Maandiu* 29 Januari I9IV
&le Jaargang
No 100
De Groote Oorlog.
Uit da Pers,
Binnenland.
Uit de Proïincia.
Uitgave van
Naarnl. Venn. LUCTOB ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
3» A N S E VORSTSTRAAT 21S.
Bureau te Middelburgs
tiRlVIA F. P. DHUU L. 3UR@S
Drukkers:
^osterbaan Be Colntre - Goos,
Oe kwitantfên voor de abonnementsgelden
over het Ie kwartaal 1917, ingegaan I Januari
j.l., zullen In den loop dezer week per post
worden verzonden. Ook de nota s aan Brie
vengaarders en Boekhandelaren. We vertrou
wen jdat allen door vlugge betaling zullen
snedewerken, om alles geregeld te doen
voortgaan.
DE ADMINISTRATIE.
Geboorten.
De jaarlijkscbe statistieken in nage
noeg alle landen der wereld wjjzien aan
dat er meer meisjes geboren worden dan
jongens.
Dit is eigenaardig.
Maar 'nog eigenaardiger is dat deze ver
houding, althans te '.Wieen^, aeaert de
oorlog wo-dt, gtuiscn omgekeerd- is.
Er. Eysten heeft dit indertijd in een
onzer Nederlandsche tijdschriften aange
toond
Yco, uen oorlog wezen de geboortecij
fers te Weenen een verhouding aan van
27 jongcjns tot 25 meisjes. En thans is
dit 34 jongens tegen 25 meisjes.
Het is inderdaad onir^-'-- «vaar
valscl'o cu volkerenhaat hiet
aantal jongemannen op zoo vreeselijke"
wijze 'doet verminderen, de Goddelijke
Voorzienigheid dat verbroken evenwicht
herstelt dooi* de schepping van meerdere
jongens.
De distributie.
Het dreigt mis 'te loope-n met de dis
tributie.
Dat er iets niet in. orde is, bewijst
het feit, dat de' ''heer La Gro' heenging
en dat een paar dagen na de benoe
ming van den heer Mirrer, ook deze
-bedankte.
De noodige eenheid schijnt niet be
reikbaar te zijn en inzonderheid de voor
zitter van de commissie van bijstand,
■de heer Schim van der Loef schijnt
voor de tostandlcoming van die eenheid
een hinderpaal te zijn.
De „Telegraaf vraagt een levemjsimid-
-delendictator.
Het blad zegt
Hoe' erger het spaak loopt, ho© feller
de critiak op 'minister Posthuma Èal
worden, maar daarmee heeft het Neder
landsche volk geen snee brood en geen
aardappel meer.
Men zou een oplossing kunnen vin
den het is1 al eerder aan jfe hand
gedaan door tijdelijk een departement
van levensmiddelenvoorziening te schep
pen en aan 't hoofd daarvan een dic
tator plaatsen.
Minister Posthuma zou dan de ge
wone zaken yan zijn departement kun
nen blijven beheeren.
Hoe het echter zij1, zooals! het thans
is, mag bet niet langer.
P* de hoef ijzer corr. van het „Han
delsblad' 'doelde op een verandering van
systeem. Hij: schreef:
„Wij
vernemen, dat er onder eten
Tweede Kamerleden van ver
schillende richtingen een vrij sterke
strooming bestaat in de richting van
een totale omwenteling in het systeem
tier Distribntiewet. Bij de eerste ,0e
beste gelegenheid zon dit tot uiting
worden gebracht. De hier bedoelde
leden zijn van oordeel, dat daar't thans
meer en meer gaat om' schaar schtei
en met slechts om duurte1 van levens
middelen, een zioo- zuinig mogelijk ge
bruik een eerste eisch is ^worden.
daaj-qm huns- inziens niet
langer .aan, levensmiddelen tegen ma-
tigen prijis op 's Rijks kosten te ver
strekken ook zelfs aan hen, die door -
den oorlog in betere omstandigheden
zijn gekomen. Zij' willen een ander
stelsel toepassen, een stelsel dat vol
gens hen -in Denemarken wérkt en dat
is toegespitst op een zuinig verbruik.
