Maandag 4 .December Iftfft 'Me Jaargang D@ Groot© Owlen* No. 55 Uit de Pers. f li» 0.QS Binnenland. Uitgave van «h Naaml Venn. LUCTO'ri ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: Lange vorststraat 210, Bureau te Middelburg: F. P. DHUIJ L. BURG» Drukkers: '©sstcrbaan Ls Coïratr® Goss> Treurig. Die) Ballier, biet Chr. weekblad voor Indiö, geeft de volgende statistiek over bet opiumgebruik'. De Inlands'cliie eu Chineesch© bevol king kocht .in d© jaren 1903 tot 1915 voor die volgende bedragen aan „Opiulmi: Waarvan Opbrengst Jaar In Ned.-Indië alleen Java v/h. en Madoera. Gouvern, 1903 f 14.753.341 t 10.398.340 f 14.544.474 1904 16.123.764 11.596.242 15.965.996 1905 17.202.494 12.476.927 16.895.480 1906 17.491.995 12.468.339 17.266-408 1907 18.325.753 13.114.858 18.179.754 1908 18.969.564 13.101.599 18.779.412 1909 18.576.725 12.273.456 18.290.240 J910 19.421.650 12.680.464 „19.112.395 1911 19.745.303 12.686.210 19.487.902 1912 23.426.231 14.527.271 22.917.579 1913 26.469.922 15.580.249 25.879.262 1914 27.257.261 f15.552.720 26.718.771 1915 32.589.940 17.551.719 25.239.472 Gedurende het jaar 1915 werd aan Opium) verbruikt in de verschillend© resi denties van Java en Madoera: Bantam Batavia Preanger Cheribon Pekalongan Semarang Rembang Soerabaja Madoera Besoeki Banjoemas Kedoe Djokja Sola. Madioen Kediri Pasoeroean 26. 1.215 112. 192. 778. 2.734. 835. 1.636, 68, 585. 295. 1.323, 731. 2.306, 1.450. 2.285, 972. ,432.50 .307.123 ,594.37s .633.80 .133.40 630.30 .860.60 .318.90 .708.40 ,007.40 .284.90 .809.50 ,551.90 .762.60 .690.93 ,395.42s 603.69 Geeft deze lijst niet veel te denken,? 'Welk een beeld van ellende en ver woesting doemt yoor ons oog op, als .we de betoekenis! van deze cijfers trach ten ha te gaan. i j I I g Vooralsnog: neenï Men schrijft aan „De Tijd" van deskun dig© zijde: Het salaris-comité van leeraren aan Rijks H.B.S. heeft een brochure uitgege ven, getiteld: „De urgentie van de sa larisherzi-ening der Leeraren R.H.B.S. eu de begrooting voor 1917". - Ontkend kan niet worden, dat de sa larissen laag zijn. Wat ions echter tevens treft is, dat de heeren met geen enkel woord melding maken van het bijzonder onderwijs H.B.S onderwijs en de subsidieering daarvani Toch staat de zaak aldusde uitgaven van het Rijk zijn: Rijks II.B.S. Bijz. H.B.S. per Idas f5500 f15001. per leerling f 300 f 90. lo. Met deze verhoudingen voor oogen vragen wij: indien de Rijks H.B.S. bel met de bestaande traktementen niet kun nen doen, hoe moeten het dan de Bestu ren der Bijzondere H.B.Scholen aanleggen, om rond to komen? Zij krijgen niet eens een derde van 'tgeen het Rijk voor zijn scholen noodig heeft. Uit de Rijks H.B.S. zelf is nog heel wat geld te slaan, dat eventueel voor de leeraarstraktementen kan dienen. Eï wordt daar thans evenredig schoolgeld geheven, maar met een wettelijk maxi mum van f60. „Nu is zegt de heer Ten Bruggencate met recht evenredig schoolgeld met zulk een miniem maxi mum een onding. Iets anders ware het geweest, zö© men b.v. tot f250 had kun nen gaan. En wat zijn de gevolgen? Dat de schoolgelden aanzienlijk minder zul len opbrengen dan voorheen". Een wijziging van art. 37, 2e al. Wet M.O. is 'in een oiogenblik tot stand te brengen. 3o. De gemeenten, waar een Rijks H.B.S. is gevestigd, genieten sinds jaar en dag een ongemotiveerd privilegie. La ten nu de Rijks H.B.S.