*o. 68 Dinsdag 10 December 31e Jaargang da Groot© €>@rl@cf» Uit de Pars. Binnenland. JHL 3 M 1IIW 'Uil I Hill »l .M£Waff3i>SI Uitgave van da NaamL Venn. LUCTOU ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: k&NGE VOKSTSTRAAT 219» Bureau te Middelburg: fSSWSA F. P. DHUIJ 1" BURG* Drukkers: 2>ësterbaan S-e Coïnire Goes. Bericht. £ij die zich met ingang van Ja- nuari e. k. op ,,Oe Zeeuw" abon- neeren, ontvangen de tot dien datum verschijnende nummers KOSTE LOOS. De Eerste Kamer. De verwerping der Successiewet, eer ste editie, door de Eerste Kamer, mede door ons afgekeurd, beeft in, liberale en socialistische 'Pers- jan Tweede-Kamer kringen ontstemming gewekt. Men weet, dat onder anderen mr. Troelstra in een openbare vergadering gezegd beeft, dat do Eerste Kamer gebracht behoort te wor den ter plaatse waar zij behoort, namelijk op den {imesthioop. 'Nu, van .dergelijke hoestbuien neemt men geen notitie. Wel van d© fatsoenlijke klachten over de „on hebbelijkheid" van de zoogenaamde hoogstaangeslagenen. En naar aanleiding van deze herinneren wij aan het schan delijk bedrijf der Eerste Kamer in 1890, die toen nog in meerderheid liberaal was. Toen had mr .v. Roy en (liberaal lid voor Groningen) den antirevolutionairen mi nister van, koloniën, die zijn begrooting incest verdedigen, in een fanatieke rede verweten, namens enkele zijner medele den, dat hij te veel „preekte", ja zelfs hemj beschuldigd van aan, „godsdienst waanzin" te lijden. De minister had hierop in een mooie iangd ,rede zijn begrooting en zichzelf verdedigd. Niemand wist iets op zijp be groeting aan te merken. Toch, toen hij uitgesproken was en .stellig rekende dat zijn begrooting zou, worden aangenomen, stemde 'de Eerste Kamer die begrooting af, nog wel om redenen buiten die be- grooting gelegen, een revolutionair bedrijf! Zoo dwongen de Christelijke' heeren der Eerste Kamer den minister tot heengaan. Zonder vorm van proces werd het dood vonnis over minister Keuchenius voltrok ken. Iets dergelijks is ook minister Kuyper in 1904 overkomen. Maar toen kwamen de heeren van een koude reis 'thuis. Ook toen stemden zij, zonder vorm van proces, na) teen lange, meesterlijke verdediging door dr. Kuyper van het ontwerp wijzi ging Hooger Onderwijswet, diens ontwerp af. Dioch zij vergaten dat de tij den veranderd waren. De Provin ciale Staten, in 1890 nog in meer derheid overwegend Liberaal, waren in 1904 overwegend Rechtsch geworden. Mi nister Kuyper droeg daarom bij H. M. de Koningin de Eerste Kamer ter ont binding voor. De nieuwe Eerste Kamer, ©enig© mmnjden later opgetreden, was natuurlijk Rechtsch. Hoe het met 'die afstemming toegegaan is, wordt, door dr. Reumer in „Onze Gids" nog eens opgehaald. Den heeren van de pers wordt daarbij nog eens deze spiegel voorgehouden: De linksche heeren schijnen wat ver geten te zijn, n.l. dat en hoe in '1904 door de Perste K.amier de wijziging der Hooger Onderwijswet verworpen, is. Aan de bestrijding van dat ontwerp waagde zich alleen de heer Van Roneval Faure. 'tls waar, pok de heeren Van Leeuwen en Rengers hebben een woord gespro ken, maar eone rede tegen bet ontwerp hield "eigenlijk alleen de heer Faure. Daar op heeft de Minister met eene schitte rende redevoering zijn ontwerp verdedigd. Met een redevoering, vol argumenten, die op een klein gedeelte na, nog nergens behandeld1 waren, noch in de .Tweede Kamer, noch in het Voorloopig Verslag der Eerste Kamer, noch 'in de pers.. Wat heeft toen de vrijzinnigheid gedaan? Heeft zij1 uitvoerig en met kracht van argumenten gerepliceerd O neen, zij heeftgezwegen. Alleen de heer Faure stond op, Jota een vijftiental 'regels yoor te Lezen, die hij thuis op een stuk papier had geschreven, vóór dat bijt wist, wat de Minister van 'jBinnenlanidsch» Zaken zou antwoorden!! Zoo handelde het intel Ject der natie in 1904, maar werd toen door de vrijzinnig© per,s,.'