Mo. 53
Vrijdag 1 Ilecember 1916
31e Jaargang
De Hra@f© Oorlog.
Staten-Generaal.
Binnenland
Oif ds Proracie.
■.UK'tWIW
Uitga-»# ra*
'ili Nasmal, Venn. LUCTOü ET ■fflR®#
gevestigd te G*©s.
l[#».f<lbureau ta
SJSGE VORSTSTRAAT 21®,
'Bureau te Middelburg:
F. P. DHUSJ - L. BUKS,
Drukkers:
cvwfAt®Hj3sn tfi Colntrn tScss.
Eerste Kamer.
Nabeschouwingen. Van
Gijn kan nog terug.
Gistere* Mjm nog ©en» nabeschouwin
gen gehouden over de crisis aan fi
nanciën, waarbij verschillende 'ledon der
rechterzijde ©r den. nadruk op legden,
dat. er »ain gebrek1 aan. vertrouwen geen
sprak© was,, maar dat er alleen was
verschil van inzicht over een econo
misch© kwestie.
Reekers en van «len Berg hebben, 't
duidelijk gezegd.
Ito laatste heeft nog oven vastgelegd
dat hiet den tegenstemmers ook. niet te
doen was omi de rijken te be voordeden.
Samimwerking miel den heer van 'Gijn
is dus nog zeer 'goed mogelijk.
Zelfs .moet hij niet denken, dat rechte
iKvat geneigd is meerdere successierech
ten toe te staan. Alleen deze be
paalde wet was1 niet aannemelijk. Rechts
heeft zakelijk gestemd, en daartoe had
do Minister het de vrijheid' moeten, la
ten. Immers waren er tegen dit be
paalde geval beginsel bezwaren, ontleend
aan (de bescherming van de rechte lijn,.
Aldus' is te resumeeren de wijze waar
op d© Katholieke woordvoerder aangaf,
dat hij met dezen .minister zou kunnen
blijven samenwerken. Op gelijksoortige
manier' sprak' zijn anti-revolutioiinairo
collega. Met dit verschil, dat deze jijn
zakelijke bedenking voornamelijk grond
de op reglaling- van de schenkingen, een
regeling, welke voor de minvermogenden
zeer drukkend zou worden. Geheel eens
waren beiden in de strekking van 'hujn
woorden, dat hunnentwege de minister
beter deed te .blijven.
Stork beeft gevoeld, dat er dus nog
©en uitweg is, iom v. Gijn te behouden,
teler dan vaar Nierop, die hel trou
wens niet scheen te willen, vermoede
lijk om rechts1 nog beter een hak te
bunnen, ziet ton. i
Wte zullen moeten afwachten, of de
beer van Gijn hot smalle paadje 'wil
gebruiken, om terug te keeren. Wie ho-
psni, dat bij het doen zal.
Tweede Kanier.
Samen rottingen. Bij
't opruien af.
Nadat enkele kleinere ontwerpen wa
ren goedgekeurd, ter afwisseling van de
belangrijkegrondwetswijzigingen on ge-
wiohtigen juridischen arbeid, werd over
gegaan tot behandeling van het ontwerp
tot aanvulling van het Crimineel Wetboek
voor het krijgsvolk te water-, ter voor
ziening in een gebleken leemte ten op
zicht van isamlenrottingen van schepe
ling».
In de relletjes, welke in Mei te Soe-
rabaja zijn voorgevallen, ligt de aan
leiding1, door die relletjes der matrozen,
die zich in hoofdzaak over den ellen-
digen toestand in 't hospitaal aldaar be
klaagden, is! de leemte aan den dag ge
komen. Er ïsi nu wel een middel om
te reogeeren tegen zulke ernstige feiten,
zei de Minister van Justitie. Dat bestaat
echter in ontslag in massa. Beter is dat
er gelegenheid basta tot straf. Samen-
rotting aan boord is wiel strafbaar. Maar
mi Soerabaja was imien aan wal. Daar
het verbod niet. Daarom werd voor
gesteld er straf op te stellen van hoogs
tens- vjjf jaren militaire gevangenis, wan-
Bleer vijf of imieer schepelingen «ameu-
rolten om! in vereemigjng hun plicht
te Terzake».
De socialisten, wanen natuurlijk fel
tegen.
