Zaterdag 9 December 1916 31e Jaargang
No. 69
0e dropte Oorlog»
Staten-Seneraal
Binnenland.
Uit de Pers.
Gemeenteraad van Goes.
De Zeeuw
c -■-J««a—giwmmmmmmM i i minui ■—on——u—»a*
Uitgave van
df> Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
iINGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
Pd» MA F. P. DHUIJ L. BURG.
Drukkers:
^sterbaan Le Cointro - Goes.
De Belgische regeering en het Schelde-
vraagstuk.
Eindelijk is eeai officieel dementi afge
komen der Belgische regeering te Havre
van' de door enkele Belgische politici ge
voerde belachelijke actie tot uitbreiding
van België's grondgebied na den oorlog.
In antwoord toch op vragen door het
Kamerlid 'van Leeuwen gesteld, heeft mi
nister Loudon o.mi. het volgende mede
gedeeld
„Die Belgische Minister van Buitenland-
scire Zaken heeft mot instemming van
zijn medeleden der Regiering, aan .den
gezant der Nederlanden te le Havre
zijn standpunt ter zake schriftelijk doen
kennen, verklarende, dat Zijn Excellen
tie, met den wensch, dat do betrekkin
gen tusschen België en Nederland bij
voortduring! lret kenmerk van vertrouwen
en vriendschap zouden blijven dragen,
niet aarzelde te herhalen, dat d© Belgi
sche Regeering ten sterkste afkeurde alle
drijverij, die aantasting van de integri
teit van het Nederlandseh grondgebied
mocht "beoogen."
Laten de op buit beluste Belgische
hoeren nu voortaan maar zwijgen.
Wi© neemt hen nu nog au serieux?
Tweede Kamer.
Conclusies. Ymuidensche slui
zen. Postpakkettentarief.
Gisteren zijn verschillende minder ge
wichtig© ontwerpen en conclusies behan
deld.
Van de rneeT belangrijke zaken noemen
we de s'luizenkwestie te IJmuiden. Het
betreffende ontwerp stelt voor bouw van
een schutsluis en verbeteringvan het
Noordzieekanaal. L
Door de IJmuidensfche sluizen kunnen,
naar het zich laat aanzien, over ©enige
jaren de grootste schepen niet meer bin
nenkomen. Thans is de slagdorpeldiepto
der groote sluis 10 Meter en reeds (is
ter één schip geschat, dat miet zijn diep
gang van mleer dan 9 Meter het uiterste
van wat door die sluis mogelijk was
bereikt heeft. Zoo is de ontwikkeling van
het groote kanaal door de ontwikkeling
van den scheepsbouw al weer ingehaald.
Na verdediging van het ontwerp door
Iiubrecht en 'Bongaerts is het w.o. aan
genomen. 1 1
Verder "is oi.mi. aangenomen het wets
ontwerp tot verhooging van het postpa-
kettentarief.
B-iji de regeling van werkzaamheden is
besloten de volgende week de nieuwe
leening en de zegelbelasting te behan
delen.
Nog werd een poging gedaan van
rechts omi ook de dividend- en tantième
belasting weer op de agenda te krijgen.
Gaarne had de heer Kolkman dit ont
werp weer op de agenda gezien; hij' be
reikte evenwel z'ijn doel niet.
Beknopt overzicht van den toestand.
Wat zal nu het verdere lot van Roe
menië zijn?
We weten :het niet.
Omtrent de ontwikkeling, die het nieu
we oorlogsbedrijf in Roemenië zal me-
mcvij verkeert 'roten imoig .giekeel' in iie?t
duister. Verschillende mogelijkheden doen
zich voor, voor elk waarvan men ver
schillende aanwijzingen kan vinden, die
echter miet ide minste 'zekerheid nog geven.
Zoo zou het kunnen gebeuren, dat
Roemenië genoeg heeft van de onaange
name ervaringen, die het in den oorlog
heeft opgedaan en, tot een afzonderlijken
vrede, de hand aan zijn tegenstanders
reikt.
Een andere mogelijkheid is, dat de oen-
tralen met de bezetting van de oentra
zich tevreden jstellen en de strafexpe
ditie zullen staken.
