31e Jaargang No. %1 Woensdag I November Ifllö Sfaten-Oeneraa!. Da Graaf© Oorlog» Binnenland. Uit de Provincie. Uitgave van de Naaml, Venn. LüGTO'ri ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: &ANGE VORSTSTRAAT 219= Bureau te Middelburg: rüMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: gastei-baan Le Coïntre Goes. De Zeeuw Tweede Kamer. Maximum concessie. Waarborgen gewenscht, doch er is een grens. Er klinke nog geen „emer- go." Troonopvolging. Grond voor wantrouwen. Reeft van Raai te, de unie-liberale afge vaardigde 'niet ©ons gezegd, dat rechts beu opzichte van de onderwijszaak het maximum van concessie1 heeft gedaan? Zeker, heeft hij dat. Niettemin persisteerde de man bij den inhoud van zijn amendement, dal stel lig oète groot© concessie van ons op den koop toe vraagt. Het ligt geheel buiten de bedoeling van do onderwijscommissie en door zijn inkleeding dreigt het tot ateoluten regel te maken, dat in elke '^gemeente éenj openbar© school moet zijn, tanzij een .af zonderlijke wiet daarop voor een bepaal de gemeente ©en uitzondering heeft ge maakt. En dat mag niet. Voor de zooveelste maai is onze zaak degelijk bepleit geworden, nu o.a. door den heer van Wijnbergen, don r.k. af gevaardigd© voor ,Elst Hij heeft leur den nadruk op gelegd, dat we niet zullien dulden, dat de bij zondere school l-a-gier getaxeerd zou wor den dan de overheidsschool. Dit zieid© hij natuurlijk mie-t het oog op d© amendementen, die waarborgen van deugdelijkheid eischien. Ook wij wenschen waarborgen, sprak wsM* 'Wijnbergen. Overal waar geld wordt uitgegeven, hetzij voor leger of vloot, voor gebou wen of voor kanalen, of ook vóór bet. onderwijs overal moeten er waarbor gen zijn voor deugdelijkheid. Evenwel kfv\ aan hij er tegen op, dat men met ©verspringing van de overheidsschool den .ajgemieenien regel alleen maar gel den liet voor de bijzondere sfchool. Doch dat gaat niet aan. Waar de lieer Van der Molen reeds verleden week waar borgen vroeg, flat de openbare school niet degienereeren zou, daar sprak de katholieke afgevaardigd© als- zijn over tuiging uit, dat, indien er van, waar borgen sprake is, eerder de openbare school ©ens in aanmerking komt die te leveren. Want in het verschaffen van waarborgen is die stellig bij het bijzon der onderwijs ben achter. Wanneer hier tec li nis c h-paed agogische eischen bedoeld worden, moeten we den spieker volkomen gelijk geven. Het spreekt van zelf, dat hij ook op een additioneel artikel heeft aangedron gen. Ook de a.T. afgevaardigde Brummeb kamp heeft velerlei gevoelens, welke er onder ons heierschen, op duidelijk© wijze w tolkt. Door hem is in do eerste plaats be toogd, dat er geen onverbrekelijk verband bestaat "tusschen het onderwijs- en het kiesreeh t-vraags tuk Ten aanzien van bet kiesrecht bestreed bij bet individualistische stelsel en ver dedigde hij het organische. In verband daarmede bestreed hij ook het vrouwen kiesrecht, waardoor de vrouw do ©ere plaats in Gods schepping zou verliezen. Inzak© art. 192 betoogde Brummel- kfatnp dat de oppositie tegen de gelijk stelling zestig jaar ten achter is en staat op dein. bodem der wet-Kappeyne. Spr. ging de geschiedenis na ouu aan te toornen da,t de strijd tot gelijkstelling moest leiden en da,t het luct.or et etnergo eenmaal voor de bijzondere school moest klinken. Mogen dezie .woorden straks van gan se hèr harte dooi' alle „.vrienden van bij zonder onderwijs uitgebazuind worden. Ter Spill sprak den lof der bekrom penheid, door Berd-mans1 rede hoog te prijzen. Dat hef bijzonder onderwijs', of 'liever de ouders, rechten, zouden .hebben tegen over den Staat kan de afgevaardigde voor Utrecht niet overeen brengen met zijn staatsbegrip. Over de troonopvolging ver tolkte dei heer Tier Spil) de zienswijze van professor Fabius, die het ©en na tionaal belang acht, dat de verwachters, Zear verre oogmaten, thans worden „uit gesloten, nu de Oranjeboom- nog bloeit. Inderdaad voor Nederland ware- het uit sterven van ons Vorstenhuis een Kwade tamp. Tenslotte sprak nog even de heer Tydemain (v.l.). 