31e Jaargang No 8e Vrijdag 13 Januari 1917 Uit de Pers, Staten-OeneraaL 'De Oorlog, Uitgave van <ïe Naaml. Venn. LUCTOE ET EMERGÖ gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goess iAN3E VORSTSTKA&T 21t= Bureau te Middelburg.' ^IRMA F. P. DHUIJ L. BÜR9, Drukkers: Qosêerhaan Le Coïntre Goes, Zeventig jaar. Wat tragische tegenstelling toch tus schen twee verjaardagen! In Mei van het vorige jaar vierde de voorzitter van het Kabinet, en gisteren, Donderdag, .de voorzitter der Tweede Ka mer, hun 70en geboortedag. ,C o r t v. d. Linden gezond en frisch, jeugdig en krachtig, ook wel door de slagen van den tegenspoed getroffen en met droeve herinneringen in de ziel, maar toch met een blijden blik in de toekomst, op een leven dat in 's Lands dienst nog niet heeft afgedaan. 'Goeman Borgesius, koortsig en mat, den dood voor oogen, op het krank- bed uitgestrekt; ondanks de allerwegen !hem toegedachte groeten, ongeschikt en; ongezind de hartelijke gelukwenscben in: ontvangst te nemen, welke, in "dubbelen zin, dezten bekwamen staatsman toe komen. Beiden, mannen van ongemeen groote politieke qualiteiten, hebben in deze moei lijke jaren hun Koningin en Land hoogst belangrijke diensten bewezen. En zie, de een® staat nog als de trotsche eik over eind, (terwijl de ander, in dien dienst versleten, met ingezonken kracht, zijn einde (tegemoet ziet. Een jubeldag, voor den een met de zon boven 'zich, schijnende in haar kracht; voor den ander in een sfeer van schier nachtelijke donkerheid. i Ons vervult medelijden met den kran- ken staatsman. De gelukwensch besterft in den monid, nu' wij zien hoe de dood hem aan grijnst. Doch de God des Levens leeft nog, die uit dien schijnbaren dood het leven weer kan doen opbloeien. Zij dit het deel van mr. Goeman Bor- sius. Wij hebben meermalen mee gedaan aan gerechte critiek op dezen staatsman, in de politieke worsteling, vooral in de tachtiger jaren. Doch dit belet ons niet, om onz:e stille bede te paren aan die zijner vel® vrien den, dat deze zeventigjarige alsnog tot den leeftijd der zeer sterken moge voort schrijden. 'Of wed, 'indien dit niet mocht blijken door den Heere gewild te zijn, Genade, zoo rijk als vrij, zich in de za liging van dezen zondaar moge verheer lijken. Hfct hapert. Ondier dezen titel schrijft onze „Rot terdammer": Struisvogelpolitiek baat niet: het loopt mis met ons regeeringsbrood, onze regee- ringsvarkiens, onze regeeringsboomen jen -erwten, onz© regeeringsrijst en -gort, ons regeeringsvet, onze regëeringsaaidappelen. \Vjofrdt niet weldra het stuur naar andere richting gewend, dan vreezen wij te staan aan den vooravond van een ernstig ban kroet. Een bankroet, niet slechts in finan- cieelen zin, om de millioenen, die bij' tien tallen worden verslonden door (le onge temperde "beschikbaarstelling' van levens middelen beneden den kostprijs, niet al leen voor behoeftigen maar voor alle klassen der bevolking. Een bankroet ook in zedelijk' opzicht, doordien diep in ons economisch loven invreet dei gedachte dat de overheid ge roepen is omi in het levensonderhoud der burgers te voorzien. Wint eenmaal die gedachte veld, dan kan zij schier niet meer worden onder- drukt ie<n weer cil te vöIgti W'OnnGm zich. aan het denkbeeld, dat het zoo 'gemakkelijk! is, indien de staat of gemeente iets kos teloos of goedkoop verschaft. Het blijft dan ook de eer van Mr. Trent), dat hij, toen hij .minister was, z,oo lang hij kon, gevochten heeft tegen de praktijk om .van staatsweg© levensmidde len beneden kostprijs ter beschikking te stellen. Na zijn aftreden zijn andere paden be