No. 58 Donderdag 7 December 1916 Sle Jaargang Öe Groote Oorlog. Uitgave van de Naaaal. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: ïL&NGE VORST5TRAAT 219, Bureau te Middelburg: GMSWIA F. P. DHUIJ - S-. BURG. Drukkers: ^gterbaan La Goinlra - Goes. Sfaten-0esieraa8. Tweede Kamer. E. V. Politici en wis kundigen aan het woord. Nadat de premier de verblijdend© m©- dedeeling van van Gija's! aanblijven ge daan had, kwam de evenredige vertegen woordiging -.veer op de proppen. Deels van staatkundigen, deels van wiskundigen aard heeft het vraagstuk wis kundigen en politici bezig gehouden. Men weet, dat de heer Drion eenigCi amendementen had ingediend, ten doel hebbende den kiezers meer invloed toe te kennen op de aanwijzing der perso nen van de afgevaardigden door hen be halve de lijst van candidaten hunner keuze ook te doen aanwijzen, de door hen verlangde volgorde der candidaten. op die lijst. Minister Cort van der Linden merkte echter op, dat zijn voornaamste beden king tegen bet amendememt-Drion deze is, dat door bet middel het doel niet wordt bereikt. De voorsteller geeft reeds toe, dat slechts weinig' kiezers in staat zullen zijn zelf een yolgorde vast te stel len. Van de gelegenheidom dit te doen! zal slechts een kleine categorie gebruik maken. Ieder die wel eens sollicitantent voor een betrekking heeft moeten „we gen," weet hoe moeilijk dat is1. Men moet daarbij bedenken, dat iedere nummerinlg van invloed isi óp alle personen. Ten slotte is het resultaat daarvan niet veel, juist omdat groote verscheidenheid zal zijn te wachten, waardoor de één© num mering door een andere wordt geneu traliseerd. Gaat overleg vooraf en krijgen d© kiezers een soort instructie dan is bet doel weer niet bereikt en is1 Ide individualiteit van de kiezers weer uit geschakeld. Het is in dat geval veel een voudiger ©en zelfstandige lijst in te dienen. Van Idsinga (c. h.) voelde veel voor Drion's gedachte en vermocht niet het bekoorlijke in Cort's voorstel te voelen. En ook Bongaierts "(r. k.) had er geen vrede mede. Deze afgevaardigde jstette de voordieelen uiteen van het door den, hr. van Koetsveld in „De Nederlander" be pleite stelsel, aan hetwelk ook „De Zeeuw" indertijd menig woord heeft gewijd. Bij dit stelsel wondt het kiesquotient verknegen door deeling van het aantal zetels op het aantal stemmen, met toe wijzing van de overblijvend© zetels! aan de lijsten met het grootste gemiddelde stemmencijfer per zetel naar volgorde der grootte. Het slot van de wiskundige en poli tieke discussie was, dat Drion Zijn voor stel terugtrok en Bongaerts zijn amende ment (om de stemmen pp een canidi- daat, die meermalen .gekozen is1, over te dragen) met 38 tegen 20 stemmen ver worpen zag. r In den laten namiddag stak de heer 1 an Gr oenend ael van wal met ©en amen dement op dat artikel van de Kieswet, waarin voortaan zullen vastliggen dé aan tallen leden der Eerste Kamer door elk der provinciën t© kiezen. In het regee- ringsvoorstel zijn de getallen eenvoudig uit de Grondwet overgenomen. t Vv as echter niets voor onzen 'Pre mier, En de voorsteller trok in tempo's zijn amendement in. Befcfiopt overzicht van den toestand Be chef van den Russisch-en staf sprak de waarheid, toen hij tot een dagblad schrijver zeide, dat men den toestand bij Boekarest „niet optimistisch" kon be- oordeelen. Immers nu reeds wordt bericht, dat Boekarest en Plmesci door de c e n t r a 1 e n genomen z ij n. Het belangrijke succes, in strategisch, zoowel als in moreel opzicht, wekt be grijpelijke vreugde onder de overwinnen de hondgenooten. Keizer Wilhelm gelastte gisteren in Prui sen en Elzas-Lotharingen saluutschoten, vlaggen en klokkengelui. En aan de Keizerin zond hij het vol gende telegram „Boekarest is genomen, Welk een heer lijk, met Gods hulp behaald succes olpi den weg naar ©en volledige overwinning. V?