zijn liefde .voor het on derwijs 'bet zlwijgen Oplegde, zijln voort varendheid beteugelde en nietisl deed. Minister Cort zeide bet te betreuren, tlat de heer Otto zoo scherpe critiek 'beeft geoefend. Hij: 'Zag echter een ge brek 'in de logica van den beer Otto. Hij hield vol, dat financieel© overwe gingen den doorslag gaven; als d© heer Otto dit erkent, |m©et hij den Minister niet beschuldigen van gebrek aan waar deering voor de onderwijzers. Wanneer de buitengewone omistandig- hedm er niet waren zou de begrooting er zieker anders hebben uitgezien. Dat willen ook wij gaarne, gelooven. Dte minister heeft 'tnu weer eens on dervonden, dat je 't van je vrinden maar moet hebben 1 Duitschiand's houding en de neutralen. In de „Haagsche Gouraiit" vinden wij het oordeel yan den oud-minister Treub over den internationalen toestand. De re dactie van dat blad had met mr. Treub een onderhoud, waaraan het volgende is ontleend: „De groote vraag van dit oogenblik zoo ving mr. Treub aan, is„zal Duitsch- land na Wilson'si stap de verscherping van den duikbooten-oorlog volhouden, al thans wat betreft de Amerikaansche boo ten, of zal' dit land het bij de bedoe ling laten en het er niet op wagen, Amerika tot vijand te maken?" Vrij dui delijk is door Wilson gezegd, dat Ame rika. wanneer het tot torpedeeringen van Amerikaansche Schepen komt, den. oorlog aan Duitschland zal verklaren. Als er gjeen Amerikaansche booten worden ge torpedeerd, heeft de zaak weinig omi het lijf, want het is ,niet waarschijnlijk dat Duitschland dan wel' schepen van an dere neutealen zal torpedeeren. Meer waarschijnlijk echter is; dat Duitschland niet meer zal teruggaan en dus tot tor pedeeren zal overgaan. Wanneer er dan oorlog komit, kan daar van alleen het gevolg zijn, een groote versnelling van den vrede, want ten eer ste zal Amerika'® medewerking' moreel een heel gunstigen indruk maken bij de geallieerden en een heel ongunstigen in druk bij de centralen, maar bovendien geraken de centralen économisch zeer1 achterop en worden de gealliëerden eco nomisch zeer versterkt". Op de vraag of mr. Treub van Ame- rika's vijandschap economisch nadeel voor de centralen tijdens den duur van den oorlog verwacht, luidde het antwoord: „Economisch nadeel voor de centra len niet zoozeer, antwoordde mr. Treub want zij onderhouden ook reeds thans zo© goed als geen verkeer met Amerika, maar wel groot economisch voordeel "voor de geallieerden en dit komt vrijwel op hetzelfde neer wat betreft toe zending van graan en grondstoffen, niet alleen voor den amunitie-aanmaak, maar ook voor andere industrieën. Verder is de mogelijkheid allesbehalve uitgesloten, dat, wanneer Duitschland al les op1 haren en snaren zet, de Vereenig- de Staten na den oorlog opgenomen zul len worden in één dier verdragen, waar bij bevoordeeld zuilten worden de indu strieën der geallieerde landen en die der centrale meer of minder sterk zullen worden af geweerd. Ik kan Duitschland's handelwijze dan ook niet anders verklaren dan als een coup de désespoir van 'Duitschland. Duitschland's houding beschouw ik als een-indirecte erkenning van eigen zwak heid van Duitschland's positie. Voor Duitschlands regeering zal het tegenover het volk gemakkelijker zijn om in te gaan op vredesvoorwaarden, die voor Duitschland anders1 weinig aanneme lijk zouden wezen, wanneer blijkt ten eerste, dat het wapen, waarover althans een deel der militaire partij' nog meende