Tenslotte is het mogelijk, dat ze hun
offensief tegen de Roemeensche troepen,
die nu den uitersten linkervleugel' van
het Russische leger vormen, zullen voort
zetten en daarmede 'een nieuwe phase
opi het Oosterfront gaan beginnen.
Volgens Berlijln is thans het aantal Roe
meensche krijgsgevangenen op 123.000 ge
stegen. Dit getal zou nog wel grootec
rijn, wanneer niet een groot aantal Roe
meensche soldaten opi hun vlucht de
uniform met burgerkleeding had ver
wisseld.
Donderdag hebben zich na vier weken
lang omdwalen en bewonderenswaardiger!
tegenstand nabij! de monding Van de Alt
e overblijfselen van de eerste Roemeen
sche divisie aan den Oostenrijk-Hongaar-
schen overste Szivo overgegeven. Gedeel
ten van tien bataljons, een escadron en
zes batterijen, te zamen 8000 man, onder
wie 6 overstem met 26 kanonnen, legden1
de wapenen neer.
Italië «erkgsmaede?
In een hoofdartikel van de „Roma"
schrijft de afgevaardigde Avturo Labri-
ola: „Door de wederoprichting van het
Koninkrijk Polen, door den strijd in Roe
menië en de invoering van den vader-
landschen hulpdienst in Duitschland
schijnt, liet, alsof het einde, van den oor
log meer dan ooit in de verte verdrom
drongen wordt; vooral, wanneer de,geal
lieerden op hun program de militaire
verplettering van Duitschland (Asquith
en Briand) en de verbrokkeling >van PosL
tenrijk (Bosselli) voorstaan."
Er worden van het volk ongekenjdo
financdeele offers gevraagd, zegt hij, en
dan Inleent hij niet ten onrechte
dat het de plicht der regeering is, 'da
Weening van het volk omtrent een .ver
dere voortzetting van den oorlog te
vragien.
Deze volksvertegenwoordiger uit ver
volgensl de klacht, dat Cadorna met do
verovering van Italië irredenta nog niet
ver gevorderd is, niettegenstaande de
geallieerden nu den tierden oorlogswin
ter ingaan
Wie geregeld de Italiaansche bladen
leest, stoot immers op dezelfde soort
klaagliederen. Er beerscht in het zon
nige land een droevige stemming. De oor
log vraagt onnoemlijk veel offers ©n
wen bereikt niets
Minister Van G§n.
Toen minister Van Gijn gisteren in den
laten namiddag in de vergadering der
Tweede Kamer kwam, werd hij op1 bij
zonder hartelijke wijze begroet. Tal van
leden uit allé fracties tradien op l.eih
toe (en drukten hem de hand. De minis
ter was voortdurend het middelpunt van
een groote gfroep leden. Uil alles bleek,
hoe men zjjn aanbinven op pips stelt.
Tel.
Het s.s. „Rindjani" gezonken?
Volgclns een ontvangen Lloyds-telegram
is het s.s. „Rindjani" 8 dezer gezonken.
Die geheele bemanning is gered.
Het s.s. „Rindjani", passagiersboot van
de Rotterdanïsche Lloyd, was' op reis van
Batavia naar Rotterdam en vertrok 2 De
cember van Las Palmas'.
Het stoomschip werd gebouwd in 1906
en had een tonnenmaat van 4931 bruto
ton en 3127 netto ton en stond onder
oomWamdo van kapitein W. Adam.
Volgens mededeeling van den Rotte:-
damschen Lloyd, moet met de „Rindjani"
een andeT schip bedoeld zijn, daar de
„Rindjani" den 7den te Falmouth is aan
gekomen en zich aldaar nog moet be
vinden.
Ons amendement.
II. Het verzoek van de «ingvereoni-
ging „Oefening baart Kunst" am 's Woens
dagsavonds het bovenlokaal van het
beursgebouw te mogen gebruiken ,voor
het houden van zangoefening, wordt a
h. s. ingewilligd.
De heer Hollmann wil in de voor
waarden .opnemen: „tot wederopzegging
toe." Aldus besloten.