®'.!® opmarsch hebben onze onver gelijkelijke troepen, zijde aan zijde met onze dapiptere hondgenooten den vijand verslagen, waar hij tegenstand wilde bie- en. lie uitstekende leiding wees hun den weg. God helpe verder. Wilhelm", onzat emetlen z'ijn dus gebleven bij: hun vpnru Pogen tenminste hun Te- strijdkrachten nog te redden, zagen wel, dat elk ©ogenblik heit van de veste DeZeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1.®* Losse nummers0.06> Prijs der Advertentiën 15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 c4„ 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels f 1. iedere regel meer 10 ct. en een afsnijding van de troepen, die er stand zouden houden, toenam. Een politieke oorlogsgebeurtenis van be lang is de ministercrisis, die iu Engeland is uitgebroken. Asquith heeft, gelijk men weet, zijn ontslag aan den koning aan geboden ©n, naar verluidt, is dat ontslag door iien koning ook aangenomen. Mét Asquith zullen ongetwijfeld de meest voor aanstaande mannen van zijn kabinet heen gaan, een. Grey, een Mac Kenna en een Runciman, die ondanks den feilen oior- loigshartstocht, die ook hen bezielde, al tijd staatslieden bleven, welke hun blik verder lieten gaan dan de begrensde ho rizonten door de oorlogspassie afgeteep kend. En met hun heengaan zal dan de weg opengesteld gorden aan mannen, die zich door hun hartstocht in de eerste plaats laten leiden, die al hun talenten en pi hun politiek© gaven aan den dienst van den oorlogsgod zullen wijden en aan hem alle overwegingen en inzichten, waardoor d© anderen zich misschien nog zouden laten leiden, zullen opofferen. Asquith heeft, na den dood van Camp:- bell Bannerman, in 1906 de leiding van de Engelsche politiek gehad. Het ministe rie, dat hij na den dood van den groo- ten leider vormde, werd herhaaldelijk her vormd, o.a. in November 1910, October 1911 en tijdens den oorlog in Maart 1914. Maar ondanks de wijzigingen bleef de politiek van Asquith overheerschen ien gaf zijn persoon aan het kabinet zijn stempfel. Thans is Lloyd George aan het bod. Bionar Law wilde geen premier worden. Lloyd George zal nu pogen een na tionaal kabinet te vormen zonder aan zien van partijgeschillen. De redevoering van den Rijkskanselier. Bedoeld is natuurlijk Id'e laatste rede voering, want langzamerhand is het al een heele verzameling Ig'eworden. In' Zwe den wordt zij door de pers uiterst gunstig beoordeeld, zelfs' in anti-Duitsebe dagbladen, als bij'v. de „Sociaabdemocra- ten", die te .Stockholm Verschijnt. De „Gothenburger Handelszeitung" zegt: Die redeVo-ering van den Rijlkskansélier laat den wil doorschemeren, om1 nu ter stond vrede tejsluiten. Zijn bewijsvoering is zoo klemmend, dat id'e tegenpartij er Verlegen mede zit. Het is! voor de En- tente-mogendheden een bittere pil, te moeten erkennen, dat de schuld1 voor den oorlog ,niet bijl Duitsdhland ligt. Het dagblad „Politiken": Niemand heeft zich ooit zoo duidelijk ten voordeele van bet begrip eener interna tionale rechtsorde uitgesproken als Vori Beth'mann Hollweg. Zijn verklaring', dat bet nooit in de bedoeling van