so im
Woensdag 31 Januari IttIV
31 e Jaargang
Binnenland.
Staten-Oeneraal.
De Groote Oorlog.
Uit da Provincie.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes;
1ANSE VORSTSTRAAT 21©»
Bureau te Middelburgs
FÏRWIA F. P- DHUIJ - L. BUR©,
Drukkers:
Winst mogelijk?
Per 3 maanden fr. p. post1&.
Losse ïuv~ tseis„0:06
1—5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ei,
3-ssaal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarde®,
Familieberichten van 110 regels ƒ1.—»
iedere regel meer 10 ct.
*osterbaan Le Cointre Goes
De kwitantlên voor de abonnementsgelden
over het Ie kwartaal 1917, ingegaan I Jannari
j i., zullen In dan loop dbzer week per post
worden verzonden. Ook de nota'e aan Brie
vengaarders en Boekhandelaren. We vertrou
wen dat allen door vlugge betaling zullen
medewerken, om alRs geregeld te doen
voortgaan.
OE ADMINISTRATIE.
Nu Evenredige Vertegenwoordiging
wordt ingevoerd, zullen1 voortaan in alle
■districten (om! dat wegstervende woord
„districten" nog eens te gebruiken) in
alle districten voortaan ook voor ons
alle stemmen meetellen,.
Dit is een van de groot» voordooien
van het nieuwe kiesstelsel.
Verkiezing bij meerderheid ontnam tot
nog toe allen invloed aan de minderheid.
Wij- zagen het op zijn dlleiduideüjkst
tot tweemalen toe met onzen tnr. Th.
Heemskerk, eerst in Sneek1, daarna, in
Amsterdam waar hij, eerst mJet ben stem
minder, daarna als jongste in jaren bet
tegen zijn liberalen tegencandidaat hij! de
stembus moest afleggen.
Nog in 1913 zagen wij 't te Middelburg
waai' onze Blum met een.ige stemmen
minder dan mr. y. Raalte, uitviel. De
antirevolutionaire stemmen waren 'tever
geefs! uitgebracht.
Zoo iets kan ,n,u niet meer plaats
hebben.
Iedere stem op een van ons, zfelfs in
Limburg uitgebracht, wordt biji de stem-
men in andere districten geleld en por-
teert derhalve effect.
In districten waar wiji tot nog toe geen
kans hadden, zuilen derhalve meerder®
kiezers van bun kiesrecht gebruik gaan
makten, au zij weten, dat voortaan ook
hun stem gewicht in de schaal legt.
Bovendien krjjgen wij au, ook stem
plicht, dat kan en zal ook verschil maken.
Over 't algemeen kwamen 'onze kiezers
steeds tamelijk trouw op.
Het lijstje van 1909 en dat van 1913
kunnen dit bewijzen.
Er zijn uitgebracht in 1909
•op Antirevolutionairen 165879 st.
Christ. Hist. 66647
R.-Katholieken 81953
Vrjj-Liberalen 26641
Unie-Liberalen 114811
Vrjjz,-Democraten 55153
cand. der S.DA.P. 82855
cand. der S. D. P. 542
Christen-Socialen
Totaal.
in 1913
164238 st.
90441
127058
47037
119878
69761
144381
1339
4500
De Zeeuw
VERSCHUDT ZLKEN WERKDAS,
Abonnementsprijs
/»ri|s der Advertentiën
m
594481 st. 768633 st.
Hierbij: zij opgemerkt, dat bat cijfer van
127.058 op d® Roomsche partij' onvolledig
is, daar in Limburg en Noord-Brabant
in enkele districten niet gestemd' werd,
en in meerdere districten de Roomschen
op onze candidaten stemden. Daarom is
ook het cijfer van 164238 op onzfe can
didaten veel te groot.
Dalen wij in 1918 allicht tot een lager
cijfer af, dat kan weer warden verhoogd
met d» verspreid© stemmen in tot nog
toe kanslooze districten, met H© etem-
men, die onzerzijds op Roomsche e/i
Chr. Historische candidaten werden Uit
gebracht, en met de stemmen van Vel©
stemiphcbiki-eziers
In ieder geval- gaan wiji nu reeds! aan
net werk om te zorgen dat .wij in "Zee
land ook ons aandeel bijeen hebben voor
het mouwe totaal in 1918.
