Dinsdag 13 Januari 1911
31e Jaargang
Soft
De Groote Oorlog»
Binnenland.
Uit de Provincie.
.V
Uitgavs van
Naam!. Venn. LUCTOR ET EME»
gevestigd te Goee.
Hoofdbureau te Goes;
UN3E VORSTSTRAAT Is9.
Bureau te Middelburg®
pRMA P® ÖHU3J L. SUiis
Drukkers:
össterfoaan Le Coïntre - GoeSa
Districten en Kieskringen.
in enkele kleine stukjes wenschen wij
eeniee inlichtingen te geven in betrek
king tot de voorloöpig aangenomen grond
wetswijziging, rakende het kiesrechtstel-
S'GI
Wij 'herinneren dat in de nieuwe Grond
wet is' vastgesteld geworden de mogelijk
heid van vrouwenkiesrecht, voorts alge
meen stemrecht voor mannen, stemplicht
en evenredige vertegenwoordiging.
Eerst zullen wij eenige mededeelingeln
doen in verband met de evenredige ver
tegenwoordiging.
ixoor de evenredige vertegenwoordiging
zal worden bereikt dat geen of althans
zeer weinig uitgebrachte stemmen in het
vervolg zullen verleren gaan.
In districten waar slechts een kleine
minderheid was, die altijd te vergeefs
ter stembustoog, of er van daan bleef,
omdat het toch niets gaf, zuilen voortaan
alle kiezers uit die minderheid hun stem
op hun partij-candidaat ol' candidaten kun
nen uitbrengen, met de zekerheid dat deze
stemmen niet mleer zullen verloren z'ijln,
'maar effect zullen sorteer en.
De Roomischen op Tholen; de anti
revolutionairen in Zeeuwsch-Vlaanderen,
Oost, de (jhristelijk-historischen op- Wal
cheren en Schouwen; de'liberalen in N.
Brabant en de socialisten in Limburg,
zelfs de verspreide Christen-socialisten, in
den lande weten van nu af dat mede idoor
hun stem er kans is dat hun .part-ij-oan,-
didaat of candidaten in Kamer, Staten
of Raden zullen gekozen worden.
Men onthoude hierbij1 echter dat de
districten vervallen zijn.
Daar is geen district Middelburg of Vlis-
singein; geen district Goes of Tholen;
geen district Oostburg of Sluis, geen
district Hontenjisse 0f Hulst meer.
liet heele land is nu geworden één
kiesdistrict.
Een kiesdistrict dat nu verdeeld wordt
in achttien kieskringen voor de Tweede
Kamler.
Hier van daan komt het dat nu bijvoor
beeld een kiezfer te Eysden in Limburg
met zijn stem invloed kan uitoefenen op
d>e keuze van een candidaat bijvoorbeeld
te Zoutkamp in Groningen; een kiezer
te Sluis saam kan gaan met een. kiezer
•Uit Den Helder om de overwinning van
denzelfden candidaat of candidaten te ver-
izekeren.
De 18 kieskringen voor de Tweede Ka
mfer 'zijn de volgende:
N.-Brabant I en II, hoofflstembureaux
's Bosch en Tilburg.
Gelderland I en II, hoofdsfcembureaux
Arnhem en Nijmegen.
Rotterdam' (met uitzondering van Hoek
van Holland, dat bij Delft behoort.)
Den Haag.
Zuid-Hollands Noordelijk deel, hoofd
stembureau Leiden.
Zuid-Holland Zuidelijk deel, hoofd&tem-
bureau Dordrecht.
Amsterdam.
Noord-Hollands Noordelijk deel, hoofd-
etembureriu Den Helder.
Noord-Hollands Zuidelijk deel, hoofd-
.stembureau Haarlem.
Zeeland. i
Utrecht.
Friesland.
Overijstel.
Groningen. i
Drenthe.
Limburg.
De hoofdsteden vaa laatst genoemde
zeven provinciën zijn hoofdsteimbuxeaux.
Dat zijn derhalve Middelburg, Utrecht,
-Maa.sSt.n' Gr0Qi^. ^en en
Teleurgestelde Vredesverwachting.
Db Uitgestelde hoop krenkt het hart.
