Donderdag 38 December llll 31e Jaargang
3\o. 74
Da Graate Oorlog.
list da Pers,
Zeeuwsebe Stemmen.
xcrv.
Uitgave van
dê Naaml. Venn. LUCTOü ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAflSi VORSTSTRAAT 210=
Bureau te Middelburg:
«fSRlWA F» P. DHU1J L. BURG.
Drukkers:
@®st®rbaan Lo Colntre - Goes.
Het nummer, dat Zaterdagavond
uitkomt, aai in aile gemeenten in
den ochtend van Nieuwjaarsdag de
lezers bereiken.
De vrede.
Freule Aleide van Foreest, een klein
dochter van Nicolaas Beets, zond aan
het „Handelsblad" het volgende schoone
vers o-p, dat getuigt van de ontroering,
welke gewekt werd door het wuiven ,m©t
den vredespalm1:
O, niet 'gewaardeerde,
Thans droievig ontbeerde
En vurig hegeerde
Gezegende vree
Der wereld ontnomlen
Wij hopen, maar schromen,
Zie® uit naar uw komen
Na eindeloos- wee.
O, duistere nachteiï
Van zoeken en trachten,
Van biddend verwachten,
Heeft God ons verhoord?
Is 't beetre ontloken,
De .ban weer gebroken,
Wordt ©indlijk gesproken
't Verlossende woord?
Het licht weer gerezen,
De wonden genezen
En nimmer na dezen
Zoo droevig een nacht I
O, mocht het zoo wezen!
Wij hopen, wij vreezen
1 De boodschap te lezen
Der wereld gebracht 1
Wij1 willen verheiden
Na 't bloedige strijden
Na 't bittere lijden
Den beteren tijd!
En voortgaan en trachten
Te stillen de klachten,
Het leed te verzachten
Van gruvzamen strijd!
i i l
Gezegend, gij' voeten
Die vreê brengt, Wij mloeten
Eerbiedig u- groeten,
Maar ernstig, niet luid,
Gedachtig die allen,
Onno-embre getallen,
Geofferd, gevallen
Den krijgsgod ten buit.
Do© Heer, ons gedenken;
Elkander niet 'krenken.
Vertrouwen weer schenken,
Verbind ons tezaam.
Doe 't goede- ons bemerken,
De liefde versterken
Om samen te werken
Tot eer van Uw Naam.
Ten einde raad zet ik m'n pen op
't papier.
Juist zou ik van den berg te behandelen
onderwerpen 'n actueele zaak voor de
oogen van m'n lezers brengen, -toen 'n
telegrammetje van de redactie m'n ge
lukkig-gevonden plan in duigen duwde.
„Kees krabbel kort", heette het.
nMooie alliteratieVriendelijk bedoeld!
Maar niettemingebiedende wijs enkel
voud. v
Nu, wat mij betreft, kan ze 'opi m'n
steun rekenen in de worsteling met plaats
gebrek.
Maar, daar zit ik met de handen in
't haar. ,Dat kon zóó niet blijven.
Wie -der lezers had niet een breed
voerige nabetrachting verwacht over de
nauw verdwenen Kerstdagen met hun
heerlijke en blijde stemmende Kerstbood
schap van heil en verlossing, van licht
enff rede.
En vwie rekende niet oip1 een lange be
schouwing ©ver het uitzonden van de
vredesduiven door de groolen der aarde;
over jhiet geruisch van de vleugelen van
den .Engel des vredes. Over den vrede
op aarde, zooals we dien naast, of lie
ver na God van de vorsten en staatslieden
dor (Oorlogvoerende naties verwachten, en
die door velen helaas nóg vuriger begeerd
wordt -dan de „vrede op' aarde", door
de Engelen in de velden van Bethlehem-
Efrata bezongen.
En waarom geen opstel met Oudejaars-
stemmingsheelden
Doch laa-t ik mij haasten, als ik nog
iets wil zeggen.
Het jaar spoedt ten einde.
Nog weinige uren en we treden den
nieuwen jaarkring in, kracht vragende om
nieuw leed te dragen en vurig hopende,
dut aan den gruwel des oorlogs toch
spoedig een einde kome.
