No. 57
Woensdag 6 llecember 1910
31e Jaargang
D© Qroo1te Oorlog.
Hst de Provincie»
Koloniën.
Kerknieuws.
Uitgave van
öie £4aamL Yenn. LUCTOü ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LINGE VORSTSTRAAT 219=
Bureau te Middelburg:
F. P. DHUIJ L. BURG»
Drukkers:
5.»«terbaan Le Coïntra - Goes.
Minister Van Gijn blijft.
Met zekerheid kan worden medege
deeld, dat de minister van financiën, mr,
dr. Ant. van Gijn, zijn verzoek om ont
slag aan H. M. de Koningin heeft jnger
trokken.
We willen het onomwonden uitspre
ken, dat deze loop van zaken ons groo-
telijks verblijdt.
Immers het kan niet in 's lands belang
zijn, als we telkens een andere bewaar
der van de schatkist krijgen. Eu we we
ten nu, wat we aan den heer Van Gijn
hebben.
Nieuwe heeren, nieuwe wetten.
'tls en blijft de vraag, of een 'nieuwe
minister van financiën ons meer in het
gevlei zou kunnen komen.
Bovendien, welk 'n krachtverspilling in
een tijd, waarin men ook met geestes
arbeid zuinig dient te zijn.
Dit neemt niet weg, dat we nog van
meening zijn, dat de Eerste Kamer vo-lkoc
ttien gerechtigd was het ontwerp tot wij
ziging der Successiewet te verwerpen.
Te meer waar de heer Van Gijn hoege
naamd niets gedaan had om door ge
meen overleg een voor allen aannemelijk
resultaat te verkrijgen.
Men herinnere zich maar zijn weinig
tegemoetkomende houding in de Tweede
Kamer, toen hem onzerzijds een waar
lijk goed denkbeeld aan de hand werd
gedaan, hetwelk zijn kas bijna in dezelfde
mate wilde stijven.
Door dit gebrek aan tegemoetkomend
heid mocht dan ook niet aan de oppo
sitie de eisch gesteld worden, haar be
zwaren zonder meer achter te houden.
Wanneer aan de Eerste Kamer het recht
zou worden ontzegd een ontwerp als het
•onderhavige te verwerpen, zoo schreef
mr. Rutgers in „Djq. Rotterdammer", kon
den de leden der Eerste Kamer voortaan
wel thuis blijven, en hun bediende sturen
om te vernemen of de Reg-eëring ook
een boodschap voor hen had.
Of nog radicaler, men kon dan de Eerste
Kamer afschaffen.
Dit is nog al eenvoudig.
Ho© het zij, minister Van Gijn blijft nu
aan.
Er schijnt dus een weg gevonden te
zijn, om z'n belastingontwerpen, zij het
ook ietwat gewijzigd, in veilige haven
to brengen.
Mogelijk heeft de persoonlijke aandrang
van onze geëerbiedigde Landsvrouwe veel1
medegewerkt tot dezen beer van zaken.
Moge staatsmanswijsheid nu een op
lossing vinden, welke geen politieke on
rust in den lande veroorzaakt. Dat nu
de stemmen, die op uitvechten van het
conflict aandrongen, zwijgen,
i r 11 1 w.
Wanneer da vrede?
Ook in verband met deze vraag maakte
de liieer C o 1 ij n in S t m m n des
T ij d s enkel© 'belangwekkende opmerkin
gen. Naar zijn mieening zal een militaire
beslissing, die tot den vrede dwingt, en
die in 1916 niet gekomen is, ook in
1917 niet komen.
Hij gelooft niet, dat de Enge-lschen da
Duitschers uit N.-Frankrijk en België kun
nen verdringen. JJat zulks: dn een vierde
oorlogsjaar mogelijk is valt misschien aan
te nemen, tenzij inmiddels op het Oost
front een beslissing ten voordeels van
Duitschland werd verkregen, wat echter
-ook niet waarschijnlijk is.
Maar zelfs als Engeland en Frankrijk
de Duitschers uit België drongen, wat
dan nog? Men zou zich vergissen, als
men meende, dat men dan aan Duitsch
land den vrede zou kunnen voorschrij
ven. Zal 'men dan, zichzelf uitputtend
tot de vernietiging toe, nog enkele jaren
voortgaan, tot men in Berlijn den vrede
dict-eeren ,kan?