Volgens dat systeem, zou de distribu
tie van levensmiddelen in 't vervolg
niet meer plaats hebben tegen Vermin
derde prijzen (dank zij den millioenien
jut 's Rijks schatkist,) maar tegen de
inkoopprijzen van dezen tijd- Diegenen
echter, die kunnen aantoonen of al-
tnansj aannemelijk maken, dat hun in-
'omen tijdens- den oorlog niet is ver-
weerderd, kunnen, ter tegemoetkoming
de duurte, een geldelijk© uitlceering
*ggen uit 's. Rijks kas." 8
60 nr^ een bedoeling van meer llan
- der natie.
De Zeeuw
Verschillende persorganen hebben ver-
anderhig van stelsel bepleit.
Het R. Kath. blad het „Huisgezin"
zegt daarentegen,:
„Schaf den bijslag af, laat tegen den
kostenden prijs verko-open ien het eer
ste gevolg zal zijn, dat, terwijl! de wed-
gestelden zich niets zullen behoeven
te ontzeggen, de broeide zoom ook jeter
kleine en oppassende burgerij', dat
vooral de groote gezinnen 'aanstonds
en fel zullen worden getroffen in do
levensmiddelen v oorziening
Tienduizenden 'en tienduizenden go-
zinnen kunnen den kostenden prij!s met
geen ^mogelijkheid betalen.
Al slaat de oud-liberale „Nieuwe
Grt." een gat in de lucht -cIe
brutaliteit om ook ^Z-jl schoeisel, brei-
wol, safe4 _u andere artikelen een biji-
:Iog te vragen, terwijl de distributie-
regeling al zooveel geld kost en, er
zooveel verkwist wordt, toch is het
waar, dat de kleine en mididielmn^g-.
inkom"1-;? do prijsopdrijving van
sommige artikelen niet bestand zijn,
al worden ze ook voor andere arti
kelen geldelijk tegemoet gekomen.
Alles weer tegen den jaijs
V""1-- dj, «en. leus, maar geen op
lossing.
Ook niet al zet 'men de steuncomité'»
weer in actie, want ©an groot aantal'
personen die den bijslag op dia regee-
ringsartdkeien 'dringend behoeven, kun
nen kwalijk-genoopt worden en zullen
er niet v.oor te vinden zijn hun hand
voor een aalmoes op te houden."
De „Maasbode" bepleit rantsoeneering,
zooals nu ook voor het brood zal get-
schieden. Er is, zegt het blad, algemeen®
schaarscht-e-. lWelnu
■In ©en belegerd© stad zou d© bevel
hebber geen ©ogenblik aarzelen om tot
rantsoeneering over ta gaan en al kan
onen niet van ons land zeggen dat het
geblokkeerd wordt, toch zal niemand
tegenspreken, dat de voorraden, de aan
voer en de productie van da voor
naamste levensmiddelen voor ons land
beperkt zijn, al zijn de oorzaken daar
van ander© dan hij een belegering.
Tegenover beperkte voorraden, bet-
perkten aanvoer en beperkte productie
behoort een beperkt gebruik te worden1
gesteld, wil men voorkomen, dat 'te
eenig-er tijd -een deel van het Neder
landsche volk gebrek lijdt.
Ieder rechtgeaard Nederlander zal in
deze dagen gaarne zijn dieted yan den
druk der tijden dragen, wanneer hij
'm|aar overtuigd ist, dat zijn medeburgers,
eveneens- huin rechtmatig deel dragen.
De regeering toont reeds door de
broodrantsoeneering het door ons aan
bevolen middel van gelijke rantsoeneer
ring voor allen te willen toepaslsen,
omdat de aanvoer van broodgraan be
perkt isi. Laat de regeering, wanneer
dit noodig is;, zonder vrees op dien
weg voortgaan, doch dan geheel op
den voet van de broodrantsioemeering
voor zoover dit mogelijk isl.
i De rantsoeneering behoort dus te
-zijn nationaal en de hoeveelheid bepale
men zoo dicht mogelijk bij de gemid-
deld© behoefte. Kan men dit gemid
deld© niet in, 'eens: vaststellen, welnu
men zoeke al tastende zijn weig en
het resultaat zal zijn, dat het solida
riteitsgevoel onder de burgerij wordt
versterkt, dat zonder morren of klagen
en met geduld de last der oorlogsom
standigheden door ieder Nederlander
gedragen wordt.