Diuitsch- land heeft gelegen, België te annexeerai, is pen heele istapi nader tot den vrede. Korts Oorlogsberichten De secretaris-generaal van den Duit schen oorlogsVoeding'sdienst beeft in een te Recklinghausen gehouden vergadering meegedeeld, -dat jpiet 1 Januari a.s. de toevoeging van aardappelmeel aan bel brood zal vervallen. Zondag zij'n aan de 'g'rens negen Bel gen, waaronder twee brievenbestelleil^ aangekomen, die verklaren, dat van de Belgen!, die Uaar Duitschland gedeporteerd waren, een groot gedeelte .is teruggeko» men. De Duitschere hebben hen, die in de dorpen Her,stall, Vivegnis, Paine-, La- neken en in verscheidene andere IIol- landsche grensplaatsen wonen, de vrijl heid gegeven. Uit Lugano meldt de correspondent Van het Berliner Tageblatt dat de Itali- aaniscih-Zwitsersche grens streng gesloten is. Alleen brieven en kranten kouten ei over. Geen reiziger wordt mieer doorge laten. De Belgische kolonel1 Iweins) die bijl bet begin van den oorlog-' het le re giment lanciers commandeerde en met de vierde divisie aan de verdbdigingl yan Namen en Antwerpen heeft deelgenomen, vs «op een 'jachtpartij door e«en noodlot tig toeval gedood. Kolonel Iweins wtoon- de, (sedert hij' gepensioneerd was, te Havre. Aap de „Frankfurter Zeitung" komt de eer toe, ontdekt te hebben, dat do vaderlandscbe hulpdienst, welke thans in Diuitsohland is ingevoerd, volstrekt niet nieuw is. Reeds Karei de Kal© bepaalde in 864, in artikel 27, Van zijn „Edic- tum Pistenise", dat, wie niet of niet meer geschikt was' Voor den krijgsdienst, ge bruikt zou worden Voor vesting- en we genbouw, voor schildwachtdienislt, en sohansengïaven. Ook toenmaals gold het: alle ben's1 aan dek, help man, help vrouw! Dezer dagen hebben de Duitscbe autoriteiten per omzendbrief aan de BelL gen gelast -om gebouwen, die ten ge volge van den oorlog' zoodanig bescha digd zjjSn, dat zij' hun oorspronkelijke be stemming niet meer kunnen vervullen, af te breken en het terrein gelijk te maken. 1 In een zeegehuéht opi het eiland Sa- mos is een volledige 'inrichting tot het bevoorraden van Duitsche duikbooten ont dekt, daar door de regeering van Skoe- loedis of Goenaria aangelegd. De schul digen zijp in hechtenis genomen. Mack ens en was gisteren jarig. In 1914 kon hij. op zijn verjaardag de ver meestering van Lodz melden. In 1915, toen zijln hoofdkwartier in -Servië was., viel een dag voor zijp verjaardag1 Ma nas tir. En thans werd op zijp verjaar dag de val' bekend van Boekarest, aan welken hij eveneens pen belangrijk .aan deel heeft gehad. In Engeland gaat men zich bezui nigen. Het diner in de hotels', restau rants en pensions mag niet meer dan uit twee .schotels en kaas bestaan. Hors d'oeuvre, des'sert .en soep. worden voor een halve schotel berekend, mits zij geen geconserveerde of verstobe visch, vleesch, geVogelte of wild bevatten. Binnenkort zullen de vleeschlooze dagen algemeen worden ingesteld. De Noorsche stoomboot Herald, de Grieksche Fofo, en de Amerikaans'ch© John Lambert zijp gezonken. E.en onderzeeër lost© een 50-tal scbotep op de Funchal. Een trof het schip en doodde 6 Portugeeséhe zeelieden. Die kusthattetrijien openden een hevig vuur en dreVen den onderzeeër terug. Hét Franscbe is'.s. Kanguroo is ge zonken. Bij! den .ontploffing in een regpe- rings-inunitiefabriek in Noord-Engelaad zijp 26 vrouwelijke Werklieden gedood ©n 30 gewond. De schade aan .de fabriek is .slechts gering) Het weric wordt voort gezet en de gévolgen voor