No. 44 Dinsdag 91 November lMff 31 e Jaargang De Groot® Oorlog. Binnenland Uitgave van &i Naaml Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: &.&KGE VORSTSTRAAT 219, Bureau te Middelburg: F9RMA F. P. DHUIJ L. BURG. Drukkers: @&aterbaan Lo Cointre - Goes. De amendementen v. d Molen. IK' anti revolutionaire Kamerclub heeft een poging gewaagd om in addition eele artikelen in de Grondwet enkele bepa lingen vast te leggen betreffende de jaar wedden der onderwijzers, en om de re geling en verhooging dezer jaarwedden binnen den korist mogelijk en tijd gedaan tc krijgen; dierhalve om de gelijkstelling, door artikel 192 beloofd, ook werkelijk heid te dom worden. Althans op het punt van de salarissen. Lfc amendementen zijn onderteekend door alle elf leden onzer club, de beeren v. <1. Molen, Oosterbaan, v. d. Velde, Briumnelkamp, Beu mei', Ruigere, v. d. Voort van Zijp, Duymaer van Twist, De Monte Ver boren, Scheurer ori Van Vliet Wij jhebben het Voorstel in zijn gteschem omvang nog niet gezien, doch wat wij er Van lazen, geeft ons nu reeds aam leiding onze ingeuoinendbeid met deze voorstellen te betuigen. Van den beginne is door de antire volutionaire partij aangedrongen op..ad ditioneel© artikelen in de Grondwet. Dat wil zeggen op een of moer artikelen bij» de thans herziene te Voe gen, in welke artikelen dan zou moe ten worden bepaald, en derhalve zou moeten vaststaan, dat en wanneer de in de Grondwet neergelegde gelijkstelling lusschen openbaar en bijlzonder onder wijs zou verleend worden. Dit is "noaflig met 't oog op de be- b Aten der scholen, en de te lage be zoldiging van openbare en bijzondere onderwijzers. De minister was nu bereid een ad ditioneel artikel in dien geest te geven. Hij omschreef echter niet voldoende. En zoo kwanien die sheer v. d. Mo'len, c.st er toe om oen reeks1 wijzigingen voor te stellen op „het wetsontwerp tot ver- verandering in de additioneel» artikelen der Grondwet." En wel in de eerste plaats om na paragraaf' 8 in te Voe gen ©en nieuwe paragraaf, uit aanne ming waarvan zal volgen een wetsont werp in hot eerste zittingsjaar na af kondiging dezer veranderingen in de Grondwet, en wel om; fte wet op het lager onderwijs in overeenstemming te. brengen met artikel 192 der Grondwet. En voorts indien een zoodanig wets ontwerp op den eersten Januari in hot daaropvolgende zittingsjaar nog niet tot wet is 'verbeven, worden, nriet afwijking van bovenstaand artikel II, met ingang van dien datum in de wet op het la- gei onderwijs, tot dat de wet 'daaromtrent under zal hebben beschikt, de volgen de veranderingen gebracht Artikel 26 der wet tot regeling van hol lager onderwijs wordt vervangen, ■door vijf nieuwe artikelen. In het nieuwe artikel (26' I) warden dan de bedragen vastgesteld van de jaar wedden in de verschillende gemeenten. In een gemeente of gedeelte eener ge meente, behoorende in de 7e, 8e of 9e klasse der tabel van de personeel© be lasting bedraagt de jaarwedde voor een -onderwijzer aan een school met. minder dan 2 dienstjaren f 600, klimmende tot f 1200 bij 13 dienstjaren en meer. Voor de gemeenten behoorende tot de -5e of 6e klasse zijn deze cijfers resp. f 675f 1400voor gemeenten van de 3e of 4e klasse f 675f 1500*; voor gemeenten van de le of 2e klasse f 700—f 1700. Verder wordt in het door de a.