No. 5» of stbode, laars Ir, jaar. Christelijke londheid en aarige- let behulp van eea Iding waar te neme*. Ischriften en mlich- lu Ter Neuzensche In, onder letter T„ Donderdag 8© November Iffeffl Sle «Jaargang TEN tot wordt IRU8K tot »©e3 irdenknecht Eerst© en it benoodigd lisnstbode, |ergh, lister Idelb.-rotterd. gende plaatsen, er 1916. 117*1 L I De Qm&te Oorlog. "■'JV-VVft priek Goes, leur, IHUIS. te koop, Iminderhoud, tapell e. IE I December, bij A. Iweg, Aagtekerke. MARIS, Aanne- Bruinisse. een JAAR, Zoutelande. Lrsesht In genegen is ee* lingen beschikbaar, landbouwer, Wolphaartsdijk. leuwe Ylissingsche leer Arendskerke. ^houdster,) Br. onder letters olad te Goes. iikant (weduwnaar lagfc tegen 1 Mei tie Jtdienst |0TTERDAM 1916. ioncl. 17 laan. 18 8,SO - ins. 1910) oen20 8,30 lond.2l 9,30 'rijd. 22 8,30 later. 23 10,3® iond. 21 9, (Maan. 25 Dins. 2610, foen 27 7,30 ■Jond, 28 10,1 Vrijd. 29 8,30 |Zater.3010, Zond. 31 lal achter den dafciu® lerikzeehet tweede Tan Rotterdam. lo tdienst aderd des Zondags» ai. 6 20, van Middel- dam voorm. 8.—. In 22, Woensdag \g en Dinsdag 25 e» dienst. Uitgave van de Ma&mL Venn. LUCTOxi ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: &,&NGE VORSTSTRfiAT 219, Bureau te Middelburg: W F. P. DHUU - L. BURQS Drukkers: ^eterfoa&n Le Ccïntre - Goss. Verworpen, j Onverwacht komt de natie voor een klein ministrieel crisisje te staan. De minister van finantiën, mr. Van Gijn, gaat heen, wegens de verwerping door de Eerste Kamer van het wetsont werp tot wijziging der Successiewet. Op het. oogenbllk zijn ons uit de Han delingen onbekend de gronden die de rech; terzijde in de Eerste Kamer tot verwer ping van dat ontwerp geleid hebben. Slechts herinneren wij dat ook de Twee de Kamer, die het ontwerp indertijd (18 Juli) met 48 tegen 29 stemmen aannam onder de tegenstemmers enkele leden van Rechts telde, en onder dezien van onze beste staatslieden: Lobman, Van Wijn bergen, De Visser, Kolkman (de oud- minister van financiën) en v. d. Voort van Zijp. Slechts vier leden van Rechts stemden; voor, te weten: Ankerman, Rutgers, De Geer en Snoeck Henkemans. Zelfs een democraat als Van Vliet stemde tegen. Er moeten derhalve andere dan kapi talistische redenen voor deze verwerping, bestaan hebben. Wanneer wij toch de beraadslagingen in de Tweede Kamer gehouden nog eens overlezen, dan treft 't ons hoe zoowel Links als Rechts bezwaren tegen het wets ontwerp hebben bestaan, ofschoon meer dere leden van Links ten slotte met het, ontwerp zijn meegegaan. Hier schijnt der halve de politiek wel een weinig te hebben meegesproken. hvtusschen herinneren wij er aan dat hel belasten van kapitaal uit levensver zekering van den erflater verkregen, het ah te zeer doorvoeren der progressie, hot niet voldoende vrijstellen van de lagere erflatingen, het onderscheid maken tus- sehen onroerende en roerende goederen en het belasten dezer laatste omdat de eerste belast zijn; het treffen van schen kingen en daarmede gepaard gaande on- geoorloofde, ondragelijke inmenging in particuliere verhoudingen, en nog meer dere bezwaren dezerzijds in de Tweede Kamer zijn uitgesproken. Wij gaan op dit alles niet nader in. Wij zeggen ook niet dat wij het gewicht vat» al deze bezwaren zo-o voelen. Ook wij voelen veel voor een zeer zware be lasting van erflatingen. Wanneer toch de Staat het hiervan niet halen mag, hoe moet hij er dan aan komen! Doch wij waarschuwen tegen een al te vluchtig en voorbarig oordeel over deze ■afstemming, en vooral tegen het trek ken van een besluit als zou nu voor goed (gelijk de liberale pers .beweert) de Rechterzijde als conservatief en wat niet al roor de natie geteekend staan. Tegfiis. In het Kamerverslag van De Stan daard lazen wij dat de heer Lieftinck dezer dagen in de Tweede Kamer zich zei ren „stom genoeg" had genoemd om in 1889 voor de rechtsgelijkheid van openbaai' en bijzonder onderwijs te stem men. ïn 'deze rnededeeling van den Ka- merrerslaggever van De Standaard schuilt een kleine vergissing. De heer Lieftinck heeft niet zichzelf veroordeeld, want hij heeft niet voor Mackay's school wet gestemd, maar de enkele liberalen van toen, "die voor gestemd hebben, te weten onder anderenGeertsema, Roose boom, Roëll, Seyffardt, Mees, Verniers t. d. Loeff. Er stemden toen 26 liberalen tegen, onder welke de ex-(moderne) pre dikanten Lieftinck en De Meijier, alsmede Domela Nieuwenhuis. Ook De Beaufort, met Lieftinck de eenige liberaal van toen, die thans nog zitting heeft, stemde tegen. Met twee maten». Be» der dagbladen past op minister Van. Gijn onderstaand rijm yan Vondel toe: ITJ! f f Die zorght ten. waakt en slaaft En ploeght, en zwoeght en. zweet, Ten oirbaer van het lant Een. lastigh 'ampt bekleet, En waant de imeeschm aan Zijn vroomiheit te verbinden, Zal zich te jammerlyck ïn 'tandt bedrogen vinden. Ret blad stelt daarna vast dat van Gijn door de „ultra christelijke beeren die in hun klein "benepen conservatisme dn in hun duf politiek gekonkel', enz. önz. is „bedrogen." Het blad verzuimt echter er bij te «eggen dat Van Gijn de opvolger was ran Treub en da.t freub is „bedrogen" oftewel schandelijk weggejaagd is ge- Worden door mee rondeel» liberalen socialisten. De motie-Sc.ha.per toch werd met 45 tegen 42 stommen aangenomen. Heel man na: die Ve Zeeuw VERSCHIJNT EL.KSN WEKfO-tMÈ. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. f l.ü® Losse nummers®.fltr Prijs der Advertentiën 15 regels /"0.50, iedere regel meer 10 ok 8-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 110 regels 1. iedere regel meer 10 ct. met 38 man van links voor stemden, en den bekwamen Treub op straat zetten, a De laatste der ruohicanen. Artikel 192 der Grondwet is her zien en in zijn nieuwe formuleering, gis- teren reeds gemeld, aangenomen. Met algemeen© stemmen op één na. i En die eene was de nestor der Kamer, de heer Lieftinck. Deze 80-jarige oud- moderne predikant heeft tot het laatste pal gestaan voor de alleenzaligmakende openbare overheidsschool. Zijn stein is na zijn gevleugeld „stom geuoeg" aan het adres dier liberalen welke indertijd, 1889, voor do rechtsgelijkheid stemden, een protest tegen gerechtigheid en vrij heid, gelijk deze, echt liberaal, in het nu aangenomen artikel zijn vastgelegd. Zijn stem is tegelijk een daad, welke doet denken aan die van den dweper die, toen de eerste locomotief snuivend zijn loop begon, dezen piet zijn wan delstok stuiten wilde, en door het log gevaarte werd doodgetrapt. Zijn stem is er een uit het verre ver leden, een grafstem, die de schimmen van Kappeyne en andere kopstukken der li berale partij1 oproept, doch den jongeren tijdgenoot niet meer vermag te bezielen. Intusschen, wij blijven bij dezen ouden man niet staan. Met betuiging van ons respect voor .zijn tot in het belachelijke standvastig Vasthouden, gaan wij hem voorbij en bereiden ons voor op voort gezette actie. De vrije school moet re gel worden. Ook het middelbaar en ho'o- ger onderwijs. Naar die toekomst streven wij in den geloove heen. Al ziullen wij ze niet beleven, onze kinderen zullen, wanneer eenmaal zwaard en truffel ons uit de moede