treden, regeeringsartikolen zijn op ruime schaal beschikbaar niet alleen yoor be hoeftigen, voor allen. En al verder gaat mien op> dit bellend; vlak. In zeer zachte termien zegt „De Va derlander liet orgaan der Liberate Unie Hot hapert en dit in deze bewoor dingen die wij ter overweging ernstig aanbevelen 'Terwijl', men deze maatregelen neemt ei besparing van kolengebruik, laat men J en aardappelenvoorraad door verkrijg- ><uu stelling tegen lage prijzen inkrimpen. ,,"1te worden misverstaan, stellen nadrukkelijk op den voorgrond, dat ■J oesciusbaai.stelling tegen regeerings- prijzen voor hen die het noodig hebben, absoluut noodig achten. Zooals het thans echter gaat, kan de rijkste man in Neder land van de rijksdistributie profiteeren en duizenden, die het niet noodig:hebben, kunnen regeeringsartikelen inslaan. Men zegt ons, dat de kosten toch uit de belas tingen moeten komen. 'Daar gaat het niet om. Het komt er op aan de beschikbare voorraden 'Zoo lang mogelijk te doen duren en het stelsel der distributiewet werkt 'dit niet in de haard. Wij wieten wel, dat het buitengewoon moeilijk is éen scheidslijn te trekken. De controle en de administratie zullen vele moeilijkheden bieden. Dit moge alles waar zijn, doch miein zal de moeilijkheden' moeten overwinnen, om tot een doelma tige distributie en rantsoeneering te ko men, wil men in het voorjaar niet voor tekorten Staan, die dan onmogelijk 'zullen kunnen worden aangevuld. Dat de .uitvoering van de Distributie- wet allerminst de regieeringsartikelen brengt bij hen, die ze in de eerste plaats noodig hebben, bewijzen de klachten uit tal van gemeenten. Wij citeeren b.v. uit „Het Volk" van 29 Dec. j.l. Uit Kampen bericht men ons, "dat van den door de regeering kort geleden ge zonden voorraad van 6000 K.G. bruine boonen (niets meer te krijgen is, terwijl' er in sommige gezinnen wel 40 a 50 pond aanwezig is. In Winschoten is sedert 19 December geen (regeeringsgort mieer te krijgen. De oorzaak: de regeering zond een onvol doend kwantum, terwijl „door het publiek meer is gekocht dan voor dadelijk ge bruik n oodzaktel ijk was' In Joure werden den 23sten December voor het eerst bruine boonen en groe ne erwten" beschikbaar gesteld, 's Avonds van 'danzelfden dag reeds moesten de arbeidersvrouwen, die één of twee jiohd wilden koopen, worden teleurgesteld. Er was niet meer. „Juist zij, die niet kun nen halen, omreden hun weekloon eerst binnen moet zijn, zijn er daardoor het slechtst aan toe. De lui met geld profi- teeren. De armisten krijgen niets." Uit Kalium schrijft men: „Er is "geen vet meer. Als het verkrijgbaar wordt g& steld, dan vliegt het weg onder de bur gerij, bij 10 ponden tegelijk". In Schiedam, zijn sedert 17 December geen bruine boonen en groen© erwten, mieer te verkrijgen. „Door den onbeperkter), verkoop in den kleinhandel slaan de fi nancieel sterkeren groote voorraden in, zoodat hier in een week tijd ongeveer 8000 K.G. bruine boonen en 7000 K.G. erwten 'zijn verdwenen. Door den Bestuur- dersbond is thans bij de Levensmiddelen- commissie aangedrongen op invoering van de Dordtsche distributie-regeling. „Het Volk" teekent bij deze berichten terecht aan, dat de ter beschikking ge stelde voorraden den meer welgiestelden ten goed© komen. Nu kau de schuld voor deze toestanden niet op de regeering wor den geworpen; veelal zijn het de gemeen tebesturen, die niet voor een behoorlijke gemeentelijke distributieregeling zorg heb ben gedragen. Letterlijk komen de re" gee rings artikelen niet in ,d© magen, waar voor 'zij in de eerste plaats bestemd zijn, ©n de