-leeraren eerst eens rechtstreeks of door bemiddeling van het Rijk bij die gemeenten om financiëelen steun aankloppen. De gemeenten mogen dien steun geven aan Rijks H.B.S. Dat is weer anders dan voor de con fessioneel© bijzondere H.B.S. Ons zijn gemeenten bekend, die op uiter mate voordeelige voorwaarden een Ka tholieke H.B.S. kunnen krijgen en deze ook ten zeerste verlangen, maar door d© Wet M.O. verhinderd worden. Het Bijzonder Onderwijs heeft ervaring, dat bij voorgestelde subsidieering van dat onderwijs steeds krachtige tegenstand uit de kringen der openbare docenten komt. Bij indiening van het voorstel tot subsi dieering van het confessioneel H.B.S.- ral© was VERSCHUIMT ELKEN WEKK?*@c Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. Losse nummers Prijs der Advertentiên: 15 regels /"0.50, iedere regel meer 10 dk 3-maal plaatsing wordt 2-maaI berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels fl.—, iedere regel meer 10 ct. waarborgen (van welke er waren, die niet eens aan de openbare H.B.S.-scbo- len gesteld worden) aan die subsidieering wilde meewerken. Daarom geen verho-oging van de trakte menten der leeraren aan de Rijks H.B.S., vooraleer door wijziging v^n art. 45bis Wet M.O. de f45 voor 3 j. bijzondere H.B.S. en de f50 voor de dito 5 j. per wekelijksch fes uur in f90 en flOO zijn verhoogd. (De prikkel blijvel De nood asn den man. De Standaard driestart: Van-allen kant komt almeer het ge rucht in, dat er gebrek komt aan steeds meer artikelen, die Voor den gemeenen levensstandaard onmisbaar zijn. 't Wordt al opi rantsoen gezet. E,r komt kolennood, wat maakt, dat het verkeer op spoor en tram wordt 'in gekrompen, dat 't gas half uit moet, dat zelfs de polders in gevaar komen van pverstrooming, en dat, viel een barre winter straks „in, de zwakken verkleu men zouden, en de ouden van dagen ©r bij sterven. Bij den kolennood komt dan het tekort in allerlei ingrediënten voor de fabrie ken, -en wat nog sterker spreekt, de nood- zakelijkheid om voor wat brood, boter, melk en zooveel meer betreft, ©erst op zuinigheid aan te 'dringen, dan een kaar. tenstelsel (ter bevordering van beperkt gebruik in te voeren, en ten slotte om te klagen uit wezenlijken nood. Nog we] geen hongersnood, maar dan toch te kla. gen -over- gebrekkige en onvoldoende voe ding, iets, wat dan straks weer de zwak heden verergert, en -allerlei krankheden na zich sleept. Dit ligt er nu niet enkel aan, dat do vaart en- de verscheping in het ongereed® geraakten. Ook dit hindert wel, want e.i komt thans scheepsruimte te kort. Toch zou dit nog wel gaan. In het neu trale land is de scheepsruimte nog onbe lemmerd, zoo er maar het no-odige me taal 'en hout beschikbaar is'. Maar wat wel deert en -sterk deert, is het velerlei bezwaar, da-t de oorlog voerende Mogendheden aan het vrije ver voer in den weg leggen, en thans schier meer nog, het ontbreken van manschap. Vergelijkt men toch de opbrengsten van de mijnen bijvoorbeeld in 1913, en nu, dan blijkt maar al te droef, hoe de mij. nenpiroduCtie op- buitengewone Wijze ,af- peemt, en dat dnz-e afneming niet an ders 'te wijten ishdan aan gebrek aan manschap. Er wordt te Veel manschap- in het' veld geroepen; en 't gevolg is, dat ook in de mijnen 'manschap- te kort komt. Elders springt ook de vrouw wel in Zoo bij vervoer als bij den oogst. Maar voor de mijnen heeft de vrouw zich dus ver nog niet aangediend. Men zoekt thans heil in de civiel- di enst-organisati es Zal dit -ook ten -onzent niet moeten k'omen? Beknopt overzicht van den toestand, De Roemenen laten hun gebied duur betalen, doch ze moeten het afstaan. D-e slag aan de Arges' ten N. W. van Boekarest is door het negende leger ge wonnen, zoodat de strategische positie der Roemenen -en mlet name van Boe karest immer hachelijker w-ordt. Keizer Wilhelm heeft bevolen, dat h© den in Pruisen en Eiz.as Lotharingen d-e klokken zouden worden geluid. Diat de arme vervolgden zich nog d-ap per weren- -en hun naami als .moedige strijders- handhaven, m-oge blijken uit wat Weenen -ons meldt: Ten Z. W. van Boekarest poogde de vijand -door een aanval- van sterke, snel samengeraapte krachten -een wending aan den strijd te geven. 'Vijandelijk© aanvate troepen uit'het Zuid-Westen komende wor den over de Nejlov teruggeworpen. Tege lijkertijd -overschreden d-e Duitsche tro© p-en ten Westen van Boekarest dó; Arges, Ten Westen en ten Zuid-Westen van Gaesti brak-en 'Duitsche en Oostenrijk- Hongaarsche divisies opnieuw den Roe- me-enschen tegenstand. Dit wijst er dus wel -op-, dat de Roe menen. niet lafhartig vluchten, doch hei op'rukkend-e leger zoov-eel mogelijk ven traging trac-hten te geven. Roemenië begint dus wel -een blok aap het ('b-eein der Entente te worden, in- p-laats van een factor, die de beslissing in) ah'en wereldoorlog brengt. Want de Bussen; die alle pogingen in het werk stellen om Roemenië te ondersteunen, schijnen er niet in te slagen het nood lot af te wenden, dat dreigend boven het Roemeensch-e Koninkrijk hangt. Met sche troepen in de Woud-Karpathen hun stormaanvallen ingezet en het is' hun dan -ook inderdaad gelukt bij Barkarka en Kirlibaba e-enige heuvelreeksen te beze-t ten, doch zij -erkennen zelf, dat de te genstand der Duitsch-O-ostenrijksche troe pen zeer hardnekkig is. Hieruit blijkt dus, dat men in het kamp- der Centralen ook op de hernieuwde krachtsinspanning deï Russen was voorbereid en den aanval wist te pareeren. In de Dobroedsj-a beeft de actie deï Russen niet meer succes gehad, ©eï minder. Met dat al wordt een bedreiging v.an K-onstantinopel' -door de geallieerden pi onwaarschijnlijker. Die toestand in Griekenland is nog- ,even Verward, ja verwarder dan ooit. Dat niet alleen de koning maar ook nog een groot deel van het Grieksche volk pal staat voor zijn heiligste rechten, blijkt uit hetgeen- de p-ers, de spreekbuis der -openbare m-e-ening, 'schrijft. Die C h r o- nos o.a. ipcht zich in een artikel recht streeks tot den Franschen admiraal- Four net -en zegt -dan onder meer: „Wij zullen de wapens niet uitleve ren en ze- -ons laten ontnemen. Mochten Grieken-, -die er belang bij hebben, U het tegendeel hebben wijs -gemaakt, dan zeggen wij U, Jheer .admiraal, dat U zult vin-den, die U in Uw n-óod hebt opgeëischt". De feiten sluiten zich hierbij aan. Immers, volgens Havas, namen de Grieksche troepen Vrijdag plotseling ©en aanvallende houding -aan tegen de af- deeling Fransche marinetroepeii in bet Zappeion, tegen de legaties en de Fra.n, sche school te Athene -en tegen d-e Ve- nizelisten. Er werden geweerschoten ge lost en tóen maakte zelfs! gebruik van pen machinegeweer. Op het Zapp-eion zijn herhaaldelijk kanonschoten -gelost. Er zijn dooden en gewonden. Later wordt gemeld, dat de Engels'ch- Fransche marine-fuseliers, ten getale van 600, onder een sterk Grieksch geleide het Zappeion' verlaten, om naar Pireaus te gaan. Twintig Cretenzers versterkten zich