.. g>eprezieini.i Hierbij herinnert de schrijver zteter te recht dat, gelijk au de Rechtsiche heeren den, minister zijn verdedigingsrede lieten, uitspreken', zonder er ook 'maar met een enkel woord op te antwoorden, in 1904 en wij voegen er bij in 1890 - de linksche heeren precies zoo deden. Al leen maar, nu speelde de linksche pers al te veel tegen 'die Rechtsche heeren "loch toen zoowel in 1890 als: in 1J04 zweeg zij. Zij zag er toen blijk baar geen kwaad in. Dat is meten met twee maten. VERSCHIJNT ELKEN WERK3AÖ, Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. Losse nummers firn „0.05 Prijs der Advertentiën 15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 cS. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1.— iedere regel meer 10 ct. Baksopt avoerioht vast den Soostand. Van den strijd in Roemenië valt ditmaal niet veel te zfeggen. Berlijn munt uit door soberheid in be richtgeving. „In Walachije kleinere voor ons gun stige gevechten". „In de N. Dohroedsja is de linie Ba- badacPfecineoga overschreden". Diat is alles wat gemeld wordt. De vraag is gedaan of het offensief in Roemenië als geheel geëindigd beschouwd [moet worden. Een officieus getinte be schouwing van Wolff zou er op gezin speeld hebben. Hoe het zij, wanneer ook geen verdere operaties in de plannen liggen, zal de achtervolging van den vijand toch zeker wel "toit de Sereth warden voortgezet. Niet alleen dat daardoor belangrijke tac tische resultaten te bereiken zijn, maar er is ook economisch voordeel te behalen. Baar heeft men Braila. Deze istad, die aan den linker-Donau- oever ligt, ten Zuiden van de Sereth, zal een sterk aantrekldngspunt vormen. Want Braila is een bekende stapelplaats en het bezit er van zal de oeconomischle voiardeelen, door de centralen behaald, nog aanmerkelijk vergrooten. Zetten de centralen, hetzij dan oan mi litaire of meer om oeconomische beweeg1 redenen, hun opmarsch in de richting van de Sereth voort, waartoe het forceeren van de Buzeu hun nu de gemakkelijk© ge legenheid biedt, dan is het waarschijnlijk, dat de Russen aan de Moldavische Oost grens zich terug zullen trekken en ge deeltelijk ook achter de Sereth, die MoF davië in de lengte doorsnijdt, zullen te rugvallen. Zij zouden dan achter deze rivier en verder achter dj© 'Bistrita, de noodige sterkte en veiligheid voor hun linkervleugel kunnen zoeken. De Roemenen zullen alle best moeten doen, 'om langs den linker Donau-oever zich spoedig in veiligheid te brengen, daar zij hier den versten afstand hebben af te leggen, voor zij de Sereth bereikt hebben. Rechts van den Donau, in de Do hroedsja, zullen de Russen en Roemenen hun snellen terugtocht wel tot in bet gebied van de Dionau-monding voortzetten, om daar een, door het moerassig terrein, Voldoende veilige defensieve stelling in te nemen. In het Westen houdt men elkaar weer in ©venwicht. De Franschen tellen mo>g de gevangenen. Ze zijn reeds tot 11387 'man gekomen. Dij von Hindenburg. De bekende Amerikaanscbe journalist Karl von Wiegand, heeft maarschalk von Hindenburg een bezoek gebracht in het Diuitscha hoofdkwartier en vertelt daar van |0.m. heit volgende: D© veldmaar schalk ontving mij! in zijn