Co..
len
'omen,
"gMj1
NII
ten,
J n
No. 56
Dinsdag fe December 1916
31e Jaargang
De ©r®@te Oorlog»
m&m
iagd,
HezeSinge.
prijving
(Huishoudster
TOUW
Uit cl© Pers.
sfscïi
ïfierï,
»kjes. 5
pachte
te leveren
FLIPSE,
|akt in vaten
h no. 30 bureau
lleen offerte's).
hrijving
en briefjes in
5c. a. s. bij
rauwkenshoek,
I bet Burger-
Imeldinge.
Iveren tot des
IDec. a.s., bij
Ianth. de
Ivens verdere
rp, een Men
bn een Platte
Smederij,
SerooskerkeJ
vervoegen bij
erk te 's-Heer-
[8 Ponny,
Volpliaartsdijk
een bekwame
|echts
tl' J. LINDEN
f Wolfaartsdijk
lof Mei
pnknecht,
jan d bouwer te
bpolder.
pi HIminaaanw
iber.
Ro's Bijkantoor,
fterdam.
n.
Iruari
eisje.
Jlo's Bijkantoor
Iterdam.
tegenwoordige
Ishode
IENH1TIJSE, in
Ifoeskade B 159,
ijdag- of Zater-
eu bij boekh.
Uitgave van
de Naaml. Venn. LUCTO» ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
iaWGE VORST STRAAT 218,
Bureau te Middelburg:
F. P. DHUïJ - L. BURG,
Drukkers:
Ë)@sterbaan L© Cointre
Goes.
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. postf 1.18
Losse nummers0.05
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 cl,
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels f 1.
iedere regel meer 10 ct.
I—IMIIIIIIIBIIBIMBM
s
Vrede, vrede, geen gevaar
„De Rotterdammer" schreef Zaterdag!
Niet te spoedig worde het woord ge
sproken: „Vrede, vrede, geen gevaar!"
Gansch begrijpelijk is dat degenen, die
hun leven lang geworsteld hebben om
de bereiking van een ideaal, licht geneigd
zijn van verwezenlijking van hun levens»
vvensch te spreken, als aanmerkelijke voor
uitgang js verkregen, zonder dat het eind
doel bereikt is.
Zo» ook meenen wij te moeten ven
klaren menige uiting, die de kloeke strij
der voor het christelijk onderwijs, Mr.
Be Savornin Lobman, bij de parlemen
taire behandeling van art. 192 ten beste
gaf. j
Hij is de kampioen geweest voor de
school met den Bijbel als geen ander.
Het onrecht op schoolgebied aangedaan-
brachtjiem in het politieke, strijdgewoel en
aan de zaak van het christelijk onderwijs
heeft hij zijn beste krachten gegeven.
Nu .door den arbeid der Pacificatie?
commissie zoo verrassende vooruitgang
Voor het vrije onderwijs in het zicht .is
gesteld en door hem tot dien arbeid zulk
een belangrijke stoot werd gegeven
is het alleszins verklaarbaar, dat de ko
mende verademing ietwat wordt over
schat. t i -
Met een wonderbaarlijk optimisme
Vvo-rdt de toekomst tegemoet gegaan.
Een .optimisme dat door ons niet k'an
warden gedeeld, wijl het beroep op het
verleden, waarmee het verdedigd wordt,
ons niet gerechtvaardigd voorkomt.
Bekend is hoe Mr. Lohman van addi
tioneel© artikelen, die de goede uitvoe
ring van art. 192 waarborgen, niet ge
diend is.
„Eene verachtelijke en dwaze veron
derstelling" acht hij de gedachte, dat de
liberalen het vastgestelde niet trouw zul
len nakomen.
En dan wordt dit nader verdedigd met
deze redeneering: To-en eenmaal de vrij
heid van onderwijs in de Grondwet stond,
heeft de liberale partij die zorgvuldig ge
ëerbiedigd; de wet-Mackay is stipt nage
leefd; Minister Goeman Borgesius kwam
met verhooging van subsidie; zeker in
1905 wa.s er reactie onder het Ministerier
Kuyp-er, maar toen was er toch eigenlijk
bij .ons „onvoorzichtig 'beleid".