hand vallen, onze taak overnemen en voortzetten, en zoo het Gode behagen mag, lot een goed einde brengen Staten-ficmeraai. Eerste Kamer. Minister van G(jn staat klaar om op te stappon. Zeit' de schuld ervan. Het principe hooggehouden Zoo goied %als zeker zal de minister van financiën, do 'beer van Gijn, na dat ons Hoogerhuis gisteren zijn ont werp tot verhooging der successierech ten beeft verworpen, zijn ontslag aan bieden aan II. M. de Koningin. „Ik zal heel veel bezwaar hebben om d© verantwoordelijkheid te dragen wanneer men dit ontwerp niet zou aan nemen. De hoeren zullen niet van mij mogen verwachten, dat ik nog langer den fmanticélea wagen zal trekken, wan neer men dit ontwerp verwerpt." Dit waren ongeveer de slotwoorden van z'n betoog. Men ziet, dat izij bijna gteen anderen uitleg toelaten, dan dat de heer van Gijn nu opstapt. Straks gaat dus nummer drie heen.i Eerst hadden we Rertling, die voor de zware taak niet berekend was en onder algemeen© instemming zich terug trok. Toen Treub, die door zijn vrienden weggejaagd is geworden. En thans aanvaart de rechterzijde Van de Eerste Kamer het werk van den minister van financiën niet. Rechts heeft hiervoor goede gronden gehad. "We herinneren maar aan het debat in de Tweede Kamer, toen onzerzijds op het gevaarlijke standpunt van den minister is gewezen. Trots de felle kri tiek wilde hij doordrijven. O.a. is door de Montó ver Loren, Kooien en Lohinan duidelijk aangetoond, dat van Gijn dwaal de met niet op het psychologische mo ment geld af te tappen. Reods toen heeft Z.Ex. verzuimd rechts tot verzoening te stemmen. Tegen over de zware bedenkingen van rechts had hij wijs gedaan de van rechts toe gestoken hand met beide handen aan te grijpen. (Men moet welen, dat do Monté een voorstel ,had, dat een min dere opbrengst van slechts 2 millioen he'toekende, dus 6 ia plaats '"van 8 millioen.) Behalve het principieel© verzet tegen de verzwaring van de rechte lijn was er meer uit practisch oogpunt bezwaar geopperd tegen de belasting ten aanzien van de levensverzekeringen. Van Lanschot en Vos van Steen- wijk hebben gisteren weer eens aan bet verzet herinnerd, doch zonder succes. De minister bleef koppig' zelfs ondanks de bezwaren welke eigen partijgenooten te beide brachten. De Minister is dus zelf de schuld van den tegenstand. Hij had' moeten beden ken, dat de Eerste Kamer, die toch Waarlijk niet op den geldzak zit, als er in 's lands belang iets noodig is, niet anders doen kon, dan ze deed. Om een voorbeeld te noemen, hoe wellicht nog overeenstemming ware ver kregen als de zaak maar een min der principiëelen kant had gehad en een sympathieker geschiedenis in :dc Tweede Kamer om een .voorbeeld" te noe- imim was "het .betoog van den Minister dat de rijksmiddelen alleen in schijn gunstig zijn, niet tin werkelijkheid, zeer geslaagd. Maar, zonder nog alle bezwa ren weg te 'nemen, heeft hij aa.n het. hoofdbezwaar, de beere kwestie 'der rechte lijn, niets taneer kunnen veran deren. Enfin, er is niets meer aan te ver anderen. De daad van .rechts moge een partij- daad zijn geweest, 'partijdig was ze niet, waar zoo grooto toegevendheid is be toond. Geschreeuw als van het Vaderland, dat uitroept, dat de clericale meerder heid met dit ^bedrijf de maat van haar tekortkomingen meer dan volgemeten, heeft, kan ons koud laten. Tot slot zij nog aangeteekond dat ©enige rechtsche afgevaardigden, n.l. Colijm, Bavinck, v. d. Hoeven en de Gijselaar zich vóór tie stemming verwij derd hadden. Om aizoo blanco te stemmen. Sêknopt overzicht var. den