Straks spreken we van den oorlog als
van den Wereldoorlog 1914—1917, en als
we verwanten en vrienden op1 den eersten
dag des nieuwen jaars de hand drukken,
geven we uiting aan een onzer innigste
hartewenschen, dat de prediking van den
hemelschen vrede den aardschen vrede
bespoedige, en niet nóg een jaar behoeft
gevoegd Je worden hij deze met roode
letters in de wereldhistorie opgeteekendel
gruweljaren.
En straks 'barst de kaartjeshui weer
los. (De waarschuwende droppels zijn op
de Postkantoren al geveld.
Nu wou ik dit eigenlijk zeggen: laat
ons, voor zoover nog mogelijk, nu eens
breken met die op1 den keper beschouwd
toch dwaze gewoonte van kaaltjes sturen.
Men moet 't maar hartelijk vinden, zoo'n
stukje karton met naam in boek- of
steendrukletter. Als jaarlijksch levenstee-
ken (inag het nog opgeld doen om
niet te spreken van de nuttige rol', die
het Jjij het afleggen van bezoeken ver
vult maar maakt het soms uw Nieuw
jaarsvreugde reiner en dieper?
Kom, jtoin!
Laat men vooral met deze vormelijke
gewoonte breken, nu 'papiergebrek een
woord meespreekt, en denke men oo-k eens
aan onze poistbeste-llers, die niet zuinig
gedupeerd worden, en aan de kinder
scharen, die gewoonlijk als hulpbestellers
gerequireerd worden.
'De eisch der zuinigheid doe- tenslotte
de deur toe.
Zoek familie en vrienden zooveel doen
lijk persoonlijk op of open voor hen
uw huis, wissel goede en warme woor
den met elkander, en laat een goed ge
stelde wensch in de krant de rest doen.
En vertel me dan later eens, hoe 'tu
bevallen is.
KEES- VAN DER MEER.
Bökncpt «varzicfR vsa don toestand..
Het oude lied weer.
Weinig geruchtmakend nieuws.
'tIs nu .zaak -op de kleine dingen te
letten, om te kunnen be-oord-eelen, of Ü-e
zaak des vredes voortgang heeft, dan wel
in de kiem gesmoord is.
Het spreekt, dat men op de slagvelden
geen rekening houdt met de papieren,
die dezer dagen de wereld zijn inge
stuurd.
Do actie te velde kan door het weder
worden belemmerd, doch nog niet door
den stand van de „vredesonderhandelin
gen".
In Groot-Walachije hebben de gevech
ten, ondanks het optreden van aanzien
lijke Russische versterkingen, een Voor
de centralen gunstigen voortgang.
Aan de beneden-Calmatuju werd door
hen terrein gewonnen. Ten Z.-Wj. van
RamnicuSarat hebben de troepen van
generaal V-on Falkenhayn in een slag van
5 dagen de sterk uitgebouwde stellingen
over een breedte: van 17 K.M. doorbro
ken. Hier werden sinds 22 December 7600
gevangenen, meest Russen en 27 machine
geweren binnengebracht.
En deze slag werd al gauw gevolgd
door de bezetting van "Ramnicu Sarat,
welke -op het lot van Braïla van groo-ten
invloed zal blijken te zijn.
In het grensgebied ten Oosten en
Noord-Oosten van Kezda Vasthely ver-
boogde geyechtsactie. Overigens bij hoo-ge
sneeuw en vorst slechts schermutselingen
en geschutvuur.
Op de overige fronten geen strategi
sche wijzigingen.
Wat het antwoord der Entente op het
vredesaanbod aangaat, zial meiï. geduld
moeten otefenen.
Ü-e geallieerden schijnen zich niet te
haasten. De Engelsche regeering heeft tot
do minister-presidenten der Dominions uit-
noodigingen gericht voor een conferentie
te Londen, waar behalve de organisatie
van den oorlog ook de voorwaarden zul
len worden besproken, waarop Engeland,
in overeenstemming met zijn bondgenoo-
ten, zou kunnen toestemmen in het be
ëindigen van den strijd.