Dat is toch niet aannemelijk, gezwegen
nu nog: van He mogelijkheid om 't zoover
te brengen. Maar wanneer daagt het vre-
desmoment dan wel? Waarom is het er
nu niet evengoed als over een jaar of
over 2 jaar?
De toestand is deze: Die Duitschers we
ten wel, dat zij den oorlog niet op 'be
slissende wijze kunnen winnen. Die mi
litair© positie zal zich niet meer belang
rijk ten hunnen gunste wijzigen. Do
Duitschers denken dat de afloop zal zijn:
niet winnen, niet verliezen. Daarom wil
len zij thansi wel vrede sluiten. Men wil
in Üuitschland ook wel een overwinning,
tnaa,r het geloof er aan isiverdwenen.
Bij de entente is dat geloof aan e-enj
overwinning er nog. Men. denkt zijn po
sitie nog te kunnen „verbeteren. Vandaar
de ongeneigdheid om over vrede te spre
ken, dan op' voorwaarden, die, naai' de
meening van den heer Colijn, moch met
den (militairen toestand van heden, noch
met dien van morgen of overmorgen,
overeenkomen. In Duitschland ziet men
met het bloot© oog de dingen in hun]
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WEKïOA®.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
fim
0.06
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 c$,
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels f 1,—
iedere regel meer 10 ct.
m
natuurlijke afmetingen. Brij de entente kijkt
man nog te veel door de binocle.
Wat de staatslieden .gezegd hebban,
sluit de discussie wel niet uit. Maar ver
der kwam ïne-n niet.
Baknopt overzicht vnts dsn toestand.
De strijd om Boekarest duurt met om
verminderde lievigheid voort.
Ten Z.-W. van Boekarest zijn de Roe
menen over de Arges geworpen. En ook
ten N.-W. van de hoofdstad „worden de
successen der centralen uitgebreid.
Dat de burgerbevolking in die streken
o.p ontzettende wijze moet lijden, spreekt
vanzelf.
Hetzij ze uit eigen beweging vlucht,
hetzij ze door de Roemeensehe vluchtende
benden wordt opgejaagd, zooals Wolff het
doet voorkomen, in ieder geval is de
kommer en ellende groot.
Groote kolonnes vluchtelingen, die na
tuurlijk geen gelijken tred kunnen houden
met den snellen opmarsch van de troepen
der centralen en de vlucht van de Roe-
meniërs, legeren onder den blooten hemel,
en 'zijn aan honger, ziekte en ongemak
prijsgegeven.
't Gevolg hiervan is natuurlijk, dat ve
len zich door koude en honger gedreven,
aan roof en plundering overgeven.
In de Dobroedsja vermogen de talrijke
Russen niet veel. En ook in de W;oud-
Karpathen kunnen ze niet op belangrijke
successen bogen. Zo stuiten er op „ver
woeden tegenstand".
Ze blijven dus vrijwel onmachtig, om
den druk, op de Roemenen uitgeoefend,
te verlichten.
i
De pogingen in Engeland aangewend
om een modus vivendi te vinden .zijn
mislukt.
Lloyd George is afgetreden, wijl As-
quith te kennen had gegeven, dat hij;
niet bon instemmen met Lloyd George's
voorstel om den premier uit te sluiten
van den hervormden oorlogsraad.
En Asquith, die voorzag, dat hij zijn
zin niet zou krijgen, is nu ook definitief
afgetreden.
Hij verklaarde liever heen te gaan dan
een andere schikking te aanvaarden.
Nu is Bonar Law bij den "koning ont
boden.
In Bonkarsst
Die Ly-oner Progrès bevat bet volgen
de bericht uit Boekarest, 1.1. Donderdag
daar afgezonden
Die hoofdstad is voor de helft leeg.
Geheele stadslwijfcen lijken als uitgestor
ven. Die scholen, «ie universiteit en de
kranten-drukkerijien zijn door de over
heid gerequireerd. Vele bladen zijn op
gehouden te verschijnen.
