Xo. 61 Maandag 11 December 1616 31e Jaargang
Oit de Pers.
Oe Groote Oorlog*
Binnenland.
Uit d@ Provincie.
Uitgave van jSÊlËl§iGp9 VERSCHIJMT ELKEN WERKERS.
de Naaml. Venn. LUCTOit ET EMERGO Ab.„„.^"„Upri|.=
.>t, n- -Jt Go< jiÊÊ^t Per 8 maanden fr. p. postflM
i&rlL. 'W?Ê $01 BB&K BBÊi sMSh. üÉR BËPJÉÊk Losse nummers0.05
Hoofdbureau te Goes: JPlff infPP® &$n!ÈÊÊr g& MËÊ JB& MBÊ
bUG E VORSTSTRAAT 219= -**]Êr "Jlp M$ inF JÈt sS Prijs der Advortentlën:
Bureau te Middelburg: J|i^ ÉmMF®^ jÊI? §J M M B B 1-5 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10eL
niipc ÉÊS J&W KVL JB&y jÊRn £|a JËg Mm BS Jam. JB 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
iF F. P. DH dGBag^^S^B «jajs^l Bij abonnement voordeelige voorwaarden,
Drukkers: VhÊÊÈ^ »f|pv K||r fêÈ&B&sjRB Familieberichten van 110 regels ƒ1.
o>.<*terbaan Le Cotntre Goes. ^Saö™®8^ W iedere regel meer 10 ct
ui t
Een gedenkdag.
„De Rotterdammer" schrijft:
In het begin van deze maand isi een
merkwaardige gedenkdag stil en ongemerkt
voorbijgegaan.
Op 3 December 1916 had de Invalidi
teitsverzekering in werking moetien treden.
Drie jaren waren aan de wetgeving
gegund om de maatregelen te treffan,
noodig voor de practische toepassing der
invaliditeitsverzekering.
Aan dien plicht heeft zich het tegen
woordig Kabinet onttrokken.
Te kwader ure pan den Staatspensi-
neeringszwendel het oor leenend, wei
garde het datgen© te doem waartoe .recht
©n red© verplichtten.
Weer drie jaren uitstel heeft het ge
vraagd; Treub halsstarrig uitdagend en
Lely diplomatiek dralend staan schuldig
aan zeer zwaar verzuim.
Bet groote werk der invaliditeitsverze
kering, door Talma tot stand - gebracht,
is door ben op ergerlijke en onverant
woordelijke wijze tegengestaan.
Zoo blijft 3 December 1916 een ge
denkdag; voor dit Kabinet, voor concen
tratie en sociaal-democratie éen dies
a t e r, een donkere dag, met zwarte
kool in het geschiedboek geteekend.
Ssknont overzicht van der. toestand.
Lloyd George is er in geslaagd een
nieuw ministerie 'te vormen, dat een na
tionaal karakter zal dragen.
Ziedaar hoe het er nu uitziet:
a. lOorlogskabinetLloyd George, pre
mier; Lord Curzon, 'lordypresident van
den oorlogsraad en vertegenwoordiger der
regeering in het koogerhuis. Henderson
en lord Milner zonder portefeuilles. Ba-
nar Law kanselier van de schatkist. Bo-
nar Law is door den premier aange
zocht ais regeeringsvertegenwoordiger in
het lagerhuis te willen optreden. Rij zal
ook lid zijn van het oorlogskabinet, doch
van hem wordt niet verwacht dat hij
regelmatig de beraadslagingen zal bijwot-
nen,
b. Andere leden van het ministerie Zijn
Lord kanselier: sir Robert Finlay; secret
faris van binnenlandsche zaken, sir Geor
ge Cave; buitenlandscbe zaken, Bolfoiur;
koloniën, Long; oorlog, lord Derby; secre
taris voor Indië, Chamberlain; plaatse
lijke regeering, lord Rkondda; handel, sir
'Albert Stanley; arbeid, Hodge; admira
liteit, sir Edward Carson; munitie, dr.