De Bond van minder marine-personeel
«tand achter hen en had hun wel de
no-odig© pillen ingegeven.
Vooral Mendelsj 'heeft hatd ge#tohe*tsird,
bh *t opruien, 'af.
Zijn poging ami de samenrotting al-
tecn strafbaar te stellen, wanneer er
feitelijkheden (of bedreiging daarmee)
wil is voortgevloeid, is mislukt. Behalve
de .sbcialistiscbe kreeg: zijn amendement
ook' nog ©enige vrijzinnig-democratische
stommen. Bij de stemming over het ge
heel© ontwerp stonden, de socialisten
alleen.
Beknopt overzicht van .des toestand.
Veel lucht wordt den Roemeniëre nog
met verschaft door de actie der Russen
"i de Karpatlien.
Toch blijven de laatsten volharden in
«in pogingen.
Zoowel in de Woud-Karpathen als in
bet grensgebergte van Moldavië zotten
Bussen hun aanvallen voort zonder
successen te behalen. De Rus-
«dan bloediae verliezen «a moesten
De Zeeuw
VERSCHIJNT ELKEN WEKiOAiL
Abonnementsprijs
Per S maanden fr. p. post
Losse nummers
flM
Prijs der Advertentiën
15 regels f 0.50, iedere regel meer 1® et.
S-maal plaatsing wordt 2-maal berekend,
Bij abonnement voordeelige voorwaarden
Familieberichten van 110 regels fi.~
iedere regel meer 10 ct.
zich met enkele kleine plaatselijke suc
cessen tevreden stellen.
In West-Roemenië drongen de Centra-
len inmiddels de vijandelijke achterhoede
terug. Behalve Pitesci werd ook Kam
pei u n g genomen. Daardoor is de weg
van den Törburg-pas geopend. Daar vie
len 17 officieren, 1200 man en 7 ka
nonnen en belangrijke bagage in handen
der. Beieren.
Een eskadron ruiterij van het Kuras
siers-regiment der Koningen, onder bet-
vel van ritmeester Borcke nam bij Cio
Lanesti een vijandelijke kolomne met 17
officieren, pl.m. 1200 man gevangen en
maakte daarbij 10 kanonnen en 3 ma
chinegeweren buit.
De Donau-arm.ee rukt al vechtende
vooruit.
Laatste ievensteekon van de „Hampshire."
Te Veslersamoy in den fjoa-d van S,ta-
vanger is een flesch met een briefje aan
land gespoeld, dat in de Engelsche taa.1
de volgende woorden bevatte
Zr. Ms. „Hampshire". Wij zijn tot nu
toe behouden, doch voor hoelang kunnen
wij niet zeggen. 'Wij zijn in een open
boot, die zeer lek is. Het zal niet lang
meer duren. Wij kunnen het land nog niet
z:i©n. Leeft. allen wel. Wij weten, dat
wij gewroken zullen warden. De jongens
zullen daarvoor zorgen.
(Wij werden tweemaal getorpedeerd, en
hadden geen tijd, weer te vuren, eer de
onderzeeboot verdween en wij zonken.
Vijf van ons zijn thans hier, allen doo-
delijk vermoeid van het roeien en water
scheppen. Dit is ons laatste levensteeken
en wanneer het gevonden wordt, zendt
het aan mevrouw Spitt te Southshields.
Het briefje is blijkbaar echt en werd
aan den Engelschen consul overhandigd.
De „Hampshire" werd op 5 Juni ge
torpedeerd.
Korte Oorlogsberichten.
De Russische regeering is voor
nemens alle bioscoop-theaters onder
'eigen, beheer te nemen.
De „Vos's Z'tg." verneemt dat. een
deputatie van Albaniër,s aan de begrafe
nisplechtigheden zal deelnemen. Voorts
verneemt het blad, dat de Duitsche
kroonprins bij d© vouwplechtigheden te
Wleenetn en de teraardebestelling van
Keizer Frans Jozef tegenwoordig zal
zijn.
De „Tinnes" verneemt uit Toronto,
dat dit jaar maar 99.493.700 bushel
Oanadeesche tarwe voor uitvoer beschik
baar zijn tegen 264.172,000 bushel het
vorig jaar.