Merkwaardig is, dat de Engelsche re
geering, „met het oog op den dringen
den aard der besprekingen", d-e- minister
presidenten niet later daneind Fe
bruari hijeen hoopt te zien. Dan eerst
zullen de besprekingen een aanvang ne
men, waarna de gedachtenwisseling met
de bondgenooten kan worden afgesloten.
Di,t strookt geenszins met de woorden
van Briand, die reeds een week gele
den in de Kamer verklaarde, dat heit
antwoord der Geallieerden op de 'nota
der CentraJen den volgenden dag zou wor
den verstrekt. W-el is er, naar Reuter
meldt, reeds een note door de Geallieer
den geformuleerd.
Men oefene dus nog jvat geduld.
De verzuchting moet ons intusschenl
van het hart, dat de termijn wel zeer
lang is.
HET ANTWOORD DER ENTENTE.
Reuter Verneemt uit Londen, dat on
derhandelingen tusis'cben de hoofdsteden
der geallieerden plaats hebben betref
fende het antwoord op het Duitsche vre
desvoorstel. Een ontwerp-antwoord is te
Parijs voorbereid en wordt nu tusschen
de verschillende ministeries besproken.
Niets is .besloten betreffende cenig ant
woord op: de Amerikaansche nota, doch
het is onwaarschijnlijk, dat de een of
andere officiëele stap zal worden gedaan
betreffende deze nota of de Zwitsersche,
alvorens de geallieerden het Duitsche
voorstel hebben behandeld. Reuter ver
neemt, dat 5-e Engelsche regeering, geen
nota van Zweden betreffende den vrede,
waarvan melding gemaakt werd, heeft
ontvangen. Berichten uit Zweden doen
echter gelooven, dat zulk een nota spoe
dig het licht zou kunnen zien.
Karstwensch der Duitsche Keizerin.
De Duitsche bladen publioeeren een
Kerstwensch van keizerin Auguste Vic
toria -aan de Duitsche vrouwen.
De keizerin zegt daarin o.a., dat nu
de scheiding van hen, die aan het front
staan, nog smartelijker dan anders ge
voeld wordt, het haar een behoefte des
harten is aan de Duitsche vrouwen een
groet te zenden.
Vervolgens herinnert de keizerin aan
den arbeid d-er vrouwen hij de verple
ging te velde en in het vaderland, in
industrie en landbouw en brengt zij dank
aan alle vrouwen, die het vaderland die
nen. Duitschland's vrouwen zullen in
stillen heldenmoed niet bij de mannen
achterblijven.
God -geve haar kracht en stale haar
harten, aldus de keizerin, tot onze vij
anden inzien, dat al hun verwachtingen
te schande worden door Idé onbuigzame
vastbeslotenheid en vaderlandsliefde van
het geheel-e Duitsche volk.
De Amerikaansche vrede.
ifet is yan belang .met het Ameri-
kaansóh© jnorstel van vredesbeimidde-
linjgf in verband te brengen, wat het
„Bicrner Intelligpnzblatt" reeds den 25©n
November 1916 schreef. Dit blad toonde
aan, dat in de Vereenigde Staten van
Noord-Amierika de angst voor Japan tot
op het uiterste is. Wat kan Amerika te
gen Japan doen? Een volksleger schep
pen? Dat duurt jaren, zooalsl nu weder
om: jn België bewezen is, en het 'staat
te bezien, of de volksstemming in Ame
rika zoo 'licht om te «Jxaaien zóu zijn
als in het Britsche rijk, waar men in:
absoluut militairismie vervallen is.
Amerika 'heeft dus; voor zij® strijd te
gen het gele gevaar de militaire krach
ten van Europa noodig, vandaar, da,t
(mie® thansj in Washington er op aanstuurt,
den vrede -onder alle .omstandigheden tot
stand te brengen.
Korte öos iegsfceriohtsn.
De idoimiiiee's' te Philadelphia, Pe-nn-
Sylvanië hebben een Kerkelijke Adver
tentie-Club opgericht.