Addison^ blokkade, lord Robert Cecil; le
vensmiddelencontroleur, lord Devonplort
controleur van de scheepvaart, sir Joseph
Maclay; landbouw, Brother©; onderwijs,
dr. Fisher; openbare werken, sir Alfred
Mond; kanselier van het hertogdom Lan
caster, sir Frederick Cowley; directeur-
generaal der posterijen, sir Albert Ming-
worth pensioenen, Barnes; attornev-gene-
ral, sir F. E. Smith; sollicitor-general^
Bewart; secretaris voor Schotland, Mun-
no; lord advocaat, Clyde; sollicitor-geneh
ral vpor Schotland, Moris on; lord-lieu
tenant van Ierland, lord Wimborne; secre
taris voor Ierland, Duke; lord kanselier
van Ierland, Obrien.
Voor zoover uit de berichten is op te
maken, zal het Kabinet van Lloyd George
een gunstige ontvangst worden bereid,'
Asquitn en Grey hebben beiden op een
bijeenkomst der liberale "partij te ken
nen gegeven alles te zullen doen om
de nieuwe regeering in het belang van
het land krachtig te steunen. Be Arbei-
derspiartij schijnt .minder vertrouwen te
koesteren in het unionistisch-conserva-
tieve Kabinet, waarin voor een politiek!
van staatssocialisme een niet te groote,
plaats open blijft.
Volgens de „Weekly Despatch" behelstt
het program van den kabinetsformeerder
het bewapenen van koopvaardijschepen,
de voorbereiding van het Entente-offen
sief, de mobilisatie van burgers tusschen
16 eu 60 jaar, maatregelen om de blok
kade effectief te maken, de uitgifte' van
kaarten voor voedingsmiddelen, de uit
breiding ider levensmiddelenproductie in
het eigen land, het beletten van werk,
dat niet aan den oorlog ten nutte komt,
dwangverbod ipp weelde-artikelen en de
instelling ,van vleeschlouze dagen.
Niets wijst er dus op, dat de oorlog
spoedig zal eindigen.
Integendeel.
Alles moet samenwerken, om het uit-
houdingsvermogen der volkeren te ver-
grooten.
j i k
Uit hot nieuws van de slagvelden tee
kenen we het volgende aan
Tusschen Silistria en Cemovoda be
rm "ten jle Bulgaren den linker Donau-
Ten Oosten van Boekarest en Ploesci
winnen 4J© centralen 'telkens weer ter
rein.
Alle 18 forten van Boekarest en de
gezamenlijke tusschengelegen batterijen
moeten onbeschadigd in handen der over
winnaars zijn gevallen.
De gepantserde kazematten zijn vol mu
nitie en levensmiddelen. Alles verraadt
een radelooze, panische vlucht. Op de
spoorlijnen vond men groote aantallen
heel of half geladen wagons met mu
nitie en levensmiddelen. De landwegen,
die naar het Oosten leiden, zijn bedekt
met weggeworpen uitrustingsstukken.
Maarnóg is niet geheel met Ru-
ménië afgerekend. Met belangstelling zien
we ide verdere gebeurtenissen in Rume-
nië tegemoet.
Ook idie i'n Griekenland.
Könstantijn wint aan moed en overtui
ging. Van concessies wil hij niet ^neer
weten.
Gisteren zou een ultimatium der en
tente worden aangeboden.
Korte Oorlogsberichten.
Het heet nu weer, dat Joffre om
gezondheidsredenen het opperbevel over
het Fransche leger zal neerleggen en dat
Castelnau, Foch of Pétain hem zal op
volgen.
Ee.11 Turksch meisjesgymnasium is
te Kandilly in Turkije geopend. Het
staat onder Duitsche opperleiding. Het
onderwijs wordt er in het Duitsch en
het Turksch gegeven.
Die Japiansche opperbevelhebber in
den oorlog tegen Rusland, maarschalk
prins Oyama is overleden.
Het publiek is niet alleen de toe
gang vergund geweest tot het vertrek,
waar het lijk van keizer Frans Jozef op
het praalbed lag, sinds den dag na ae
begrafenisplechtigheid wordt het ook in
den keizerlijken grafkelder bij de Capu-
cijners toegelaten. Den vierden Decem
ber zijn 15.800 menschen langs de kist
getrokken.