Zitten laten wat zit.
Het zal er wel van komen, dat voor
de 1 we ede Kamer de overeenkomst door
gaat, om1 geen stembusstrijd te voeren.
Pogingen worden aangewend om ook
voor de Gemeenteraadsverkiezingen een
vergeljjk te treffen, dat olies zitten blijve
wat zit.
Het Provinciaal Comité in onze pro
vincie heeft aan de Centralen deo raad
gegeven de kiesvereenigingen uit te ttoo-
digen geen candidaten te stellen tegen
over de aftredenden. Natuurlijk op voor
waarde, dat ook de vrijzinnigen en soci
aal-democraten er dus over denken.
Het advies der Centralen wordt dooi
ons gesteund.
Wjj mterken evenwel alsnog op, dat
ue gemeenteraadsleden, die nu blijven
zitten, in dit geval zullen gehandhaafd
Wijven tot den tweeden Dinsdag ia April,
van 't volgende jaar.
Volgens sommige bladen is dit niet
April111)19 trGden alloeïl P»« af «n
bftw^elea of dit tuist isl; docb
ot doet er niets toe. Het geldt hier
overgangstoestand:.
Tweede Kamer.
Woningnood. Verhoogde
concessie. Ede of Nunspeet.
Nadat de vergadering tweemaal ge
schorst was wegens het ontbreken van
het vereischte aantal leden, werd de be
handeling van de begrooting van bin-
nenlandsche zaken voortgezet.
Verschillende afgevaardigden hebben
den woningnood geconstateerd. En de
meesten waren 'ter over eens, dat de
regeering flink behoort mede te helpen,
om althans iets in dezen zwaren tijd te
verbeteren.
Men weet, dat de regeering niet onge
neigd is veel te doen.
Toch, meende men, was dit nog te
weinig. En daarom is van verschillende
zijden er op aangedrongen, dat de regee
ring ter vermindering van den woning
nood, rosp. ter bevordering van den wo
ningbouw, grooter concessies zou doen
Fleskens opende de rij.
In de eerste plaats werd besproken de
Q-ude kwestie, over hoeveel tijd de af
betaling der voorschotten (welke in an
nuïteiten geschiedt) tooet worden ver
deeld. Eerst was de termijn gesteld pp
50 jaar. Later is deze regeling verge
makkelijkt en de aflossing, voor wat den
prijs van den grond betreft, uitgestrekt
tot over 75 jaar. Maar de volle annuïteit
over 75 'jaar te "berekenen, daar heeft
geen Regeering nog aan gewild, aangezien
de woning zelf na 50 jaar niet met zeker
heid meer genoeg waarde zal bezitten
om de annuïteit te dekken. Wel hebben
Fleskens en Rutgers pogingen aangewend
om den Minister van inzicht 'te doen
veranderen, doch het lukte niet.
Dan is daar de renteberekening voor
de rijksvaorschotten. Deze is nu 41/4 pro
cent geworden. Maak daar nu 4 procent
van, betoogde de "heer Fleskens. Echter
ook op dit punt bereikte hij geen re
sultaat.
Beter slaagde de vereenigdeaandrang
van alle spiekers op het punt van de
exploitatiekosten verhooging, als gevolg
der duurdere materialen.
Als het Rijk 50 procent voor zijn re
kening neemt, dan moeten er nog 50
andere procenten van elders komen. Dat
moest de gemeente eigenlijk bijpassen, als
zö kon.
Schaper en Rutgers oppferden het plan
het bewuste bedrag der exploitatiekosten
voor 90 procent voor rekening van het
rijk en voor 3e rest voor rekening van
de gemeenten te breugen. Hier retireer
de de Minister tot gezamenlijke voldoening
der sprekers. Evenwel tot 90 procent zou
hij niet gaan. Wel kon hij een „aan
merkelijke verhooging" in uitzicht stel
len.