In Amerika isi tegenwoordig meer
dan ooit leen schreeuwend gebrek aan
dienstboden, daar td-eze er de voorkeur
aan geven in de munitiefabrieken te
w|erken. Iemand plaatste een advertentie
v-oor leem dienstbode vijf maal .in drie
wieken. Hij bood een loon van f 75 per
maand aan, kost en inwoning enz. in
begrepen, "één vrijen dag per week; dit
allies' in ruil voor „lichten arbeid". Maar
het mocht niet baten. Geen enkel meisje
heeft zich tot nog to-e aangemeld. Er
is' nooit zooveel geld verdiend als t-egen-
wo-órdig. Men verhaalt van een wasch-
vrouw, die eiken dag' bij families uit
wasScben gaat inhaar eigen anto-
mjobiel.
De ziekte van den gouverneur-ge
neraal van Relgië, baron von B-issing,
wiekt ongerustheid .in zijn omgeving.
Over geheel Amerika houden de
bietoogingon tegen dei deportaties in Bel
gië aam. Een reusachtige bijeenkomst is
gisteren te Baltimore gehouden. Hibben,
'die voorzitter van; de universiteit te- Prin
ceton, zei-de, dat de deportaties, een mis
daad tegem (te beschaving zijn. Hij voeg
de er bij, dat mien) met Duitschland niet
va.ni gedachten moet wisselen, zoolang het
iniet aan -België en de wereld de vier
kante verzekering heeft gegeven, dat het
aan dat land toegebrachte kwaad goed
gemaakt zal worden;
Boekarest moet een, oorlogsschat
ting van ieen milliard francs; betalen. Ook
de stad Krajova is .een, oorlogsschatting
vanj 200 million® francs' opgelegd.
Bij. gelegenheid van het Kerstfeest
hebben; de koning en de koningin van
België aan-, ieder der soldaten te velde
leen, leeren portemonnaie geschonken,
Twiceduizend protestantscho soldaten heb
ben ieder van geloofsgenooten in Ame
rika een pak' gekregen ter waarde van
een dollar.
Te Ploesci, in; Roemenië, zijn 1600
Duitsche genje-soldaten en een 40-tal in
genieurs aangekomen, die de verwoeste
petroleumvelden; moeten herstellen.
In Bulgarije zullen do personen, die
in de gevangenissen zitten, en dienstplich
tig zijn, voor dien dienst worden afge
richt, en, hun straf zal worden kwijtge
scholden, 'mits zij naar .de vuurlinie ver
trekken om' daar te strijden.
Generaal Townshend, de comman
dant van Koet-el-Amiara, is van een
eiland o-p -de Zee van Marmora, waar hij
'gevangen gehouden werd, naar Damas
cus vervoerd om daar geïnterneerd le
worden.
Keizer 'Wilhelm heeft een jacht van
hem genoemd naar den gesneuvelden ka
pitein Bölcke.
In Frankrijk komen suikertaarten
algemeen in gebruik.
Twintig schepen te Bordeaux krijgen
thans kanonnen en munitie aan boord, ter
verdediging tegen duikbooten.
Naar de „New-York Herald" uit
Washington bericht, meent Bernstorff te
weten, dat Duitschland en zijne bondge
nooten zouden bereid zijn schadeloosstel
ling aan België toe te staan op voorwaar
de, dat zij, als compensatie vergoeding ont
vingen voor de in Oost-Pruisen geleden
schade.
In 'bet Lagerhuis heeft de Jibe-
rale afgevaardige Moirell, sprekende pver
de kruisingstraf fin het Engelsche leger,
in den dienst bekend als veldstrafno^
1, verteld, hoe een- pntwikkold man, van
goeden huize, die vrijwillig dienst had
genomen en twee jaar aim het front wad
geweest, dadelijk na die straf te hebben
ondergaan, was gestorven en, gelijk het
onderzoek had bewezen, ten gevolge daar
van. Zijn vergrijp was, naar het heette,
dat hij zijn helm had verloren.
