eland" iiriepaard, en, lakkeisknecht eid. Mo. 38 Donderdag 3 Movember 1910 31e Jaargang raars, jte koop: Ithond, mecht of rmende, an Vee. denknecht, inde Meid leid De Groote Oorlog. Uit de Pers. woning, IB met kap. therder Irbeider of lecht ikam pz.," oost Staten-Generaal. Binnenland. Nijverheid en worden op eene jen-Centrale" te de veilingsver- jnten afkomstig ert-Wemeldinge niet meer dan Donderdags en Ie monsters voor atoor ingeleverd arocent. Nadere lr-administrateur i n ge. lKE, Secretaris, shrijving Bakkeet en it no. 3. gember 1916. sr. namiddag van arden ingewacht Ir den bewoner ptthem- iB veg, Waterwijk. iB Ibij ,SE, Aagtekerke. pda en 1 Esch, te Grijpskerke JKASSE te loedekenskerke. schapenhouderij hofstede, bij P. |t. Joosland. IP M. A. GRIJS, 116u, Middelburg. gevraagd. |B 4, Middelburg, mogelijk Bakker, Seroos- Idt zich minzaam )ostkapelle. Folphaartsdijk. met Mei )EONSE, Bigge- JIJEN, Bolhof bij oskerke Uitgave van oli Naaml, Venn. LUCTO'R ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: N G E VORSTSTRAAT 219, Bureau te Middelburg: >?limA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: M.terbaan Le Cointre - Goes. Tweede Kamer. Versleten wapentuig. Open kaart.— Een verrader? De legende van 1857 be sproken. Gisteren waren weer eens antieke woorden te beluisteren op onderwijsge bied. We constateerden mei genoegen, dat onder de liberalen hier en daar ook nieuw geluid weerklonk, doch met leed wezen lezen we, dat men uit dien hoek nog durft aankomen met zóó oord en ver sleten wapentuig, dat men medelijden moet krijgen met den strijder, die niets anders heeft, om zich te verdedigen. Tydeman en Ketelaar zijn de- afgevaar digden, die gisteren met dal oude tuig kwamen aandragen. Beiden kwamen er tegen op-, dat men evenals. Gerhard aan de openbare school een positief karakter, een eigen levensbeschouwing toeschrijft» Zij is niet. do „moderne-secte-school" zooals de heer Gerhard toegegeven heeft. Neen, zeggen Tydeman en Ketelaar, zij treeft een eigen functie: neutraal te wezen, d. i. voor' allen, geschikt, het bolwerk der vr ijheid vooral voor minderheden. Zij is niet positief neutraal, in den zin, waarin de heer Gerhard het bedoeld heeft. De deugd van ide openbare neutrale school is, dat zij geen levensbeschouwing ingeeft, dat zij den kinderen slechts geeft wat des kinds is en hun de voorbereiding verschaft om latei' zelf een levensbeschou wing te kiezen. Daarvoor neemt zij in acht een paedagogisehe neutraliteit. Vooral bij den heer Tydeman voelt men den koppigen tegenstander van de belij denis in al haar maatschappelijke uitin gen en den vasten wil om ze met de staatsmacht terug te dringen. Ketelaar is op dit punt eerlijker. Hij speelt open kaart. Hij is een warm voorstander van de be>- vrediging, doch dit belet niet, dat hij eerlijk al zijn bezwaren opbiecht. Toch staat hij vierkant tegenover Tyde man, die van geen termijnbepaling in een additioneel artikel wit weten. Ketelaar wil de partijen wel tot el kander brengen. Hij betoogde, dat de wijzigingen, die Tydeman wil, zoo niet van wantrouwen, dan toch ook niet van vertrouwen in rechts getuigen, en verklaarde volstrekt geen bezwaar te maken tegen een ter mijnbetaling. Want, zoo zeide hij, de 20 millioen, voor onderwijs uitgetrokken, zullen ook besteed worden aan verbe tering van het openbaar onderwijs. Hij eindigde zijn rede ongeveer met deze woorden „V il men. mij nu nog schelden een verrader, een verkwanselaar, ik heb daar wel geen vrede mie©, maar het laat me koud. Ik zal, als de geheele Kamer het artikel aanneemt, de overtuiging hebben, medegewerkt te hebben aan een goede zaak, aan de verbetering van het ge heele volksonderwijs". De heer Van Nispen (r.