Ito venledigingsbeiwapening voor
onze handelslmiariniö gaat, meldt „Daily
News'," van week. tot week vooruit,
maar het gestehiedt op kosten van d©
miunitie-producti© en het leger.
'W,aar ©erst aangegeven werd, dat
de weg-voering der Belgen alleen „ge
schiedde om deze rnenschen voor ont
aarding door werkeloosheid te behoeden,
slch rijft thans de „Kölnische"Onz©
tpilitairo veiligheid in Bielgië en het be
lang der Belgische burgerbevolking ver-
edschten dezfen maatregelZoo lang de
beweegredenen voor den, maatregel blij
ven bestaan, kan hij ook niet herroepen
worden. Onze1 veiligheid gaat voor."
In Amdiens ligt zooveel goed op
gestapeld, dat honderden soldaten ontbo
den zijn om de transportcrisis te be
strijden.
Hoezeer het in den modernen oor
log aankomt öpi de vraag, wie het eerst
met de mobilisatie klaar is en het eerst
kan toeslaan, kan nog :eensi blijken uit
een rede, die de gewezen Fransche mi
nister van oorlog Millerand te Versail
les heeft gehouden. „Frankrijk", zoo zei-
de hij', naar wij in een Duitsch blad
vinden aangehaald „wist, dat Duitsch-
iand door België en Luxemburg zou trek
ken. De Fransche tegenmaatregelen wa
ren steeds daarop berekend. Hadden wij
slechts vier dagen m.eer tijd gehad, dan
zouden de Duitschers België noch Frank
rijk .hebben betreden. De groote (Fran
sche) manoeuvres van 1912 aan de Elzas-
Lotharingsche grens, die ook grootvorst
Nikolajewitsj heeft bijgewoond, berustten
geheel- op den grondslag van. de tegen
woordige omstandigheden. De generaals
Joffre, Michel- en Pau hebben destijds
de komende gebeurtenissen volkomen
voorzien".
Te Milaan hebben de typografen
gestaakt. Zij eischen een duurte toeslag
van 35 procent. Alleen de Corriere della
Sera verschijnt inog.
Van, 1 Januari af zal de bevolking
der steden in Duitschland nog slechts
s/t pond, de plattelandbewoners: in Ja
nuari en Februari 1 Va pond, en degenen,
die zeer zwaar werk verrichten 2 pond
aardappelen per hoofd en per dag ont
vangen.
Het Neorsche stoomschip „Boro"
^358 ton) en het Engelsche stoomschip
„Luciston" (1840 ton) zijn gezonken.
Hel stoomschip „Reapwell" (2192
ton) is gezonken.
Een groote Duitsche onderzeeër viel
28 Nov. in den namiddag de visschors-
vlooi van Brixham zonder waarschuwing
aan. Twee trawlers werden door kanon
vuur en bommen tot zinken gebracht.
Een ander was geheel ontredderd en .in
zinkenden toestand, toen hij voor het
laatst werd gezien. De onderzeeër vuurde
op cle booten, nadat de trawlers reeds
verlaten waren. De granaten vlagen de
visscherslui vlak over het. hoofd. De ka
piteins en de bemanningen van de drie
schepen zijn gered.
Het optreden der Entente in Grie
kenland maakt in Zweden grooten in
druk. „Aftonbladet." stelt het lot van Grie
kenland der Zweedschc regeering bij hare
onderhandelingen met Engeland ten vooi-
beeld en schrijft: „Wat zal er gebeuren
waarneer wij ons buigen voor een vreemde
mogendheid en het recht van onzen eigen
wil te bezitten eenmaal prijsgegeven heb
ben. De grond, waarop wij dan staan,
is steil en helt naar het. Oosten, af, tor-
wijl uit het Westen een stormwind ons
in den rug va.lt. Moeten wij heit daar
toe brengen?"
Volgens de Lyoner „Progrès" zul
len in de opperste Fransche legerleiding
zeer belangrijke veranderingen plaais vin
den.
De te Parijs verschijnende „XXe
Siècle" geeft de volgende raadgevingen
aan pojlus, die met verlof uit de loop
graven. terugkeeren ten beste.