Te "Parijs mogen de winkels en
magazijnen nu niet langer dan tot 6 uur
's avonds -door middel van gas, olectri-
cjteit, petroleum of spiritus, verlicht wor
den. Van die nieuwe bepaling! zijn uit-
gieizönderd, winkels; waar eetwaren worden
verkocht, drogisten, kappers e® de tabak-
depóts. De winkels behoeven om .6 uur
biet te sluiten, doch voor verlichting dio-
Wein ze 'dan iets. anders te gebruiken,
dan de zoogenaamde verboden midde
len. Voor café'sl en restaurants is het
sluitingsuur half tien.
In Hamburg 'is. bet in den nacht
die den -Zondag; voorafging, hoosi Weer
geweest. Er stond een stormi uit bet Zuid
westen, 'die bijna orkaankracht had, en
in de stad, .op de 'Elbe en in da haven
veel schade berokkend heeft. Zeesche
pen werden van hun kabels v gerukt, be
laden en leeg© schuiten raakten op drift.
Het water werd tot 14 voet twee duim
omhoog gezweept, zoodat de oevers hiel
en daar- onderliepen.
Bericht is .ontvangen, dat Zweden
een nota zond aan de oorlogvoerende
mogendheden, vragende om vredes voor
den in overweging te nemen.
De gezant van Bulgarije te Bern,
Radeff, is er jnede belast heden aan
den Zwitserschen Bondsraad het ant
woord der Bulgaarsche regeering op' de
nota der Zwitsersche regeering betref
fende den vrede aan te bieden. Het ant
woord is gelijkluidend met dat der andere
centrale mogendheden. Wat het antwoord
op de Amerikaansche nota betreft, wordt
de overhandiging daarvan vertraagd, daar
de vertegenwoordiger der Vereenigde
Staten te Sofia deze nota om techni
sche redenen nog niet aan de Bulgaar
sche regeering heeft medegedeeld.
De Belgische stoomtrawler Nepi-
tun-e, de Britsche schoener Agnes en die
Deensche Bark Johan zijn gezonken.
Slecht voorbeeld in benarde toestanden.
Die Rotterdammer meldt
Onberekenbaar zijn dikwijls de wegen
Van den Rijksschatmeester.
Somwijlen wordt om enkel© penningen
een omslachtige procedure gevoerd, maar
dan weer wordt met gandiose royaliteit
uit den huidel getast.
Van het laatste biedt het Verslag van
VERSCHIJNT ELXEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post. f 1JSÊ
Losse nummers0.0S
Prijs der Advertentie»
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 c(L
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend,
Bij abonnement voordeelige voorwaarde®.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.f
iedere regel meer 10 ct.
MBi«fuajtuii|jJiMaajM»'^iiLjt,agB.vaiagCTi im imwuiiwaï
de Rekenkamer merkwaardige staaltjes!
waaraan deze gegevens ontleend zijin:
Voor een stukje voetbalterrein betaalde
het Legerbestuur f 400 per jaar, d. i. meer
dan 200 p€t. te veel naar de Rekenka
mer opmerkte.
Departementsambtenaren ontvingen ho
ven hun salaris 500 aan gratificatiën.
Sommige ambtenaren kregen 4 gratifica
tiën per jaar.
Rijksambtenaren, tijdelijk gemobili
seerd, doch voor hun ambtelijk werk on
misbaar verklaard, ontvingen ook gedu
rende hun verlof honorarium als mili
tair. Aan voorloopig, wegens de resul
taten van de keuring, met verlof gezon
den militairen werd niettemin soldij uit
gekeerd. Die Rekenkamer oordeelde, dat
dergelijke bepalingen niet .strookten: met
de belangen van 's Rijks schatkist, maar
de Minister van Oorlog was; het daarmee
niet eens.
Aan een directeur van een strafgevan
genis werd dn een half jaar tijds f 120
uitgekeerd voor geneesmiddelensiana-
togen, haetoatogeen, cognac en bronwa
teren. Een gevangenispersoneel kreeg
tand- en haarmiddelen voor rekening van
het Rijk.