Dr. David Soskice .een bekende
Rus, volgens het Engelsche oorlogsnieuws-
bureau schrijft in de Pall Mall Ga
zette: „De vertegenwoordigende elemen
ten van Rusland zijn vastbesloten een
oorlog tot de overwinning toe voort te
zetten, ten einde het land ekonomisoh
onafhankelijk te maken van Duitschland
en tevens om de Miadellandscbe Zee voor
den Russischen handel te openen".
Van 1 Januari af zullen de Pool-
sche legioenen als een werkelijk deel
van het Poolsche leger met de Duitsche
troepen meestrijden.
In Oostenrijk-Hongarije zullen we
gens gebrek aan piapier de prijzen van
couranten een kroon per kwartaal op
geslagen worden.
Voor de troepen van generaal Von
Falkenhayn, die den veldtocht in Roe
menië meegemaakt hebben, zullen van
dertig veroverde kanonnen medailles ge
slagen worden.
Te Keulen zijn 30.000 kilo's maïs
ten behoeve van het vee aangekomen,
die in Walachije werd buitgemaakt.
Op' de scholen te Berlijn zijn vijf
en dertig getrouwde vrouwen, die vroe
ger als onderwijzeres werkzaam waren,
uit gebrek aan personen opnieuw aan
gesteld worden.
In Pruisen worden alle voorraden
cacao en chocolade voor het leger in
beslag genomen.
Op den topi van den Lowcen zal
een groot gedenkteeken worden opge
richt. Een prijsvraag was' uitgeschreven,
mededingers, die zich in het gebied v,an
Ragusa tot Njegus onder de militaire: be
zetting gevonden. De eerste prijs werd
toegekend aan het ontwerp van den
schilder Marco Rasca. Het stelt voor een
32 M. hoogen antieken overwinningsge.-
nius, die op den 1760 M. hoogen top ver
uit zee zichtbaar zal zijn en tevens de
wacht aan de Achia houdt.
De Grieksche regeering heeft vol
gens den Boedapester correspondent van
de Frankfurter Zeitung, zoowel aan de
centrale mogendheden als aan de enten
te medegedeeld, dat Griekenland van nu
af aan een strenge gewapende onzijdigheid
zal handhaven. De regeering zal aan de
entente geen enkele tegemoetkoming
meer doen. Een nieuwe uittarting van
de entente zal als een casus belli wor
den opgevat.
De Konstantinopolitaansche corres
pondent der Frankfurter Zeitung zegt, van
gezaghebbende zijde te weten, dat de en-
tente-miogendheden overeengekomen zijn
om „mocht er in Griekenland een troon-
wisseling noodig blijken", den neef van
koning Könstantijn, prins Petros, oudsten
zoon van prins George van Griekenland,
tot koning uit te roepen. Daar de prins
pas 9 jaar oud is, zou Venizelos tijdens
zijn minderjarigheid als regent moeten
optreden.
De Grieksche torpedojager Panthir
(356 ton) is dezer dagen tengevolge van
het in brand raken der petroleumVoor-
raden in de lucht gevlogen. Vijf leden
der Fransche bemanning (de Panthir was
door admiraal Foumet in beslag genomen)
zijn gedood, 25 gewond.
Het s.s. Amicitia van de Bergen-
sche Stoomvaartmaatschappij is op 6 de
zer tot zinken gebracht. Een boot met
den kapitein en acht man is te Brest
aangekomen. Een tweede booot wordt ver
mist. 1 p
Een' niet alledaagsch gemeentebe
drijf is de schapenteelt. De stad Dres-
deai heeft besloten, zich een groote kud
de schapen aan te schaffen.
Die Fransche en Engelsche gezant
te Athene hebben zich naar Piraeus be
geven. Zij moeten hun archief meege
nomen hebben.
Die bevolking van Boekarest houdt
zich rustig, meldt men aan de Frank
furter Zeitung. Een derde deel der inwo
ners is uitgeweken. De meeste winkels
zijn opengebleven.
De Noorsche s.s. Saga en Raikinpa
zijn vermoedelijk gezonken.
De mist en sneeuwstorm maakten
Zaterdag op het Westerfront allie .actie
oninogelijlk. 1
Het Spaansche sis. Bravo is ge
zonken. De bemanning is .gered.