III. Vervolgens is aan de orde het ver
zoek van Th. j. van dier Peijl pmi Aan
wijzing van rooilijn voor een te boni-
wen woonhuis en een klompenmakerjj op
de perceelen, kadastraal bekend gie-
meente Goes Sectie B, pos. 22 en 319,
aan den straatweg naar Kloetinga
R. en "Wi.'s voorstel tot vaststelling van
een rooilijn wordt zonder discussie en
z. h. s. aangenomen.
IV. Vervolgens wordt behandeld het
voorstel tot het plaatsen van een gas
lantaarn aan den straatweg naar Kloe-
tinge op de grensscheiding der gemeen
ten Goes en Kloetingje, en wel aan de
stadszijde van de villa van Mevr. Kake-
beeke.
De heer v. Dissel vraagt, of 'de
gemeente Klöetinge dit niet behoort te
doen, waarop 'de voorzitter' antwoordt,
dat dit plan aansluit bij de yerlichtings-
plannen van Kloetingo. 't Is wel een Prov.
weg, doch '*t betreft de verlichting van
de gem. Goes. t
De heer Dekker zegt, dat 'them
ook vreemd leek. Laat pns wachten, om
eens te zien, hoe straks de toestand is.
De heer Hollmann verzocht ook ver
wijzing van de zaak naar de gascom-
missie. B. en W1. hebben geen bezwaar
tegen aanhouding, omdat de zaak nieit
.urgent is. Besloten wordt tot uitstel.
V. Voorts wordt behandeld het ver
zoek van de N. V. Spoorweg Maatsch.
„Zuid-Bieveland," tot wijziging der voor-
waardien, vastgesteld by raadsbesluit .van
29 Mei 1916, no. 2 inzake de subsi-
dieverleening aan de N. V. voornoemd,
met het reeds gepubliceerde voorstel
van B. en W. I
De heer Hollmann zou aan het
verzoek willen voldoen, omdat hij van
ageeren weer uitstel verwacht. Spr. zou
de plannen niet weer in de waagschaal
stellen, temeer daar het toch de bedoe
ling is aan den wensch te voldoen.
De voorzitter handhaaft het voor
tstel van R. en jW.1.
De heer Dekker Steunt het voorstel
van B. en Wj. (We moeten voorzichtig
zijn, er wordt steeds wat afgedongen. In
de Statenvergadering heb ik 'hetzelfde
gezien. De heeren willen gich volstrekt
niet binden. Zie naar het besluit be
treffende de lijnen ten O. van het ka
naal. Laten we nu vasthouden.
De heer Fransen van de Putte
zegt, dat het grootste bezwaar zit in
de onbeperkte verbinding voor de toe
komst. Op dit punt hebben wij1 toege
geven.
B. en W.'s' voorstel wordt, nadat het
voorstel van den heer Hollman niet ge
steund wordt, z. h. s. aangenomen'.
Subsidie R.-K. Bewaarschool.
VIII. Het voorloopig afwijzende voor
stel van 'B. en (Wj. naar aanleiding van
het verzoek van het bestuur der R.-K.
Bijzondere school, om gom. subsidie te
verleenen aan E.K. bewaarscholen, lokt
discussie uit.
De heer Brants constateert, dat in
het praeadvies een mildere toon .is te
beluisteren en zegt daarvoor dank. Ik
lees er in, dat de meeining is, dat het
het particulier bewaarsclioolonderwijs ook
aanspraak mag maken op subsidie. Ik
vind dit een merkwaardig voorstel, dat
mij zeer verblijdt. Er blijkt uit een om
keering in de gedachten. Het Bevredi-
gingsrapport heeft daartoe het zijne ge
daan in den lande. W© moeten het breed©
terrein betreden. In de Kamer is de
financieele gelijkstelling aangenomen, erii
dit moet ook in de Gemeenteraden weer
klank vinden, ook,' betreffende het be-
waarschoolonderwijs. M'n vreugde wordt
echter getemperd door de reserves. Men
wil wachten 'tot de wet er isl. Als die
er is, zullen we wel moeten. Het kan
echter nog wel 5 jaar duren. Vindt U
het nu noodig zoolang te wachten met
de subsidie? Spr. citeert uitlatingen in
de Tweede Kamer, van mr. Marchant,
die mild over subsidieering van bijz.
onderwijsl sprak.