Toen ging 'tam de vraag: Ede of Nun
speet?
Is het gewenscht de vluchtelingen van
hot kamp te Ede naar het oudere vlucht
oord te Nunspeet over te brengen?
Tot op de behandeling der begrooting
too is de afbraak' van het vluchtoord
uitgesteld. De Minister wehschte de -ar
gumenten der verschillende sprekers, die
op behoud van Ede aandringen zouden,
af te wachten. Nadat deze gesproken had
den heeft hij thans zijn besluit gehand
haafd, onder de mededeeling, dat hij geen
overtuigende argumenten had gehoord.
Uitvoerig heeft minister Cort zijn stand
punt toegelicht.
Zonder commentaar te leveren willen
we enkele argumenten weergeven.
De toestand der vluchtelingen Zal in
Nunspeet beter worden dan thans te Ede
is. Nunspeet ligt beter beschermd dan
Ede, dat open en bloot ligt op de heide.
Op één punt zullen de vluchtelingen,
misschien verminderen, jn.1. met do
wasch, daar men te Ede een electrische
wasscherij heeft. In Nunspeet zullen de
vrouwen zelf moeten waeschen, doch ve
len geven hieraan de voorkeur.
vereeniging der vluchtoorden zal er ook
toe medewerken om tot een zuinig beheer
mede te werken. De ambtenaren zien pp
eze wrjze, dat het de Regeering met
de bezuiniging ernst is.
*,'fv ,'cnf tra(i de Minister mjeer in
details. De besparing op verwarming zal
alleen f8000 per nmand bedragen En
wanneer, zooals te verwachten is de
steentolenprijzen nog aanzienlijk zullen
stijgen, zal de bezuiniging nog grooter
worden. Ook op verlichting, waterleiding
en personeel kan aanzienlijk bespaard
worden.
Totaal komt men tot een besparing van
f 16.000 per maand.
Do barakken die te Ede openkomen1,
zullen tegen hoogen prijs van de hand
gedaan worden. De verkoopwaarde £3
f 150.000. Na den oorlog zal dit niet meer
het geval zijn. Na vier of vijf maanden
zullen alle kosten ingehaald zijn. en daar
na wordt per maand f 16.000 winst ge
maakt.
Met 54 tegen 3 stemmen heeft de Twee
de Kamer de Scheepsvordcriugswet aange
nomen. Alleen de heeren Nierstrasz, De
Meester en Bichon van IJsselmonde stem
den tegen. Aangezien zoowel de eerste
als de tweede zijn stem motiveerde en dit
geruimen tijd in beslag nam, had men
aanvankelijk den indruk, alsol' het stem-
menverschil niet zóó aanzienlijk' zon zijn.
Beknopt «verzicht van den toestand
In het Duitsche hoofdkwartier hebben
belangrijke besprekingen plaats gehad.
De rijkskanselier en de staatssecretaris
Zimmerman zijn gisteren van hun reis
te Berlijn teruggekeerd.
Zij hebben den dag vóór den verjaar
dag van den keizer in het groote hoofd
kwartier vertoefd, waar de politieke en
militaire toestand de onderwerpen rijn
geweest van langdurige, uitvoerige en ern
stige besprekingen.
Over het resultaat der besprekingen
kunnen de bijzonderheden thans natuurlijk
niet medegedeeld worden.
Men 'Zegt, dat met betrekking tot de
te nemen maatregelen, zoowel te water
als te land, op alle punten overeenstem
ming is verkregen.
Men ontveinst zich blijkbaar niet, dat
men aan het begin staat van de moei
lijkste periode van den oorlog, die een
beslissing zal brengen.
Voorwaar een droevig vooruitzicht.
Wanneer niet spoedig de vrede geslo
ten wordt, zullen we een worsteling te
aanschouwen krijgen, als we nog niet
beleefd hebben.
Alle teekenen wijzen er op, dat een
dergelijke strijd op leven en dood nabij is.
Tenzij de „Morning Post" goed inge
licht is, wat we intusschen sterk betwij
felen.