in het huis van V-enizel'os, waaruit zij wei gerden te komen. Van h-et dak schoten zij -op- ieder, die naderde. De Minister van Oorlog beval de machine-geweren in werking te stellen. Toen deze in posi tie gebracht waren, werden do Creten zers uitgenoodigd zich te onderwerpen, hetgeen zij- na beraad deden. Onder sterk geleide werden zij naar het parlementsgebouw gebracht, dat tij delijk als militaire gevangenis gebruikt Wordt. Toen- men de 100 meters van het huis van Venizelos naar het parlement over stak, hadden de bewakers groote moeite de Cretenzers t-e beschermen tegen do volksmenigte, welke sinds het be-gin van het beleg in -den morgen rond liet huis v-an Venizelos zich bevond. De geallieerden zijn natuurlijk zeer ver ontwaardigd over een en .ander. Men zal niet dulden, dat men het ver goten bloed niet snel en krachtig wreekt. In Engeland is een kabinetscrisis Lloyd George 'heeft zijn ontslag aange boden, wijl hij ontevreden is over d-e ver traging in de leiding van den oorlog. B-onar Law en 'Derby zullen waarschijn lijk zijn voorbeeld volgen. Waarschijnlijk zal Ll-oy-d George on middellijk een krachtige campagne in het land beginnen. Nóg acht men een modus vivendi mo gelijk! Een beschrijving van de „tanks". In d-e „Technische Rundschau" is een beschrijving en een uitvoerige teekening van de tank overgenomen uit het Ameri- kaansche vak-tijdschrift „The Iro-n Age". Zooals bekend, hebben de tanks in het begin van het offensief aan de S-o-mme een groote rol gespeeld. Het blijkt thans, dat de uitvinding gedaan werd door een Amerikaan, No-rman Leeds, ingenieur van de Automatic Machine Co-mp. te- Bridge port. Daar zijn de machines ook gé bouwd. D-e uitvinder had in 1915 zijn constructie, zoowel te Parijs als te Lon den aangeboden, do-ch zonder succes, tot dat -éindelijk dit jaar het Britsche mi nisterie van Oorio-g eenige tanks bestelde. De Auto-mitic Mach. Cy. construeerde trekwagens vo-o-r de oerwouden in Oregon en voor de steppen van Louisiana, me|t hetzelfde systeem van voortbeweging, dalt thans -ook bij de tailles gebruikt wordt. Om 2 ver uiteenslaande wielen, bij de tank 4,80 Meter, lo-o-pt een breede band zonder eind, bestaande uit.zware geledin gen, elk daarvan vo-o-rzien van grijpha- ken. D-eze band wo-rdt door kleinere wie gen den grond gedrukt, zoodat de wagen als het ware loopt over een breede, vast liggende plank. Dit systeem heet in heit D-uitschAlligatoir-systeem, in het En- gelsch noemt men de breede banden zon der eind: Catterpillars (rupsen). De tee- keningen, die de „Techn, Rundschau" bij zijn beschrijving geeft, zijn die van een wagen van gemiddelde grootte. De ge heel© lengte bedraagt ongeveer 4 meter, de breedte 3 meter en de hoogte 3.30 meter. De wagen kan echter ook groo- ter gebouwd worden. Het geheele uiter lijk ervan komt niet in het minst over een met de onlangs gepubliceerde zooge naamde authentieke fo-to-grafiën. Op- het chassis bevindt zich een pantserkoe-pel, 77 millimeter dik. Van voren is zij puntig toeloopend, ate een scheep-sneb. Van bo- van plat, om met ©en lichte kromming over te gaan in een loodrechten achter wand. Een zeer lage koepel, in het mid den, geeft den bestuurder geleg-enheid, het terrein voor zich te overzien. |D© bewapening bestaat uit 7 machineweren. Vrodesbeschouwingen. Massingham schrijft in -de Nation: Eï w-orden pogingen in (het werk gesteld om afbreuk te doen- aan ,het plan inzak© een