te kunnen beschikken, het directe ge volg heeft, dat men 'zich er bijl op den hals haalt een nieuwen grooten vijand, die wel op' militair, maritiem gebied de beslissing niet zou kunnen geven, maar waarvan de vijandschap; uit economische overwegingen, ook voor de toekomst des lands hoogst bedenkelijk wezen kan. Inderdaad beschouw ik den laatsten Duitschen maatregel als het begin van het einde, dat hiermede wordt ingeluid". Omtrent de positie van ons'.land vond mr. Treub het wenschelijk, zich niet tot in bijzonderheden uit te laten. „Wel vestigde hij, toen hem omtrent dit punt een vraag gesteld werd, er de aandacht op; dat wanneer men aanneemt, dat ©r geen daden gebeuren, waardoor Amerika tot oorlog gedwongen wordt, het niet denkbaar is, dat Duitschland den maatregel tegenover Amerika niet zo© .doorvoeren en tegenover de andere neu trale staten wel. Mr. Treub verklaarde zich ovértuigd, dat mien in dit geval' den graanaamvoer niet meer moeilijkheden zal in den weg leggen dan hij nu reeds bndervindt door den duikbootenoorlog, zooals die tot dusver wordt gevoerd. In het tweede geval', dus wanneer er wel' oorlog met Amerika komt, kunnen de levensmiddelen, die wij vandaar be trekken, beschouwd worden als contra bande, komende uit een vijandelijk land, maar het is niet waarschijnlijk, dat Duitschland principieel wat het .prak tisch zal doen, blijve in het midden zulke schepen met graan, .geconsigneerd aan de Nederlands cbe regeering, stelsell- miatig in den .grond zal boren, ten eerste, omdat het provisie betreft voor Neder land en dit geldt ook voor andere neutralen en het een uitlokken van de mogelijkheid van conflicten met de Europeesche neutralen zou beteekenen. Ten tweede acht ik het niet waarschijn lijk, omdat uit een zuiver economisch- piolitiek oogpunt alleen nadeel voor Duitschland het gevolg ervan zou kun nen zijn. Want hoe minder graan er inkomt hoe mieer men het brood moet vervangen door al wat men anders ter beschikking voor uitvoer naar Duitschland zou kun nen houden. Zulk optreden zou voor Duitschland nooit eenig belang 'hebben: én ik geloof niét, dat het zal geschieden. Beknopt overzicht van den toestand. Nóg duurt de vreeseïijke pauze voort. Er zijn nog geen berichten ontvangen omtrent de een of andere ontwikkeling in den Amerikaanschen-Duitsehen toe stand. Er kwam dus* geen enkel nieuw gé zichtspunt bij. De Duitsche pens-stemmen maken ons niet veel wijzer. Wel krijgt men den indruk, dat Duitsch land nog niet alle hoop- laat varen. Officieel zwijgt men echter. In de neutrale landen heerscht het zelfde zwijgen. Men zit vermoedelijk met gemengde gevoelens over Wilson's uit noodiging gebogen, waarop het antwoor den niet zoo heel gemakkelijk schijnt. Volgens de Kölnische heeft Zwitserland voor Wilson's uitnoodiging bedankt. Dat zou een tegenvaller zijn voor de Entente, welker bladen als om strijd om den steun der neutralen bedelen. In verband met de inbeslagneming van Duitsche schepen in de Amerikaan sche havens meldt de „Hamburger Neue- ste Nachrichten", dat van de Hamburg— Amerika-lijn 21 schepen met 365.000 ton inhoud in genoemde havens liggen en van den „Norddeutsche Lloyd" 11 sche pen, waarvan evenwel de totale tonnen inhoud niet wordt opgegeven. De inhoud van deze schepen varieert van 10.000 tot 25.600 ton. Bovendien zijn nog in de havens van de Vereenig- de Staten schepen van vele kleine Duit sche firma's. Het blad zegt nog, dat men geenszins blind is voor het feit, dat deze sche pen de scheepsïuimte voor de Entente verhoogen kunnen, doch dat men niet aarzelen zal ook de eigen schepen in den grond te boren. En Wat zlegt de Entente ervan? 