studeerkamer, die met ©ep. mooie schrijftafel, drie stoej ten, een canapieie en een portret van den keizer ingericht was. in da voorkamer; die als werkkamer van zijn adjudant, ka pitein v,on [Bismarck, dient, -en dié ik door moest gaan, ligt op tafel 'n groote kaart, waarop ik met groote letters de Karpatihen en, Roemenië aangegeven ze Von Hindenburg; ontving mij hartelijk, ep herinnerde zich den tijd, dat ik 'het laatst zijn gast was geweest in het ko- ninklijk paleis te Polen, toen hij het op perbevel in ,bet Ooisten had. „Nu, wij zijn er niet dunner op gewor den sedert totem", merkte hij op. Zijn goede uitzicht verrast© mij ik heb hem bet laatst in Masuren bij den winterveld- slag geziep, toen hij de Russen uit Oost- P'ruisen joeg. In dien tijd was er veel sprake van de ziekelijkheid van den veldmaarschalk ten hij zag er toen ook werkelijk niet zoo- goed uit ais nu. On danks zijn 69 jaar, is von Hindenburg de jeugd en de frischheid zelve, zijn trek ken weerspiegelen een ijzeren wil, vast beradenheid en isphinxachtigie kalmte. Zijn O'Ogten, waar zooveel over geschre ven is, zijn in verhouding tot de grootte van het hoofd en het gezicht klein en diep liggend, maar de oogleden zijn zwaar en, zooals de Me'pschien wier geziichts- Imoigen niet meer scherp is, trekt hij bij bet spreken de oo-gen, samen, wat zie klei ner doet schijnen, dan ze in werkelijk heid zijn. Eep ander publicist, die' kort gele den met -dei beschrijving van een ointmoei- ting met von Hindenburg opzien verwekt beeft, ofschoon ,hij miij zelf verteld had, dat hij hem piet had kunnen zien, heeft de stegen van] den veldmaarschalk als kond, brutaal iem wreied bestempeld. Op miji maakte hij eerder den patriar chaten injdruk van ©en vader van zijn volk, juist zooals. ©enige Buitsche publi cisten hem beschrijven. Voor mij is von Hindenburg ,het toonbeeld van een sol daat mlet .onbuigzame wilskracht, vast beradenheid, strengheid en die steenem kalmte, die zich zloo sterk in zijn uiterlijk wieer,spiegelt. Deze uitdrukking kenschetst tei zamen met zijn goedhartigheid en dein adel van zijn trekken de groote figuur in diei wereldgeschiedenis, die hij metter daad is. Nadat von Hindenburg zijn tevreden heid over den gang van zaken, pp de slagvelden uitgedrukt had, vroeg de cor respondent beim: „Maarschalk, de neutrale volken, en in ibet 'bijzonder Amerika, zouden gaarne hooren, wat zoo de "diepste gedachten en gevoelens: van een chef van. den geniera ten staf zijn, als jhij plannen ontwerpt ern hevelen geeft, waarvan hij weet, dat zij voor duizenden den dood beteekeniein, aan duizenden kinderen hun yader ont nemen, duizenden vrouwen tot weduwe maken en honderden gezinnen hun zoorte nntrooven." „liet isf de overwinning vtin de her senen op het hart, hef; verstand over het gevoel", antwoordde ide maarschalk met een beweging, die op een zucht geleek. „"VTij sturen duizenden in den dood, op dat tienduiz enden zullen kunnen leven. Geloof mij, het is niet gemakkelijk. ,W|ij zijn niet afgestompt, noch harteloos. Het moet, en wij leggen, daarmede aan pnS hart het zwijgen op. Het welzijn van het geheel boven dat van het individu. De Duitscber (offert .zich daarvoor vrij en edel. En Duitsehland en zijn bomdgenoo- ten, zij leven en het gaat hun goed. Wij hebben den .oorlog gewonnen, wanneer wij onzie vijanden de 'kans zullen heb ben benomen ,hun doel te bereiken. Dat hebben wij tot nog toe gedaan en dat zullen wij tot aan het einde doen." De vredesvoorwaarden. Tegenover de geruchten in de buiten- landscbe pers jover de .vredesvoorwaar» den, welke Duitsehland stelten wil, wijst een Berlijnsch telegram van die „Köln, Ztg." op dien woordelijken tekst der nota. Daarin wpndt (gezegd, dat onze eigen rechten en rechtvaardige .