Van de duizenden die de waarheid
dezer spreuk de laatste weken ervaren
hebben, en nog steeds pijnigend ervaren
is Anpnymus in het 'Geïllus treerdj
Volksblad de talk
'De vredesvoorslag 'der Ceatralen
Vond bij de Entente geen gehoor;
Zij vecht en moordt maar liever door
En wil eerst dan. den vreê bepalen'
Als zij, den vijand op de kniên
En smeefcend om gena zal zien.
Nog meerder bloed moet er dus stroomen,
Nog meer verwoesting aangericht
Nog meer ellende m'oet gesticht,
Intdat _wrj tot vertwjjf'ring komen.
Tenzij de Heer, Die 't onrecht wreekt,
>,Tot hiertoe ©n niet verder!"
spreekt.
De Westerdijk.
TOnn|elan^ gaf weer een treurig staaltje
..bescteS? de staten
"Nieuwe Rotterdamse he Courant"
VERSGKwfiT ELKSPi WERXDA&,
Abonnementsprijs
P®ï 8 maandan fe. p. post
Lcsse bi" C' sa«
flSL
„o;os
««rijs der Advertenti'Sn
1—5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ei.
S-maal plaatsing wordt 2-maal berekend
Bij-abonnement voordeelige voorwaarden,
Familieberichten van 110 regels v
iedere regel meer 10 ct.
S
uit hare verontwaardiging in dit scherpe
•stukje dat geenerlei aanvulling behoeft:
„De „Westerdijk" kan de reis naar Ne
derland niet voortzetten door gebrek aan
steenkool. Maar het schip kan in de En-
gelsche haven, waar het is binnengeloo-
pen; geen steenkool verkrijgen, tenzij de
eigenares van het schip 30 pCt. van haar
laadruimte, aan de Engelsche regeering
afstaat, of zich verbindt, elk van hare
schepen een reis voor Engelsche reke
ning te laten doen. Maar de schepen van
de .reederij, waar de „Westerdijk" toe be
hoort, zijn door de Nederlandsche regee
ring gerequireerd, zoodat aan dezte' Engel
sche voorwaarden reeds om die reden
alleen 'niet kan worden voldaan. Mitsdien
wordt nu de „Westerdijk" reeds 34 dagen
lang opgehouden, en ligt het graan, waar
mee bet schip geladen is, in de ruimen
te rotten.
Juridisch is tegen de Engelsche eischen
natuurlijk weinig te zeggen. Engeland heeft
geene enkele verplichting tot kolenlevering,
en kan dus aan de levering de voorwaar
den verbinden, die het wenscht enze
delijk acht.
Wat de reederij/ en de Nederlandsche
regeering ten behoeve van haar graan
en de scheepsruimte, die wij zeiven zoo
bitter noodig hebben, vragen, komt dus
neer op een vriendendienst, eene kleine
tegemoetkoming, 'zooals men. ze onder goe
de naburen pleegt te betrachten. Meer
niet. En nu rekent de Engelsche regee
ring uit, hoe zij uit den nood van liet
schip te eigen behoeve een slaatje kan
slaan. Als de reederij van de ongelegen
heid, waarin het schip verkeert, voor En
geland een flink voordeel wil maken, o
ja, dan is Engeland bereid onze kleine
natie in dezen ter wille te zijn „te
beschermen", noemen ze dat in officieele
stukken 'maar een beroep op vriend
schap ten goede nabuurschap zonder meer,
daarvoor blijft dit groote land doof. Ais
het om een vriendendienst zonder flinke
contraprestatie tegelijkertijd is te doen
laat dan dat Hollandsche graan maar rot
ten, en dat Hollandsche schip maar wer
keloos blijvenDat laat de kampioen voor
do kleinen volmaakt koud.
Kort geleden heeft het Engelsche pers
agentschap ons geseind, hoe verrukt de
wereld wel .was over de belangeloosheid,
door' Engeland ten toon gespreid bij de
vaststelling van de vredesvoorwaarden der
Entente. Men zal in Engeland wel willen
gelooven, dat tegenover feiten, als dat van
de „Westerdijk", niet overal steeds in
de belangeloosheid van Engeland evenzeer
vertrouwd wordt Doch het Engelsche pers
agentschap zal wel niet verder seinen,
hoe soms ook de nood der kleinen door
Engeland ten eigen voordeel wordt mis
bruikt."