-k.) is voorstan der van organisch kiesrecht, doch ac cepteert het algemeen kiesrecht. Hij heeft echter principieel© bezwaren tegen het vrouwenkiesrecht, vooral tegen het ac tieve. Hij kwam voorts op tegen de le gende over hetgeen in 1857 is gebeurd, welke ook in 'de red© van den heer Ger hard werd herhaald. Hij trad daartoe in uitvoerige historische beschouwingen, ten Letooge, dal de strijd tegen de neutrale school reeds dateert van vóór 1857 en dat het vóór 1857 niet was „boter tot den boom en alles pais en vree". De voorstanders van een protestantsch-na- tionalistischen geest va.n het openbaar ondenvijs dolven toen het onderspit. Hoe te dien tijde het onderwijs was, vertelde hij aan de hand van een artikel van een hoogstaa.njden schrijver in 1868, geen or thodox protestant en ook geen katholiek, maar niemand minder dan Allard Pior- son, hoogleeraar in de aesthetiek te Amsterdam. Daaruit blijkt, dat deze van oordeel was, dat dit openbaar onderwijs aan het zedelijk leven den leers tol li g- c Kristel ijk en grondslag geheel ontnam. Uit don strijd dier dagen is ontstaan de la ter met meer energie gevoerde strijd voor ne bijzondere school. Ten slotte verklaarde hij vertrouwen te stellen in de plechtig afgelegde ver huringen van de overzijde omtrent de oyale uitvoering van art. 192. Hij wil gaarne de pacifacaten in de Grondwet astleggen. Iédere groote hervorming be- compromis. Welnu, hij aan- an» t compromis. TLA' ii De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERJOA®., Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf I B Losse nummerst.Oi Prijs der Advertentiën: 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer l#cfe 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 1—10 regels 1.— iedere regel meer 10 ct. Beknopt overzicht van den toestand. Op 't Westfront stil. Op 't Oostfront stil. „Stil" opgevat in de beteekenis, diei wij ev de laatste jaren aan toekennen. Immers ondanks de- rust, van welke de berichtgever gewaagt, kan 't nog ge ducht spoken op de slagvelden. Iloevelo menschenlevens zullen er da gelijks niet afgesneden worden, ook al keggen wij, dat het „stil" is op de oor- lagsterreinen. Van het Italiaansche front kan men niet 'zéggen, dat 'ter „stil" is. Immers op den Z. vleugel van het Kustlandsche front nam het Italiaansche artillerie- en mijnenvuur weer met groote kracht toe. Van drie uur 's middags begon de in fanterie- in het Wippach-dal en op de hoogvlakte van Karst de voorbereidende actie tegen de Oostenrijkse he stellingen. Waar men hun stukgeschoten loopgra ven geschikt voor bestorming' hield, ging men ook tot aanvallen over, die echter dooi' ',s vijands spervuur of door een te genaanval werden afgeslagen. Des avonds werd het vuur flauwer, doch het begon des nachts weer opnieuw met groote hef tigheid. In den Balkan hebben de Engelschen een succes behaald. Op den linkeroever van de Struma vie len Engelsche troepen de Bulgaren aan een versloegen hen, hun bloedige, ver liezen toebrengende. Het dorp BeiraMü D'juma, dat krachtig door den vijand werd be'zet gehouden, werd na een hevig ge vecht genomen. Driehonderd vijftien ge vangenen bleven in handen der geal lieerden. Van het Doiran-meer tot de War- dar nu en dan onderbroken artillerie- strijd. In do Tserna-streek sloegen de Serviërs tegenaanvallen der Duitschers en Bulga ren af. Dlit laatste wijst er weer op, dat het offensief op kleine schaal der Serviërs tot stilstand gekomen is. In den hardnekkigen strijd op de Zeven!