De nationale eehbeöd zal in kracht
winnen, >vant niets; brengt de menscben
dichter bijl elkander dan gemeenschap
pelijk gedragen leed.
Ons volkskarakter z!al door het ge
meenschappelijk lijden worden gestaalkï-
en veredeld, terwijl 'daarentegen groot
gevaar z;al ontstaan voor verslapping
v,an het volkskarakter, indien de re
geering den wenk Zou volgen van den
schrijver d. M. in de Ecooomiisch-Sta-
tistische Berichten en 60 a 70 pCt. van
pons! volk izou bedeelen door het uit-
keeren van een. toeslag. God alleen
het bekend, hoe lan,g deze benarde
tijden 'nog zullen duren. Hij alleen pok
weet, pf wij misschien niet nog maar
pas aan het begin staan van de don
kere dagen voor Nederland, maar ho©
het ook zij', indien de regeering zorgt,
dat wij in nood. en lijden als1 broeders
van ©en s'tain gelijkelijk bet juk van
die ellende dragen, dan kan zij er van
verzekerd zijn, dat allen Zullen miede-
wierken om de maatregelen te- 'doen
slagen die zij treft tot leniging van
den nood.
Beknopt overzicht van dsn toestand.
Toenemende levendigheid op het iWest-
front.
Tot hog toe wordt met afwisselend suc
ces gestreden.
Doch met spanning mag men tegemoet
zien, of de -opmerkelijk grootere activi
teit, die de puitschers in den l'aatsteni
tijd ten Westen van de Maas ontwikkelden,
het voorspel is van een nieuwen Verduin-
strijd. Waarbij dan in het midden gela
ten moet worden, of men nieuwe offen
sieve plannen hebben zou, dan wel of
men ondernemingen, door de Franscben
ten Oosten van Je Mr.?s voorbereid, in
de war sturen wil.
De tegenaanvallen der geallieerden aan
Aa schijnen geen succes te hebben.
Oostelijk van de Aa konden ook nieuwe
versterkingen van de Russen het door do
cemtraien veroveru terrein niet neraveren.
Op het Italiaansche front valt ook al
artillerie-bedrijvigheid w?rr to nemen.
Vooral hij u-orizia is die bedrijvigheid
leVOUdin»- 0" go „'OiuluijK.
In Mesopotamiëhebben de Engelschen
op den rechterover van den Tigris nieu
we vorderingen gemaakt, die' gedeeltelijk
echter weer verloren gingen. Op den lin
keroever wonnen zij weer eenig terrein
in de richting van Kut-el-Amara. Maar
die plaats hebben zij nog steeds- niet voor
de tweede maal kunnen bereiken.
De elkaar met verbluffende snelheid
opvolgende ministerieele crisis in Rus
land hebben in de laatste weken ern
stige bezorgdheid in de landen -der Ge
allieerden, voornamelijk in Engéland en
Frankrijk, gewekt.
Er is een niet te miskennen reactie
in het Russische staatsbestuur, zóó zelfs,
dat de herhaalde verklaringen van den
Tsaar, dat Rusland den oorlog tot de
overwinning zal voortzetten, de bondge-
no-ofen nog niet kunnen kalmoe ren.
Vergeel, niet, dat de reactionaire partij
voorstander is van eep afzonderlijken
vrede.
Korte Oorlogsberichten.
De beambten van de Commandan-
tuur te- Brusisel zijn allen voor den mi
litairen keuringsraad verschenen en goed
gekeurd voor den dienst. Zij moeten naar
Frankrijk vertrekken.
In den Zweedsehiein Rijksdag is hef
tige kritiek uitgeoefend op het beleid van
de regeering inzake de levensmiddelen-
voorziening. positie van den Minister
van Financiën "is ^geschokt.