Tot zóóver de „N. Rott. Crt."
Inderdaad met het volkenrecht is En-
gelands houding jegens de „Westerdijk"
niet in strijd; doch wel mfet de pischen
van goede nabuurschap.
Een goede nabuurschap, die juist 'je
gens Nederland, als zijnde dit een kleine
Staat, door Engeland met bijzonderé voor
liefde behoorde betracht te worden.
Beknopt overzicht van dasi toestand
De strijd op de slagvelden bepaalt zich
meest nog tot verkenningstochten, kleine
uitvallen uit de loopgraven,, die gewoon
lijk 'eindigen met terugkeer naar de eigen
loopgraven, en artilleriebedrijvigheid.
Voor zoover het weder het toelaat is
er dus een merkwaardige bewegelijkheid
te constateeren, zoowel in het Oosten
als in het Zuiden en het Westen.
Ook op het Wiesterfront.
We herinneren aan het Duitsche com
muniqué van Zaterdagmiddag, dat mel
ding maakte van welgeslaagde verken
ningstochten -door Wurtembergsche troe
pen tusschen de Doller en het Rheirt
Rhönekanaal ondernomen.
En ©en Fransch legerbericht sprak van
afgeslagen vijandelijke verkemiingspa-
trouilles ten Z.-W. van Attkirch.
Nu hebben ongetwijfeld deze teekenen
van toenemende levendigheid hun bijzon
dere beteekenis in het raam der omstan
digheden, waarin 'Zij gebeuren. Men hoede
Zich echter voor 'een voorstelling, alsof
men in deze patrouille-schermutselingen
zoo ongeveer den onmiddellijken inziet van
het nieuwe krijgsbedrijf te zien beeft.
Vergeet niet, dait de weersgesteldheid
ook een woordje meespreekt.
Dat er groote dingen staan te gebeu
ren, staat wel vast.
Men moet maar nagaan, hoe b.v. in de
centrale landen de ministers heen en weer
reizen, om met de respectieve staats
hoofden te spreken.
Nu lezen w© weer, dat de parlemjents-
presidenten van den vierbond vanavond
naar het groot-hoofdkwartier gaan, om
met Keizer Wilhelm te spreken.
Ze zullen ook gelegenheid hebben voor
een onderbond met Von Hindenburg en
Ludendorff.
Dat -er nieuwe krijgsplannen gesmeed
worden mag men dus gerust aannemen.
Vandaar, dat de betrekkelijke stilte op
de fronten ©enige spanning meebreng|t.
Zullen kanonnen en mitrailleurs en
zwaarden weer krachtiger taal gaan spre
ken?
Of heeft president [Wilson andermaal
een boodschap, die de aandacht van den
strijd te velde afleidt?
Marshall, de vice-president der Ver-
eenigde Staten, zoo lezen wij, zond aan
den Senaat een schrijven van Wilson,
waarin hij zegt, dat de president pen
belangrijke mededeeling bad te doen be
treffende de buitenlandsche betrekkingen,
die hij het als zijn plicht beschouwde
aan den Senaat voor te leggen, Wat de
president gaarne in persoon zou willen
doen. De Senaat besloot Wflson om "één
uur te hooren
De inhoud van het adres van presi
dent Wilson heeft volgens Tumulty, Wil
son's secretaris, betrekking op de hou
ding der Vereenigde Staten jegens het
blijvend behoud van den vrede. Naar ver
nomen wordt, is het adres reeds in han
den van alle buitenlandsche regeeringen.
Wie beginnen wel eenigszins sceptisch
t-e staan tegenover wat Wilson uitvoert.
Maar toch bestaat er nog een sprankje
hoop, dat bij partijen nader tot elkander
zal weten te brengen. Daarom wachten
we met spanning af, wat hij nu zal zeg
gen met betrekking tot „het blijvend be
houd van den vrede".
Korte Oorlogsberichten.
In Duitschland circuleeren valsche
biljetten van 1 en 2 mark, die goed zijn
nagemaakt. Voor het aanbrengen van de
vervaardigers zijn premiën van duizend
mark uitgeloofd.
Tijdens den oorlog zijn in Duitsch
land reeds 15000 ijzeren kruisen eerste
en een half millioen ijzeren kruisen twee
de klasse verleend.