Uit het bericht blijkt Verder, dat zich
in het Roem'eensdhie leger reeds een ver
schrikkelijk gebrek aan officieren ver
toont. Op1 meer dan honderd soldaten
komt -slechtst een subaltern officier. Dien
nieuw-aangestelden officieren kan -slechts
een heel geringe -opleidings-tijld gegeven
worden.
Vet uit beenderen.
De Duitschers1 weteh 'zich te helpen,
dat moeten zelfs hun verbitterdste vij
anden |hun toegeven. Zoo is nu in Noord-
Duitschlanid een fabriek opgericht, die
beenderen Van versch geslachte dieren
opkoopt en,daaruit vet bereidt. Deze
fabriek vermaalt dagelijks 600 centenaars
beenlderen ten haalt daaruit 100 conto-
tiaars velt, dat voor de consumptie ge
schikt ïsf. - I - j - [lal ff}
De (methode voo>r deze nieuwerwets cte
soort vain vetwinning is door den inge
nieur Triistedt ontdekt.
Men \vil nu alle beenderen en be-e-ntjtes,
gekookt of -ongekookt, in beslag gaan
njemen, om weder een [nieuwe bron 'te
openen van vet en smeerolie. Go-eid fijn
gemalen beeuderenmeiel bevat ongeveer
I6V2 'piet; vet. Wanneer, zij reeds een
maal uitgekookt zijn, bevatten de been
deren 'natuurlijk minder, maar toch is
de hoeveelheid nog belangrijk genoieg.
Het plan is, om in alle groote steden
Van .puitschlan-d ©en dergelijke fabriek
naast het abattoir ,op te richten.
Korts OoHonsbsriehteï).
Er is in Engeland groot gebrek aan
dokters.
Die Oiostenrijbsehe bladen schrijlVen,
dat -het front tegen Roemenië, dat in,
den -aanvang van den oorlog 1350 K.M..
bedroeg, thans tot 950 K.M. isl geslon
ken. In den 1-oop Van tien weken zijn
in Roemenië 70.000 gevangenen ge
maakt en 300 kanonnein Veroverd.
De gezamenlijke schuldenlast der
86 groote steden in Duitschland bedroeg
einde Maart 1916 zes milliard mark.
Keizer Karei heeft in dagorder aan
leger en vloot het opperbevel aanvaard
en tot zijn plaatsvervanger in het opper
bevel van het leger aangewezen veldmaar
schalk aartshertog Friedrich.
In Duitscliland is het gelukt door
een bijzonder procédé van bakken, ge
bak Uit tarwemeel zonder gist te ma
ken. Hit gebak onderscheidt zich ini vorm,
kleur en smaak ternauwernood van ona
gewone baksel en heeft het voordeel, dal
het langer versch blijft.
'Volgens de laatst gehouden telling
zijn reeds 8235 Pruisische volksschool
onderwijzers gestaeuveld. Onder hen [wa
ren 1389 officieren en dienstdoende of
ficieren en 310 dragers van het ijzeren
kruis.
Die Eng-elsche stoomboot Palacine
en de Russische stoomboot Pallas zijn
gezonken. .1
-De Temps verneemt uit Ottowa, dat
het werk aan het Wellandkanaal en den
Rudson-spoorweg is stopgezet, 0111 arbei
ders voor de oorlogsindustrie vrij t:e
krijgen. *4t! tÜffi. ÉH1
Volgens het Petit Journal heeft do
verlichtingis'maats'chappij te Bordeaux do
burgers in kennis gesteld van de uit
putting harer kolenvoorraden. Men moet
zich eenige -dagen zonder gaslicht be
helpen.
tDe eenige „cantinière" aan liet
Framsche front heet Mme. Ricaux; zij
is zeer populair in den gabeelen omtrek
van Com'piègne, waar ze woont. Bij het
beg'in van den oorlog gedroeg ze zich
zóó moedig, verzorgde ze de gewonden
met zulk een toewijding, |dat del doctoren,
die van hare diensten gebruik maakten,
daarvan vol bewondering bijzondere mel
ding maakten. Getroffen door deze be
wijzen van dankbaarheid der doctoren,
hebben de militaire autoriteiten haar een
gunst willen toestaan,tot dusver aan
iedere andere vrouw geweigerd, namelijk
die Van leverantie van voedsel aan do
soldaten van de vuurlinie, lederen dag,
bij regen, bij! sneeuw of bijl wind, ziet
men in de straten van Com'piègne het
karretje van moeder Ricaux, getrokken
door haar klein [grijs ezeltje en volge
laden met al, wat de soldaten zouden
kunnen begeer-e-ntabak en eetwaren. De
ze moderne marketenster, voorzien van
een helm als Minerva, geeft den Sol
daten moeid ,en een goed humeur.