- De Engelsbhe munitieminister heeft
voor opleiding van meisjes en. vrouwen
tusschen 20 en 35 jaar tot technische ar
beidsters smeden, draai sters en construc
teurs cursussen van 8 tot 9 weken ing-e
richt. Tijdens den cursus wordt het on
derhoud der leerlingen betaald; £oodra
zij afgericht zijn, ontvangen zlij een week
loon van '2 pd.
De D-uitsche Keizer is Zaterdag 58
jaar geworden.
Binnenkort zal het menu in allo
restaurants 'in Fiankrijk" slechts twee
schotels mogen bevatten, behalve hors-
d' oeuvre en dessert. In Engeland en
Italië is reeds een soortgelijke maatregel
genomen.
De Fransche bark Brenn, uit Nan
tes; is volgens rapport van het te IJmui-
den binnengekomen stoomschip Hang
Maersk, nabij Kaap Finasterre door een
Diuitsche duikboot tot zinken gebracht.
Vier Fransche opvarenden, die aan boord
der duikboot waren, zijn door het Deen-
sche stoomschip overgenomen en in En
geland geland. Men is,in het onzeker^
of de andere 26 opvarenden nog gered
zijn. t L j i (f
Volgens ©en telegram uit El Paso
zijn de Amerikaansche troepen, die in
Mexico waren binnengerukt, den terug
keer naar de gren-s begonnen.
Luitenant-generaal Ruquoy, die sle
dert Juni 1915 van kolonel bevorderd
werd tot divisie-aanvoerder, is door ko
ning Albert benoemd tot opvolger van
luitenant-generaal Wdelemans, hoofd van
den Belgischen generalen legerstaf, pn-
langs achter het front overleden.
Uit Berlijn wprdt gemeld dat daar
bij een proefvlucht op Woensdagochtend
de vlieger-luitenant Bernius is veronge
lukt. Hij .was' kort voor den Oorlog in
dienst getreden en spoedig tot. officier
bevorderd; verder was .hij in het'bezit
van bet IJzeren Kruis. Hij had den -leef
tijd van 28 jaar bereikt.
-Catalani, de secretaris van het Ita
liaansche gezantschap te Kopenhagen is
een omislag' met zeer belangrijke papieren
kwijtgeraakt, en looft een belooning voor
de terugbezorging uit.
Het Noorsch© s.s. Myrdal, het Deen-
sche s.s. 0. B. Suhr, het Engelsch© s.s.
Tabasco en het Noorsche s.s. Sunniva
zijn gezonken.
De tennisvelden van Lloyd George
op zijn buitenplaats in Noord-Wales zul
len worden veranderd "jn een groenten-
tuin.
De D.uitsche rijkskanselier ©n die
minister van buitenlandsche zaken zijn
Vrijdag naar het Groote Hoofdkwartier
vertrokken.
Een honderdtal Engelsch© zeelieden,
zijn Dinsdag door den paus in audiëntie
ontvangen. Het doel van dit merkwaar
dige bezoek wordt niet gemeld.
Het rijden in den nieuwen oorlogs!-
°"©n, den „tank", lijkt ook al geen on-
verdeela genoegen. Om zich tie beveili
gen tegen builen, m: "ten de inzittenden
van onder tot boven géwaxte-rd zijn, en
een nuxger, ui© coa mnrnt m-0-
demakèn, beschrijft Jlen ars een reis ia
cc.i zeer klein schip op een.' zeer g.ouie
ze©.
,r.J, Jie met zul'k oen voertuig
over en door loopgraven had geraden,
moest een weeklang in het hospitaal
en werd daarna naar Engeland geizicpden
om op te knappen. Het „mal de: tank"
is erger dan zeeziekte'. Misschien wordt
de reiziger op den duur landvast.
De overvloed van goud iu de Ver-
eenigde Staten is van dien aard, dat do
schatkist niet oneer weet waar de voor
raden onder te brengen, 3200 millioen
dollar aan goud liggen in de kluizen 'van
het departement 'van de schatkist, waar
eigenlijk slechts voor 100 millioen dollar
plaats is.
De „Times" verhaalt van eenigo
werklieden, die terecht hebben gestaan
wegens medenemen van lucifers in een
munitiefabriek, waarin 4D00 werklieden
arbeidden. Een van hien werd veroordeeld
tot een maand gevangenisstraf met dwang
arbeid, de andere werd beboet met 5
pd. ,st.