- bui'gsche grens is de beslissing omtreqt het lot van Roemenië nog steeds niet gevallen. Beide partijen houden elkaar nog in evenwicht. Overziet men het oorlogsterrein, dan is toch altoos de conclusie, waartoe men komt, dat. strategisch de toestand .wei nig kans biedt, om door militaire opera ties, de crisis tot een oplossing te bren gen. De Rotterdammer merkt terecht op, dat al de enorme krachtsinspanning der 'Entente in den gang van zaken oip militair gebied geen verandering heeft we ten te brengen. „Op fhlet Westerfront, aldus genoemd blad, {heeft deze geen wezenlijke verschui ving fier machtsverhoudingen tengevolge gehad. Men i's gevorderd, men heeft 'de frontlinie wat weten te verleggen, maar op een wijze en in een mate, die op terugdringen van den tegenstander uit hét bezette gebied binnen afzienbaren tijd gee nerlei uitzicht geeft. Zelfs het treffend succes der Fransche troepen voor Verdun heeft, naar de des kundigen oo-rdeelen, geen strategische, en kel tactische beteekenis. En dat dit succes niet wijst op eenige militaire verzwakking van D-udtschland, blijkt wel uit de schitterende wijze waar op Roemenië moest boeten voor zijn wei nig: sympathieke houding. De militaire me dewerkers der groote bladen spreken om strijd hun bewondering uit voor wat hier door de 'Duitsche krijgsmacht werd ge- praesteerd. Thans verluidt van alle kanten, dat wegens het intreden van het ongunstig jaargetijde aan krijgsbedrijven van groote ren omvang vooreerst niet meer te den ken valt". Niets is ér dus veranderd, en toch wordt over vrede niet gerept. Hoe vaak hebben we niet gemeend, dat het begin van het einde daar was Doch onze hoop bleek alras ijdeh. Hoe lang n-og. Een slagveld te koop. Een eigenaar van 10 Hectare grond midden in het tegenwoordige slagveld aan de Somrne, heeft in een Amerikaansch blad zijn bezit te koop aangeboden. Hij wijst er in zijn advertentie op, dat di|t stuk grond vol Duitsche en Éngelschel loopgraven is en zoodoende een groote historische waarde heeft. De „Éclair" spreekt in een opgewonden hoofdartikel uit naam van alle Fransche patriotten zijn verontwaardiging uit over zulk een handelwijze en deze uitbuiting van Frankrijks heroïsche slagvelden. Van hoort men den Amerikaanschen Zaken geest .Verre te houden. Op dit eerste schandaal behoort geen tweede te vol gen, zegt het blad. Een menschlievende duikbootkapitein. De strijd lusschen plicht en geweten moe! dikwijls ontzettend zijn. voor den duikbootkapitein, die door zijn instructie gedwongen is, een schip dat met contra bande vaart te vernielen en ze dan de bemanning in (lit onstuimige jaargetijde in open "reddingbooten aan het geweld lier zee moet prijsgeven. Het 'is daarom goed, ook melding te maken van gebeurtenissen, waarin niet Smet alle gestrengheid werd opgetreden, miaar integendeel uit een oogpunt van menscldievendbeid afgezien werd van de vernieling van een neutraal schip1, dat contrabande vervoerde. Dit gebeurd© niet hét Spiaansch© stoomschip Chavarri dat bij Ouessant door ©en Duitsche duikboot gepraaid word. Ofschoon het buiten kijf was, dat dit schip volgens oorlogsrecht getorpe deerd kon worden, liet de duikbootk.api- tein het door, omdat het de bemanning van ©en Engelsch en van een Noor- weegsch schip, die reeds vroeger getor pedeerd waren, aan boord had, en' er geen plaats voor allen in de redding- booten was. Korte Oorlogsberiohten. 