Het blad verneemt nit Washington, dat
in gewoonlijk goed ingeli hte kringen een
sterke overtuiging heerscht, dat Duitsch-
land in den loop van de volgende week
met een nieuw vredesaanbod zal
aankomen. In dezelfde kringen is men van
meening, dat de op land begonnen por-
log zich nii naar de zee verplaatst heeft
en dat op zee de "beslissing zal vallen.
Een telegram van den Berlijnschen cor
respondent van de New-York World" be
helst, dat de Duitsche marine verlangt
te toonen wat zij kali en dat in D-uitsch-
land de overtuiging veld wint, dat de
wereldoorlog op zee onverwijld kan en
zal uitgevochten en beslist worden.
Heit eerste gedeelte van deze geruchten
wordt dus reeds in hetzelfde telegram
tegengesproken.
Immers óf het een, óf het ander is
op waarheid gegrond.
Of vrede, óf oorlog ,,to the bitter end".
Op 'toogenblik heerscht op de fronten
een stilte, die doet denken aan een na-
bijen storm
Ergens in Polesië hebben wolven als
vredestichters gewerkt. Duitschers en Rus
sen waren aan het vechten, toen een
ontzaglijke drom uitgehongerde wolven
kwam opzetten. De vechters begrepen da
delijk, dat alleen vrede tusschen hen in
den wolvenoorlog 'zou kunnen overwinnen.
Zij sloten zich aaneen, versloegen de wol
ven en na die overwinning voelden 0e
instinctmatig, dat zij dien dag althans
het geweer niet meer op elkaar konden
richten.
Vrage: Waarom sluiten partijen zich
niet aaneen om hun gemeenscheppelijk©
vijanden dood, honger en ziekte te
weren
Korte Oorlogsberichten.
Berichten uit Montenegro- maken
molding van hongersnood en ellende in
Montenegro, waar de bevolking zich met
gras tracht te voeden en de sterfte zeer
groot is.
De Fransche Kamier heeft na de
debatten in geheime zitting over de in
terpellaties inzake Griekenland, in open
bare zitting met 313 tegen 135 stemmen
een motie van vertrouwen in de regee
ring aangenomen.
De Turksche regeering heeft den
Gregoriaanschen kalender ingevoerd.
Te Dinxperlo is gisteren een Duitsch
deserteur over de grens gekomen. Hij
is slechts 18 jaar.
Men verneemt uit Parijs, dat ge
durende de a.s. voorjaarsgevechten in
het Fransche leger voor het eerst 52
c.M. kanonnen in werking gesteld Worden.
Het Engelsche zeilschip Alexandra,
het Deensche zeilschip Vega, en het Por-
tugeesehe s.s. Foz do Douro zifn gezonken.
In Londen is een dringende oproep
uitgevaardigd, waarin 27000 vrouwen ge
vraagd worden tegen -een loon" van 27
—30 shilling per week.
In een toespraak, door den minister
president Romanone® te Madrid gehouden,
legde hij er opnieuw den nadruk op, dat
Spanje onder alle omstandigheden zijne
neutraliteit in den vollen omvang loy
aal in acht zop nenïen. Het zou wel
mogelijk zijn, dat koning Alfons op een
geschikt tijdstip, dat echter voorloopig
nog piet kon worden Vastgesteld, zich
nuttig zou maken, ten einde den weg
te bereiden voor den vrede.
Eergisteren zijn 14, gisterochtend 5
Duitsche torp'edobooten in W.-richting be
noorden Schiermonnikoog gepasseerd.
De landraad te Kleef waarschuwt
de boeren nu voor het laatst meer voort
te maken met liet dorschen en afleveren
van graan, daar hun traagheid groote
onregelmatigheden in de distributie heeft
Veroorzaakt. Bij de landbouwers, die nu
nog nalatig blijven, zal al het kóren in
beslag genomen en op liun kosten door
de van overheidswege gevormde arbei
ders-colonnes gedorseht worden.