Over deze geschiedbeschouwing hebben
wij jOns verbaasd.
De vrijheid van onderwijs sinds 1848
in de Grondwet gebracht is door de
liberale partij „zorgvuldig geëerbiedigd?"
Het zij zoo, maar dan toch een vrijheid,
waarbij we zoo vrij waren als een vogel
in de lucht, dat wil zeggen vogelvrij. Zoo
geëerbiedigd, dat van een Staatsrechtelijk
schandaal alom werd gewaagd.
D-e wet-Mackay is nageleefd ja, maaï
■door de gemeentebesturen zóó, dat alle
doeltreffende werking is verijdeld en zij
die in 1889 van pacificatie droomden,,
al spoedig in dien boozen droom werden
gestoord.
In 1905 de fout bij ons? n-een, ook
toen weer moest eene zware zonde worden
geboekt -op het lange, lange schuldregis
ter jjer liberale partij.
Heel de- geschiedenis van d-en school
strijd is een lange aanklacht tegen de
vrijzinnigen, dat zij alleen do-or overmacht
gedwongen, van onrecht af wilden zien,
In 1889 is menige blijmoedige verwach
ting verijdeld.
Laat nauwkeurig worden gewaakt, dat
Wians niet wederom door een misplaatst
„Vrede, vrede, geen gevaar" bittere er
varingen worden beleefd.
Z@®uwse§ie Siemmen.
XCII.
We beleven sombere dagen,
't Is somber .onder den zwaar bewolk
ten .internationalen po-litteken hemel.
Maar ook somher in het rijk der natuur.
Bag aan dag bedekte een mistig kleed
de jaarde. De gulden zo-mies tralen, di.e
uo-g kort „te voren warmte en vro olijk-
neid gebracht hadden, ze waren er nog
doch ze vermochten niet door te
dringen tot de oppervlakte der aarde:
Het kille kleed hing onbeweeglijk oiveï
het kale en grauwe landschap, tot een
yzig-koude wind het wegvaagde, die ech
ter in stede van helder vriesweder re
genvlagen en sneeuw- en hagelbuien
macht. En als we het zonnetje al eens
e aanschouwen krijgen, dan verdwijnt het
'eitiaast weer achter zwarte „banken"
"VW. sneeuwgevaarten.
VVel zijn het donkere dagen vóór Kerst-
*1US.
Z^n n*6'' voor mets spreekwoord©-
J" geworden, 'tls dan ook nergens beter
^njthuis bij den warmen haard of in het
1 "T-
niet waar, een rechtgeaard Nederlander
zou niet gaarne nalaten het eerste een
paar keer per week te verwisselen met
liet laatste!
Thans echter is het somberder dan
o o.i t. Immers waar vroeger kunstlicht nog
wonderen deed, zijn we thans door de
droeve tijdsomstandigheden genoopt de
grootste zuinigheid te betrachten.
Ieder heeft reeds de gevolgen van den
steenkoilennood in meerdere of mindere
mate -ondervonden.
Hier is reeds besloten de prijzen te
verhoogen, |&aar wordt ermee gedreigd,
als niet de uiterst mogelijke zuinigheid
wordt ïn acht genomen.
Op straat ziet men ook duidelijk de
gevolgen. Vele branders z'ijn op nonactievi-
-teit gesteld en hier en daar wordt een
verplichte winkelsluiting voorbereid, waar
van geen winkelier oo.it gedroomd heeft.
Doch laat ik m'n bespiegelingen staken
en liever een paar practische wenken
geven, die m'n lezers te stade kunnen
komen .bij him pogingen tot bezuiniging.