voorraden moeten opnieuw wor den aangesprokenHerziening van het stelsel van de Distributiewet zal niet kunnen uitblijven en hoe eer dit gebeurt boe beter. Ook om d© financieele zijde van bet vraagstuk. D© 80 millioen welke thans zijn aangevraagd, zullen bij lange na niet voldoende 'zijn. Duurt 'de oorlog pog een jaar voort, dan zal het stelsel der Distri butiewet wel minstens 200 millioen gulden aan de Schatkist kosten. Voeg daarbij de kosten der mobilisatie en van de andere crisis-uitgaven, dan behoeft men geen pro feet te zijn, oro.te voorspellen, dat mins tens een kwart eeuw alle beschikbare gel den zullen 'moeten worden besteed tot afdoening der Staatsschulden, 'aangegaan linden abnormalen tijd. Naarmate de (uitga- van toenemen, 'zal Steeds minder beschik baar komen voor sociale hervormingen. Een vooruitziende politiek ©ischt, dat men de Staatsuitgaven thans meer dan ooit tot het noodzakelijkste beperkt. Dat doet de Distributiewet niet. Zij is in haar ■werking: een verkapte' Staatssubsidie aan duizenden die deze subsidie allerminst behoeven en daaronder zijn. er talloozen, op wien verhaal door belastingheffing niet mogelijk zal blijken. Of mem zou denkeu, dat plattelandsarbeidersdie hun inkomen van f300 'sjaars voor den porlog, tot f700 a f 800 tijdens den oorlog hebben feien stijgen in de volgende heffingen zullen bijdragen? Op twee gronden dus achten wij "het noodzakelijk een anderen weg in te slaan le. om de aanwezige voorraden langer te doen rekken; 2e. om ,do financieel© gevolgen van bet than- gevolgde stelsel. Na het Kerstreces zal de Kamer wel spoedig het distributievraagstuk gaan be spreken. Het zou ons niet verwonderen, als dan van meer dan één zijde de aan dacht op de gebreken van het thans ge volgde stelsel wordt gevestigd." Tweede Kamer. Al te radicaal Het ware geneesmiddel.Wie durft bonwen? Huur- prjjsverhooging steune al leen op duurdere exploita tiekosten. Er is gisteren weer druk geredeka veld over do Huurcommissiewet. "^vooral die heer Mendels| hoeft miet kracht en veel woorden zijn amendementen ver dedigd. Hij 'wil, dat allo gevallen van huur prijsopdrijving aan de goedkeuring van do huurcommissies wérden onderworpen. Hij keurt ten zeerste af, dat het ont werp die vorhoogingen uitsluit, die Liet moer bedragen dan 10 pet., en vreest, dat de beoordeeling dor verhoogingen zich beperken zal tot de percenten boven die 10. De hoeren Lobman en Ankerman de- dien goed work met de indiening en de verdediging van ©en amendement, waar van die bedoeling isi den nieuwbouw van woningen zooveel 'mogelijk te bevorderen, door 'elke verhindering weg te nemen en deze wet niet daarop van toepassing te doen zijn. Zij hebben ingezien, dat dit het wars geneesmiddel is tegen den woningnood, Welke d© oorzaak is van de huurstijging. Het is' 'een durf, thans nieuwe woningen te houwen en het is daarom dringend noodig, dat zij, die1 dezen durf hebben, niet worden tegengewerkt. De heer Lohraan had geen bezwaar tegen terugwerkend© kracht, mits deze niet verder reikt dan den 'datum van in diening van het voorstel "der regeexing. De heer Sas.se van IJsselt (r.k.) nam d© a'mendementen-Mendels geducht onder handen, izoodat er niets' van over bleef. Hij voelde met de meeste andere bee- ren de heer Ankerman kwam 't ook nog ©ens verklaren wel veel voor heit behoud van de 10 procent, met het oog op' 'die duurdere exploitatie- en onderhoudsL kosten, welker bestaan wel niemand Zal ontkennen. Maar dan 'mjoet de verhooging ook plleern hierop steunen, en niet op het feit, dat de "verhuurder wat duurder leeft, glelijk d© beer