statenbond, en daardoor tevens aan Grey -onder de leuze, dat de aanval zich richt tegen e-en plan tot verkrijging van een -onmiddellijken ,-eerloozen vlede. Men schijnt anderzijds in -den lan-de al derge lijke plannen als p-ro-Duitsch te beschou; Beide opvattingen zijn verkeerd. Ons volk heeft nog niet over d-e vredesvraagstuk ken nagedacht, doch men kan althans geen achterdocht koesteren tegen ©en plan om den vrede in Europa te waarborgen na den oorlog. V-oerlo,opig zal- men zich hier te lande nog wel niet duidelijk uit spreken. Het schijnt mij toe vervolgd Massing ham dat e-r twee partijen zijn. De ©ene ziet uit naar een sp-oedigen gematigden eervollen vrede, -gegrond op- stevige in- ternationale overeenkomsten. Die andere partij wil zich voor onbepaaiden tijd in den oorlog dompelen. Ik merk op, da] de -eerste partij aan het winnen is!, de tweede -aan het verliezen. Be overwinning van de gematigden wordt van twee zij- den tegengehouden, ten eerste door Let sensationeele pessimisme van de p-ers, welke het moreel© voordeel, door ons in het W-esten behaald, verbloemt; ten tweede door Duitschland'sl leelijke- manier van oorlogvoeren. Tegenover dezen laat- s'ten factor -staat intusschen het meer ge matigde gevoelen van het leger, dat er varen heeft hoe er wed-erkeerige ach ting -ontstaat op de slagvel-den. Kemphanen. Naar d-e „Temps'" uit Madrid verneemt, heeft ©en tweegevecht met doodelijklen. afloop plaats gehad tusschem prof. Gay, -een geesdriftig bewonderaar van de Duit sche cultuur ©n den publicist H-ermiida, den organisator van d-e- Raemakers-tenr taonstelling. Gay had zich te-gen de "her opening van dez© tentoonstelling zooda nig -uitgelaten, dat Hennida zich bele-e- digd voelde; hij verlangde voldoening en Gay antwoordde, -dat 'de zaak allee-n met d-e wapens- kon worden beslecht. D-e voorwaarden van het tweegevecht waren zeer streng an d-e- strijd was zoo heftig dat de- tegenstanders 2 paar degens bra ken. Tenslotte vi-al Gay met doorstoken keel. Hij -stierf spoedig daarop. Korte Oorlogsberichten. Luitenant-generaal von Schmidt is tot ïmiiitai r 'gouverneur van 'Lodz, in Polen b-enoêmd. D© Koning van -Wprtetóbieirg isi naar bet Oosterfront om er zijn troepen te bie-zo-eben. Be- Engielsch© rege-ering aanvaardde dien eisch ider miij-nw-erkers in Wales b© treffende- een toeslag van J.5 pC.t. op d-e lo-onen. Gedurende d-e gevechten bij Mo nastir viel een granaat midden in h-et Italiaansch-e- kwartier van den gen-eralen staf, waardoor verschillende generaals en stafofficieren werden gewond. H-et Japansch-e s.s. Nagata Maru en d-e Engielsch© visscbersschepen Elg en Tac zijn ge-zonken. D-e diplomaat Ge-rard vertrekt Dins1 dag naar Berlijn en zal opnieuw h-et diep-o leedwezen -der Ver. Staten o-v-er d© Bie-1 gisch© deportaties te kennen geven. D-e Eng-elsch© regeering heeft hel gebruik van tarwe vo-or bier en derge lijk© dranken verboden. In d-e Jtaliaansche pars wo-rdt op verschillende- wijze de vrees nitgesprn kern, dat na d-e- overweldiging van Roe inie-nië, Italië door e-an .offensief van Hin- zin uiten zich de „Idea Nazionale" eU ook de „Popoio Romano", die o.a. schrijft^ dat die mogelijkheid van ©e-n Hindenburg- offensief Italië van de deelneming aan het zoogenaamde manoeuvre-leger der Entente uitsluiten moet, omdat Italië eerst aan d© beveiliging yan zijn eigen grenzen m-oet d-enkén. Dia waarde van de ingevoerd© goe deren in Rusland