Engelsche vliegtuigen lieten Zater
dag 6 bommen van 100 pond vallen in
en rond de Turksche munitiefabriek, ge
legen in de citadel van Bagdad.
Een Russische onderzeeër bracht
een s.s. en 9 schoeners in den [Bospo
rus te zinken.
In de laatste dagen van Januari
en begin Februari zal de huldiging van
keizer Karei door de Oostenrijksche kroon
landen plaats hebben.
De Fransche Kamer heeft besloten
te verzoeken om de richting 1889 van
het front terug te roepen en deze man
schappen in den landbouw of in munitie
fabrieken te werk te stellen.
Er zijn' op het o ogenblik vijfduizend
Chineezen werkzaam in de Fransche nij
verheid, en er zullen binnenkort noig twin
tigduizend bijkomen. Als onzijdig land wil
de China geen diplomatieke overeenkomst
voor de levering van arbeiders aangaan,
maar de Regeering zorgt, dat in de con
tracten, die de- Fransche arbeidscommis-
saris te Peking met Chineezen sluit, hun
belangen worden behartigd en hun geen
ooriogsdiensten worden opgedragen. |Zij
mogen alleen werken in openbare of par
ticuliere landbouw of nijverheid.
Tot voorzitter van den gemeenteraad
te Warschau is dr. Adolf Surigowski, een
bekend advocaat, gekozen. Een jaar voor
bet uitbreken van den oorlog werd hij
van de lijst der Warschausche advocaten
geschrapt, daar hij' als getuige zijn ver
klaringen niet in de Russische taal wilde
afleggen. Hij is doctor juris honoris cau
sa aan 'de Lembergsche universiteit, schrij
ver van vele juridische en staathuishoud
kundige geschriften en heeft naam ge
maakt als voorstander van stedelijk zelf
bestuur in Polen.
In Warschau is prins Adam Cziar-
toryski, een kleinzoon in rechte lijn van
prins Adam 'Czartoryski, den voorzitter
der Nationale regeering van Polen in het
jaar 1830/31, (van moederszijde een klein
zoon van den Franschen koning [Louis
Philippe en ©en neef van koning Ferdi
nand van Bulgarije) aangekomen. Vermoe
delijk houdt zijn bezoek verband met een
benoeming op een hoogen post.
De „Frankfurter Ztg." deelt mede,
dat Badewitz, bet hoofd der prijsbeman-
ning, welke het buitgemaakte Britsche s.s.
„Yarrowdale" in een Duitsche haven
bracht, ©en matroos eerste klasse is,
die wegens zijn verdiensten tot luitenant
ter zee bevorderd werd.
Hief aantal in Roemenië door Re
centralen gemaakte gevangenen nadert
thans het tweede honderdduizend. Van
alle kanten duiken nu soldaten op, die
zich in dorpen en bosschen verstopt en
hun uniform afgelegd hadden. De rest
van het Roemeensche leger wordt in Mol
davië en Bessarabië opnieuw georgani
seerd. Er zijn bijzonder zware verliezen
geleden dopir artillerievuur. Het groote
aantal dooden in verhouding tot het aan
tal gekwetsten is treffend. Op "het slag
veld van Campolung zijn op1 een vierkante
kilometer, alleen 6000 Roemeensche ge
sneuvelden geteld.
Hofnieuws.
Prins Juliana heeft gistermorgen 'een
uurtje schaatsen gereden op de baan van
de Haagsche IJsclub.
D'e Koningin heeft gistermiddag een
uur samen met haar dochtertje op de
bovengenoemde baan gereden.
S chap1 envleesch.
•Die opperbevelhebber van land- en zee
macht heeft de navolgende, prder aan
de korpsen verstrekt
Aangezien in de maanden Maart, April'
en Mei nagenoeg geen schapen zullen
te Verkrijgen zijn van de soort, welke
Voor de voeding van het leger in .aan
merking kunnen komen, wordt door mij,
met wijziging van mijn aanschrijving van
3 November 1916 bepaald, dat in het
tijdvak van 1 (Maakt to t 1 Juni 1917 slechts
dan sohapenvleesch behoeft te worden
verstrekt, indien dit verkregen zal kun
nen worden in de hoedanigheid, welke
voor het leger gewenscht wordt geacht.