Jannink betoogde. Doch rnten bracht hem al spoedig aan het verstand, dat die redeneering niet opgaat. Minister Ort verklaarde zich tegen het eerste amendement-Mendels, om niet den toestand van 1 Januari 1916, miaar dien. van 1 Januari 1915 als uitgangspunt aan te nemen. De bijslag van 10 pet. heeft haar ont staan te danken aan den algemieenen toe stand der duurte. De nieuwbouw werd in het ontwerp opgenomen, nadat de regeering nader was ingelicht omtrent deze kwestie. Be lemmerende bepalingen werden echter vermeden, daarom is' ook eerste vaststel ling der huur vrijgelaten. Het amendement-Lobman raadde Z.Ex. niet aan, omdat z.i. reeds' voldoende is gezorgd voor de belangen van verhuurder en verbouwer. Aan den heer Rutgers, die daaromtrent een opmerking had gemaakt, gaf'hij toe, dat de 3e alinea van .het eerste artikel niet geheel juist geredigeerd is, waarom hij dit aldus wijizigt„Is de woning vóór of op 1 Januari 1916 niet verhuurd ''ge weest, dan vraagt de verhuurder aan d© hun rcommissie schatting van den huur prijs van 1 Januari 1916 en geldt als huurprijs de som, wélk© dientengevolge door de huurcommissie als de huurprijs van 1 Januari 1916 wordt geschat". Vandaag zou bet debat voortgezet wor den. Moge toen beter vorderen clan gis teren. Beknopt overzicht van dsn toestand Diplomatiek is deze week wel zleer ge wichtig Een nieuwe Duitsche nota aan de neu tralen, waarin de opvatting 'der Duitsche regeering kenbaar gemaakt wordt over den staat van .zaken, die door het afwij zend antwoord van de Entente op de Duitsche nota van 12 December is ont staan. Eergisteren heeft Briand, in naam van de geallieerde regceringen, aan den Ame- 'rikaansehen sezant te Parijs het antwoord, overhandigd van de entente op de nota .van president Wilson van 19 December. (Het beraad over dit antwoord heeft dus nog langer geduurd dan het antwoord op het vredesaanbod van de centralen vorderde, ondanks de omstandigheid, dat het eerste antwoord den noodigen grond slag toch reeds bood voor het tweede. Zeer waarschijnlijk zal op de entente- conferentie te Rome dé inhoud van de antwoord-nota een onderwerp van beraad slagingen hebben uitgemaakt, in verband vooral met de legerorders, daarin de staatshoofden der centrale rijken hun in direct antwoord op de weigering der ge allieerden van het vredesaanbod gegeven, hebben). Voorts heeft Griekenland zijn beslis sing genomen en de eischen der Entente aangenomen. '(Over het verwachte voor behoud wordt ïiiet gerept). Tenslotte zouden wij ook de belang rijke rede van Lloyd George in dit ver band willen noemen. Over de draagwijdte van Duitschlands nader betoog valt nog niets te zeggen. Deze zal straks blijken. Van de Entente-nota is slechts 'n uit treksel van Reuter bekend, zoodat 'n juist oordeel immers daarvoor is 't noodig het gelieele stuk te kennen nog niet geveld kan worden. Onze eerste indruk is, dat de geallieer den van de in velerlei opzicht overdreven ©ischen veel zullen moeten laten vallen. Intusscben prijzen wij de ure, dat een der partijen z'n voorwaarden heeft bekend gemaakt. Mogen de centralen hierin alsnog aan leiding vinden Wjlson tot hun vertrou wensman te maken. Dan zal de vredesdeur, welke nu nog op ©en kiertje staat, reeds iets wijder geopend worden. Wat Griekenland aangaat, als het inder daad het ultimatium aanvaard heeft, ligt het geheel aan banden en heeft het zijn 'recht verloren, om zijn neutraliteit zteif te verdedigen. Ten slotte zij ter be oordeeling van Lloyd George's betoog een stuk hieronder afgedrukt De minister-president sprak vijf-en-veer- tig minuten, behandelde