Een landbouwster uit Barwer bij
Bentheim had voor 1800 mark aan spek,
vet en margarine voor een handelaar uit
Herne van Hollandsche smokkelaars op
gekocht. De smokkelhandel dezer vrouw
werd echter ontdekt, voor zij deze wallen
aan den handelaar had afgeleverd.
Deze zaak diende dezer dagen voor
de schepienrechtbahk te Bentheam'. De
koopster en de handelaar werden- ver
oordeeld tot 50 mark boete elk. Aan het
verzoek, om de goederen verbeurd te
verklaren, voldeed het gerecht niet, uit
de overweging, dat door dezen smok
kelhandel niemand werd geschaad, doch
wel' Duitsche ingezetenen weiden be
voordeeld.
Ook de stad Elberfeld heeft oor-
logsgeld laten vervaardigen ter voorzie
ning in het gebrek aan pasmunt, echter
niet van papier, maar van metaal. De
stukken hebben een waarde van 1/2 mark
en dragen het opschrift „Oorlogsgeld
1917" en „Stadt Elberfeld".
Veiligheid Noordzee.
Van deskundige zijde vernem!en wij', dat
de jongste Britsche aankondiging, dat een
deel der Noordzee gevaarlijk zal worden
voor de scheepvaart, het deel der Noord
zee betreft, dat reeds door de Duitsche
admiraliteit als verboden zóne werd aan
gewezen. Belangrijk nadeel zal het voor
(de Nederlandsche scheepvaart niet heb
ben. Alleen zullen de schepen), die tot
nu toe van het nieuw uitgelegde Ter-
schel 1 ingerbank-lic.htechip af om de Noord
stuurden, thans .ietwat westelijker koers
moeten sturen en daardoor dichter bij
de Dogg'ersbank langis moeten gaan, wel
ke bank als gevaarlijk door mijden is ge
signaleerd. Hbl.
De ra nts 0 eneering.
Binnen enkele weken zal worden be
kend gemaakt, welke hoeveelheden van
de regeeringsartikelen voor de gemeen
ten beschikbaar zullen worden gesteld.
De toewijzing zal geschieden berekend
naar het zielental. Echter zullen alleen
die gemeenten op- de ontvangst der re-
geering'sartifcelen kunnen rekenen, waar,
volgens door den Minister goed te keu
ren plan, de hoofdelijke rantsoeneering
is ingevoerd.
De per hoofd beschikbare hoeveelheid
zal voor ieder artikel van week tot week
worden vastgesteld.
Thee vrijgegeven.
Werd dezer dagen gemeld, dat de aan
voer vari thee, weder kan worden her
vat, thans kan worden medegedeeld, dat
dank zij den bemoeiingen der N. O. T.,
een belangrijke hoeveelheid Indische thee
-niet minder dan 12000 kisten is»
vrijgegeven.
Bevroren aardappelen.
Naar aanleiding van mededeelingien en
besprekingen in de per» over het be
vriezen van aardappelen, waarbij er ge
wag van werd gemaakt, dat bevroren
aardappelen geenszins volkomen verle
ren zijn, daar er een speciale wijize be
staat om ze toch voor de voeding ge
schikt te maken, brengt men van des
kundige zijde in herinnering, dat hoewel
het reeds eenige jaren geleden is, te
Berlijn door de overheid werd voorge
schreven hoe te handelen om! bevroren
aardappelen weder voor dc consumptie
geschikt te maken.
Toen is n.l. de raad gegeven, de be
vroren aardappelen gedurende een et
maal in water te plaatsen van een tem
peratuur van ongeveer 65 graden Fahren
heit, en ze gedurende dien tijd te laten
staan in een verwarmde ruimte, zóó dat
ze niet te zeer afkoelen.
Daarnlv werden de aardappelen Weer
voor het gebruik geschikt.
Het Kamerlid Oosterbaan
zal wegens ongesteldheid de eerstvolgen
de vergaderingen der Kame< niet bij
wonen.
Uitvoer varkens.
Er zijn weer consenten uitgeg'even voor
den uitvoer van varkens.
Ve rvoerverbod aardappelen.