't 1st zijns inziens de yraag of er ver band bestaat tusschen art. 192 en d-e ■ander© wetsontwerpen der Staatscom missie-. Hij is 't heelemaal niet eens met hen, die meen en. dat de wetgever maodwenj- -dig den weg zal moeten volgen, door de Staatscommissie aangewezen. Voorts vorkl-a-ard© meneer zich tegen ©en termijnbepaling in de Grondwet voor de uitvoering va-n art. 192, als niet om baar in dezen .financieel zoo moeilijken tijd en getuigend van wantrouwen in de bedoelingen der linkerzijd© Maa-r. meneer Tydeman, hebben we nog niet voldoende aangetoond, dat, ter gro-nd is voor wantrouwen onzerzijds? Beknopt overzicht van den toestand Buiten de artillerie-actie, die steeds levendig blijft op den rechteroever dei- Maas in d-e isectors van Douaumont en Vaux w-ordt. er geen enkele belangrijke gebeurtenis gemeld. Zooals we gisteren hebben kunnen le zen, wordt, van Entente-zijde gemeld, dat do-or Russen -en Roemenen een nieuw of fensief is ingezet. Men begrijpt, dat het zaak is enkele aanvullende bijzonderheden af te wach ten, alvorens id-e waarde van dit sobere bericht te kunnen beoordeelein. Het o-orlogsterrein in ïïe Dobroedsja is reeds meier een vruchtbare bodem ge bleken voor sensationeel© berichten, di-e la-ter Zeer overdreven bleken. Intussch-eO is de mogelijkheid van ©en dergelijk -offensief niet geheel buitenge sloten. Na de nederlaag dei' Russ-en. en Roe menen. zijn zij -er in. geslaagjd zich be trekkelijk goed en 'niet al te gehavend uit hun moeilijke positie te redden. Ze verloren ni-et vele gevangenen en alleen in de laatste dagen waren hun scharen uiteengevallen. Overigens was op- echt-Russisobe wij ze -de terugtocht uitgevoerd. Het materiaal vo-or een nieuw offen sief is wel vo-orhand-en. 't Is maar de vraag welk karakter het zal hebben. In het. Zuiden (in den Ts-erna-bocht) zetten -d-e Serviërs hun vorderingen voort. Sofia- spreekt -ook van S-ervische aan vallen, -die blijkbaar veel w-e-rk geven. Ten W. van het Pres bamieer bezetten de geallieerden het klooster Si'ngiera. Doch, -ook hier worden de operaties zeer belemmerd -door het weder. In Duitschland is een departement van munitie gekomen. Lu-dendorff, de chef vaïi den generalen staf, zinspeelde daar al' -op, toen hij zeide: all-e krachten moeten voor de vervaardiging van munitie- in het werk worden gesteld, o-nze vijanden doen dat, wij moeten het ook doen. Het hoofd van het dep'-artemeint, dat in de- eerste plaats schijnt te moeten zor gen, dat de makers van d-e munitie eten krijgen heeft van zulke" zaken verstand, en bij de distributie zal het hem helpen, dat hij deskundig is' pp het st.uk van vervoer. Korte Oorlogsberichten. Men vreest te Wieene-n, dat de ver koop van sigaren aldaar zal worden be perkt tot 1 per dag voor iederem ïoo- kier. Ee-n statisticus heeft bei lakend, dat gedurende de laatste 300 jaar in Europa 288 oorlogen gevoerd zijn. Het aantal vredesVierdragten bedroeg in -de laatste 300 jaar "8000. De- oorlogen duurden gemiddeld twee jaar. Stads idien vreet© van Westfal-en heeft d-e -o-orlog aan Europa 400 milliard g-efcost, wat in vergelijking- met de reusachtig© sommin, die d-e te genwoordige oorlog alleen reeds verslon den heeft, ©en betrekkelijk klein bedrag kan genoemd worden. Volgens de „Information" bedroeg -op- den 1-en .Juli 1916 het aantal vrouwe lijke- beambten op- het binnenne-t van de Fiansche- -spoorwegen, 'rond 32.000 per sonen. Haar aantal neemt sindsdien voort durend toe-. De- I-ersche .nationalistenleider Red mond heelt leen beroep op de regé-ering gedaan om- Home Rul© in werking te stell-en -en het I-ersche v-o-lk te vertrou wen. Deze ©erne gro-ot© daad van Brit- sche- staatsmanswijsheid, zei hij, 'zlo-u m-eer doen omi den oorlog te winnen dan een verbond met een half dozijn neutralen. „Een soldaat moet de kunst, van slapen verstaan, dat is een van zijn ge wichtigste eigenschappen." Aldus sp-raK Hindenburg dezer dagen toen men hem een compliment maakte- over zijnuit houdingsvermogen. Hij vertelde, dat hij vloiox den stormloop op St. Rriv-ait in 1870 in -een ravijn mot den teugel van zijn paard 'in de hand zoo vas-t had ge slapen, dat 'men hem moest wekken toen