den aanmaak van munitie zijn van geen belang. De Franschen en Serviërs, hebben ten N. yan P'aralovo nieuwe vorderingen gemaakt en 125 gevangenen genomen. Ten N. van Monastic duurt de he vig© artilleriestrijd voort. Té Munster (Westfalen) loopen sedert kort 35 z.g. restauratierijtuigen op de stadslramiwegen. Achter den motor wagen bevindt zich ©en daartoe met ke tels ingericht© bijWagen. Het eten wordt niet in de wagens gereed gemaakt, maar in een centrale keuken, waar de voer tuigen worden gevuld"en dap naar ver schillende stadswijken gebracht, waar de verkoop der spijzen aan het publiek plaats vindt. Er wordt zeer veel gebruik van gemaakt. D.e „TeimpS" van 18 November meldt, dat de in Parijs opgehoopte aard- appielvoorraden al aardig! geslonken en binnenkort geheel verbruikt zullen, zijn. Gebrek aan spoorwagens verhindert dep aanvoer van nieuwe voorraden.. Boven dien komen er, sinds de prefect van politie maximum-prijzen heeft vastgesteld, gieian aanbiedingen meer uit de provincie. Die levensmiddelen-commissie heeft zich in verbinding, gesteld met het Departe ment ,van Landbouw en met den minister van Binuenlandsch© Zaken, maar tot he den heeft dit geen resultaten gehad. - In Duitschland zullen in den tijd, dat de versch© groente schaarsch is, n.l. van Januari tot Mei, extra hoeveelheden grutten, griesmeel, vermicelli en derge lijke om als soepbestanddeelen te die pen, Worden verstrekt om' op deze Wijizie de voedingswaard© van de soep te ver- hoogen. In gjebeel Duitschland zal de bier- productie worden teruggebracht tot 25 pCt. van de in vredestijd gefabriceerde hoeveelheid. Bovendien zullen, naar van bevoegde zijde wordt medegedeeld, de prijzien nog aanmerkelijk stijgen. In Duitschland is de aflevering van zuurkool door de fabrieken voorloopig verboden. Daar niet voldoende voor bet leger beschikbaar is, zal de voorraad in de fabrieken opgenomen en daarna vast gesteld worden, hoeveel daarvan voor den handel afgestaan kan worden. Overste Lookwood, de voorzitter der keukencom-missie van het Engelsche Parlement, heeft een vegetarisch menu voor iederen dag. vastgesteld. Men hoopt, dat ook andere afgevaardigden bij. bet voortzetten van den porlog, deze wijizie van hulpverleening1 niet zullen versmaden. P© boeren uit Gloucester en So merset hebben in ©en te Bristol gehou den vergadering besloten, den melkprijs vanaf 1 December op 20 cents per liter te bepalen. Voorts werd besloten dat, als de reg'eering een maximumprijs voor melk zou vaststellen, haar te verzoeken, ook levensmiddelen te bepalen. Een .handelaar in koloniale waren te Leeds bood suiker in iedere hoe veelheid te koop aan tegen 40 cents per pond. De andere handelaarsdaar ter plaats© weigerden, suiker te verkoopen, als niet voor minstens f 1.50 andere in- koopen werden gedaan. Van jlen vroe gen morgen tot den laten avond 'werd de winkel door mannen .en vrouwen van allen rang en stand 'bestormd. Een dame, die op een rijwiel kwam toegesneld, ver weet den gegoeden dames, en heereni gebrek aan vaderlandsliefde, maar haar verwijt werd genegeerd en men vocht lero-mi, den winkel binnen te komen. Binnenland. Landstoirm. Jaafk'lassen 1907 en 1906'. De minister van oorlog brengt ter al- gemeene kennis, dat nog niet kan worden bepaald, wanneer de in 1887 en 1886 geboren personen, die tot den landstorm behooren of daartoe op of na 30 Decem ber 1916 komen te behooren, in werke- lijken dienst zullen worden gesteld. Be houdens onvoorziene omstandigheden