De Duitsche Ooeaan-reederij deelt
mede, dat de handelsduikboot
„Deutschland" gistermiddag na
een snelle .reis vóór de We-
zer-monding is aangekomen.
Naar het Hongaarsohe Correspon
dentiebureau verneemt komt keizer Ka-
rel Dinsdagmorgen per extra-hoftrein voor
een kort verblijf te Boedapest aan.
Morgan heeft bij zijn terugkeer uit
Europa verklaard, dat de geallieerden de
overwinning zullen behalen. Hij voegde
er ,aan toe, dat het te wenschen zou
zijn, dat vele landen een financiëelen toe
stand bezaten zooals Frankrijk en En-
geland.
Keizer Wilhelm heeft reeds op 5 de
zer de wet opi den vaderlandschen hulp
dienst onderteekend en dus yan kracht
gemaakt.
De „Koningin Regentes".
(Officdëel.) Het Ministerie van Buiten-
landsche Zaken heeft van Hr. Ms' ge
zant te Berlijn, bericht ontvangen, dat
het stoomschip! „Koningin Regentes" dooi
de Duitsche regeering is vrijgelaten.
Medegedeeld wordt, dat de behandeling
der drie te Brugge achtergehouden leden
der equipage van de mailboot „Konin
gin Regentes" in het algemeen zoo cor
rect mogelijk is geweest. Ten laatst© werd
deze behandeling zelfs zeer beleefd. Hoe
wel het gemis aan vrijheid voor hen zeer
onaangenaam was, w.erd voor hen gedaan
wat in de gegeven omstandigheden mo
gelijk gemaakt.
De „Caledonia" en de „R i o Par-
do" opgebracht.
Het Wolffbureau meldt ons uit Berlijn,
dat ini den nacht van 8 opi 9 December
Duitsche oorlogsschepen van de Vlaam-
sche kust hebben aangehouden het Ne-
derlandsche stoomschip' .„Caledonia" en
het Braziliaansche stoomschip! „Rio Par-
do" en naar Zeebrugge gebracht.
Nader vernemen wij', dat de „Rio Par-
do" afgeladen was met margarine (600
tons) en andere levensmiddelen, bene
vens eenig stukgoed.
De „Caledonia" is van W. H. Muller
en Go's Algemeene Scheepvaart Maat
schappij te Rotterdam, 543 netto tons
groot. De zending bestond uit stukgoed,
meest manufacturen, terwijl ook levens
middelen aan boord waren, echter min
der id,an 50 pot. contrabande, zoodat men
wel mag verwachten, dat schip later zal
worden vrijgegeven.
Landhuis voorde Koning in.
Het Bouwk. Weekblad verneemt, dat
aan den architect Falkenburg te 's-Gra-
venhage is opgedragen de bouw vau een
landhuis Voor de Koningin, in de Oost
duinen bij Scheveningen.
Rietmeel.
Naar het Nederlandsch Landbouwvak-
blad verneemt is hier te lande een be
gin gemaakt met een nieuwe industrie
n.l. de vervaardiging van rietmeel. Groo
te hoeveelheden riet zouden reeds zijn
aangekocht om fabriekmatig tot veevoeder
te worden verwerkt.
Kanongebulder.
Voor 't eerst sinds vele weken werd
te Gilze weer hevig kanongebulder ge
hoord.
Beperkt spoorwegvervoer.
Re nieuwe beperkte dienstregeling der
Maatschappij tot Exploitatie van Staats
spoorwegen zal, volgens de „N. R. Ct."
op 8 Januari worden ingevoerd.
Kol ennood.
Naar de „Tel." verneemt worden de
onderhandelingen met Engeland over de
levering van grootere hoeveelheden ko
len, met veel kans op succes voortgezet.
Verwacht mag Worden, dat binnenkort
een gnooter aantal schepen voor den aan
voer van kolen zal worden aangewtezen.
Beschikbaarstelling van
levensmiddelen.