Zeg tot uwe familie: Ik ben nooit z'oo
gelukkig geweest als aan hot front.
iZieg tot den nieuwsgierige: Mijn re
giment ligt in een kleine loopgraaf: aan
den ©enen leant Met men de Noordzee
en iaan den anderen kant. den kerktoren,
van (Mühlha.usen.
Zeg tot wie u een postpakket stu
ren: De handelaars aan het front geven
alles ivoor niets.
Zeg ;bij uw afscheid: Zie zoo, nu ga
ik ,een beetje uitrusten.
De „Koningin Regentes".
'Wolff jseint uit Berlijn
„Naar wij vernemen, zal de Neder1-
landsche (mailboot „Koningin Regentes",
die onlangs als prijs werd opgebracht,
weder vrijgelaten w,orden.
Het gchip werd op 10 November op
reis van Vlissingen naar Londen bij de
Noordhinder, (volgens de regelen van het,
prijzenrecht, door een Duitsche duikboot
aangehouden. Daar een grondig onderzoek
van het stoomschip op de plaats van de
aanhouding met het oog op mogelijk' op1-
duikende vijandelijke strijdkrachten uitge
sloten was, werd het schip naar Zee-
brugge en van daar naar Ostende ge
bracht. Het onderzoek .wees uit, dat de
kapitein en de telegrafist van. het schip
draadlooze telegrammen hadden verzon
den om Nederlandse!» oorlogsschepen te
laten komen; daar deze draadlooze tele
grammen zander twijfel ook door Engel
sche marineschepen hadden kunnen wor
den opgevangen, kon deze wijze van han
delen o,p zijn minst als een zorgeloozen
steun aan vijandelijke strijdvoerenden op
gevat worden. Verder bleek, dat drie le
den van de bemanning een Engelschen
koerier hadden geholpen, daar op diens
wensch een k'oerierszak onder de post
zakken van de stoomboot verstopt was.
Tegen deze drie Nederlanders is een
onderzoek ingesteld door den krijgsraad
wegens hulpverleening aan den vijand.
D© post van het schip wordt, naar wij
(Wolff) vernemen, op contrabande, papie
ren geld, handelswissels en verkoopbare
effecten .onderzocht en van het resul
taat daarvan wordt de doorzending afhan
kelijk gemaakt, terwijl het schip zelf vrij1-
gelaten zal worden. Daar wegens het. in
strijd met de neutraliteit zijnde optreden
van een deel der bemanning een klacht
tegen het schip zelf aanhangig zou kun
nen worden gemaakt om door het prijs-
gerecht te worden beslist, moet het vrij'-
geven van het schip, als een bewijs van
groote welwillendheid jegens den Neder-
landschen eigenaar van het schip be
schouwd worden. Zekere voorvallen die
zich na het opbrengen van het schip
tusschen de duikboot en de door draad
looze telegrammen ter hulp geroepen Ne-
derlandsche oorlogsschepen afgespeeld
hebben, pullen, naar wij (Wolff) verne
men, een diplomatiek naspel hebben".
B r i ef po rt
Bjj Kop,- besluit is! bepaald, dat met
25 November de porten der brieven en
andere stukken, welke rechtstreeks over
zee tusschen het Rijk en, zijn koloniën
en "bezittingen in Oost- en West-Indië
worden gewisseld, worden vastgesteld al»
volgt
„De blieven en andere hieronder te
vermelden stukken, welke rechtstreeks
over zee (dat is piet de zoogenaamde
„zebpiost") tusschen het Rijk en zirjn ko
loniën en bezittingen in Oost- en West-
Indië worden gewisseld, zijn onderwor
pen aa:n het navolgende tarief van fran
keering.