In het Lagerhuis heeft minister Ce
cil gezegd, dat de Entente" de troepen
van Venizelos beschouwt als vrijwilligers
in (dienst van de strijdmacht der entente.
In het Lagerhuis vroeg1 de liberaal
Outhwaite of de regeering zich niet met
den opperbevelhebber te velde kon ver
staan, opdat deze een Wapenstilstand met
Kerstmis trachtte te verkrijgen om de
dooden te begraven, ook om gezondheids
redenen. De woordvoerder van de re»
geeringi weigerde. De opperbevelhebber
moest in dezen vriji blijden.
Die Noorsche stoomschepen „Bossi"
en „Diraupïier" zouden gezonken zijn.
Die Noprsche stoomschepen „Ha-
rald" eni „Eiricb Lindoe" zijn door Duit
sche -onderzeeërs tot zinken gebracht.
De bemanningen zijln geland.
Sinds het begin van den oorlog
tot einde November zijn 242 Noorsche
Schepen toet tezamen 325.415 ton in
houd, door ■oorlogsomstandigheden ver
nietigd, Sn.l. 182 stoomschepen van
281.628 ton 'en 60 zeilschepen van
43.787 top. Deze schepen waren voor
145.700.000 kronen verzekerd; hiervan
vallen 142.400.000 op' de stoomschepen.
De laatste drie maanden zij'n. 93 sche
pen met 145.295 ton, welke voor
97.500.000 kronen verzekerd waren, ver
nietigd, ïi.1. in September 25, in Octo
ber 32 eni in November 36.
Het Engelsche vislschienSohipi „Miz-
piah" is gezonken. De bemanning' is
gered.
- De „Roeskoj© Slowo" meldt uit Char-
bin: Daar de regeering te Peking verbo
den heeft koelies naar Rusland uit ie
voeren en de Chineesche overheden het
geven van passen weigeren, hebben de
Russische vertegenwoordigers in het Chi
neesche grensgebied en in Mandsjeerije
nu ook van bun kant de uitreiking van
passen aan Chineesche onderdanen, die
in het Russische grensgebied wenschen
te reizen, gestaakt.
K o 1 n s c h a a r s c h te en spoor
wegen.
Naar het „N. v. d. D." verneemt, kal
de nieuwe beperking in de dienstregeling
der spoorwegen van zeer ingrijpenden aard
zijn. De Nederlandsche spoorwegdirectie^
hebben n.l. van de terzake bevoegde auto
riteiten opdracht gekregen, een regeling
te ontwerpen, waardoor het mogelijk zal
zijn den dienst der personentreinen met
ongeveer 25 pet. te verminderen.
De directies der spoorwegmaatschap
pijen hebben na een nauwgezette studie
van de tegenwoordige dienstregeling deze
aanmerkelijke beperking in het aantal per
sonentreinen aangebracht, zoodat men. ge
reed is de nieuwe regeling in te voeren.
Of dit reeds zal geschieden met 1 Ja
nuari of later, valt nog niet met ke
kerheid mee te deelen.
Getracht is het aantal treinen, dat bij
de nieuwe regeling zal loo-pen. zooveel
mogelijk (oyer den geheelen dag te ver-
deelen. Ij'
Er is ziorg gedragen, dat het economisch
leven een minimum overlast van de be
perking (ondervindt. De treinen b.v. waar
mee xnenschen uit den omtrek naar de
groote steden op-en-neer rijden voor hun
dage-lijksche werkzaamheden, de treinen
die rijden op de schooltijden, zullen zoo
veel mogelijk behouden blijven.
Gee n passen voor B-elgie.