De minister van Landbouw heeft be
paald: Het verbod van aflevering en ver
voer van aardappelen wordt, met ingang
van heden, uitgebreid tot aardappelen van
'alle soorten en van alle gronden.
Het bepaalde is niet van tospassing
op de aflvering of het vervoer van
aardappelen binnen de grenzen der ge
meente. waarin zij zich bjj de afkon
diging deizer bescliikking bevinden; op
de aflevering of het vervoer van partgen
aardappelen, gedieikt door een vervoert»
wijs, afgegeven d,©or do Rijkscommissie
van toezicht op de aardappelvereeniging ,J
op de aflevering of het vervoer ,van zand
en veen aardappelen, welke op den. dag
dor afkondiging van 'deze beschikking
reeds in spoorwegwagons of schepen ge
laden waren.
Kolendistributie.
De Rijkskolendistributie deelt het vol
gende mede.
Hoewel op1 het oogenblik in verband
met de felle koude heel veel huisbrand-
stof gebruikt wordt en dus' 3e behoefte
aan huisbrandstof groot is, mag 'dit niet
tengevolge hebben, dat door 'de kolenl-
handelaren voor anthraciet, eierkolen en
kachelkolen hoogere prijzen worden ge
vraagd, dan aangegeven zjjn in de cir
culaire Van den Minister van Landbouw,
Nijverheid en Handel, d.d. '15 Novem
ber 1916, aan de burgemeesters, te we
ten: f2.20 voor Limhurgsche en Duitsche
anthraciet, f2.50 voor Belgische anthra
ciet fl.60 voor eierkolen en fl.75 voor
kachelkolen, alles per H.L. franco thuis.
Op1 deze prijzen kan alleen voor som
mige, ten opzichte van de vracht, on
gunstig gelegen plaatsen, met goedkeuring
van de Rijkskolendistributie een uitzon-
ring worden gtemaakt.
Mochten derhalve toch hoogere prij
zen gevraagd worden, dan wordt het pu
bliek in zijn eigen belang jverzocht zich
te wenden tot den burgemeester der be
trokken gemeente.
Het ligt in het voornemen van1 de Rjjks-
lendistributie om, mochten dergelijke ge
vallen baar bekend worden gemaakt 3en
betreffenden handelaar van het verder
betrekken van kolen uit te sluiten.
Pensioen groot f37 's jaars aan mej.
A. E. Verhage, telefoonkantoorhoudster
te Ovezand.
De liefhebbers van schaatsenrijden
kunnen deze dagen hun hart vodop op
halen aan dezen edelen sport. Zelfs mlen-
sehen op gevorderden leeftgd binden de
schaatsen onder. Als een bijzonderheid
in dezen kan zeker gemeld1 worden, dat
de 78-jarige A. Marijs' te Souburg zijlu
schaatsen nog voor den Bag gehaald heeft,
ten einde zijn vroegere bekwaamheid op
het ijzer te kunnen toonen.
Middelburg. Gisterenavond werd in het
restaurant „de Zon" onder voorzitter
schap van den heer Herman Snijders
de jaarvergadering gehouden van de afd.
Middelburg van het Centraal genootschap
voor Kinderberstellings- en vacantieko-
Loniesl.
Door üeij heer Wi. 3e Graaf werd als
secretaris 'het jaarverslag uitgebracht,
waaraan wij het volgende onlleenen:
Het bestuur had over te weinig geld
te beschikken om veel Zwakke kinderen
ter verpleging te kunnm uitzenden. Jam
mer genoeg, want het aantal kandüdaatjew
belfep niet minder San 501, dia nagenoeg
allen verpleging in ©en Herstellingsoord
van noode hadden, velen zelfs) voor lan
ger dan den gewonen termijn van 4
weken.
Het was het bestuur intusscheii ge
bleken, dat onder de buitengewone tijds
omstandigheden vel© ouders huiverig, wa
ren hun .kinderen ver te laten weggaan.
Dit feit in verband met dón èislch van
langere verpleging voor de Zwakste pa
tiëntjes èn, zooals gezegd, den ongjuu-
stigen stand der kas, deed het bestuur
besluiten enkel in Zonneveld plaatsing