©isicben niet in tegenspraak zijn met de rechten van de andere naties en dat onze voorstellen, Welke, wij hij de onderhandelingen zullen 'meebrengen, ©en geischikten grondslag, voor bet herstel van een blijkenden vrede bieden. Daarmede zijn eenig© vaste, duidelijke punten aangegeven. Meer kan in het hui dig stadium niet geschieden. De socialisten sn het vredesaanbod. Die sociaal-democratische afgevaardigde Seheidemann heeft te Keulen ©en rede gehouden over het vredesaanbod en de vredesvooruitzichten. Hij meende, dat het aanbod .op de sociaal-democraten in het vijandelijk buitenland niet zonder invloed zal blijven. Mocht het aanbod worden afgewezen dan zou Duitsehland zijn laat ste krachten op. de heen brengen, ten einde overwinnaar te blijken, want in dien het oorlogsdoel van den vijand ver wezenlijkt wordt, dan wee den Duit- schen handel, wee de~Duitsche industrie en driedubbel wee den Duitschen arbei ders. Duitsehland zou dan voor onafzien- baren tijd de bedelaar van Europa v ol den. Gevaarlijk en verderfelijk is dan ook de wensch naar vrede tegen iederen prijs. Hij meende het ook een onjuiste ge dachte, dat men spoediger tot vrede zou kunnen- geraken door bijv. afstand te doen van Elz,as-Lotharingen. De sociaal democraten zullen zich tegen iedere an nexatie-gedachte verzetten, niet alleen van Duitsehland, doch ook v,an den vij and, -daar iedere verovering de kiemen voor een nieuwen oorlog medebrengt. Mocht de eerste Februari pen Vrede! bren gen, [die ons van een provincie berooft, dim zal op| 2 Februari reeds aangevangen worden met toerustingen vtoor een nieu wen -oorlog, om de verloren provincies weer terug te krijgen. Het Diuitsch© volk wil den vrede. Wil de vijand dien ech ter niet, dan hebben wij' door de wet -opl den vad-eilandschen hulpdienst de wa penen reeds bereid. Dieze .wet was1 nood zakelijk, om de soldaten niet weerloos te laten. Indien men van de soldaten) in het Veld verlangt, dat zij alles, ook hun leken zullen offeren, dan moet men van de burgers ook de- noodige arbekLs kracht eischen, om den soldaten te ge ven wat noodig is, om hun leven zoo duur mogelijk te verkoopien. Deze laatste piasisiage werd door de vergadering met luiden bijval begroet! Korte OomgsböHcM'en. Uit Washington wordt aan de Köln. Zeitung gemeld, dat daar de opvatting veld wint, dat president Wilson zijn wenscben voor het herstel van den vrede in een belangrijk stnk zal neerleggen. Die Keizerlijke familie zal Kerstmis weer in alle stilte vieren. In de meeste groote steden van Duitsehland is het politie-uur thans op 11 uur gesteld. -Er zal binnenkort in Duitsehland een nieuw bankbiljet van 20 M. uitge geven worden, dat in teekening enz. van het huidige vrij sterk afwijkt. Die prefekt van Athene maakte Le kend, dat in het huis van Venizelos' ge vonden werden66 geweren, 6000 pa tronen, 49 revolvers met 2500 patronen, 15 handgranaten, 15 kartetsen en 100 d-oozen met dyamiet. Het Portugeesche sis. Cascais is gezonken. Het Deensche ministerie van bui- tenlandsche zaken heeft hij den rijks dag het voorstel ingediend betreffende den verkoop van de Deensche Weist-In- dische eilanden aan Amerika. Uit New-York wordt a,an de Parijsche bladen geseind, dat volgens! een berient uit El Paso de troepen van Villa, die een nieuwen aanval op- de stad Chihua hua