toestand. Wleindg nieuws, van belang. In het Westen is het lang niet stil immers èr is vrij groote bedrijvigheid tier wederzijtische artillerie ten der Soimme doch het front blijft onge wijzigd. Dar tijen houden er elkander volkomen in evenwicht. Roemenië wordt intussci.on onder den voet geloopen. i Fitesci is reeds genomen, waardoor de bedreiging van Boekarest door de centralen opnieuw vaster vormen heeft aangenomen. D© 'Diuilseh-Bulgaarsche troepen zul len niet veel tegenstand meer ontmoeten in den verdoren ppmarsch naar do Roe- mefi.nsclio hoofdstad. Alleen de Russen kunnen in de Kar- pathen nog eenigen druk oefenen. Ze weren er zich dapper en behaalden reeds enkel© 'kleinere successen. Zoo meldt Petrograd: „In de 'W oud-Kar pathen maakten onze troepen zich meester van een hoogte zes wersten 'ten Westen van Werochta en namen daar twieo officieren en 98 soldaten gevangen. „In de streek van Waharka maakten wij ons meester van een hoogte, tien wersten ten Zuid-Westen van deze plaats en maakten gevangenon. „In de streek' van Kirlibaba maakten onze troepen zich meester van den bergtop, ten Oosten van Kirlibaba, en verdreven den vijand uit geheel de be zette streek. Zij namen elf officieren e:n 700 soldaten gevangen; en, veroverden zes machinegeweren en één bommen werper. „Ten Zuiden van Kirlibaba tot in de vallei der Dntain-rivier bezetten wij een reeks hoogten op geheel het front." Ten N. O. van Monaster zagen de Duilschers en do Bulgaren zich "hoogt© 1050 ontvallen. i Galicië en Posen. De Standaard schrijft: Voor wat het Foolsche vraagstuk raakt, staan Posen en Galicië niet op één lijn. Galicië, dat bij Oostenrijk werd inge deeld, is veel sterker bevolkt, terwijl Posen, dat aan Duitschland ging, niet zoo veel boven Zuid-Holland in bevol king uitgaat. Zuid-Holland stond in 1900 op een be volking van 1.171.437 en Posen in 't zelfde jaar op 1.887.275. Naar de jong ste telling staan we in Zuid-Holland nu op 1.537.419 en Posen telt nu rond 2 millioen inwoners. Rekent men nu van dit totaal de Germanen in deze provin cie af, die meest Evangelisch zijn, en saam in totaal ruim 500.000 opleveren, dan blijkt wel, dat de Polen in Posen zoo ongeveer met de huidige bevolking van Zuid-Holland gelijk staan. Hieruit verklaart het zich dan ook, dat men voor Posen dusver geen bijzonderen maatre gel getroffen heeft. Vergeleken bij de 12 millioen Polen in het nieuwe Konink rijk, leggen deze 1V2 millioen in Posen geen bijzonder gewicht in de schaal. Ernstiger is de verhouding in Galicië. Galicië toch had, naar de jongste volks telling, een bevolking van, ruim a c In. millioen inwoners, zeer compact in het kleine land van 78.000 vierkante K.M. saamwonend, d. i. 93 op de vier kante K.M. Onder deze bevolking nu is 53 pet. Poolsch, 43 pet. Rhuteensch, en de ove rige 4 pet. deels Germaansch, deels Joodsch. Diaar nu de Rhutenen of Klein- Russen veelal met de Polen saamgin gen, is het te verstaan, dat de Keizer van Oostenrijk aanstonds den doortas tenden maatregel nam, om aan de Po len fen Ruthenen in Galicië meerdere zelfstandigheid te verzekeren. Wat te dien opzichte in Posen geschie den zal', is nog af te wachten. Doch in elk geval blijkt reeds uit de bovenstaan de cijfers, dat Posen tot de Ideinere pro vinciën behoort, slechts' §en groot-derde van Galicië is, en voor wat de bevol king betreft, voor het Poolsche vraagstuk geen overwegend cijfer in de schaal werpt. En dit te minder, daar verhuizing uit, Posen naar Polen, op niet zoo kleine schaal voor de deur staat. Keizer Wilhelm te Waenen. D© Duitsche