Vooraf Vliene echter verklapt, dat ik
m'n wijsheid in deze- materie ontleen
aan een opstel van den heer Nell in
„Het Vaderland", een onzer groote libe
rale dagbladen. Het spreekt vanzelf, dat
ik over -de noodzakelijkheid van bezui
niging niet verder uitwijd. Ieder onzer
heeft voldoende gehoord en gelezen, om
to weten, dat 't nijpt en ik mag veronder
stellen, dat al m'n lozers zich beijveren
om zhinig te zijn bij het gebruik van,
kolen, gas en electriciteit. 1 -
Die meneer Nell dan kreeg de ont
stellende verzekering, dat het gasverbruik
in Dien Haag met niet minder dan 40
pet. moet verminderd worden. Dat is nog
al kras, zal men zeggen. Doch z'n ont
steltenis verdween, toen hij tot het be
wustzijn kwam, dat menigeen door de
wijze, waarop hij zijin gastoestellen ge»
bruikt, met geringe moeite meer dan dat
kan uitzuinigen.
Nu is 'tmij niet bekend, of z'n gege
vens, welke in 't bijzonder op den toe
stand in de Residentie betrekking hebben,
in dezelfde verhouding gelden voor Mid
delburg, Goes, Wemeldinge en andere
plaatsen, die gasfabrieken bezitten.
Maar zoo niet, dan verliezen ze toch
voor ons niet al hun waarde.
In de eerste p-Iaats dan wordt opge
merkt, dat menige gasgloeilichtbrandetf
door slechte instelling 20 a 25 pet. te
veel aan gas verbruikt zonder meer licht
te geven. W-eet men wel, dat in menig
lokaal, waar b.v. 10 branders zijn, deze
z-oo sl-echt worden voorzien, dat dit getal
tot G of 7 zou kunnen worden vermin
derd, indien de branders go-ed in orde
waren
Vo-orts treft men in menige gang, trap»
penhuis en andere lokaliteit van onder
geschikt belang menigmaal veel te groote
branders aan.
Maar nog veel erger moet het staan
met het veel verbreide koken op gas
komforen en fornuizen. De opmerkingen
hieromtrent zijn voor onze provincie wel
zeer actueel, waar menigeen zich dezer
dagen met het koken van mossels bezig
ftoudt.
Vooral wordt gezondigd tegen den re
gel om bij het koken van spijzen de.ze
aan dien kook te brengen in den kortst
mo-gelijken tijd, dus met de groo-tste vlam
van het komfoor en vervolgens deze spij
zen met kleine vlam aan den kook ,te
houden.
Dat dit een groot verschil in verbruik
maakt, is gemakkelijk aan te toornen.
Een pan, gevuld met een spijs die bijv.
twee uren moet koken en waarvan de in
houd 3 K.G. weegt, wordt op de vlam ge
steld.
Met een komfoor kookt de inhoud in
ongeveer 20 minuten met volle vlam,
daarna kookt de inhoud 1 uur eu 40
minuten goed door met i/i van hét gas
verbruik. Resultaatde bereiding met wei-
nig gevaar vo-or aanbranden kost aan
gas 275 L. vo-or een waarde „van 1,65
cent.
Liet men de vlam op volle grootte ge
durende den geheelen kooktijd dan werd
verbruikt voor 3,60 cent.
Vergeet niet, dat deze cijfers voor Dan
Haag gelden. Bij ons is de verhouding
natuurlijk dezelfde.
Er zijn nog mieer middelen om het
gasverbruik van de koimiooren te vermin
deren.
Vooreerst verwarm© men juist zooveel
water als men no-odig heeft, dus niet
zooveel, 'dat men van iederen tot kook
hitte ge-brachten ketel water slechts de
helft of iets meer gebruikt en de rest
laat afkoelen.
Dan hoiede men er zich voor met het
makien van warm water te vroeg te be
ginnen. 'Van tweeën een, men laat dan
de ketel nog op het komfoor alsl het
water voor het doel raedsl warm. genoeg
i« of wel men draait d-e gaskraan pit
vóór dat het gebruik aanvangt en bereikt
daarmede dat d-e kostbare warmte yoor
het doel verloren gaat.