voorbereiden, op- het station Bacihi- nobe een exprestrein in de lucht heb ben laten vliegen. Ruim 200 reizigers vonden daarbij den dood. Naar men verneemt krijgt Boeka rest langzamerhand weer een normaal uiterlijk. De bevolking is weer aan het werk gegaan, de winkels zijn weer ge opend, (en .het nieuwe bestuur functioneert goed. Carp, Marghitomian en Arion en andere politici zijn in de stad gebleven, terwijl de woningen van gevluchte Be- jaren officieel verzegeld zijn. Die stadi heeft geleden gedurende den oorlog en de Zeppelins hebben vreaslelijk© ver woestingen aangericht en meer dan 2000 slachtoffers gemaakt onder de bevolking. De ziekenhuizen .zijn vol gewonden en hotels en particuliere woningen zijn tot hospitalen ingericht. Het geheel© aantal gewonden te Boekarest wordt op1 15.000 geschat. De „Populo d'Italia" zegt, dat de mededeeling van de nota aan eten Paus, een eerste stapt zou kunnen worden ge noemd fom den Paus te erkennen, als deel nemer aan de vredesconferentie. Daar van kan echter geen sprake zij'n, omdat in Italië slechts' één souverein is, namelijk Victor Emanuel. Dei „B'irgeft" door de Duitschers naar Zeebrugge op gebracht, was gecharterd door de Bata- vieiiijn voor den dienst RotterdamLon- deln. De lading bestond uit levensmid delen. De grO'O-tendeelsi Noorsch© beman ning -is uit Zeebrugge teruggekeerd. H ie t K a m r 1 i d B o n. g a e r t s is benoemd tot lid van den Voogdijraaid in 's-Gravenhnge II. D -,,K O' n i n 'g!i n Reg e n t e s" uit Ostende te Vlissingen teruggekeerd, isi door de Duitschers geheel intact ge laten. De koilenscha .arsc hte Naar wij vernemen, zijn door de mili taire autoriteiten 200 Waggons! beschik baar gesteld om kolen uit Duitsehland te halen. De Duitse he overheid heeft daar tegen geen bezwaar en zou ook wel -meer koten naar ons' land verzenden, als zij islachtsl over laadruimte "beschikte. Die zal, zijn. we goed ingelicht, geleidelijk Worden .geboden, teoodat zich een niet al te ver verwijderd perpiectief opent, dat de maatreigelen van d© verschillende ge meenten zoo niet worden ingeperkt, dan toch zeker niet behoeven te- Worden uit gebreid. (Msb.) D'e geweer-per iscoop. Men meldt uit Loosduinen aan de .Maasbode Opi de banen van OckenbUrgh waren een groep officieren en andere belang stellenden verzameld om tegenwoordig te zijn bij een demonstratie met den periscoop voor geweer, die uitgevonden is door den heer .J H. Eradus', serge ant-geweermaker bij het Reg1. Jagers. Kapitein Scharroo en serg. Eradus ga ven eerst een uitlegging van het toestel. Dit bestaat hoofdzakelijk uit een koperen huis van een paar decimeter lengte, die tegen de stootplaat aan den kolf van het geweer wordt vastgeschroefd, wat in 10 seconden kan geisfchieden.. Het- afne men Vordert slechts vijf seconden. Om het geweer op de gewon© wij'ze te gebruiken is het afschroeven echter niet eens noodig, zelfs niet voor bajo'- netVechten. D'e ujtvinder ging in een mi niatuur loopgraaf) schoof zijn geweer tus- schen de zandzakken door en wasi dus geheel beveiligd voor, vijandelijk vuur. Zoo, met opgelegd geweer, kon hij rus tig richten en in den spiegel van de periscoop het doel een militaire horst- schijf zeer scherp waarnemen. Zelfs zag hij zeer goed de waarde der scho ten, die door den man in „de kuil" met zijn plak werden geseind. Natuurlijk is eerst eenige oefening noodig voor men, evenals dp uitvinder in snelvuur van 14 schoten 14 treffers' kan maken. Aan het toestel zit een schuif, waar mee het gesteld kan worden op1 300 tot l'OOO