Een onderwijzeres! te ReiuiJs, mme.
Fouriaux, die sedert h-et begin van- 'den
oorlog de gewonden verzórgd© en sedert
30 maanden haar klasse les geeft in do
catacomben der gebombardeerde' stad,
heeft het Legioen van Eer gekregen.
Volgens de „Secolo" eischen de
Atheeusche bladen op krass© wijze do
ontheffing van de nu reedsl50 dagen
lang durende blokkade. Oncler de bevol
king heerscht een toenemende onrust en
opwinding, daar de noodzakelijkste levens-
(middelen ontbreken. Er i.si alleen nog
brainbrood te krijgen. Transporten van
het door de regeering gekochte graan
kunnen- niet uit Thessalië worden aange
voerd, omdat alle vervoermiddelen door
de militairen zijn in beslag genomen.
Parijsche bladen vernemen ,uit Neiw-
York, dat opnieuw ontploffingen in New
Yersey hebben plaats gehad, n.l. op 14
Januari iu een fabriek in Kingsland waar
500.000 granaten ontploften. De schade
moet 42 millioen gulden bedragen. In
den volgenden nacht had een .ontploffing
plaats te Haskell, waar 200 'ton spring
stoffen jn de lucht vlogen. Verschillende
gebouwen weiden verwoest. De eerste
ramJp kostte geen slachtoffers en bij' de
tweede werden 2 arbeiders gewond.
Uit Londen: Bij het aanbreken van
den dag drongen wij de Vijandelijke loop
graven ten Noord-Oosten van Neuville St.
Vaast binnen, "brachten, den vijand aan
zienlijke verliezen toe-, bombardeerden tslijin
schuilplaatsen en maakten gevangenen,
In een chemische fabriek te Massy
bij Parijs beeft een ontp'Mfing plaats
gehad. Er zijn een dood© en 14 ge
wonden.
Na sterk vuur slaagden Engelsch©
afdeelingen er in, kjch in een klein ge
deelte onzier yonr-ste linie ten Zuid-wes,-
ten van L© (Transïoy (ten Noorden 'der
Gomme) te nestelen.
De Engel'sche hulpkruiser „Lauren-
tic"- (925 'ton) is in den avond van iden
25en ter hoogte van de 'Iers'che kust,
door een Dnitschen onderzeeër tot zinben
gebracht, pi op een mijn geloopen. 12
[Officieren en 189man zijn gered.
De Noorsche stoomboot „Dicax" zou
tot zinken gebracht zijn.
De Noorsche stoomboot „Myrdal"
is getorp-edeerd. De bemanning is geland.
Een D.uitsche Onderzeeboot bracht
op 9 Januari in het. Oostelijk gedeelte
der Middellandsche Zie© een gewapend,
geheel beladen vijandelijk koopvaardij-
stoomschip van ca. 5000 ton tot zinken.
Dezelfde onderzeeboot bracht op 25
Januari ongeveer 250 zeemijlen len Oos
ten van Malta een gewapend vijandelijk
troepentransportschip, dat door een Fran
sche torpedoboot geleid werd, door een
VERSCHIJNT EL.KEK WERKDAft,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. postf ljti
Losse mw r -'is„0:06
>>rljs der Advertentlën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 cfc
8-maal plaatsing wordt 2-maal berekend,
Bij abonnement voordeelige voorwaarden,
Familieberichten van 110 regels ƒ1.-—»
iedere regel meer 10 ct.
torpedosehot tot zinken. Het geheel met
troepen bezette stoomschip zonk na tien
minuten. i i l j
Examen post- en telegraaf-
die nst.
In Maart a.s. zal te 's Gravenhage een
examen worden gehouden voor die be
trekking van telegrafist of kantoorbedien
de, bestemd voor den dienst der posterijen
en telegrafie te 's Gravenhage en Rotter
dam, en eventueel te Amsterdam.
Aanmelding behoort schriftelijk te ge
schieden bij het-Hoofdbestuur der Ploa-
terijen en Telegrafie te 's Gravenhage vóór
25 Februari 1917. Inlichtingen zijn te ver
krijgen bij den directeur van het postkan
toor en bij den directeur van het telegraaf
kantoor te 'Goes.