Tenslotte zijn ook'gaskachels vaak dure
gasverslinders.
Ziehier „©enige- veel voorkomende fouten
bij gasverwarming aangehaald:
le. gaskachels met onvoldoende in
richting om van d-e voortgebrachte warmte
het grootst mogelijke gedeelte aan de
verwarming van het vertrek'te doen ten
goede komen.
Is het wel bekend, dat er veel gas
kachels zijn, die van 'de warmte 60 pCt.
naar den schoorsteen afvoeren, en eukelè,
die het nog erger maken?
Zulke- kachels hebben V-eel bijgedragen
tot de fnieening„dat men met gasi „een
groot vertrek ni-et verwarmen kan."
En toch is- niets- minder waar. Er zijn
groote lokalen, w.o. kerken met inhoud
groote-r dan die van vier of Vijf groote
hieerenhuizen, die- volkomen voldoende en
vlug met gas verwarmd wonden.
2e. gaskachels met te klein vermogen,
die steeds moeten Worden geforceerd en
daardoor ©en slechte werking hebben.
3e. gaskachels, die een geheel ver
keerde samenstelling o-f wel een ver
keerde- plaatsing hebben, waardoor d-e
voortgebrachte warmte- tot hinderlijk©
warmteve-rd-eeling, tot groot warmtever
lies en to-t onvolledige verbranding voe
ren en daarmede zeer slecht nuttig effect
bereiken. -■( J I.T_l 1
4-e. Bestaat no-g veelal 'de gewoonte om
onge-acht de weersgesteldheid de gaska
chel vol aan te steken en te laten bran
den, totdat de temperatuur van het ver
trek te ,ho-og geworden is, vervolgens d-e
vlammen 'geheel te do-oven en deuren of
vensters t-e openen ombet te veel in
warmte te doenontsnappen. Dat dit
laatste gelijk staat met het werpen van
geld uit het venster is zonder meer dui
delijk. - - I
Men ziet, dat het verwarmingsvraag-
stuk nog niet zoo eenvoudig is.
Ik hoop, dat mm ook „zal inzien, 'dat
er op dit terrein heel wat te 'be-zui-
nigien valt.
Als: men maar ernstig wil.
iWaar èen wil -is, daar is- ©en Ureg.
In Amsterdam wist men dien weg wel
te vinden.
Het dringende bero-ep, verleden week!
in den raad door B-. en W. op 'de bur-
.gerij geoefend, is niet zonder resultaat
gebleven.
Naar de wethouder van de bedrijven
heeft meegedeeld, valt alleen voor Donder
dag 1.1. een gasbesparing van 30.000 kub.
M. vast te stellen. Waar in normale om
standigheden o-p dien dag 170.000 kub.
M. hadden moeten worden geleverd, kon
thans met 140.000 kub. M. worden vol
staan. i
Leder dus aan het bezuinigen!
Niet alleen bij het gasverbruik, doch
ook en wel in de eerste plaats- op bet
terrein der weel do-artikelen.
We offeren nog veel te veel aan de
luxe.
KEES VAN D-ER MEER.
Beknopt ovsrzfoht van den toestand.
Wij willen thans -op deze plaats en
kele stukken te genieten geven uit pen
doorwrocht artikel van Oud-Minister
Colijn in Stemmen des Tijds.
Colijn bespreekt dan eerst de actie om
Verdun.
Zijn de daarin gebrachte offers vooï
de Duitschers doelloos geweest? vraagt hij.
Volstrekt niet. -Ook al hebben ze lang
niet bereikt wat zij begeerden, ze heb
ben wèl verkregen, dat 'het groote zo-
meroffensief der geallieerden op een voor
hen Veel minder gevaarlijk punt werd
aangezet. En als het verder moet gaan
gelijk het in Picardië ging, dan ziet het
er voor Noord-Frankrijk en België droe
vig uit. Ook deze overweging zal mis
schien nog eenmaal van beteefcenis blij
ken, en wel ten gunste van Duitschland.