zai hunne opkomst niet in de- eerstkomende maanden moeten plaats hebben. Zoodra ide tijd van indiensttreding z!al zijn bepaald, zal nadere bekendmaking volgen. De keuring voor bedoelde landstorm- plichtigen-zal vermoedelijk worden gehou den in Januari en Februari 1917. (St.ct.) V r ij g e 1 a t e n. De IJmuider stoonikorder „Peter Di", welke de vorige week naar Cuxhaven werd opgebracht, is te IJmuiden terug gekeerd. De aan boord zijnde visch werd in Cuxhaven gekocht. Het grorenten drogen. Door de Ver. van Groenten- en Vruch- tendrogei's is bij den uitgever A. Sijthoff te 'sGravenhage een geïllustreerd© bror chure uitgegeven, waarin eenige beschou wingen worden gehouden over het we zen en de toekomst van het drogen van groenten, ten einde de onjuiste opvat tingen omtrent het bedrijf, welke bij. ver schillenden voorzitten, weg' te nemen. Deze brochure, welke een der eerste stappen is om door samenwerking in vloed te kunnen uitoefenen op het lort der groentendrogerijen, geeft o.m. vele in teressante, scherpe foto's van droog-inrich- tingen en wat met het drogersbedrijf in verband staat. -Blijkens de ingelaschte kaart bevinden zich in Zeeland droge rijen te Kapelle, Axel en Zaamslag. Nooird- Brabant telt de meeste. ,B r i t s c h e voorwaarden voor kolenleveranties. Uit Washington wordt gemeld Dioor bemiddeling van de Engelsche am bassade is mededeeling gedaan, dat door de schaarschte aan scheepsruimte in do Engelsche havens en kolenstations bijz'on- dere bepalingen zijn gemaakt, waardoor slechts de Engelsche, geallieerde en neu trale ,schepen aan kolen zullen worden voorzien, welke toebehooren aan reeders, die 'zich verbonden hebben hunne sche pen ten gunste van Engelsche belange|n of die der geallieerden zixllen te laten varen. „Die Kediri", welke op weg naar Marseille in den grond is geboord, moet ©en lading suiker voor Frankrijk jaan boord gehad hebben. Fruit. De Fruit-centrale heeft aan de veilin gen bericht, dat toit nader order weder door !©en ieder appélen en peren voor het binnenland geveild mogen worden. G.a s b s p' a r i n g. Ter besparing van gas zullen de c a- fé's te Zaandam met ingang van de vol gende week niet meer orn 11 doch om 10 uur gesloten moeten worden. V oi r 300.000 beboet. Die firma Jurgens te Oss is door de N. 0. T. wegens verboden uitvoer met f300.000 beboet ge.worden. Die firma was zélf onschuldig, maar ©en harer .afnemers had haar bedrogen, en als verantwoorde lijke eerste-impo'rteur beeft zij. ervoor moe ten bloeden. Het geld is in de- kas van het Kon. Nat. iSteuncoimité gestort. (L. K.) Het mij nenge vaar. Gedurende de maand November j.l. zijn op de Nederlandsche kust aangetroffen' 23 mijnen, .waarvan 16 van Engelsche, 1 van Franscbe, 2 van Dtuitsche en 4 van onbekenden oorsprong. Hierdoor Komt het aantal der sederf het uitbreken van den oorlog aangetrof fen mijnen op 1576, zijnde: 942 van En- gelschen, 64 van Franschen, 253 van Duit- schen en 317 van ombekenden oorsprong. Interneeringskamp Gaaster- land. De ruim 1700 ongehuwde Belgische ge- interneerden worden nog dit jaar over geplaatst naar het kamp te Harderwijk'. De gehuwden blijven voorloopig in Gaas- terland. Uit de Pers. President Steyn. f Wie lezen in De Standaar d: Dr. Muller heeft, aanstonds na het af komen van het doodsbericht van presi dent Sleyn, 'diens leven jn de „Nieuwe Courant" op zoo meesterlijke wijzfe ge schetst, dat we geen persroof meenden te plegen met het pver te nemen. Ini den 