bedroeg in .ld© eerste negen maanden van dit jaar 1631 mil- lio-ein roebel, terwijl die yan do -uitge voerd© goederen 421 mil li oen telde. Dat geeft du-si ©en nadeelig saldo van 121Q millioien. j Svenska Dagbladet .schrijft dat do ontploffing in de haven van Archangel veel erger is geweest dan het officieel© Russisch© bericht toieldde. Er zijn wel 5 a 6000 innenschen gedo-od en gewonid-, 3 stoomschepen zijn gezonken, 6 öf ,7 Zwaar beschadigd. Het H-o-lland-sch© s.s. Luna heeft to Falmouth de bemanning van het ge torpedeerde Eng-elsche s.s. Briarden© aan gebracht. - D-e Keizer van Oostenrijk, die Don derdag begraven is', ligt in een nieuwi gewelf, dat van binnen met marmer be kleed en van electrisch licht is voor zien. De blauw-e vensterglazen .versprei den e-e;n zacht licht o-v-er dit gewelf etn' h-et altaar 'met h-et (kruis. Reeds 135 Ilabs- burgers zijn in d©ze plaats der do-oden) den overled-en keize-r voorgegaan gedul< re-nde drie eeuwen, van welke 50 tijdemsl zijn reigeering. Georges- Carpe-ntier, de v-e-rm-aardö Fransche bokser, kampioen van Europa, beeft dezer dagen in het Trocadero te Parijs gebokst voor de liefdadigheid', m.L in een bijeenkomst, waarvan de op brengst ten bate van de gekwetste sol daten kwam. Vijfduizend rnenschen, waar onder vel© soldaten, waren komen kijken, I-n Rusland bestaat het plan 'tot aanleg van een pie-uw kanalen-ne-t. Da aanleg zal van 1918 tot 1922 rhuen en) tw-ee millio-em roebel kOiSten, waarbij nog; jaarlijks 50 millioien roeb-el onderhouds kosten komen. De Duitsche rijksdag nam het wets ontwerp betreffende den vaderiandscheni hulpdienst met 235 tegen 19 stemmen) definitief in derde lezing! aan. Volgens 'Havas wordt uit alle deel- 1-en der V-er. Staten protest aangeteekenjdl tegen de 'deportaties in België. Ook da Revue Espana vraagt -of de neutraJenl er nog langer in zullen be-rusten. D-e vereeniging van Ro-emeieustehJa journalisten te Parijs zou een beroep hebben gedaan o-p de- persl de-r geiheela wereld om te protesteerem tegen ver meend© wreedheden d<er Dnitscbers in Roemenië. De relletjes 'te Sprabaja.; Het beloofde rapport omtrent de onge regeldheden te Soerabaja is als afzon derlijke bijlage van d-e Staatsc-oiurant ver schenen. i i De k'olennood. Naar wij verne-miein, zal te Hengelo da gasprijs van 8 op 12 cent worden ge bracht vo-or h-et aantal kub. M. dat meer verbruikt wordt dan 60 pCt. van het tegenwoordige verbruik. H-et si.s. „jKedirj". Naar taan verneemt, ko-mt de beman ning van het door een Duitsche U-boofj ter ho-ogt© van Las Palmas tot zinkeni g-ebracht© s.s. „IC-ediri" met het s.s. „Rind- jani" naar Rotterdam. De „Rindjani" isl 30 November van Las Palmas vertrokken! fen wordt half December te Rotterdam verwacht. j j Ned. driemaiSt-er -in den gronldl geislch o-ten. i Re-uter imeldt uit Kopenhagen: Visschiers hebben g-ezien, lro-e een onder zeeboot -een Hollandschen driemaster aan hield. Spoedig daarop hoorde- m-en kanon schoten. Het schip -is yermo-eclelijk tot Kinken gebracht. i t v o e r a p p e 1 n. Er worden .geen consenten tot uitvoer van appelen meer uitgereikt. B-ri-e ven p os-ter ij. H-et Stbl. no. 511 bevat ©e-n Kon. be sluit, waarbij o-.m. "bet volgend© wordt, bepaald Art. 1. Art. 11, 1, eerste lid, van h-et Kon. besluit van den llden Decem ber 1895, wordt .gelezen als' „volgt In .gebruik blijven of werden, gestelds'

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1