Meter in overeenstemming met het vizier. Voor beginners bleek het eerst lastig spoedig den korrel te -vinden. De ze periscoop is eenvoudiger dan die in 't buitenland gebruikt wordt. In Engeland is er dan ook reeds piatent op gekregen, terwijl met Frankrijk nog onderhandeld wordt. Aan de Hembrng neemt men ook proeven. Tractement. De Standaard driestart: De hoogere druk, die, tengevolge van den Oorlogstoestand, opi de huiskas wordt uitgeoefend,, begint in steeds' wijder kring een, verontrustend karakter aan te nemen. Met name doet zich dit verschijnsel vbor, wat de salarissen der Onderwijzers en de trnctementen der Predikanten aan gaat. Eerst een woord over 't laatste. Het deed verblijdend aan, dat mien in de Ned. Herv. Kerk althans bedacht is opi maatregelen, om in den klimmenclen noodstand te voorzien. Of 'het plan, dat men hiervoor op touw zet, gelukkig gekozen is, zij nu daarge laten, doch er' blijkt althans, dat men deze dienaren der Kroon niet langer in. den onverholpen nood wil laten, waarin velen zich metterdaad al meer bevin den. Het b'ijéénbreng'en van een milli- oen gulden in kapitaal, waartoe men over wil gaan, zal vooreerst tijd vra gen, en dan gieeft dit straks niet veel meer dan f40.000, wat voor een corps van niet zooveel minder dan 2000 ge gadigden te pover zal uitkomen. Doch dit nu daargelaten, moet het plan zelf ten zeerste toegejuicht, en moge het niet minder ook bij andere kerken na volging' vinden. Vergeet toch niet, dat er predikers in 'andere kerken zijn, die ganschelijfc geen staatstractement ontvangen, die daardoor opi nog lager jaargeld staan, en die dien tengevolge in dubbele mate gedrukt wor den. Nu is het ten zeerste te loven, dat door deze predikers dit leed van den oorlog met zoo stille onderwerping ge dragen wordt- Men hoorde nauwelijks klacht, en van een stormloopen op ande- rer beurs is niets vernomen. Juist daarom echter kan ier niet ge- op dezen noodstand met temeer klem noeg op aangedrongen ,dat ook de Pers wijze. Gaat 't door gelijk p,u, dan wordt de positie voor tal van predikanten almeer en .volstrekt onhoudbaar. En dit mag niet zoo blijven. Hierin moet worden voorzien. Nog steeds wordt er prijs op gesteld, dat de Predikers mannen van hooge stu die zullen zijn. Ze Volgden daarvoor eerst de cursus sen opi 't Gymnasium, en daarna de Aca demische loopbaan. Een studie alzoo die veel tijd nam!, en hooge bedragen verslond. De studie legde beslag ,qp omstreeks tien jaren, en de kosten 'kan men niet onder de vijfduizend aanslaan. Is hier dan geen voorziening noodig? Blijft ze uit, dan blijVen straks ury Kerken Vacant, en daalt pw Kerk in hoog heid van karakter. Saiarisssn. Onder dit oplscihrrift schrijft Di e .Stan daard: Wat we -schreven over de tractementen der predikanten, geldt evenzoo voor wat aangaat 'het salaris der onderwijzers, voor al in kleine steden en op het platteland. Uit ander motief, maar toch niet min der ernstig. Hier kan niet .gespreken worden van zoo hooge studiekosten, noch van de vele jaren besteed aan de opleiding. Deze beide factoren toch zijn hier van veel' lager .allooi. Doch daarom mag toch ook hier geen oogenblik gerust en gewacht. Ten eerste toch zijn de salarissen hier in vrij broeden kring, nog op veel lager peil gebleven, en zou toch op zich zelf voorziening reeds voorlang noodig zijiï geweest. Doch hier is meer. Hielri geldt het salarissen, wier verboo- ging - op de meest officieele wijze was toegezegd. Met het oog opi die verhoo-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1