Waar tal van gemeenten ons zijn voor
gegaan, o.a. Middelburg, moesten pok Wij
ons op het ruimere standpunt stellen.
De R. K. bewaarschool maakt aanspraak
op de dankbaarheid der gemeente, want
het is een goede inrichting, die klinkt
als' een klok. Ev. wettelijke bepalingen
zullen geen hooger eischen kunnen stel
len, dan waaraan de school nu beant
woordt. Dit geval staat niet op zichzelf.
De andere particuliere bewaarscholen zul
len ook komjen en hebben evenzeer rech-
VERSCHIJNT ELKEN W£«K!>A<§L
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. postf 1M>
Losse nummers0,05
Prijs der Advertentiën
•15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ck
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend,
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.,
Familieberichten van 110 regels ƒ1.
iedere regel meer 10 ct.
ten. Baat ons beslui,ten om 'n subsidie
geven van f100, dat is' zeer bescheiden.
Do heer Bonner was ook teleur
gesteld door het voorstel vaü B-. en Wi
We hebben slechts te doen met een be
scheiden verzoek. De particuliere bewaar
scholen ontlasten de gpmeente ran groot»
uitgaven, immers de optenbare bewaar
school kost de gemeente f 18 per kindi.
Sp!r. ondersteunt hei voorsfel-Brants.
Wachten op de wet koml hem onwen-
schelijk en onnoodig voor. Den Haag,
Utrecht en Middelburg en andere pjaafc-
sen denken er beter over.
De heer Fransen van de Putte
'zegt, dat 'tniet zonder gevaar is zich aan
een cijfer te binden. Het cijfer van £100
kan niet op goede gronden berusten. We
dienen eerst wel te overwegen wat de
gevolgen ervan zijn. Wanneer ik ook de
tijden van tegenwoordig overweeg, vind
ik verzwaring van de uitgaven wel zeer
omgelegen. ;Spr. bepleit B. en Wi.'s voor
stel
De heer Dekker staat verwonderd ovgr
deze redeneering. Immers het recht is
toch erkend, of zijn dat maar mooie woor
den zonder meer'. Het is altijd de tijd
om recht te doen. Ik verbaas me, dat
gezlegd wordt „Zonder voorbereiding". Men
had toch de zaak kunnen bestudeeren,
waar het request dateert van 18 Oct.
Men had toch opgave van kosten kunnm
vragen. B. en W:. hadden moeten onder
zoeken of wel zeggenwe staan nog
op het doode oud-liberale standpunt,
waarbij geen recht erkend wordt. Bespa
ren de scholen niet veel voor de gemeen
te? Er zijn wel luxer zaken behandeld
in dezen raad. Laten B. en W(. Ons niet
afschepen met mooie praatjes zonder
meer.
De heer Brants: Het spijt me, dat
do wethouder Fransen van de Putte geen
hooger standpunt innam. Ik zit hier niet
als mandataris van de R.-K. school. B-
en W. willen wel, doch 'de tijdsomstan
digheden laten hét niet toe. Dat frap
peert me. Immers wat deed onze pre
mier voor het onderwijs! Bij ons gaat
bet voor de 3 bewaarscholen om slechts
£300. W,anneer het verzoek billijk en
recht is, dan mag niet Zoo gepraat wor
den. Dan is het altijd de tijd om recht
te doen. Ik vlei me nog eens, dat het
verzoek gunstig zal worden ontvangen,
temeer waar alle politieke partijen aan
de bevrediging hebben meegewerkt. Zon
der ruggespraak heb ik een minimaal
bedrag genoemd.
Do heer Fransen van de Putte
vindt het practisch om eerst te pnder-
'z'oeken, alvorens cijfers te noemen, 'tls
do vraag of we er met f 100 per school
af 'zijn. 'tls daarom een ongeschikt mo
ment, om op' deze zaak in te gaan. Im
mers we zijn aan onze begrooting ge
bonden.
De heer Donner merkt op, dat ook
hij niet gespreken heeft met het genoemde
schoolbestuur. Laat ons f 100 geven, om
een bewijs te geven, dat we de zaak
willen steunen.