De Duitsche consul te Vlissingen heeft
bekend gemaakt aan de mosselvisschens
in Zeeland, dat zij, die in de maand
December geen mossels paar België va
ren, voortaan in het geheel geen pas
meer zullen krijgen en uitgesloten zullen
worden van de Belgische vaart.
Duitse he en Bi e 1 g i s c h e
kinderen.
Gisterenmorgen vertrokken van Arnhem
154 D-uitsch© kinderen uit verschillende
plaatsen van ons land naar Duitschliapd.
Te Maastricht kwamen gisterenmorgen
ruim 650 Belgische kinderen aan, waar
van een groot deel voor Egmorid aan
Zee bestemd is en verder, o-.a. 28 te
Arnhem, Gouda, Den Haag, Leiden enz;,
zullen worden ondergebracht.
Biol'gische kinderen.
Naar de „Msb." meldt, zal bet voor
genomen transport van Belgische kinde
ren naar boeren in Denemarken voor-
lo-opig niet doorgaan. Er is echter in voor
bereiding een centralisatie der in Neder
land gevestigde comité's, die voor de Bel
gische kinderen werkzaam zijn. Deze cen
tralisatie zal tot stand komen in gemeen
schappelijk overleg met de overheden in
het bezette-, het etappe- en het operatie
gebied en zich belasten met het plaat
sen van kinderen in Nederland zoowel
voor den duur van den oorlog als va-
cantiekinderen.
Wij kunnen hieraan toevoegen, dat in
onze provincie, b.v. in Goes, reeds yoor
de plaatsing van Belgische Jvinderen bij
burgers gearbeid wordt.
Tweede Kamerverkiezingen
in 1917.
In het district Middelburg bestaat, naar
men aan de „Msb." mededeelt, een sterke
strooming om in 1917 den heer Iden.-
burg, loud-gouve-rneur-ganeraal van Ned.-
[ndië, candidaat te stellen voor het Kamer
lidmaatschap. -Ook de naam van mr. J.
de Wilde, lid van den Raad van 's Hage,
wordt genoemd.
Eerste Kamer.
Tot lid der Eerste Kamer (vacature
Zijlma) hebben Pro-v. Staten van Gro
ningen (gekozen den heer J. B. Wester-
dijlc (v.-d.) met 23 st. De heer Wester-
dijk is oud-lid van Ged. Staten en voor
zitter van den Groninger Landbouwbomd.
De Ivon. Maatschappij De Schelde
is niet van de Engelschei maar van de
Duitsche zwarte lijst afgevoerd.
Heden is de Prov. Stoombootd-ionst
op de 'poster-Scheld© hervat, als volgens
afvaartlijst November 1916,
Goes. Met liartelijfc-en dank ontving de
Wijkzuster, twee giften, één van f 10.—
en één .yan f 2.50 voor verleende hulp.
De ten behoevte van de Afd. Werk
verschaffing van den Chr. "Volksbond ge
houden collecte heeft opgebracht
c 1013.471/2.
Aan den stoker dei* gasfabriek M.
Weststra'te alhier is o'p zijn verzoek met
ingamgi van 1 Januari a.s. eervol ontslag
verleend in zij'ne plaats benoemd tot 1©
stoker M. W. de -Kok en aan de gas
fabriek benoenid tot stoker F. L. de
Koning.
Nisse. In de gisteravond gehouden ver
gadering van -de Afd. der Ver. tot Chr.
verzorging van krankzinnigen in (Zeeland
zijn de heeren D. G. Kloosterman eni
Johs. Kloosterman als bestuursleden her
kozen. Besloten werd te .trachten ran
den winter ©en spreker te doen optre
den voor de afd. Elf'van de 25 leden
woonden de vergadering bij.
Heinkenszand. Het vijf-jarig kleinzoon-
tje van den landbouwer van I., die hg
zijn grootvader ter visite isl, had de on
voorzichtigheid zïjh hand in een in wer
king zijlnden snijtafel-en te steken met het
n-oodlottig gevolg, dat hem van de twee
vingers een lid werd afgesneden, zoo-
dat heelkundige hulp moest worden in
geroepen.
Kortgene. Ter openbare civiele terecht
zitting der arrondisstements-rechtbank te
Middelburg van heden, is de heer H.