slechts kort de oorlogsleening en daarna de kwestie van het Duitsche vredesaanbod. Hij zeide o.m. „De keizer heeft een boodschap aan zijn volk gezonden, da,t de entente zijn vredes aanbod heeft verworpen. Hij heeft dat ge- daan om diegenen te sussen, welke hij niet in staat was te overdonderen. Doch waar zijn thans de Duitsche vredesaan- biedingen D© geallieerden hebben er naar gevraagd, doch de Duitschers hebben gee nerlei voorwaarden aangeboden. Zij heb ben slechts een strik aangeboden, versierd met mooie woorden. Zulke woorden heb ben ons eens aangelokt, doch de je-elnv heeft thans zijn oogen open. Wij heb ben geen voorwaarden verworpen, doch wij hebben gezien, dat de oorlog beter is dan een vrede tot den prijs van de Pruisische 'Overheersching over Europa. De geallieerden hebben in hun ant woord aan Duitschland duidelijk gemaakt en nog duidelijker dan dat aan de Ver- eenigde Staten (toejuichingen), dat, vóór zij pogen den vredestempel weer op te bouwen, zij moeten zien, dat de fun deeringen goed zijn. „Ik 'ben zo© juist teruggekeerd van den oorlogsraad van de vier groote geallieerde landen, op wier schouders de last van dezen vreeselijken oorlog rust. Ik kan niet de conclusies weergeven, die daar genomen zijn, doch er zijn geen begoo chelingen noodig wat de grootheid onzer taak betreft, noch twijfel omtrent het resultaat. Wij hébben alle moeilijkheden onder oogen gezien, ze onderzocht en schikkingen getroffen om ze te regelen. Wij zijn gescheiden, in de meening, dat zoo de overwinning moeilijk is, de ne derlaag onmogelijk is. Er is geen wei felende en aarzelende Iauwhartigheid of Zwakheid van voornemen. Er is een vast besluit, dat wij tot eiken prijs de hooge doeleinden moeten bereiken, waarmee wij op ons genomen hebben de Pruisisch© militaire caste te bestrijden en de we reld voor altijd van haar bedreiging te verlossen. Eén ding, dat mij op deze con ferentie heeft getroffen, is de toenemende mate, waarin de geallieerde volkeren naar Engeland opzien, dat zijn forsche kracht en groote hulpbronnen beschikbaar stelt, Engeland is voor hen als een groote to ren, waartoe zij opzien. Het is meer en meer de hoop van de onderdrukten en de wanhoop van den onderdrukker. „Thans zijn de legers van Engeland geweldiger dan ooit .te voren, wat ge oefendheid, kracht en uitrusting betreft. De natie kan er op vertrouwen, dat, zoo zij aan de legers den noodigen steun geeft, zij den weg zullen effenen tot de overwinning door de gevaren van de vol gende paar maanden. Wij moeten hen 1 Hii^■■IIIMI iii 11lil' Ml nu VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf li»), Losse nummers0.05 Prijs der AdverteniïSn 15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 ci B-maal plaatsing wordt 2-maaI berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1.— iedere regel meer 10 ct. steunen, zij zijn het waardig. IK wensch uwe cheques te zien gaan door d© lucht, naar de vijandelijke verschansingen. Iedere welingerichte chèque, die behoorlijk voor zien en gereed gemaakt is, is een gewel diger vernietigingswapen dan 'n 12 inch- granaat. Zij baant den weg door de draad versperringen, waardoor onz© dappere manschappen heen moeten stormlen. Hoe meer wij krijgen, hoe zekerder de over winning zal zijn en hoe korter de oorlog. „Ho© meer wij krijgen, hoe kleiner de kosten zullen zijn in schatten en in den grootsten schat van alles: het bloed van meer 'dappere mannen". Twee opmerkingen onzerzijds tot slot. Ongetwijfeld spreekt ook uit deze woor den de heerschende meening, dat de Duit schers nog wel „klein" te krijgen