-r. Ka- inerchib voorgestelde artikel 26 II bepaald, dat de periodieke verhoogingen in het vo rige lid l)edoeld bij tien en meer dienstja ren niet worden toegekend aan onderwij zeressen en dat de verhoogingen der jaar wedden in dat vorige lid bedoeld bij 8 en meer dienstjaren niet worden toegekend aan onderwijzers, die bindende geloften hebben afgelegd niet in het huwelijk te zullen treden. Een dusdanige bepaling is ook in het artikel opgenomen ten aanzien van onderwijzeressen Het voorgestelde art. 26 111 bepaalt, dat de jaarwedde voor iederen onderwijzer die den rang van hoofdonderwijzer bezit, met f 200 wordt verhoogd en 26 IV, dat voor iedere onderwijzeres, verbonden aan een school waar behalve de vakken AK één of meer der vakken in artikel 2 onder 1-u worden onderwezen, de jaarwedde wegens het bezit van de akte van be kwaamheid voor elke der aan die school onder-wezen vakken verhoogd wordt met f 100, doch met geen booger dan een ge zamenlijk bedrag van f300. Het 5e lid van art. 26 regelt den bijslag op' do onderwijzerswedde, welke aan de hoofden van scholen is toegedacht. Deze bijslag is in tweeërlei opzicht uiteenloo pend. Vooreerst naar gelang van de klasse, waartoe de gemeente behoort en ten twee de in iedere dier categoiriën nog weer ver schillend naar gelang de school 200 of minder dan wel meer dan 200 leerlingen Een voorgesteld art. 26bis regelt de ge vallen waartoe aanspraak op verhooging der jaa rwedde ontstaat.' Behalve nog meerdere artikelen die wij voor 't oogenblik tor zijde laten, zijn aan de voorstellen nog eenigo overgangs bepalingen toegevoegd, en wel met een nieuw artikel X luidende als volgt: 1Vóór den datum, bedoeld in artikel XIII, tweede lid, der additioneele artike len der Grondwet worden de plaatselijke verordeningen houdende regeling, van de jaarwedden van onderwijzers aan open bare scholen, dooi' de gemeenteraden in overeenstemming gebracht met de bepa lingen vervat in de artikelen 26 tot cn mét quater der wet tot regeling van het lager onderwijs. 2. Op dien datum treden de nieuwe ver ordeningen in werking en vervalt voor de hoofden van scholen het genot van vrije woning of. ingeval geen vrije woning is verschaft, de vergoeding voor huishuur en voor de mannelijke onderwijzers, die den leeftijd van 28 jaren hebben bereikt en hetzij gehuwd zijn, hetzij: als weduw naar inwonende kinderen hebben, de tege moetkoming in de huishuur. 3. De bestaande verordeningen blijven niettemin van kracht voor zoover zij aan hoofden of onderwijzers op een hooger bedrag aanspraak geven dan de jaarwed de, berekend volgens de arl. 26 tot en met 26 quater. der wet tot regeling van het lager onderwijs. Dat meerdere blijft ten laste van de gemeente. 4. De wet van C Juli 1913 (St.bl. No. 239) vervalt op den datum in het eerste lid van dil artikel bedoeld. Hetgeen zeggen wil. In de eerste plaats dat dez'c salarisverhooging niet is een wassen neus. of een wissel op een lang te Verschuiven toekomst, maar een ver hooging die- ingaan moet op 1 Januari 1919. Vóór dien datum moeten de gemeen teraden hunne verordeningen wijzigen, zoodat die salarissen daarin aangegeven staan, en op dien datum moeten die hoogere salarissen ingaan. In ieder geval, ook al is op dien datum de in de Grondwet aan te kondigen school wetsherziening niet in werking getreden, moet op 1 Januari 1919 de salarisrege ling van kracht worden, zoowel voor de bijzondere als voor de openbare onder wijzers. Een schoonc' vrucht der financieele ge lijkstelling zal dan derhalve den onder wijzers in den schoot vallen. Onze antirevolutionaire Kamerclub zal met deze voorstellen bij alle onderwij zers, van wat richting ook, grooten dank oogsten. Niet het minst de heer v. d. Molen, die reeds als wethouder van on derwijs in de tweede koopstad des Rijks zoovele