'Een Britsch oorlogscorrespondent zegt d© merkwaardige uitvinding te heb ben gedaan, dat men losse wollen, stof of watten een groot weerstandsvermogen tegen het doordringen van scherp© voor wierpen kan geven door. verpoederd© hars tusschen de vezels in te. brengen. De slof wordt met het harspoeder bestrooid, en dit wordt "door kloppen, of mangelen er in gewerkt. Zulke stof, zegt de uit vindei is bijvoorbeeld zeer geschikt om! prikkeldraad., te passieeren. Niet alleen prikkeldraad, ook wapenen en projectielen dringen er moeilijk door, zoodat do toepassing als voering voor uniformen, en ten gébruik© in vlieg tuigen, auto's enz. ingang zal kunnen vinden, mh'ts men er niet al te boog© eischen. aan stelt. - 'De tweede afdeeling van 900 Roe meense he gevangenen is te Konstantino- pol aangekomen en voorloopig in de kazerne in Pera ondergebracht. - 'Het Grieksche stoomschip „Kiki Issaias" (190.Ö ton) is door een onder zeeër tot Zinken gebracht op dezelfde plaats als de „Angeliki." Het Engelsche stoomschip „Rio Piraih.y" (2297 ton) is gezonken. .Dertien leden der bemanning zijn geland. Eén boot wordt vermist. De bisschop van Osnabriick heeft in een brief zijn doceanen dringend vermaand, tot bestrijding van den aaxd- appelnood zelfs op Allerheiligen en ander© hooge feestdagen het werk voort te zetten. De bereiding van appelwijn is in het Duitsche rijk verboden. Op bet front in Frankrijk verken op liet oogenblik 258.000 man Cana- deesche troepen mede. In Canada wordt op het oogenblik weder een leger yan ruimt 100.000 man georganiseerd, dat in het voorjaar naar Frankrijk wordt vervoerd. Reuter meldt, dat aan de spoor lijn Salonika -Verria een onaangenaam incident is voorgevallen. Ben bataljon infanterie, dat van Verria naar Saloniki reisde, om zich bij het nationalistische leger aan te sluiten, is aangevallen door troepen, behoorende tot het garnizoen, van Ekateritii, dat. de regeering te Athene getrouw is gebleven. 'Er weiden, eenige schoten gewisseld, waardoor ettelijke mannen gewond zijn. Ten slotte heeft het bataljon zich er door geslagen. Dit is! de eerste vijandelijke .(laad tusschen de twee tegenover elkaar staande groe pen van het Grieksche legier. 'Noorsohe renders bebbeai. ajlei vaar ten op Finanslch© havens geslaakt, totdat een nieuw© regeling is. getroffen over d© vrachttarieven. De Engelsche stoombooten „Meroe" en „Torino" zijn gezohklen. In Bremen was gisteren nog geen bericht over de aankomst van de „Deutschland" in Amerika ontvangen. Aan den strijd bij het fort Vaux heeft ook >aen Portugeesch regiment deel genomen ondier commando van Fransche officieren. Het gedroeg zich zéér dapper. Aan 40 Partugeeschi© militairen weid het Legioen van Eer gegeven, wegenjsl betoonde dapperheid tegenover den vijan|d). Naar gemeld wordt, heeft de Duit- tol beperking van het aantal drinkge- legenheden in België en mag er slechts één herberg zijn op 1400 inwoners1. Engelsche zeeofficieren mogen voortaan, wanneer zij buiten Engeland aan wal dienst doen, in plaats van hun blauwe ol witte- uniform, khaki dragen. In Ierland 'is de aardappeloogst slecht geweest. Rij de aardappelen zijn veel kleine en veel zieke. Men overweegt den uitvoer te verbieden. Gok in Schotland is de aardappel oogst klein. Yersche eieren zijn van de week! le Londen voor 4 shilling per dozijn, d.i. 20 ct. per stuk verkocht. Men ver wacht dal de prijs voor Kerstmis tot 5 shilling het dozijn zal stijgen. Hei gerucht over alzo tided ijkte vredesonderhandelingen van Rusland mot de oentraten, dat onlangs de ronde deed, en toen "aanstonds is tegengesproken, kwant, volgens de Polit. Corresp., uit Zwitserland, waar verteld