keizer arriveerde gisteren met zijn gevolg om 11 uur voormiddag op het Noorderstation. Hij werd aldaar door keizer Karei ontvangen. Keizer Karei, die de uniform van zijn Pruisisch huzarenregiment met de tceke- nen van veldmaarschalk-generaal, de orde van den Zwarten Adelaar en een rouw band om den arm droeg, wachtte op het perron, dat rijk met bladplanten ver sierd was. Toen de trein het station binnen reed, stond keizer Wilhelm aan het portier van zijn salonrijtuig. De sporen van zijin jongste verkoudheid waren nog merk baar. De Duitsche keizer begroette reeds uit den nog rijdenden trein keizer Karei bui tengewoon hartelijk. Nadat keizer Wil helm, die de uniform van zijn k. en k. infanterieregiment no. 34 droeg, uit den trein gestapt was, volgde de begroeting der beide monarchen, welke een buiten gewoon hartelijk karakter had. Keizer Wil helm kuste zeer ontroerd en innig kei zer Karei en sprak dan ©enigen, tijd ver trouwelijk met hem. Keizer Karei sprak dan de heeren van het gevolg van keizer JVdhelm toe, ter wijl keizer Wilhelm de hecren van het Duitsche gezantschap en van het gevolg van keizer Karei begroette. De beide majesteiten reden in den auto van keizer Karei naar den Hofburg. In de straten, waar- men de monar chen herkende, was de begroeting door de bevolking buitengewoon hartelijk. In den Hofburg aangekomen, bracht de keizer aan keizerin Zita een bezoek, waar na beide keizers zich naar de kerk van den Hofburg begaven, waar zij langen tijd in innig gebed bij' de baar van keizer Frans Joseph neerknielden. In zijn naam en dien der keizerin legde keizer Wil helm een krans bij de baar neer. 's Middags ontbeet keizer Wilhelm bij het keizerlijk paar en bracht een bezoek aan de bloedverwanten van den overleden monarch. Na een bezoek aan het Duit sche gezantschap begaf de keizer zich naar hot paleis van den vice-voorzitber van het heerenhuis vorst Fürstenberg. In den Flofburg teruggekeerd ontving keizer Wilhelm bezoek van deu koning van Bulgarije met kroonprins Boris en prins Cyrillus. Kort daarop verscheen kei zer Karei in de vertrekken van keizer Wilhelm om tot het diner uit te moe digen. De drie verbonden monarchen spraken; eenigen tijd zeer vertrouwelijk, waarna zij zich gemeenschappelijk aan tafel be gaven in intiemen kring bij het keizerlijk paar. Nadat de Duitsche keizer van keizerin Zita op buitengewoon hartelijke wijze af scheid genomen had, reed hij per auto mobiel met keizer Karei naar het Noor derstation, waar van te voren de heeren van het Duitsche gezantschap samenge komen waren. Nadat keizer Wilhelm van de heeren van het Duitsche gezantschap, en kei zer Karei van het gevolg van zijn gast afscheid genomen had, volgde een buiten gewoon hartelijk en warm afscheid der beide monarchen door herhaalde kus sen en handdrukken. Nog van het venster van het salonrijtuig uit richtte de Duit sche keizer hartelijke woorden van af scheid tot keizer Karei. Om half tien zette dé" trein zich in beweging, waarop keizer Karei, nadat hij van de heeren van het Dnitsche gezant schap .afscheid genomen had, naar Schön- brunn terugreed. ICorta Uorlog3öeriehl8R. Terwijl de meeste huiseigenaren aan groote gezinnen hunne woningen niet willen verhuren, adverteerde een vaderlandlievende huisbaas te Bonn, Bat kinderlooze huurders niet in aanmerking komen. In Hagen worden s'pocd ei schend© verkoopingen van levensmiddelen door de stad aan het publiek bekend gemaakt met behulp van de brandweer-automo biel. Op den eersten rit werd de aan komst van versche visch aangekondigd. De 1 Pfennigstukken