De heer Dekker: Als we de reke
ning der school overlegden, Zoude blijken,
dat Zie veel meer noodig heeft. 'tWas
de bedoeling gelegenheid te geven met
te beginnen recht te doen. Ik zou me
niet willen binden nimmer om hooger
bedrag aan te kloppen.
De beer v. Dissel meent, dat 'tniet
de „bedoeling is direct subsidie te ont
vangen. Is 'tniet om 'n principieele be
slissing te doen? Laat ons uitmaken of
we in beginsel vóór subsidie zijn. Vast
houden aan f100 is bezwaarlijk, 't Lijkt
me maar een fooitje. Laten Br. en Wi. het
voorstel aldus wijzigen.
De heer Brants zegt de zaak anders
loplgevat te hebben. Toch lacht hem iets
toe in het gezegde van den heer v. Dis
sel. Mogelijk kan de fin. commissie de
zaak dan onder de oogen zien. Ik be
doelde met het bedrag van f100 eigen
lijk het principe.
De heer Dekker: Ik krijg nn een
glimp van hoop. 'kHoop dat de heer
Van Dissel straks met ons zal meegaan.
Ik heb 'took beschouwd als een beslis
sing in beginsel.
Dó heer v. d. Leeuw gaat rtiet mee
met den heer ,v. Dissel.
De heer Fransen van de Putte
zlegt, dat aanneming van dit voorstel den'
Raad voor goed bindt.
De heer Dekker: Onzin.
D|e heer Fransen van de Putte:
We zetten dan de eerste schreden op(
een weg, dien we niet kunnen piverzien.
De heer Dekker zfegt, Eat we als
raad steeds de macht hebben om een
subsidie te bepalen.
De heer Bi rants citeert het door B-.
en W. aangehaalde uit heit Pacificatie-
rapport, en begrijpt niet, dat de heer
Fransen van de Putte in principe nog
niet de gelijkheid aandurft.
Onrecht moet zoo spjoedig mogetgk her-
Een volk in vertwijfeling.
Onder dezen titel schrijft het „Berli
ner Tagbl'att":
Het Grieksche Volk, door de voortdu
rende vernederingen en mishandeling1 m.
der Entente Verbitterd, heeft in vertwijl-
feling naar de wapenen gegrepen en zon
der zich pm de gevolgen te bekommeren,
den verdrukker verjaagd. Wie nog een
Vonkje vaderlandsch gevoel bezit, zal' de
ze daad begrijpen. Zonder organi
satie handelden de Grieken
eenvoudig naar het gebod van
verweer en zelfverdediging.
Het blad schrijft ten slotte, dat ook
de Zwitsers niet anders handelen knn-
pen wanneer eenmaal de druk op Zwit
serland te sterk wordt!
Korte Oorlogsberichten.
De saeharineverkoop: heeft volgens
de berekeping (van pref. dr. Schlitten-
bauer te Regeasburg voor het Duitsche
rijk reeds (een winst van 550 millioeu
mark opgeleverd.
De Belgische burgers' van 17 tot
55 jaar uit de omstreken van Maastricht
moesten zich Vrijdag aanmelden om weg
gevoerd te worden. Tal van hen waren
paar "Holland gevlucht om zich aan dit
slavenjuk te onttrekken.
In (Keulen bleken ruim 79000 eieren,
die door de Zentral-EinkaufsGesellsöhaft
in koelhuizen (waren opgeslagen, bedorven
te zijn, daar genoemde koelhuizen daar
voor niet jgeschikt zijki.
Het heet, dajt kardinaal Mercier,
om zijtn. optreden tegen de deportaties,
voorloopig zijp paleis niet mag ver
laten.
Het Verbod tot verkoop van gecon
serveerde groenten zal in Duitschland met
ingang van |15 Januari worden opgeheven.
Een afgevaardigde had voorgesteld
om de grasvelden in Hyde Park en Re
gent's Park te Londen om te ploegen
en er aardappelen te poiten. Minister
Haroourt was er echter niet vpor te
Vinden.
Generaal Joffre wordt lid van den
nieuw op1 te richten oppersten Raad voor
de legerleiding der Entente-mogendheden.