werd dat Giers de Russische gezant te Rome, naar Luzem was gereisd om er prins Bülow te ontmoeten en over vrede te onder handelen. De Russische salonw agen was door Luzern gespoord. Het blijkt nu echter, zegt de „N. R. C." da,t dit rij tuig gediend had voor de hertogin van Goburg en Jpeg was; en dat Bülow bee- lermaal niet in Zwitserland geweest is. Volgons het "Wiener Journal" zou 'de Fransche regeering aan dan koning van Montenegro hebben voorge steld -afstand te doen van den troon ten gunste van don kroonprins van Servië ten einde de vereeniging der twee Ser vische landen te verwezenlijken. Naar cle „Frankfurter Zeitung" uit Stockholm verneemt, hebben zeelieden daar het bericht gebracht van een stout stuk, dateen Duitsche duikboot dezer dagen heelt uitgehaald. Ze legde dicht bij een vuurtoren aan de Finsch© kust aan. Eenige mannen gingen aan land en trachtten door de telefoon Deensch pratende bericht van het ver trek, van schepen uit Raumlo, .te krijgen. - 'Aan de zich in Duitse ten, militai ren dienst bevindende candidaten in do medicijnen, die volle acht semesters gestudeerd hebben, is een verlof yan drie maanden verleend om hun studie te voltooien en examen te doen. De militaire dienst kan voor de. medische studenten als een. studieseuiester worden gerekend, voor zoover hun niet het halve jaar, in vredestijd gediend, reeds is aan gerekend - In vele Russische steden beerscht suikergebrek. Te St. Petersburg zijn sui- kerkaarten ingevoerd. Volgens Zwitsersche bladen be richt het Russische Handelsblad, dat se dert het begin van den oorlog tot midden October 82 Russische handelsschepen met een inhoud van 134.000 ton in den grond werden gehoord. R r i e> f k'a a r t v r k e e r stopgezet. Door middel van het Haagsche Cor respondentie-bureau ontvangen wij van Duitsche zijde een lang stuk, waarin me degedeeld wordt, dat voortaan het brief kaart verkeer naar België gestopt zal Word en. Het wordt gemotiveerd op grond van de overweging dat er misbruik van dit verkeer werd gemaakt .door berichten o-ver Duitse hl-and in het vijandelijkbui tenland. te verspreiden. („Telegr.") G r o n d w e t s h e r z i e n i n g. D© heer Rutgers beeft twee amende menten voorgesteld lo. om uit bet voorgestelde artikel 89 te laten vervallen de bepaling omtrent het presentiegeld van fo voor het bijwo nen van glke vergadering der Kamer; en 2o. van art. 105 aldusi ta lezen: „Dei Kamers' mogten. noch afzonderlijk, noch in verefenigde vergadering besluiten, zoo niet meer dan de helft der leden tegenwoordig is." Tor toelichting zégt de voorsteller het volgende Het in verhand mét het voorkomen van absenteïsme voorgestelde presentie geld stuit op hez'svairen, welfcé in da ver- giadering der Kamer reeds Uiteengezet zijn. .Wanneer dit presentiegeld wegvalt, kan vertraging van de werkzaamheden, der Kamer door afwezigheid van leden worden tegengegaan. door bij" de beraad slaging niet langer die „tegenwoordigheid" van oen minimum aantal leden te vorde ren. Dit vareischt© héoft in de practijki Aardappel© n. De coöperatie Vooniitgang te Rotterdam 'heeft aan den minister van landbouw geseind: Wij hebben geen aardappelen, moeten 'zaak met 18 arbeiders stop zetten';! verzoeken u dringend om afdoende verbe teringen in den aanvoer. Peen z, a. a d mag niet meer uitgevoerd worden. Een Vredeswerk. Naar „De Toekomstige Vrede", het or gaan van den N. A. 0. R." van 31 October in een uitvoerig artikel medei- deelt, heeft onlangs te 'sGravenhage een vergadering plaats gehad van de Plaat selijke Groepen van den Raad uit alle deelen