lauweren van die zijde mocht in- oogsten Wij hopen dat de Kamer dit amende ment zal aannemen. Geen der partijen kan zich feitelijk hieraan onttrekken. Immers zoo er één regeling is die spoed éischt dan is het deze salarisrêgeling. De on derwijzers moeten geholpen worden. Hun salarissen zijn, vooral op het platte land, veel te klein. Hierin stemmen de oud-minister Treub, dr. J. Th. de Visser en de sociaal-democra ten hartelijk overeen. En de vrijzinnige en sociaal-democrati sche Kamerleden, die reeds verklaard heb ben, eerlijk, ook zonder grondwettelijken aandrang, aan de totstandkoming van een nieuwe schoolwet met onder meer een betere salarisregeling te zullen medewer ken, zullen zich van zelf niet tegen de amendementen kunnen verzetten. Hun stem tegen zou het geloof aan de wel gemeendheid hunner toezegging in gevaar kunnen brengen. En de Lieftincks die elke concessie aan de vrije school „stom" vinden, en de De Muralts die zich verblijden over geld gebrek dat de financieele gelijkheid min stens tien jaar zal tegenhouden, zullen evenmin zich nu kunnen verzetten, dewijl aan de aanneming hel; financieel belang hunner troetelkinderen, de openbare on derwijzers, hangt. JTer rechterzijde der Kamer is natuurlijk evenmin oppositie te verwachten, of het moest wezen van den heer Lohman die zijn absoluut vertrouwen in den toekom- stigen wetgever niet zal prijsgeven, doch, van zelf, wanneer het tot een vastleggen van de toezegging komt, de nieuwe rege ling even gaarne zal zien werken, als wanneer die niet grondwettelijk ware voor geschreven geweest. Wij zijn geneigd te gelooven dat zoo wel rechts als links déze additioneele artikelen met algemeene goedkeuring zul len ontvangen worden. Tenzij de minister ze onaannemelijk ver klaren mocht. Doch deze mogelijkheid schijnt uitgesloten, dewijl de minister zich reeds bij voorbaat ten gunste van een additioneele termijnbepaling, waarvan deze voorstellen de uitbreiding zijn, heeft uitgesproken. Beknopt overzicht van den toestand. In de eerste plaats schenken we aan dacht van wat op den Balkan gebeurd is en staat te gebeuren. Gelijk te verwachten was. hecht 'de Duitsche Pers niet veel aan den val van Monastir. Zoo merkt de „Vossische Zeitung" op, dat het Duitsche legerbestuur hier het vaak probaat gebleken beginsel heeft toe gepast om terrein prijs te geven, dat al leen met zware, nuttelooze offers kan worden gehandhaafd. Men heeft ook in aanmerking te nemen, voegt het blad er aan toe, dat het in Macedonië om een gevechtsterrein van ondergeschikt belang gaat en dat dit voordeel, door het leger van Sarrail behaald, geen invloed heeft op de alleszins gunstige krijgsverrichtin gen in Zevenburgen, waar thans belang rijke beslissingen zijn gevallen. En Wolff komt ten overvloede ver klaren „Het zou I jij na onverantwoordelijk ge weest zijn, om de voor de geheel© strate gische positie zonder beteekenis zijnde stad onder zware offers te willen behou den. Zoo werd de vrijwillige ontruiming van Monastir een vanzelfsprekend feit, vooral daar de stad uit militair oogpunt absoluut geen waarde heeft. „De Bulgaren en Duitse hers bezetten de ten Noorden van Monastir gelegen hoogtenreeks, vanwaar zij het dal van de Tserna beheèrschen. Monastir ligt on der onze kanonnen. „In de geheele strategische positie op den Balkan brengt de verovering' van Mo nastir geen verandering. „Sarrails taak, om de verbinding met de .uit. de Dobroedsja oprukkende Roé- meenseh-Russisehe legers tot stand te brengen, is voor altijd mislukt". Nu zal spoedig blijken of 'dit laatste niet