Op grond van deze overweging acht 'ik
de conclusie gewettigd, dat het strate
gisch inzicht gedurende 1916 bij de
Diuitschers op- hoioger peil heeft gestaan
dan bij hun tegenstanders. Maar daartegen^
over moet volmondig erkend, dat het tac
tische meesterschap op het gevechtsveld
bij de Franschen 'berust.
Ongetwijfeld hebb-en de geallieerden in
Picardië sinds het begin van Juli voortdu
rend tactische overwinningen te boeken
gehad. Nu eens wat meer dan weer wat
minder, maar steeds zijn ze vooruit blijven
komen. Tot een strategisch succes heb
ben zij het échter ni-et gebracht'En
van Duitsche zijde staat daar een mi.
gewichtig strategisch voordeel tegenover;
dit n.L, dat het gro-ote offensief niet op
he-t zooveel gevaarlijker punt bij Verdun
is losgebroken.
Aangezien men van zijn tegen
standers altijd moet aannemen, dat zij
verstandig zuilen handel-en, zullen de Duit
schers vermoedelijk in den komenden win
ter bij Verdun met een poging tot herove
ring "(van 'het op 25 Februari verloren
gegane terrein) wel rekening houden.
'Ook aan het I ta-liaans c he ge
vechtsfront is de dag der groote dingen
m.i. voorbij. De Italianen hebben meer
bereikt, dan ik verwacht had, maar de
beschermende (muur van Triëst is niet
bezweken, enkel iets teruggedrongen. De
winter komt hier de Oostenrijkers te hulp
en maar he-t zich laat aanzien, zal men
hen in de volgende lente hier jrtiet on
belangrijk (versterkt terugvinden.
D-ie winter is ook op het Oostfront voor
de Centralen een krachtige bondgenoot.
Het is merkwaardig, maar het schijnt, dat
do -Centralen beter tegen de invloeden!
van -het winterklimaat bestand zijn dan
de Russen. De verklaring, die ik er van
hoorde is deze, dat een zeer groot jdeel
der Russische plattelandsbevolking in den
winter jhuiszitters -zijn.
In verband met de geruchten over een
afzonderlijken vrede met Rusland,
merkt (Colijn -op:
Op [den duur kan men er in Rusland
niet blind voor blijven en men is het er
o-ok -niet, dat de levensbelangen van het
uitgestrekte ri ijk niet antithetisch staan
tegenover (dié van de centralen.
De RussischEngelsche saamwerking
is stellig niet blijvend. Het saamgaan met
Japan jn het Oosten is 'in zijn weizeln
en gevolgen in strijd met Enge-ïand's be
langen >en zoozeer zijn de Engelschein
daarvan -overtuigd, dat niet weinigen hun
ner reeds nu de vrees uitspreken, dat do
eerstkomende Engelsche oorlog tegen Ja
pan zal zijn. Rusland en Japan zijn de
twee mogendheden, die den grootsten in
vloed .zullen uitoefenen op de toekomst
vpn Azië, allereerst op die van China.
Dat bij de ontwikkeling der Aziatische
gebeurtenissen, na de Nederlandsche, al
lereerst de Engelsche belangen gevaar loio»
pen is duidelijk. -Oog-enblikkelijke ge
meenschap van belangen kan die toekomst
wat -verschuiven, maar 'zij wij-zigt het toe
komstbeeld piet.
Na opgemerkt te hebben, dat voor Rus
land ,met gelijke krachtsinspanning meer
te behalen is in het Oosten, constateert
C-oIijn toch, dat de vredesbesprekingen,
zoo ize al hebben plaats gehad, thans
weer afgebroken zijn.
Daarvan (Zijn zoowel het ingrijpen vafl
jR u m e n i als de onafhankelijkverklaring
van .Polen de oorzaak. Deze handelingen
hebben dit ongelukkig gevolg, dat de oor
log er door verlengd zal worden.