't Is w-el merkwaardig wat het Engel- blad 'de Timm schrijft. Het blad doet duidelijk uitkomen dat de Geallieerden zich vooral een niet te groote il'luisïè van ©en ingrijpen der Vier. Staten imaetein 'maken en 'niet moeiten verwachten dat "deze eenzelfde kraehtsi- inspanning ziuilen ontplooien als de Euro peesche oorlogvoerenden. Voor het oogen blik verwacht men in regeering,skringen' te Washington 'ziedfs nog niet dat de stap der Ver. Staten algemeen© gevolgen zal hebben. Waarschijnlijk zullen eeinige Zuid- Amierikaansche staten de houding der Ver. Staten goedkeuren, Brazilië beeft feniks* reeds gedaan doch elk lanjd feal 'zich allereerst door z'ijn eigen, be langen "laten leiden. Moge lOinfele regeering die wijsheid be- kewnien, die noodig isl voor de beste op lossing van deize crisis. Korte Oorlogsberichten. De Fransche Kamer heeft het wets ontwerp over de herkeuring van afge- keurden met 398 tegen 85 stemmen aan genomen. De door Engeland onder pressie gehuurde Grieksche koopvaardijvloot heeft volgens de „Neue Freie Pres.se" een tonnenmaat van 650.000 ton. Naar Duitsche bladen berichten heeft keizer Karei van Oostenrijk naar aanleiding van een door den Paus aan hem gericht verzoek ten gunste der in woners van open steden, bevel gegeven, zooveel mogelijk die steden te sparen, en alleen noodgedwongen tot het wer pen van bommen einz. over te gaan. Henry Ford, de bekende automo bielenfabrikant en promotor van de in ternationale vredesorganisatie, zal, zoo de oorlog mocht uitbreken, zijn „fabriek ter beschikking van de regeering stel len en die" zonder winst in haar dienst laten werken. Het Engelsche s.s; „Hurstwood" is gezonken drie man der equipage wer den gedood. Het Engelsche s.s. „Warley Picke ring", het Engelsche zeilschip „Belford" en de Noorsche bark „Tamara" zijn in den grond geboord. Van het getorpedeerde Engelsche s.s. „Floridian" zijn 16 matrozen gered. Het Britschê stoomschip „Port Ade laide" is tot zinken gebracht; de stoom- treiler „Resolute" beeft 96 menschen van de bemanning en de passagiers: pp zee opgepikt. Naar men meent, is het Russische stoomschip „Cerera" en het Engelsche „Wartenfels" tot zinken gebracht. De volgende schepen zijn vermoe delijk allen in den grond geboord: het Noorsche stoomschip „Regal", 22 leden der bemanning op zee opgepikt; de bark „Wasdale", 19 leden der bemanning zijn op zee opgepikt en de bark „Sungdal", waarvan 25 leden der bemanning op zee zijn opgepikt. Een der teruggekeerde Duitsche duikho'oten heeft, behalve de reeds ver melde twee Engelsche schepen van te zamen V400 ton, .nog het Italiaansche s.s. „Bisagne", het POrtugeesche zeilschip „Hinho", een bewapende vrachtboot van 3500 ton in den Atlantischen Oceaan in den grond geboord en bovendien in En gelsche wateren bij nacht twee onbeken de vrachtschepen van ongeveer 2000 en 4000 ton. De duikboot heeft een kanon buit gemaakt en 3 gevangenen meege bracht. Volgens een telegram aan het mi nisterie van buitenlandsche zaken is het te Bergen thuisbehoorende stoomschip „Edin Barry" naai" Lissabon onderweg, 2 Februari ten N.