Ingediend is bij de Tweede Kamer een
wetsontwerp om op de landbouwbegroo-
ting 1917 een post van f80.000.000 te
brengen als aandeel van het rijk in de
kosten van gemeentebesturen, voortvloei
ende uit de beschikbaarstelling van le
vensmiddelen tegen verminderde prijzen,
benevens kosten, welke van regeerings-
wege worden gemaakt en subsidiën welke
worden toegekend ter uitvoering van
maatregelen, genomen in verband met de
Distributiewet 1916 en met de levens
middelenvoorziening in het algemeen.
.De toestand in D j ambi.
De toestand in Djambi is veel verbe
terd. Een voorganger van de Sarikat
Abang, genaamd Alatib van Rantaukapas,
is gevangen genomen. Een inlandsche pa
trouille nam het hoofd en twee volgelin
gen gevangen, die vroeger behoorden tot
den troep van Pangeran Mankoe.
Visch voor Duitschland.
De „Vereenigde Vischexporteurs", te
IJmuiden, <een vereeniging van vischhan-
delaren op 'Duitschland, heeft naar het
„N. v. d. D," meldt, aan de ReederS-
vereeniging verzocht een deel1 van de
aanVoeren voor export naar Duitschland
beschikbaar te stellen, ongeveer op den
voet van de overeenkomst met Engeland.
D'e renders hebben het verzoek gunstig
ontvangen. Onderzocht wordt of zoodani
ge beschikbaarstelling ook tot moeilijk
heden met de Engelsche overeenkomst
kan leiden.
Uitvoerverbod van eieren?
De pluimveeclub „De Graafschap", te
Winterswijk heeft den prijs der eieren
teruggebracht van f 1.18 op fl.10 per i/2
K.G. Deze vermindering moet in verband
staan met een te verwachten uitvoerver
bod vian eieren. („Tel.")
UïT DEK G9ESCHEN RAAD.
Er is Vrijdag maar niet meer geklaagd
.over de veel te lange agenda Immersi,
bet helpt toch rdet
Zeventien puntenBrrr
De heer Risch, die vroeger al het
zijne gedaan heeft, omi te bewegen jde
agenda's niet zoo te laten oploopen, was
er bepaald omi weggebleven.
Maar, zal mien zeggen, wie had ook
gedacht, dat punt VIII (Subsidie R.-K.
bewaarschool) zoo langen tijd zou in
beslag nemen!
Ja, wie had ook kunnen denken, dat
tegen het einde van 1916 nog iemand
weigeren zou te erkennen, dat de 'bij
zondere school evenzeer recht op sub
sidie heeft, als de openbare!
Is' niet lang: en breed het recht der
bijzondere school bepleit?
In pers-, Kamers en raden is er pp
aangedrongen, dat spoedig recht zou ge
schieden.
Men vroeg niet om een fooitje, niet
omi een gunst of om een tegemoetko
mende houding, men vroeg enkel om'
recht.
Eindelijk zal dan ten deele recht ver
kregen worden. Eindelijk moest men dan
toch de „mooie woorden", waarmede de
vrijie-schoolmannen reeds zoo lang waren
gepaaid, ingelost worden voor daden.
Cort van der Linden stond aan het
hoofd van de beweging, welke de lang-
begeerd© pacificatie 'zou brengen
Doch laten we hier niet alles, herhalen.
Men weet den afloop van den strijd, men
weet ook, dat de eindstrijd nog niet ge
streden is, maar dat er alleszins reden
is om' dankbaar te zijn.
Alleendie Eerdmansi en die de
Muraltsdie beloven niet veel goeds.
En die blijken zoo waar ook in den
Goescben Raad te zitten.
De zaak was zuiver gesteld.
Anti-papisme kon niet om de hoeken
gluren, want de rechtsche raadsdieden heb
ben 't duidelijk 'gezegd, dat 't geval niet
op zichzelf zou blijven staan, maar dat
vandaag of morgen de Ger. en de Evan-
lische Bewaarscholen, die óók op „zware
lasten" zitten en óók dor gemeente vele
uitgaven besparen, niet schromen zouden
met een zelfde bede om hulp te komen.
En 't ging ook niet om een reuzen-
bedrag.
De heer van Dissel sprak terecht van
pen fooi.
Doch de Eerdmans', Tydemans, de Mu
ralts en Lieftincks wilden van een rechts-
erkenning niet weten, ondanks de mooie
woorden van het praeadvies van R.. en 'W.