to stout gesproken is. Het is niet waarschijnlijk, dat de val van Monastir invloed heeft op het krijgs bedrijf in Zevenburgen, waar de centralen lauweren oogsten, doch' wij hebben toch de overtuiging, dat de verovering van genoemde stad voor de geallieerden haar belangrijke beteekenis heeft. De stad is het knooppunt van talrijke wegen, die in het onherbergzame Mace- dpniscli land dubbel waarde hebben. De gealliëerden hebben nu een steun punt, vanwaar uit zij nu hun opmarsch verder kunnen doorzetten, al zullen zich daarbij vele moeilijkheden voordoen. De troepen der centralen naderen iu- tusschen meer en meer Crajova, de hoofd stad van West-Wallachije. De Entente gaat voort bij Griekenland steeds vaster de duimschroeven aan te zetten. De geallieerden hebben nu weer aan de Grieksche regeering den eisch gesteld, dat aan do Duitsche, Oostenrijksche, Turk- sche en Bulgaarsche gezanten hun pas poorten zullen worden overhandigd. De Grieksche regeering beschouwt de zen eisch als onaannemelijk. Onder voor zitterschap van den koning werd een ka binetsraad gehouden om de zaak te be spreken. Vervolgens riep de koning te gen tien uur in den morgen een kroon raad bijeen. Dat in Athene permanente ongerust heid heerscht, laat zich begrijpen. Want aan een ontkomen aan de in vloeden van buiten valt niet meer te denken. Noorwegen tusschen twee vuren. De Engelsche schee psmakelaarsfirma H. Clarkson Co. heeft aan alle Noor- weegsche reedexs een telegl'am ver zonden, waarin zij; wijst op den uiterst kritieken toestand, waarin Noorwegen ver keert. Wanneer het ook maar een wei nig aan Duitsche eischen toegeeft, zal Engeland niet aarzelen, terstond de al- Iers dherpste maatregelen te nemen en onmiddellijk allen toevoer van overzee a f s n ij1 den. Daarentegen .wanneer Noorwegen open lijk de zijde van Engeland kiest, zal dit land Noorwegen tegen een Duitschen in val beschermen, en het helpen bij het oplossen van het vraagstuk dei' molos t- verzekering. Dat is dus wel letterlijk iemand het mes op de keel zetten! Een bekantenis van groot gewicht. De vroegere Fransche Minister van Oor log hield den 22en October te Versailles een rede, waarin hij o.a. verklaarde „Frankrijk heeft gezegd, dat Duitsch- land door België en Luxemburg opmar- cheeren zou. De Fransche tegenmaatrege len waren daarop al berekend. Hadden wij slechts vier dagen meer tijd gehad, dan zouden de Duitschers noch België noch Frankrijk betreden hebben. De groote ma noeuvres in 1912 aan de Elzas-Lotharing- sche grenzen, die ook grootvorst Nicolai Nioolajewitsj bijwoonde, berustten geheel en al op de basis der tegenwoordige omstandigheden. De generaals Joffre, Mi chel en Pau hebben toen nauwkeurig de 'komende gebeurtenissen voorzien". In verband met de Russische mobi lisatie-aanwijzing van 1912, waarin de mobilisatie tegelijk als oorlogsverklaring werd aangeduid, is dil een waarlijk zeer merkwaardige uiting. Korte Oorlogsberichten. De Duitsche bladen bevatten thans advertenties waarin met het oog op den gunnuibaiidennood bijl het fietsgebruik, de banden worden vervangen door spiraal- veeren, die naar luid der fabrikanten een hernieuwd gebruik van het onontbeer lijk rijwiel in Duitschland weder moge lijk maken. la Duitschland is het tegenwoordig voor puristen of taalzuiveraars om te watertanden. Zelfs tol de rensport dringt die neiging dooi'. Paardenfokkers en -eige naars gaven ook daar tot nu toe bij voor keur hun dieren "Engelsche of Fransche namen. Menig veulen 'van dit jaar nu heeft zijn naam- aan den oorlog te danken. Daaronder