Er is bij de Admiraliteit bericht
ingekomen, dat den 4den December een
bewapend en Vermomd Duitsch schip van-
het koopvaardij-type in den Noordelijken
Atlantischen Oceaan is' gezien. Verdere
berichten omtrent het optreden Van dit
schip ontbreken.
Op de bijeenkomst der Engelsche
liberale partij is een motie aangenomen,
waarin het vertrouwen in Asquith wordt
uitgesproken, alsmede het vaste besluit
wordt bekend gemaakt, dat zij de nieuwe
regeering bij de voortzetting van den oor
log zal steunen.
Asquith heeft verteld, dat Balfour
de nieuwe staatssecretaris van buiten-
landsche zaken zou wezen, Cecil zou den
post van onderstaatssecretaris behouden.
Ex zijn weer Noorsche, Engelsche
en Belgische stoomschepen getorpedeerd.
De Standaard driestart:
Ten slotte is toch ons amendement in
den hoek moeten gaan.
Op schitterende wijze had de heer Van
der Molen, ons deugdelijk recht bepleit
ejnl 't ons heilig belang verdedigd.
Ook was de steun, dien de heer No
lens ons bood, verre van onbeduidend.
Zelfs mag |men er bijvoegen, dat de
pihilippica van den heer De Meester eer
hielp-, dan dat ze afbreuk deed.
Ook aan Steun van tolken van andere
partijen ontbrak 't niet geheel'.
Maar het ministerieele woord deed de
deur dicht.
Vierkant stelde de heer Cort van der
Linden er zich tegen.
Toen moest 't wel teruggenomen.
Iets wat vanzelf de vraag met zich
brengt, of er ooit hinderlijker volksmis
leiding aan het woord is geweest, als
hu, toen rond werd gebazuind, dat de
Schoolquaestie nu voor altoos opjgelost
en van de baan was.
Wie onderdrukt (nu nog den schater
lach, waarmee de kenlner van 't land
zulk een politieke illusie begroet?
Zitting van Vrijdagavond 8 uur.
Voorzitter: do heer D. D. v. d. Bout,
oudste wethouder, bij afwezigheid van
den burgemeester. Verder afwezig de hee
ren Kakebeeke, Risch en de Paauw, allen
nnet kennisgeving.
Na vaststelling der notulen wordt voor
lezing gedaan van de volgende ingeko
men stukken:
1. Statuten van de Ver. van Ned. ge
gemeenten. 2. Dankbetuigingen voor ver
leende salarisverhoogingen van den Ge
mieente-ontvanger en den Directeur van
de avondschool voor ambachtslieden. 3
Dankbetuiging van de heeren Klooster
man, Snouck, Hengeveld en Pfennings,
alsmede van Mejuffrouw Gabriëls© voor
de nieuwe salaris-regeling voor het on
derwijzend personeel aan de O. L. scho
len. 4. Goedkeuring van de navolgend©
raadsbesluiten: a. vaststelling van een
presentielijst voor de raadsleden; b,
vaststelling 2e- suppletoir kohier van
schoolgeld voor de M. U. L. 0. school,
191516; c. vaststelling primitief kohier
van schoolgeld voor de M- U. L. P
school, cursus 191617- d. wijziging
salarisregel-ing onderwijzend personeel O
L. Scho-len; e. wijziging gemeentebeg roo
ting voor 116; f. wijziging verordening
heffing hoofttelijken omslag (verhooging
maximum.)
5. Adres vaai het salaris comité uit
de 4 bomden van overheidspersoneel, aan
gesloten bij het Nederlandsch verbond
van vakvereemigingen inzake verhooging
van loonen. 6. Dankbetuiging van den
heer Directeur der gemeente-gasfabriek
voor de hem! toegekende salarisverhoo-
ging. 7. Dankebtuiging van de gemeente
vroedvrouw voor de haar toegekende sa-
larisverhooging. 8. Dankbetuiging van de
afdeeling Goes van denhond van Ne-
derlandsche onderwijzers voor de ge
deeltelijke tegemoetkoming aan hun wen-
schen. 9, Dankbetuiging van M. A. Ra-
mondt voor de hem toegekende salaris-
verhooging.