A r ti v es - h u i v i r 3 z p U a 11.
Reuter grint uit Bate"ia. (Officie©!.)
Een enorm© aaidvrschuirtes, ry
eiland Bali veroorzaakte em. caten,
waarin het geheele dorp wegzakte ui©,
uitzondering van 14 huizen, terwijl zij
een 300 xnenschen doodde.
Het aantal gewonden wordt tot nu toe
op ongeveer 600 geschat
De boot van den Provincialen sloom-
boc'tdienst op de OosterscheMe, lijn Mid
delburg-Zierikzee, heeft tengevolge van
het drijfijis ^en schroefblad in het ijls ver
loren. Thans zal met een boot de dienst
ZierikzeeCatsche veer worden onder
houden, om' dear reizigers uit Zierikzee
gelegenheid te geven te Goes! den .trein
té normen. Ook hij verderen ijsgang zal
dit deel- van |den dienst, zoolang moge
lijk worden gehandhaafd.
Die commandant der stelling van de
monden der Maas en der Schelde heeft
het verblijf 111 zijn gezagsgebied ontzegd
aan: Jozias Hamelink, geboren 6 Juni
1896 te Zaamslag, wonende te Sluiskil
gebaren te Retrancbement, den 19 Januari
(gemeente Terneuzien) en Jacob Cambier,
1897, wanende aldaar, van beroep werk
man, sedert 5 Januari j.l. in militairen
dienst, beiden wegens het betrokken jiiijn
bij den smokkelhandel.
Middelburg. De politie heeft een man
aangehouden verdacht van landlooperij en
heeft hem voor den officier van justitie
geleid.
De heer G. Bekke, alhier agent van
politie derde klasse, is benoemd met in
gang van 15 Februari tof agent van po
litie tweede klasse te Enschedé.
Door een inspecteur van politie is
gisteren in de Molstraat aangetroffen een
blijkbaar verdwaald waterhoentje. Het
fladderend© diertje -werd door den inspec
teur gevangen en naar het bureau mede
genomen, vanwaar eem agent het naar
zijn element terugbracht.
Thans heeft zjch ook' de firma Al
to,rf ter, die Vrijdag nog niet wilde toestem
men in de invoering der in het collec
tief arbeidscontract genoemde loonrege
ling, de eischen der gezellen ingewilligd
en is op de drukkerij dier firma heden
(Maandag) het werk hervat en de staking
dus geheel geëindigd.
Het door de Middelburgsche IJsver-
eeniging Zaterdagmiddag georganiseerde
'kinderfeest is tot het eind toe in alle
opzichten uitstekend geslaagd. Het werd
begunstigd door goed winterweer, en dank
zij de goede- regeling, liep alles vlug van
stapel.
Van ieder der vier groepen, meisjes
van 79 en van 1012 en jongens van
79 en van 1012 jaar, werden van
iederen leeftijd de eerst aangekomenen
aangewezen om te vier uur te kampen'
pm .'hef bezit van de eerste prijken, zilve
ren horloges.
Hef waren de jongens Gerard Eiff, 7
jaar, Adriaan Rath, 8 jaar, en .Willem
ïeui Bouwense, 9 jaar; Gerard van Wies-
ten, 10 jaar, Abraham Bos, 11 jaar, en
Joos Schipper, 12 jaar. De meisjes Lena
Garmejaoï, '7 jaar, Marie de Muncfc, 8
jaar, en Leentje de Vos, 9 jaar; Maatje
Cijsouw, 10 jaar, Jannetje Visser, 11 jaar,
pn Mina Eiff, 12 jaar.
De horloges werden gewonnen door
Willem Bouwense', Joos Schipper, Marie
de Munck en Jannetje Visser.
De overige kinderen kregen ook allen
een prijsje of meerdere prijzen, die di
rect wei-den uitgekeerd als-"de kinderen
nadat zij gereden hadden, een kop choco
lade en een ijskoek in den Theetuin k\va-
men gebruiken.
Alleen zij, die gekampt hadden en d-a
horloges hadden verdiend, werden na a£-