Verder heeft Colijn h-et over Rume-
nië's positie. Men houde in het oog,
dat hij een en ander op 15 November
schreef
Mackensen, van wien men sinds den
Balkanveldtocht in de laatste maanden
van !het vorige jaar weinig vernomen
had, nam onmiddellijk het initiatief en
wel slaagde hij er niet dadelijk in om
het belangrijkste -object in de Dohro-eds1-
ja, den spoorweg Consitanza^Cernavoda,
in handen te krijgen, maar wat hij door
zijn isnel en krachtig -optreden wèl be
reikte was de verijdeling- van het op zich
zelf juiste plan der Entente -om- d-e ver
binding tusschen Duitschland en Turkije
te v-erbreken. En toen dit op zich zelf
negatieve succes 'n-a -enkele w-ekten nu
ook noig gevolgd werd door de zuive
ring van Zevenburgen door de troepen
onder Von Falkeahayn en door het te
rugwerpen van het Russisch-Rumeenscha
leger tot ver ten noorden van de even-
genoemde spoorbaan, toen verkeerde de
ernstige bedreiging van de positie der
Centralen in een zeer belangrijke Ver
betering, toet de kans op -een succes,
da.t niet alleen deu oorlog op- den Bal
kan praktisch in zijn eindstadium,- bren
gen zal, maar -ook de algemeen© posi
tie- der Centralen z-eer zal verstevigen.
Die k a n s ligt in de verovering van
Rum'enië.
Niet slechts zullen de tw-ee hoofdbe
zwaren waarmee de Central-en als ge»
violg v.ani de Engelsche blokkade te kam
pen hebben, voedselgebrek en gemis- .aan
vetten, in dat geval belangrijk verzacht
worden, maar tevens ontstaat dan een
onberekenbaar groot militair voordeel.
Een -voordeel, dat niet uitsluitend be
staat in het met eenig-e honderden K.M.
verkorten van het front en de daaruit
voortvloeiende troepenb-esparing maar ook
gelegen' is in de mogelijkheid om tegen
over Rusland eeu aaneengesloten front
in te nemen, dat zich uitstrekt van de
Oost- tot de Zwarte Zee.
Dat jalles is mtusseh-en nog maar een
kans! De tegenstand der Roemenen is
toch, Vooral sinds het aankomen van be
proefde 'raadgevers uit Frankrijk en Rus
land, zeer toegenomen en de Centralen
zullen fnog gro-ote offers moeten bren
gen |om hun doel te bereiken. Maar er
zijn toch wel gronden om te gelooven,
dat zij zullen slagen.
Ik wil van Ruimenië niet afstappen
zonder op een verschijnsel te hebben
gewezen waarmede de nog neutrale sta
ten, voor zoover zij in de positie kun
nen komen van een keuze te moeten
doen tusschen oorlog of vrede, ernstig
te rek-enen hebben. Het is de omstandig
heid dat de oorlogsvoorbereiding in dio
kleinere legers o-veral ongenoegzaam is
gebleken ,en verder dat de waarde van,
z.g. „v-ersche" troepen lager staat dan
die van veteranen,. Dit laatste js natuur
lijk allerminst een ontdekking, maar me-n
was op weg deze waarheid te vergelen.
Men stelde zich de legers, die nu al 2
jaren lang in strijd gewikkeld waren, als
een soort vermoeid© fobbers voor, die
door de frissche krachtig© nieuwelingen
ondersteboven geloopen Zouden worden.
Het is goed dat „de oud© waarheid
wee-i' eens duidelijk gebleken is; in do
tegenovergestelde onjuiste- meening kan,
onder bepaalde omstandigheden, een ge
vaar liggen.