M. Markus-s'e, benoemd tot notaris alhier,
als zoodanig beëedigd.
Oostburg. De Raad heeft besloten- we
gens k-olenschaarschte den prrj's Van het
gas per M3. te brengen -op- 14 cent en
V001* munt- en motorgas op 13 cent. Voor
eiken Ms. böv'en de 50 per maand zal
6 cent -extra moeten betaald worden.
Poortvliet. De spreker uit Goes, die
heden .alhier z-ou opltreden in het lokaal
v;an den h-eer v. d. Slikke-, is wegens
ziekte verhinderd.
St. Maartensdijk. In de gisteren ge
houden vergadering van d-en gemeente
raad werd med-edeeling' gedaan do-o-r den
vo-orz. .van -een schrijven van Ged. St..
behelzende- -een adviesi aan den gemeente
raad om- dekking der ko-sten vallende op,
de -distributiewpt, niet door eene leening
te vinden doch door een© hoogtere heffing
van diein Hoofdei, omslag- en daarbij als
leiddraad te- n-e-men de Rijks-inkomsten
belasting. De- raad besloot dan ook tot
dat do-el den H. O. met f3000 te ver»
lioo-gen en alzoo te brengen op f8500.
Verder werd nog besloten „eene leening
aan t-e- gaan groot f500, ten behoeve!
van de eerste- storting1 van de 'Lokaal-
epo-or Tholen Wi. N.-Brabant.
Ingeko-mien wasl van Ged. Staten een
kennisgeving van goedkeuring van ver
schillende Raadsbesluiten. Voorts was
nog ingekomen een schrijven van G-ed.
Staten naar aanleiding van een adres!
van liet Hoofd der Openb. school aan
dat College, waarin verzocht werd door
het Ho-ofÜ der school om te bevorderen,
dat zijn salaris werd verhoogd. Dit schrij
ven van Ged. Staten ging vergezeld van
een schrijven van den heer districtsschool
opziener, waarin d-eiz© de wenstehelijkheid
uitsprak van eene verhooging.
De vo-orz. vroeg over dit schrijven het
gevoelen Van de- raadsleden. Deze waren
van 'mieening dat men moeilijk het Hoofd
der school kon verhooging geven en niet
den onderwijzers, en omi allen verhooging
t-e geven, was: cte- raad niet gezind, zoo
als- pas ge-bleken was.
Souburg. In een gister gehouden ver
gadering in Rehoiboth werd besloten, dat
de oprichting der Hervormde Knapenver-
eeniging voortgang zal hebben. Zondag
7 Januari des avonds half 6 zal in Re-
hiobo-th de eerste vergadering gehouden
worden. Jongens van 12 jaar en daar
boven ztallen worden toegelaten. D-e con
tributie is vastgesteld -op 3 cent per week.
Wanneer veel -oudere jongens mochten
aanwezig zijn, zal 't wellicht wenschelijk
ge-acht worden -o-ok tot oprichting eener
Jongelingsvereeniging o-ver te gaan. Als
leiders der Knapenvereeniging treden op
de heeren TI. W. Huson, M. Arendse Mz.,
M. H. Bak en W. F. Calliber, hoofd der
scho-ol voor Chr. Volksonderwijs.
Bi r o e d e r m o o r d. Uit Medan, d.d,
20 October aan bet „Bat. Nbl."
Te Kaban Djaiee oip de Tobahoogvlakto
heeft zich een ernstig drama afgespeeld.
Aldaar is het lijk gevo-nden van een 16-
jarigen leerling van de school voor kin
deren van Bataksch© hoofden. De knaap
werd reeds langer dan een week vermist.
Hij is vermoedelijk vermoord do-01* zijn
jongeren broeder, ook een leerling der
school.
Een halfbroer van beide jo-ngens ver
klaart, dat bij gezien heeft, hoe- de eene
broer den ander met een mes afmaakte.
Hij had niet geholpen, z-eide hij;, waar
door het vermoeden gewekt wordt, dat
hij ook in de z:aak betrokken is.
Hij werd mede gearresteerd.
Ned. Herv. Kerk.
Beroepen te Oirschoit, J. de Vries te
Eext; te Blauwkapel, L. Nugteren,
cand. te Oud-Alblas.