leest men zonderlinge als „Blindganger". Te Petersburg is .een bewaarplaats ingericht voor Heilige Wetsrollen uit de verschillende Joodsche gemeenten in Po len, waar door den oorlog de synagogen zijn verwoest of waar de Joodsche ge meenten zijln opgeheven. De Pruisische regeering heeft den onderwijzers verzocht een deel van den schooltijd te wijden aan de bespreking van de gewichtigste oorlogsgebeurtenis sen en da maatregelen in het belang dor bevolking genomen, aan de kinderen uit te leggen. Het bericht, dat de Oostenrijksche troonopvolger tot mede-regent zou wor den benoemd, wordt onjuist genoemd. Volgens een telegram uit Madrid aa n de Köln. Ztg. noemt hot lil ad De- bate in verband met de rede van Bis- solati tegen de R. K. Kerk, den toestand van den J}Heiligen Stoel" ondraaglijk en onhoudbaar, en beweert het, dat de paus waarschijnlijk Rome zal verlaten. Blijkens ambtelijke Duitsche gege vens hebben de Engelsehen en Franschen in luchtgevechten aan liet Westelijk front in de maand October in 't geheel 102 vliegtuigen verloren. Diaarvan vielen er 58 in Duitsche handen, 37 Engelsche en 21 Fransche. Aan gene zijde der vijan delijke linie werden er 42 tot een nood landing .^gedwonjgen. De Duitsche verlie zen bedroegen in dit tijdvak 14 vliegtui gen voor en achter het vijandelijk front. -De Engelsche sloepen Hetsuse en Veronica zijn gezonken. Het Pruisische ministerie van oor log heeft last gegeven, om' alle kalfs-, sohaaps-, lams- en geitovellen in beslag te nemen. Binnen enkele dagen is in Duitsch land ten behoeve van het leger de in beslagneming Van rum en arak te ver wachten. De vicaris-generaal van het bisdom Keulen {reeft tot de geestelijkheid een aanschrijving gericht om' de bevolking er op te wijzen, dat het hun Christenplicht jegens het vaderland en hunne naasten is geen voor menstahelijfc voedsel ge schikte aardappelen aan het vee te voeren. Het is gebleken, dat de landbouwers hiervan nog niet voldoende zijn door drongen. Bij' de invoering van den burger lijken dienstplicht in Duitschland zal niet over het huispersoneel, althans niet over het vrouwelijke, zooals dienstboden, gou vernantes enz., worden bes'chikt. üp verschillende goeder© natations in Berlijn zijn frauduleuze handelingen ontdekt van kooplieden in levensmidde len, om ze aan de regecringscontröLel te onttrekken en met woekerwinst te verkoopen. Een wagen, aangegeven als witte kool, bevatte slechts' .één dunne bo venlaag van dit artikel, maar hield ap pelen en aardappelen in. Een wagen hooi bevatte rogge en tarwe. Een vat, aan gegeven als pruiinenmarmelade, viel stuk en er bleken geslachte varkens in te zitten. Een andere waggon heette met fruit en marmelade geladen te zijn, maar inplaats daarvan vond men kisten kaas. Van 1 October af krijgen de amb tenaren, beambten en werklieden van den Franschen staat, die vast zijd aangesteld en wier inkomen 6000 frank per jaar niet overschrijdt, een jaarlijksche toela- VERSCHIJNT ELKEN WER904& Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post. flJ® Losse nummersf.OS Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer lick 3-maal plaatsing wordt 2-maaI berekend! Bij abonnement voordeelige voorwaardem. Familieberichten van 110 regels 1— iedere regel meer 10 ct. ge van 200 frank voor ieder derde en volgend kind onder 16 jaar. Van denzelf den dag af ,.tot aan het einde van den oorlog ontvangen die ambtenaren, beamb ten en werklieden, wier inkomen 3500 franks per jaar niet te boven gaat, be halve de hierboven genoemde toelage een van ieder 100 frank voor het