'lijkzang van Dr. Muller s'prak zich een "hart uit dat in eigen persoon Steyn had leereu hoo.gschatten'thart van een man die 't beste stuk van zijn leven, als één in doel en streven, mjet den nu gp- storvein held en Staatsman doorleefd had. Er lag in Steyn'si optreden yan meet af iets zoo tragisch. Vooral Dr. Brill had de Vrijistaters er toe bezield óm niet absoluut met het Engelsche element te breken, en zoo werd ook 'Steyn van meet af door het ideaal geleid, om in 't saambinden van het Holiandsch origineel met 't rijkere En- gelsch-koloniale élement de rijkste ont wikkeling voor de Vrijstaters te openen. Transvaal en de Vrijstaat bewogen zich dientengevolge niet geheel op dezelfde lijn. Kruger zag het gevaar, dat van Engelsche zijd© steeds dreigen bleef, yeel eerder én Veel scherper in. En de pacificatie bij Vereieniging heeft, helaas) het voldingend bewijis - geleverd, dat men in de Zuid- Afrikaansch© republiek juister blik had gehad op wat te komeu stond. I Toch was. Péasident Steyn, toen 'ter op aankwam, schier nog forscher dan Krüger in zijn beslist en cordaat optre den, ©n toen Krüger reedsi 't land bad moeten verlaten, vocht Steyn, aan het hoofd zijner getrouwen, met onversaagd heid, tot dan einde toe', door. Droever noodlot, dan hemi tenslotte hier bij hederwierp, is aan geen staatsman, van zijn hoogen rang overkomen. 'tF'inisI Poiloniae! van Sobiesky drukt nog niet halverwege nit, wat zielesmiarte hem getroffen had. In 'tFini.sl Poloniae! lag de niet te ontwijken belijdenis! yan eigen schuld. Van zulk een zelfaanklacht nu kon bij1 Steyngeen sprake zijn. Ge kunt zeggen, dat hij te goed van ver trouwen jegens den Brit was geweest, maar hoe banger het hem in zijn Vrij staat werd, des te kloeker en te trouwer wierp hij zich als. de heroïk© voorvechter voor zijn jonge vaderland in den strijd. Angstig droef werd toen de vergifti ging, die hem. als ontmande, en voor vele booze jaren zijn beteekenisi deed ondergaan. Men hoorde niets mleer van Steyn. Doch nauwelijks! gelukt© het Dr. Winkler, zijn bloed tot de vroegere zuiverheid te 'her leiden, of 'hij keerde naar Zuid-Afrika Weder. En van die ure af wasi hij! het, die met Hertzog weer den moed greep, om voor het nageslacht der oud-Holland- sehe kolonisten nQgmaals het pleit op te nemen. Er was! 'hier ©en gruwel, door over macht bedreven, die om wrake en om herstel van het recht bleef' roepen, en Steyn Jdeef ,van die steeds krachtiger weieroplevende Overtuiging de ziel. In zijn vasthouden aan de trouwe Gods was' 'Steyn tot op zijn sterven toe yol- standig'. jWaar zoovelen uit de Transvaal een deel van hun adel in het goud" van Johannesburg hadden begraven, is Steyn bijna arm gestorven. En mag 'tzijn, dat ooit weer aan da Kaap en in 't Bovenland de geest onzer vaderen "weer opleeft, en tot vrijer ont wikkeling: van het Ilollandsche element mag' leiden, zoo zal Steiyn'sinaam de klank der victorie van zich doen uitgaan en als een tooverklank nog! op 't verre nageslacht inwerken. GEMEENTERAAD VAN MiDuELBURG. Betreffende de gisteren glehouden raads vergadering) meldt men ons nog, dat alle leden tegenwoordig' waren. Het adres v'an weduwe van Wezel werd in handen Van .B en W. gesteld ter af doening, evenals dat van de firma Hes- termani en Zoon. Over het adres der 53 winkeliers' in zake de wensohielijfe'hei'd van verplichte winkelsluiting, werd besloten prea-advies van B. en W. af te wachten.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1