Bevordering van den verbouw
Van voedingsgewassen.
De minister van landbouw brengt ter
algemeen© kennis, dat het voornemen be
staat aan de maatregelen, genomen in
gevolge artikel 7 der distributiewet 1916,
met betrekking tot de beperking van' den
verbouw van gewassen die voor de volks
voeding geen of weinig waarde hebblen,
verdere uitbreiding te geven.
Bepaalden deze maatregelen zich tok nu
toe tot de gewassten: vlas, suikerbieten,
geel en bruin mosterdzaad, karweizaad,
kanariezaad, blauw maanzaad, spinazie
en zaai-uien, thans zijn maatregelen in
voorbereiding om 'ook Men verbouw van
cichorei, peen koolrapen, knollen, kool,
spinazie, snjjboonen, spersiehoonen, ra
dijszaad, Wesjterwoldsch Roygraszaad,
sluitikool- en bloemkoolzaad, koolraap-
en knollenzaad te bep'erken.
Den land- en tuinbouwers wordt ..in
overweging gegteven bij het opmaken van
hun bouwplan voor. 1917 hiermede ernstig
rekening te houden.
Tevens kan worden opgemerkt, dat ril
gevallen, waar het niet doenlijk is met
behulp1 van de distributiewet den ver
bouw van speciale gewassen te beper
ken, waarvan de verbouw voor de volks
voeding van geen belang is of waarvan
belangrijk meer geleefd wordt dan .er
in het land zelf noodig is, de uitvoer
zoodanig geregeld zal worden, dat de
teelt van deze z.g. exportgewassten niet
winstgevender zij dan die van de voe
dingsgewassen
Middelburg. Als hedennacht de strenge
vorst aanhoudt, zal morgen het ijs in
de vesten worden gekeurd en indien het
goed wordt gekeurd, zal de ijsvereeniging
hare zorgen gaan weiden aan het deel
tusschen Noord- en Koepoort; en haar
baan aan de Nadorst, die voor het steeds
klimmend aantal leden te klein wordt, ver
laten.
Hedenmorgen was het verkeer in de
Segeerstraat eenigen tijd gestremd, door
dat een paard van een vuilniskar gevallen
was. Het kostte heel wat moeite het oude
dier, d.at gelukkig niet verwond was, we.-.
der op de pooten te brengen.
Gaarne voldoen wij' aan een verzoek
om namens de leden van de afdeering
Middelburg van 'den Nederlandschen Bond
van schilderspatroons er bij' hun klanten
op aan te dringen thans reeds zonne
blinden, tuinstoelen, tuintafels enz. te la
ten schilderen en d*ar niet mede te wach
ten tot het voorjaar, daar dit werk nu
even goed kan geschieden en men daar
mede de werkeloosheid bestrijdt, de opeen-
hooping van werk in bet voorjaar voor
komt en betere afwerking kan worden ver
zekerd.
Goes. Ook in onze gemeente worden
de schaatsen opgezocht en wat meer
zegt aangebonden. De jeugd vermaakte
zich reeds op slootjes en plasjes eu|
ouderen zoeken grootex terrein voor bun
sport-operaties. Jammer, dat de vesten
qp vele plaatsen, vooral op d© bochten,
hooi lang door dein wind rijn opengehou-
houden. Anders .zouden ze te spoediger
een lange, betrouwbare baan bieden. Doch
alle teekenen wijzen er op, dat de vorst
nog wat aanhoudt, zoodat de liefhebbers
nog wel gelegenheid zullen krijgen voor
een „beentje over",
Sr aks klaagt dan het ijs weer:
Daer wordt mij soo veel toebetrouwt
Als iemand hieromtrent
Al ben ik pas drie dagen oud
lek worde stracs berent.
Van eersten a,f heb ik geen vree;
Siet boe m'ijn saeckeu' staan,
En leef ick dan ©en üagh of twee,
Dan gaet liet harder aen-
Men drukt mij met zoo' groote magt
Dat alles scheurt en kraakt
Dus Wordt ick haast te niet gebracht:
*En t'eenemael misanaeckt.
Verschillende gedeelten van de vesten
boden, trots "de aanwezigheid van de
bordjes „Gevaarlijk ijs", beden reeds een
Ivroodijken aanblik.