„1. hij verzending uit .Nederland naar
Oost- en West-Indië
„a. brieven 5 cent per 20 gram of
gedeelte van 20 gram';
„b. briefkaarten 3 cent pier enkele
kaart en 6 cent voor een dubbele kaart,
da* is jnet vooruitbetaald antwoord;
„c. gedrukte stukken 1 cent per 50
gram of gedeelte van 50 gram;
„d. papieren en bescheiden I cent per
50 gram of gedeelte van 50 gram, met
toepassing Van een minimum van 5 cent
voor elke verzending- onder een afzonden
ljjk adres,! ,1 tejM i$li|
„e. monsters of stalen van koopwaren
2 cent per 50 gram of gedeelte van
50 gram „met toepassing van een. mini
mum van 5 cent voor elke verzending
onder een afzonderlijk adres;
„2. bij verzending uit West-Indië naar
Nederland
„a. briefkaarten 2Vs cent per enkel©
kaart en 5 cent voor een dubbele kaart,
dat is met vooruitbetaald antwoord;
„b. brieven, gedrukte stukken, papie
ren en bescheiden en monsters of sta
len van koopwaren zijn onderworpen a,an
het tarief, hierboven: sub1 la, c, d en e
genoemd
„3. bij1 verzending uit Üost-Indië haar
Nederland:
„a. brieven 10 cent voor een gewicht
tot en met 20 gram; 7l/i> cent voor elk
gewicht van 20 gram of gedeelte van
20 gram boven het eerste gewicht van
20 gram;
b. 'briefkaarten 5 cent per enkele kaart
en 10 cent voor een dubbele kaart, dat
is met vooruitbetaald antwoord;
„c. gedrukte stukken, papieren en be
scheiden en monsters of stalen van koopt-
waren zijn onderworpen aan het tarief
sub 1c, d en e genoemd".
Twee Nederlandsch e s'chepen
gezonken.
Men meldt uit Christiania, dat het
Noorsche zeilschip „Bethel" te Terne-
holmen, bij Flekkefjord is aangekomen,
opi reis van Porsgrund naar Engeland,
met een lading mijnhout. De brik werd
in de Noordzee door een U-boot aange
houden, welke aan boord bracht 16 per
sonen, zijnde de opvarenden van twee
Nederlandsche zeilschepen. Deze waren
door de U-booit wegens het vervoeren van
contrabande tot zinken gebracht.
De „Bethel" kreeg orders, naar Noor
wegen terug te keeren. Tijdens zwaren
storm ontmoette de brik een sitoom-
schipi en zette daarop de 16 geredden
over. Wegens het zware weder dreef de
„Bethel" eerst naar de Engelsche, maar
door tegenwind kwam zij later weer op
de Noorsche kust en bereikte na 14
dagen reis ïerneholmen.
Het /puorum.
Bij de stemming Donderdag in de Twee
de Ka-mer over het wetsontwerp tot aan
vulling van het Crimineel Wetboek voor
het krijgsvolk te water, ter voorziening
in jeen leemte :ten opzichte van samen-
rottingen van schepelingen, waren 49 le1-
den afwezig. Wel wat veel voor zulk
©en belangrijk ontwerp. Er ontbraken toch
26 mannen van links, onder welke 22
liberalen; pn 23 van rechts. Nog een
man minder, en de stemming had moeten
uitgesteld worden; dewijl het quorum (de
helft plus een) niet aanwezig was.
De heer Lehman,
de afgevaardigde voor Goes, zal wegens
lichte ongesteldheid eenige dagen zijn ka
mer houden. Z.Ex. was gisteren niet ter
vergadering van de Tweede Kamer aan
wezig.
0 u d-M i n i s t e r Ellis f.
Te Amsterdam, waarheen hij zich uit
zijn woonplaats 's-Gravenhage ter bijwo
ning eener vergadering had begeven, is
eergisteren plotseling op zeventigjarigen
leeftijd overleden de oud-Minister van Ma
rine ,de gepens. vïce-admiraal A. G. Ellis,
adjudant in buitengewonen dienst van H.
M. de Koningin.
Het sm'okkelen.
Te Arnhem loopt het gerucht, dat spoe-
lig de staat ran beleg zal worden' af
gekondigd, in Verband met bef rel©
smokkelen.
Minister ra* Gijn-
Er worden, naar men beweert, dit
oogenblik ernstige pogingen aangewend
om minister van Gijn te bewegen niet
tot het indienen Van ontslag over te gaan
In dat geval' is te verwachten, dat
weldra de andere belastingontwerpeo. i*
de Eerste Kamer verder worden «fg*
handeld en dat het ontwerp op de suc
cessierechten eenige: wijziging zal1 e*
dergaan.
Apotheken.
Zondag a.s. zal te Goes geopetód
zijn de apotheek van dhr. L. la Porto
te Middelburg die van. d,hc. M.