Aan een ambtenaar van Koloniën, die
echter niet in vasten dienst was, werd
een gratificatie Van f 2400 toegekend, ten
einde hem, die reeds boven de 65 jaar
was in de gelegenheid te stellen de stor
tingen te doen, noodig voor het verkrijgen
van een pensioen. Deze ambtenaar was,
volgens de Rekenkamer, „reeds van
1885 tot 1913 bevoordeeld, daar hij zijn
Indisch pensioen ml f 1050 's jaars on
verkort had ontvangen, welk voordeel hij
bij een Vaste aanstelling tot 1 Oct. 1913
zou hebben gemist". Bovendien behoefde
hij die stortingen niet opi ©enmaal te
doen; ze konden geschieden door drie-
maandelijksche inhoudingen opi het pen
sion®. Maai- f2400 zijn toegekend en
uitbetaald
Pasptoorten worden gesteendrukt; de
Rekenkamer gaf xn overweging ze ter
Landsdrukkerij te doen aanmaken; be
sparing f2500.
Voor marquisen aan het nieuwe ge
bouw voor Bihn. Zaken werd f20 per
stuk betaald; in de gevangenissen ge
maakt zouden ze f 10.25 hebben gekost.
Het Kabinet van den Minister van Ma
rine werd gerestaureerd. Kosten
f 7200waaronder een tapijt (3X4 M.)
dat f360 kostte. Hieromtrent merkte <ie
Rekenkamer op1 dat „bij haar de vraag
rees of in de tegenwoordige tijdsomstan
digheden, waarin het betrachten van zui
nigheid volstrekt geboden is, het wel
wenschelijk was geweest, 's Ministers ka
binet opi een zoo kostbare wijze te re-
steureeren en te meubileeren", zegt de
Rekenkamer niet zonder reden.
Van de „dames".
D© „Nederl." geeft dit pittige stukje:
„Om da politiek .uit te oefenen zijn
hersenen noodig en deiz© bleken Iniet in
de hoofden van de honderd beteren in
de Kamer "te zijn,, toen z;ij beslissing' na
men 'over het Vrouwenkiesrecht".
Ziehier een der „Verstandige" woorden
door de zeergeleerde doctoress© Aletta H.
Jacobs verleden, week gesproken in leene
vergadering va® Kiesrechtdames en daar
met „daverend applausi" begroet. Deze
woorden zijn vermoedelijk bedoeld alsi 'n
staaltje Van den heilzamien invloed dien
de parlementaire vrouw op hare omge
ving oefenen zou.
Maar nog verbluffender is hetgeen zij1
verder zeide, en, door de „N1. B. Ct."
als volgt is. samengevat:
Scherp hekelde spr. de erotische be
zwaren,, |dlie de heeren De Savornin Lob
man en Van Hamel tegen het Vrouwen
kiesrecht aanvoerden. -Staan, vroeg zij,
die vrouwen zoo laag, of komt het door
dat deze mannen het meest mlet de laagst
staande vrouwen in aanraking zijin geko
men., dat zij dergelijke bezwaren kun
nen ontwikkelen?
Dat mleivroiuw! dr. Jacobs blijkbaar wei
nig begrepen heeft van hetgeen genoom-
de heeren hebben gezegd, kan haar ver
geven, worden, domheid -is; ten slotte geen
misdaad, al is het een onaangename eigen
schap voo-r iemand die zich voor een
leidster der schare houdt.
Maar dat een dame, die zich waar
schijnlijk vleit (met -de hoop een der eersten
te zijn, 'die als vertegenwoordigster der
-Nladerlandsche vrouwen eenmaal het Par
lement binnen te zullen treden, zich niet
geschaamd heeft ten laste van d-e- genoem
de heeren zich aan dergelijke perfiditeit
te buiten te gaan, bewijst zonneklaar dat
althans' deze idatoes voor parlementairen
arbeid nog niet rijp zijn. Hoogstens lukt
hlet haar èen schare Ned-erlandsche da-
m|as te 'Sug'gereer-en dat o-p deze wijze
d|e zaak (der vrouw gediend en iets van
haren „veredelenden" invloed in het open
bare leven merkbaar wordt.