Het eerste punt is intusscben nog be
langrijker. Humenië heeft zich 2 „jaren
kunnen voorbereiden, heeft dat ook
inderdaad gedaan, want het was nage
noeg van den aanvang af voornemens
zich in den strijd, te werpen.. En toch,
ho-ezeer bl-eek men bij het eerste optreden
in nagenoeg elk opzicht tekort te- schie
ten! Zo-o ging het ook in 'België in den
aanvang. Alleen Servië dat pas oen jern-
stigen oorlog achter d-en rug had, toondo
te staan ö-p een peil dat bij- dat der
grootere staten niet achterbleef.
Waaraan ïs; dat nu toe te schrijven'?
Stellig niet aan gemis aan kennis; de
bekwaamheid van het officierskorps in
een land als het onz-e bijv. kan piet
die van ieder ander leger vergeleken
Worden. Ik' kan er geen ander© vez'kla*
ring voor vinden, dan dat de vereischte
mentaliteit voor het oorlogsberoe-p in de
klein© legers niet aanwezig is. Men ge
loofde niet in d-en porlog! exi daarom! be
reidde men er zich niet w e z, e n 1 ij, k b-p
vo-or. Zelfs aan het Departement van Oor
log heb ik ~die geestesgesteldheid -gevon
den. Aan „het Departement behoorde men
te ademen in d© sfeer van het kan eiken
dag gebeuren! Maar zoo was- het er niet
in de jaren 1911 tot en met 1913, en
zoo is het e-r, naar ik somtijds vrees,
no-g niet. Men kan er z-icli blijkbaar het
allerergste nog niet goed 'jndetnken en
daarom is. het gevaar niet denkbeeldig
dat het ons, ondanks ruim' twee-jarig^
voorbereiding, precies-eender zou gaan
als het alle and-ere kleinen gegaan is,
Ik vraag niet eens- naar uitrusting, we
tend hoe èen nagenoeg volkomen ver-
waarloozing van een eeuw niet kan wor
den goedgemaakt in een paar jaar en
vooral niet in dezen tijd. Er is bovendien
zooveel noodig waaraan men nooit te
voren gedacht had. De handgranaten Zijn'
herleefd; "daarnaast zijn opgekomen d-e
mijnenwerpers, vlamm-enspuiters, stik-
gasverspreiders en in het handgemeen
bezigt men £elfs weer knodsen niet ijze
ren knoppen. Dat alleszouden wij, als
wij in de-n oorlog betrokken werden, in
de perfectie tegenover onsi krijgen
Wij vertrouwen dat ook bij ons
soortgelijke maatregelen genomen zijn.
Want al hebben we niet op elk gebied
alle hulpmiddelen in voldoenden voor
raad, di© kunnen we na het -intreden
van den oorlogstoestand altijd krijgen
van Se partij waarmee we niet in oorlog
zijn. Maar de vo-or d© bediening noodig©
menschen moeten we zelf vormen en dat
moeten we nu doen.
Wij zijn alleen verantwoord indien wij
onze militaire voorbereiding uitsluitend
laten beheerschen door de gedachte dat
de oorlog vroeg of laat, zeker komt.
Dan kan het later wel blijk-en dat er te
veel voorzorgen Ogenomen 'zijn, maar dat
is beter, dan één enkele te weinig.
I-n onze klerken, in ons gezin, in d©
binnenkamer mogen, moeten we d-ein Al
machtige bidden o-m behoud van Sen
vrede van ons: land, maar in onze voor
bereiding moeten we werken. Zóó werken
alsof we eiken dag d-en oorlog verwachten
kunnen, indien we dat niet doen staan
Wie, als- het onverhoopte toch gebeurt, als
hulpelooz© wezens tegenover een deugde
lijk getrainden -en voortreffelijk nitge-
rusten vijand.
Wat baten Se honderden reeds uitge
geven millioenen als men het besteden
der laatste vijftig m-illioen voor de voor
bereiding te lang heeft uitgesteld?
-
Na deze belangwekkende beschouwin
gen jaten we no-g enkele regelen d.cb
5 December volgen
Die operaties in Walachije hebben een
z-oo isnel verloop gehad, dat de buit der
Central-en [thans n-o-g niet kan worden
overzien. Het grootste deel van den ont-