-W. van Oucssant zonder waarschuwing in den grond geboord. Een machinist en een stoker, beide uit Ber gen, zijn gedood. Het „Berliner Tageblatt" verneemt, dat er geen plan bestaat den Duitschen. Rijksdag bijeen te roepen. Generaal Nivelle woonde na zijn te rugkeer van het Italiaansche front te Mi laan de opening bij van de kunsttentoon stelling der geallieerden. De Italiaansche pers hecht groot belang aan de besprekin gen tusschen Cadorna en Nivelle, die naar zij zegt op gelukkige wijze het jongste congres te Rome aanvullen. Drie vrouwen en een man, die be schuldigd waren van samenzwering tegen het leven van den Engelschen minister president en Henderson, zijn naar de rechtbank verwezen. Bernstorff, de staf van het Duitsche gezantschap te Washington en alle Duit sche consuls in de Ver. Staten zullen Maandag New-York verlaten. Zij begeven zich eerst naar Denemarken. Uit verschillende plaatsen in Frank rijk wordt melding gemaakt van geest driftige manifestaties naar aanleiding van Wilson's besluit. Te Marseille hebben, zoodra het bericht bekend was, de Ka mer van Koophandel, vele openbare in stellingen en enkele schepen onmiddellijk de vlag der Unie ontplooid. De Amerikaansche regeering wacht op de bevestiging van het bericht .be treffende het torpedeeren van het Britschei s.s. „Eavestone" en van den dood van een Amerikaanschen zeeman. Men is er nog niet zeker van, of de dood van dien zeeman beschouwd wordt als een oor logsdaad. De regeering- der Ver. Staten heeft beslag gelegd op het draadloos station te Tuckerton in New-Yersey. De Diuitsche wacht is door Amerikaansche zeelieden vervangen. Van het onderwijzend personeel in Pruisen zijn, blijkens een mededeeling in het Heerenhuis, reeds 10.988 personen gesneuveld. Uit een artikel van Louis Pierard in het „B. Digbld." blijkt, dat het Belgisch legerbestuur tijdens den aanval op Ver dun aan Joffre een divisie aanbood. Het aanbod werd onder betuiging van groo te erkentelijkheid afgeslagen. Generaal Lyautey, Fransch minister van oorlog, bracht een bezoek aan ko ning Albert in diens hoofdkwartier. In zijne verklaringen aan een ver tegenwoordiger van „Tidens Tegn" zeide» Helfferich nog: Wij zullen onzerzijds al les doen, wat in onze macht staat, om de uit den duikbootenooriog (voor de neu tralen) voortvloeiende moeilijkheden tel verminderen. Ik weet, dat het kolenvraag- stuk voor hen op den voorgrond staat. Wij hebben opi het oogenblik, door de groote eischen, aan onze spoorwegen ge steld, zekere moeilijkheden in de ko- lenverzorging. Toch zullen wij' hen kun nen helpen. Wij' hebben onzen kolen- uitvoer naar Zweden, dat door Enge land sedert het begin van den' oorlog in den steek gelaten werd, van 418.000 ton in 1913 tot rond vier millioen ton in 1916 doen stijgen. Dit doet u zien, wat wij in weerwil van 'den oorlog kunnen verrichten. Wolff meldt: Het eigenlijk bekende misbruik, dat Engeland van zijn hospitaal schepen heeft gemaakt, (heeft de Duitsche regeering gedwongen de bekende maat regelen te nemen. Het staat dien hos- pitaalischepen echter nog steeds vriji bui ten de hun nauwkeurig aangegeven Ka- naal-zöne te varen en ook door het laat stelijk aangekondigde versperde gebied. Op de spijskaarten in de Duitsche restauraties moet vermeld staan, hoeveel vleeschzegeto de gast voor elk gerecht moet missen. De porties mogen niet wor den opgediend voor de zegels zijln af- gescheurd en ingetrokken. Binnenland. Si na as appelen. Men meldt aan de N. R. C„ dat hier te lande telegrafisch bericht ia outran-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1