De goede woorden van dit voorstel ga
ven ons goed© hoop voor de toekomst,
doch we hadden niet kunnen denken,
dat dte „Wi", die aanstonds in do gele-
gleuheid gesteld werden ze waar te ma-
kien, zelfs' in beginsel de erkenning niet
aandurfden.
Die jongste wethouder, de heer Fran-
sfan van de Putte, zocht al Z'n kracht in
het argument, dat het een ongelegen
tijdstip was. Terecht is er evenwel onzer
zijds op gtewezen, dat het altijd de "tijd
is omi onrecht te herstellen.
Wie'betreuren het, dat de Vrijdagavond
geboden gelegenheid niet is aangegrepen.
De heer van Dissel, die als een Cort,
partijen tot elkander wilde brengen, vond
onder zijn vrienden geen aanhang. Hij
had hun zin voor recht en billijkheid
overschat.
Enfin, in de volgende vergadering is
nog veel .goed te maken.
Stippen' we uit de overige zaken de
volgende aan
Die Arbeidsbeurs krijgt 'dan toch 25 pop.
Blijkbaar was men nog niet goed op de
hoogte Van het goede, dat deze instel
ling werkt. Nu er geld voor uitgetrokken
is, mag verwacht worden, dat de belang
stelling, welke we reeds maand in maand
uit getracht hebben te wekken, zal toe
nemen.
De pogingen tot samenwerking inzake
de Distributie van levensmiddelen hebben
schipbreuk geleden. Dat wij dit zeer be
treuren behoeft geen betoog.
Zoo ergens, dan gold hier: Eendracht
maakt macht.
Morgen treedt dus de verandering .ia
werking tot beperking van het gasver
bruik.
't "Was te voorzien: ook onze goede
stad zou op' lichtrantetoen gesteld móe
ten worden. We weten niet, of deze fac
tor een woord heeft meegesproken, doch
't mosselkoken dreigde aardig de bezui
niging te neutraliseeren.
't Is dus billijk, dat de buitenlandr
sche consument z'n aandeel in onze lasten
krijgt, waar de lusten reeds zoo groot
zijn.
De linksche heeren, die gemeenlijk voor
de herbergiers en hotelhouders opkomen,
lieten 't o. i. ten onrechte telkens weer
voorkomen, .alsof er na half elf niets!
meer te verdienen zou zijn.
Dlat was de bedoeling van B. en W.
niet, ?elfs niet van de gaiscommissie, al
had ze zich in dien geest uitgedrukt.
Doch de petroleumlamp en de kaars
zullen opgeld kunnen doen.
'n Kwiek reclameman zal tóch nog
wel goede zaken doen.
In de verlichte 20ste eeuw isi 'n kaars
vaak grooter attractie dan een zee van
licht.
Laat men dat bedenken en zuinig zijn.
Middelburg. Re bepalingen betreffende
de Jichtbesplaiïng werken hier over helt
algemeen igoed. Alleen is het onbegrij
pelijk, idat er nog zoo tal van winkeliers
zijn, idie de noiadzakelijkheid van het zui
nig branden maar niet schijnen willen
te begrijpen en voor het uur, dat de
lichten (uit moeten, hun winkels en win
kelkasten in een zee van licht laten
schitteren. -Het gevaar is groot, dat hier
de goeden met de kwaden zullen moeten
bekoopen en nog strengere maatregelen
zullen volgen. Ook wekt het hier vrij
veel afkeuring, dat, terwijl in andere Za
len, (in café's enz., het licht uit moeit
om 11 uur, de sociëteiten daarvan vrij
zijn gesteld. Zoo werd er dezer dagen
in een der sociëteiten een bal gegeven.
Men wijst hier ,op: Vlissingen, waar een
sluitingsbevel (is uitgevaardigd te 11 uur
voor sociëteiten zoowel als voor café's.
Vlissinaen. .Naar men aan de „V. Crt."
meldt, circuleert er een lijst onder de
winkeliers, (waarin verzocht wordt aan
B. en W. om de verlichting in de uitstal
kasten tot des aVonds 8 uur toe te staan,
evenals tzulks te Middelburg geschiedt.