Behalve de jeugd, die natuurlijk goed
vertegenwoordigd was, hebben ook de
ouderen de gelegenheid te baat geno
men.
Het weerbericht van heden zal des lief
hebbers noig goede verwachtingen doen
koesteren.
Vlissingen. Algemeen Belgisch
y Inch teling en-comité „Troost
in Nood", Jaarverslag. Aan het
jaarverslag van de werkzaamheden van
dit alom gekende comiteit, hetwelk in
de vergadering 'Van Zaterdag 6 Januari
aan de leden isvoorgelegd geworden,
ontleen en wij de volgende bijzonderheden:
1. Inlichtingsdienst. 8.590 brie
ven bestemd voor of komende van Bel
gen in het bezette gebied, zijn langs
dit bureel gepasseerd. 3.246 opzoekingten
naar verdwenen personen, die voor den
oorlog in België Vertoefden, zijn door
deze afdeering behandeld.
2. Huisvesting. 676 Belgische en
Fransche familiën meldden zich hiervoor
aan. Hiervan waren 420 tot verkrijgen
van pensioen; de overigen tot het be
komen van een eigen woning.
3. Rechterlijk Bureel. Diit 'bu
reel' heeft 605 zaken behandeld, waar
van verreweg het grootste getal' op de
meest voldoende wijze voor de cliënten.
4. Belgisch Athenae um. De
prijsuitdeeling van deze instelling had den
•4 Augustus plaats. Hef Athenaeum telt
op dit oogenbrik 8 leeraars en 97 stu
denten. i f
5. Hulp aan militairen. Door be
middeling van deze afdeeling .werden
1.242 oolis verzonden naar 'krijgsgevan
genen in Duitschland. Voor militairen aan
het front hadden 345 verzendingen plaats.
Dagelijks wordt lectuur bezorgd aan de
Belgische' en Engelsche geïnterneerden
alhier. Aan .de militairen in de inteb-
neeringskauipen worden eveneens! Kegel-
matig kr,anten verzonden.
6. Arbeidsbureau. Alhoewel nog
maar sedert 26 October in werking heeft
reeds verscheidene personen aan .eene
bezigheid geholpen.
Uit al die verslagen blijkt, dat pi de
afdeelingen van het comiteit nog steedsi
eene degelijke werkzaamheid aan: den
dag leggen. Onze ongelukkige landge-
nooten worden in de mate van het mo
gelijke met raad en daad bijgestaan.
Onze inlichtingsdienst trad in werking
in de maand Januari 1915. Rond dit
tijdstip' riepen hier nog duizenden land-
genooten als verdoold rond of bevonden
zich in Engeland of Frankrijk, geschei
den van ouders en familieleden. Drink
zij den heer Mardulyn, bijgestaan door
Mme. Mardulyn en een tiental heteren,
werd deze in den schoot van het comi
teit ingericht.. En dat zij een ware be
hoefte was, kan blijken uit het feit, dat
korten tijd nadien het aantal' teruggevon
denen tot de duizenden beriep. Op het
oogenblik berusten bij deze 'afdeering nog
ruim 50.000 fiches alsmede een groot
aantal' getuigenissen van innige 'erken
telijkheid en vurigen dank voor de be-
wezene dieasten.
Ook de afdeeling „Rechterlijke Raad
plegingen", ingesteld, den 17 April 1915,
en bestuurd door Mr®. Van den Broeck
en Pels, heeft een ware1 leemte gevuld.
Kosteloosl worden geholpen al1 de behoef
tige vluchtelingen, die zich opt het bureau
voor inrichtingen .aanbieden. Een bijzon
der woord van hulde en dank dient hier
gebracht aan den gansch verkleefden heer
Gasinjet, Hoofdcommissaris van Politie,
wiens 'welwillende bemiddeling aan ver
scheidene ongelukkige uitgewekenen, ge
wisse diensten heeft bewezen.
Het hoofdoomiteit, onder eere-vooiTzit-
terschap' van den heer Consul-Generaal,
F. Goffaxt, en van Mevrouw Martin, be
staat steeds nit 12 leden. Het verga
dert eiken Zaterdag om Re verslagen te
hooren aflezen van de werking der af-
geloopen week en de beslistsing. te nemen