des lands, waarin de propaganda, die in den a.s. winter zal zijn te voeren1, is besproken en in het bijzonder de vraag is gesteld of niet aanbeveling zloiU' ver dienen om, hetzij met Kerstmis, hetzij met Nieuwjaar tot een krachtige propaganda bp een en denzelfden dag over te gaan. De vergadering besloot om, onder goed keuring van het Bestuur van den N. A. O. R., hetzij op Kerstmis, hetzij op Nieuw jaar over te gaan rflot de verspreiding van 'kaarten, die nevens den gebruikelijkén gelukwensch, welke men elkander met deze dagen toezendt, zal uitdrukking ge ven aan de hoop en de verwachting,- dat in 1917 een eind aan den verschrik- kelijken oorlog zal komen. De kaarten Z:Ullen dit niet alleen in woord, maar ook in beeld doen begrijpen. De ontwer pen dezer kaarten, die pen kleine serie zullen vormen, zijn reeds in overweging. De kaarten zullen in de verschillende plaatsen van ons land, waar Groepen zijn gevestigd en ook die plaatsen, waar geen Groepen aanwezig zijn aan belangstellen den, die zich daartoe aanmelden, ter ver spreiding worden gegeven en plaatselijk zal moeten worden uitgemaakt op1 welk© wijze deze verspreiding het beste 'ter handj te nemen is. Do vergadering meende te mogen aan nemen, dat de geestelijken van alle ge zindten niet zullen nalaten en als van- Zelf er toe zullen worden geleid om, het zij met Kerstmis, hetzij1 met Oud- ojjNieiUw- jaar hun gedachten te wijden aan den oorlog en aan den vrede. De vraag werdi gesteld of het in aansluiting daaraan oil in verband met de gedachten, die allicht de Kerstdagen en de Nieuwjaarsweek bij een ieder oproepen, niet aanbeveling zou verdienen om in openbare vergaderingen juist in die week opnieuw de aandacht te vestigen op de beginselen van den N. A. O. R. en op het feit, dat zijrt streven is gericht niet op een utopie, maar op het verkrijgen van practischej en nuchtere voorwaarden voor een duur- iZamen vrede. Ook deze vraag werd al gemeen toestemmend beantwoord en be sloten werd, dat de verschillende groe pen zullen trachten door zoodanige ver gaderingen opnieuw uiting te geven aan de beginselen van den Raad. Avondvergadering? Blijkens de agenda, voor de Tweede Kamervergadering op heden zal, indien des namiddags niet door alle vóór den Minister ingeschreven sprekers het woord is gevoerd, de vergadering des avonds te 8 uur worden voortgezet. Briefverkeer in België. Dé Duitsche overheid heeft, naai- men van do grens aan de M. Crt. meldt hel sloten strengere maatregelen te nemen op het briefverkeer in België. Zoo zuilen voortaan niet meer verzonden worden, noch naar Binnenland, noch naar Bui tenland de brief- en postkaarten, die meer dan tien regels bevatten; de brie ven, die meer dan vier bladzijden be slaan en op elk blad meer dan tien regela hebben staan; de brieven, die opzette lijk dicht zijn gedaan; de brieven mei dubbele omslagen. Berichten van priva ten en dringenden aard moeten in tele gramstijl staan. Aan de krijgsgevangenen zal men voort aan slechts' ééns per maand een post kaart mogen schrijven. Zij, die deze verordening overtreden» worden van alle briefverkeer verstoken. In België is voorts een verordening uitgevaardigd, dat elke boer per koe en per week 30 L. melk moet leveren naai de door de Duitschers aangewezen Boter- Centrale. Hier kan de gemeente een deel der boter terugkoopen, terwijl 3/4' deel bestemd is voor de militaire hos pitalen. „Studiën en Schetsen", onder redactie van prof. Fabius, brengt ditmaal nogmaals' een .uiteenzetting Van v.--1bestaan

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1