oudste en het daaropvolgende hunner kinderen. Naar .uit Peking wordt gemeld, volhardt de Chineesche regeering in haar verziet tegen de verlenging van de Fransche concessie te Tientsin. Volgens do „Nowoje Wremja" verlangen parle ment en pers te Peking de terugroeping van den Franschen zaken-vertegenwoor diger. De 'Russische en Japansc-he krin gen geven blijk van ©en merkwaardige belangstelling in het Chineesch-Fransch conflict, daar deze er gemakkelijk:' toe leiden kan, al de belangen van Frank rijk in China op liet spel te zetten. Van ons Prinsesje. Uit de hofkringen bereiken ons de vol gende aardige bijzonderheden uit de jeugd van Prinses Juliana Zooals men weet is aan de kunstena- resse Catharina van Bonnes het muziek onderwijs van de Prinses opgedragen, dat H. K. H. geniet mét andere kinderen. Nu had H. M. de Koningin aan me vrouw van Rennes verzocht ons Prinsesje geheel als een kind te beschouwen en haar niet van andere te onderscheiden, haar dus „Juliaantje" te noemen en niet vóór de andere kinderen in de muziekzaal binnen te laten. Zoo geschiedde. Prinses Juliana was niet de eerste die bij de eerste les binnenkwam; Cath. van Rennes deed alsof ze de Prinses niet kende en toen Prinsesje op' de leermeesteresse toe- stapte en vriendelijk: „Dag Mevrouw 1" zei, antwoordde Mevr. van Rennes: „Zoo kleintje, hoe heet je?" „Juliana, Mevrouw." „Juliana, en hoe nog meer?" „Louis© Emma Maria Wilhehnina, Me vrouw." „Ja, maar dat bedoel ik niet; ik bedoel je achternaam „O, van Oranje-N assau, Mevrouw. Of ze ook al zingen kon, vroeg Catharina van Rennes verder. O zeker kan de Prinses zingen.„Wat dan wel?" „0 dierbaar plekje grond, Mevrouw." „Nu. zing dan maar eens." En Prinses Juliana zong, en Mevrouw Van Rennes knikte goedkeurend. „Maar ik ken er vier coupletjes van, Mevrouw", zei Prinsesje toen, en zte zong, alle viel' de coupletjes uit. „En ken je ook noten?" „0 ja Mevrouw." Catharina van Rennes hield der Prinses een muziekboek voor en wees haar een noot: „Weet je dan hoe die heet?" „0", zeide Juliana toen, „neen, die niet, ik bedoel van diè"! en ze wees naar haar mond. Een ander maal bood men het Prinsesje, bij een der families die ten Hove komen, op bezoek, een glas limonade aan. „Hè", zeide ze, „die limonade is veel lekkerder dan van Grootmoeder op Soest- dijk die is zoo zi'nïr!" (Nederi.) Steenkolen. Naar het „Hlbd." verneemt, heeft onze Regeering om in den dreigenden steen- koleinnood te voorzien eien belangrijke hoeveelheid Engelsche steenkolen .aan gekocht, die zoo snel mogelijk met ver schillende schepen, naar ons land zul len worden verscheept. Door den IJzel. Uit Enkhuizen verneemt het „N. v. d. D.", dat de nog te veld staande gewassen door den nu reeds ingevallen vorst gepaard met ijzel, zeer geleden hebben. Zoo is in Wiest-Friesland een onberekenbare1 schade toegebracht aan de bloemkool, die voor 't grootste gedeelte alsi verloren moet worden beschouwd. A. R. Partij. Naar wij vernemen zal liet Centralen, Convent der Anti-Revolutionnaire partij, da.t ter1 jongste deputaten-vergadeiing isi opgericht, in de eerste helft van de volgende maand te 's Gravenhage voor de eerste: maal bijeenkomen om te wonden geïnstalleerd. Het wegvoeren der Biel gen. Het Kamerlid Duijs heeft den Minis ter van Buitenlandsche Zaken de vol gende vragen gesteld: 1. I® bet aan de Regeering bekend, dat sedert ©enigen tijd de Duitsche over heid duizenden inwoners van het be zette gebied van IJelgië gewelddadig naar Duitschland laat wegvoeren?

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1