van aluminium die binnenkort in Duitschland in om loop worden gebracht, zullen 16 m.M. middellijn Rebben en 0.8 gram wegen, zoodat er 1250 uit een K.G. aluminium vervaardigd kunnen worden. Om ze ge makkelijker van de nikkelen en ijzeren 5 Pfennigstukken te kunnen onderschei den, zullen ze dikker zijn dan deze. De Rijkskanselier Van Duitschland von Bethmann Hollweg is gisteren 60 jaar geworden. Minister Grey moet een paar we ken rust nemen en is uit Londen ver trokken. De „loopgraven" aan onze Oost grens staan in verhand met oefeninge» van a.s. Duitsche landsverdedigers en zijn tevens een soort borstwering voor d» grensbewakers tegen do koude. -Twee groote Russische transport schepen zijn einde October op reis van Helsingfors' naar Reval met het 428e re giment, op' volle oorlogsterkte, aan boord, vergaan. Ze zijn waarschijnlijk op mij nen geloopen. Keizer Karei heeft kroonprins Aartshertog Frans Josef Otto benoemd tot ridder van het Gulden Vlies. Het Grieksche ö.s. Margharita ie door een onderzeeër getorpedeerd'. Pas sagiers en bemanning zijn te Alexandrië geland. De drie Engelsche stoomschepen „King Malcolm" (2829 ton), „Moresby" (1378 ton) en „Maude Larssen" (796 ton), het Noorsche stoomschip „Perra," (953 ton) en het Spaansche stoomschip „Lucienne" (687 ton) zijn gezonke*. Het zeilschip „Lady of the Lake" is gezonken. De admiraliteit meldt: lm den na middag van 28 November vielen marine- vliegtuigen de haven van Zeebiugge a,an. Wegens het weder, was het onmogelijk de resultaten waar te nemen. Alle vlieg tuigen keerden ongedeerd terug. Sardinië is door een zware cy cloon geteisterd. Fransche bladen melden de vol gende maatregelen op 't stuk der le vensmiddelen in Frankrijk genomen: Verbod van „fantazie"-brood; invoe ring van een uniform brood. Verbod van versch gehak, d.w.z. van gebak, dat niet langer dan vier dagen goed blijft. Verbod van geraffineerde suiker; al leen gekristalliseerde suiker wordt toe gelaten. Sluiting van de slachterijen en slacht huizen gedurende twee dagen per week, waal-onder Vrijdag. Volgens de Petit Parisien heeft de Fransche ministerraad besloten tot in stelling van een afzonderlijk ministerie van munitie en artillerie. De Duitsche school in Sofia is een prooi der vlammen geworden. Men be treurt deze ramp dubbel, omdat het in stituut steeds drukker door Bulgaarsche kinderen bezocht werd. Van de 420 leer lingen waren 2/3 Bulgaren. De schade wordt maar gedeeltelijk door verzeke ring gedekt. De veehandelaar Karl Sörensem i* tot 460.000 M. boete veroordeeld, wegens overtreding van de Bondsraa-dverordening op het wisselen en aankoopen van vroornd geld. De Noorweegsche minister Vik ver klaarde in een vergadering te Bergen, dat het binnen korten tijd noodzakelijk zou worden, de heel-e bevolking op rant soen te zetten, wat de uit het buiten land aan te voeren goederen aangaat. Die waarde van den Franschen in voer in October overtreft die van den uitvoer met rond 1306 millioen franc». De Fransche handelsbalans van de eens- te tien maanden van 1916 geeft een de ficit van HV2 milliard francs aan. Hoe geheel anders ging het oor logvoeren in den goeden ouden tijd, eu hoeveel beter was het toen gesteld, b(jr. met de levensmiddelenkwestie. Zoo verhaalt de onovertroffen humorist Fritz Reuter in zijn boek: „Ut mine Stromtid", over den toestand in Meck lenburg tijdens de Napoleontische oor logen. De korenp'rij-zen waren destijds zoo laag, dat het de moeite van het ver bouwen niet loonde. Zelfs tarwe word

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1