J. van "Pienbroek.
fiioindsring „West-Zuid-Bev«-
,1a nd en N oord-Be vel and". Woeo»
dagavond kwam bovengenoemde: bond*
ring samen in de Geref. Kerk te Heinkeb»
zand, .waar een 60-tal jongelingen plu*
een 20-tal bezoekers(sters) vergaderd
waren. i
Vriend Lokerse opende bij ontstentenis
van iden voorzitter de ver gade ring door
te laten zingen Ps. 6810 en tow te
gaan in den gebede. Daarna las hij Roma.
12 en riep de aanwezigen ©en hartelijk
welkom toe.
Hierna werden de notulen gelezlea e*
vastgesteld, dat mot Kerstdag zou, verga
derd worden te Nieuwdorp. Vervolgen*
werd aan vr. Bakker van Driewegen ge
legenheid gegeven zijn onderwerp: „Een1
proeve van behandeling ran een onder
werp uit onzie Vaderlandsche Geschiede
nis" te leveren.
Deze vriend gaf ons een schets over
het rampjaar 1672. Hierbij sprak hij over
Lodewijk XIV en diens tegenstander Stad
houder W|illem IJL Verder over het Eeuwig
Edict, of acte van uitsluiting, opgemaakt
door' de Staten van Holland onder leiding
van Jan de AVit. Ook den dood der D©
Witten behandelde hij, met recht genoemd)
„de donkere bladzijde" uit onze, ander*
zoo roemrijke geschiedenis. Tenslotte over
den vrede in 1678.
Vervolgens kregen we vr. W'. Dekker
van Nieuwdorp te hooren over: „Die
Christenjongeling in d© kazerne". Defcie
schilderde ons de gevaren van het ka
zerneleven voor den Christenjongeling
maar ook de lichtzijde werd niet ver
geten. Vooral legde hij als aanstaand
landsverdediger den nadruk op oazjett
plicht om soldaat te worden en alzo»
straks huis en haard desnoods te be
schermen en te verdedigen. Doch bij dit
alles is onze dure roeping overal root-
Gods ©ere op te komen, niettegenstaande
ons met straf wordt gedreigd en we daar
door van vele gunsten verstoken blijven.
Ook op dat onderwerp volgde ©en aan
gename, gezellige bespreking.
D© samenkomst werd met dankzeggi*®1
gesloten door ds. Bramer, na he* Bin-
gen van Ps. 119:5.
(Middelburg. In de gisteren gohautïc*
Biuitengewomei Algemeen© Vergadering ran
Aandeelhouders: der Naamlooze Vennoot
schap „Houthandel", voorheen G. Al
berts Lzn. Co te Middelburg, waarin
Waren vertegenwoordigd 443 aandeelem,
uitbrengende 65 stemmen, werd de
Directie gemachtigd een onderhands oh©
5 pet. Obligatieleening aan te gaan, af
te lossen in 20 jaren. De leaning is
inmiddels geplaatst.
De heer M. Zandee, directeur van
(het postkantoor t© "Breda, vroeger al
hier, herdenkt heden den dag .waarop
hij voor 40 jaar bjj de posterijen in.
dienst kwam.
Gisterenmiddag reed een mei mtroo
beladen militaire proviandwagen, rata. de
Heenemstraat, d© Langedelft door en reed
de lantaarn af, die bij het magazijn,
„de Ooievaar" buiten hangt. De vraag
ligt voor de hand waarom die volge
laden wagens steeds de nauwe Heenem
straat ©n niet d© veal ruimtere St. Jan
straat nemen.
Goes. R ij ks telefoon. Nieuw© aan
geslotenen
Goes: 114, Rijikswaterstaat, G. Rj&-
dekter, Ingenieur Arr. Goes', Wijngaard
straat. 186; 115, C, H. Blanker, Hotel
„De Koophandel', Vlastoarkt 33; 116,
J. Krijger Dzn., Veehandelaar.
'siHeer Arendskerke: 6, !W1.
Koole, in aardappelen, hooi en. sitioo
7, J. Noiteboom.
Wmarde: 7, E. Wisse, cotmimissian-
nair in landbouwproducten.
Wijzigingen:
Goesl: 69, Lezlein: M. d© Biroekert,
Goesche houthandel; 74, doorhalen; 96,
LezenRijkswaterstaat, onderafdeelimg
Jngenietar, Arrondiseemant Goes.