zijn. Anderzijds wordt vrij ondubbelzinnig ge vraagd: Waar zijn uw vredesvoorwaar den, centralen Dit laatste stemt hoopvol. Het antwoord der Entente op Wilsons nota De .geallieerden uiten in hun antwoord op Wilson's vredesnota de meening, dat het op dit oogenblik onmogelijk is zulk een vrede te verkrijgen, die hun zekerheid zal 'geven voor het herstel, de teruggave en de waarborgen, waarop zij recht heb ben. Het antwoord verklaart, dat zij (de geallieerden) al het mogelijke doen om de schade te beperken, die door den oor log iaan de> neutralen berokkend wordt. De geallieerden wraken op de meest, vriendelijke, "doch meest duidelijke wijize de overeenkomst .getrokken tusschen de beide groepen van oorlogvoerenden. Zij wijzen uitvoerig op Duitschland's schandelijke methodes, waardoor alle be ginselen van menschlievendheid en alle eerbied, aan de kleine staten verschul digd, gehoond worden: de moorden op de Armeniërs, de Zeppelin-aanvallen, de (mishandeling van gevangenen, de depor taties enz. enz. Zij voegen er aan toe, dat zulk een uitstalling van misdaden ongetwijfeld het protest, hier door de geallieerden inge diend, verklaren zal. Betreffende de vredesvoorwaar den zegt de nota: Zij bevatten het her stel van België, Servië en Montenegro met schadeloosstellingde ontruiming van Frankrijk, Rusland en Roemenië met pas send herstel; de reorganisatie van Euro pa op den grondslag van het 'beginsel der nationaliteiten en het recht van alle volkeren, klein en groot, op volledige vei ligheid en vrije economische ontwikke ling; teruggave der gebieden, vroeger aar de geallieerden ontnomen; bevrijding der volkeren, aan de moordende tyrannie der Turken onderworpen; verdrijving van "het Turksche rijk uit Europa. De nota ontkent, dat er eenige bedoe ling bestaat om te streven naar politieke uitroeiing der Duitsche volkeren. Korte Oorlogsberichten. De Engelsche troepen in Egypte namen óp 6 Januari een vijandelijke stel ling met vele redoutes, die Rafa, 30 mijlen ten O. van El Arisch dekte. Ze namen 1600 niet-gekwetste soldaten gevangen en veroverden 4 bergkanonnien. Levendig© artillerieactie tusschen Riga ©n Smorgon werd gevolgd door ver scheidene Russische aanvallen op Duit sche stellingen op verschillende punten van bet front. Zij werden alle afgeslagen. De dag van eergisteren bracht Duit sche en Oostenrijk-Hongaarsche troepen in ©en moeilijken strijd in het gebergte tusschen het Üz- en het Susita-dal verde re successen. Verscheidene .steunpunten werden den Russen ontnomen. Ten N van 'den Ojtuz-straatweg nami het infante- rie-reginient 189 krachtig versterkte, taai verdedigde stellingen in .storm. D© hij Maresci en Racoa&$ veroverde linies wer den tegen vijandelijke aanvallen gehou den. 6 officieren, ruim, 800 man en 6 machinegeweren vielen in Duitsche han den. t. In Savona kan sinds Zondag we gens kolengebrek geen gas mïè©r geleverd worden. Voor Tturij.n zou hetzelfde euvel dreigen. Het Belg. Dagbl. beschuldigt den adjudant van gouverneur Von Bissing, een prachtig, zeer kostbaar geweer uit het kasteel van den prins De Cray te Roeulx weggenomen te hebben. Het geweer zou vervolgens aan het Museum' te Munster ten geschenke zijn gegeven. Luitenant Murat (Paul 'Michel Joa chim Napoleon), van het 29© regiment dra gonders, aanvoerder van het escorte van den bevelhebber van het Fransche Bal kan-leger, is eervol vermeld. Murat is een afstammeling van den grooten keizer Na poleon. De Italiaansebe minister van land bouw heeft geldprijzen uitgeloofd voor

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1917 | | pagina 1