de stormloop -een aanvang nam. Ruimi 900 Oostenrijk'sche: en Hon- gaarséh-e dagbladen hebben sedert het begin van d-en oorlog hu,n uitgave ge staakt. Volgens verklaringen van krijgsge vangenen zullen de Duitse hers gedurende den winter hun operaties- zooveel mo gelijk beperken, om in het voorjaar van 1917 -een grooten slag te- slaan, met d-e hoop daardoor den oorlog te beëindigen. In navolging vari Pruisen is door het bestuur der spoorwegen in Oosten rijk bekend gemaakt, dat in den winter de- verwarming der treinen onvoldoend© zal zijn. -en het reizend publiek aange raden, zich warm te kl-eeden of reisde kens;' mede- te nemen. In Oostenrijk zullen de goed-eren,- tarieven der spoorwegen met circa 20 pet. verhoogd worden. Bovendien z-a,l een. belasting op het. vervoer worden inge voerd ten bate van Het rijk. - Morgen en Overmorgen zal er in Frankrijk -een nationale collecte- gehouden worden, voor -de kinderen, wier vader op "h-el slagveld gesneuveld is. In Juni 1915 is er ook een „weezendag" ge:- Weest, di-e toen ruim drie millioen frank heeft opgebracht. H-e-t Leger des Heals- heeft sedert 1903 zich gewijd aan de landverhuizing uit Engeland naar de Engelscbe kolo niën, en is zoo behulpzaamgeweest bij de verplaatsing van nagenoeg 100.000 B-ritten. Het hielp met voorliefde weduwen met kinderen in een nieuwe wereld een bestaan .te- vinden. Nu d-e oorlog zooveel vaders' heeft, weggenomen- wil h-el Leger een afzonderlijk fonds voor dit doel vormen. Er is reeds 60.000 voor bijeen. De Duitsch-e- duikboot U 53 is van haar tocht over dear Atlantische©. Oceaan behouden teruggekeerd Maandag hebben vijandelijke vlieg tuigen in Albanië bommen geworpen in de streek v(a,n de Klislura en de bene-clen- Vojusla. Een verkenningsvliegtuig der cen tral-en is bij het station Akindzali, aan den spoorweg DoironDemuhissar neer geschoten. Epn -afdeeling Bulgaren, die toeschoot, is door ons vuur verstrooid <en vervolgens heeft onze artillerie het toestel geheel vernie-ld. Sedert 25 October hebben de Duit- isbhers do beschieting van Reims her vat, aldus -een bericht van Havas. Den eersten «lag vuurden zij 250 granaten op de stad af. Het bombardement werd den 26slten -den heielen dag voortgeziet en begon jdien 27,sten des ochtends weer. D-e Duitschers mikten vooral op den -omtrek v-an de kathedraal. De Prins van Wal-eis is tot kapi tein benoemd. - Te- Aken is. een persoon die in een café verzekerde, dat de- U-boot „Bremen" nabij de Ame-rikaansche kust pp ee-n dooi de Engel-schian gelegde mijn gestooten is en vergaan, door den krijgsraad tot 3 miaand-en gevangenisstraf veroordeeld. B-ij het Roemeensch© Dobroedsju- leger zijn vijf generaals, drie ov-erste-n -en 25 majoors- wegens onbekwaamheid op nomactiviteit gesteld. Drie pas naar de haven terugge keerde Duitsch-e onderzeeërs hebben in h-et Engelscbe Kanaal in weinige dagen samen 21 schepen met rond 28.500 ton tot zinken gebracht. Diaaro-nder bevonden zich de volgende tot nu toe in de bla den niet genoemde .schepen: de Fransche bark „Don-dor" (760 ton), de Fransche bark „Cartnebre" (2454 ton) met verfhout, de Fransche driemastsdh-o-elner „St. Char les" (251 ton) met e-eta lading visch van '420 ton. 1 u De reederij van de „Marina" deelt thans mede, dat 86 man als geland wor den gerapporteerd. Achttien vv-or-den er n-og vermist. Die No-orsche 'stoomschepen „Faikef- jell" (676 ton) en „Forsval" zijn gezon ken. Tw-e eren-dertig man worden vermist van de „Cabotia" uit Glasgow, die op 20 October is gezonken. Het öhineesche p'arlentent heeft Feng Kuo Tsjang, gouverneur van KiangsU, tot vice-president -der republiek gekozen. Begrafenis K. Kater. Vele belangstellenden waren te z'amien gekomen op het kerkhof „Te Vraag" om getuige- te- zijn van de teraardebestel ling van liet stoffelijk overschot van, broeder Kater, oprichter en oud-voor zitter van „Patrimonium." Nadat men zich in de rouwkamer om de kist had geschaard, nam ds. Geel kerken, ©en predikant van de wijk, waarin de pverleden© d-en 1-a.atsten tijd van zijn leven had gewoond, het woord, en wilde niet zoo-zeer de beteekenis' van Kater schetsen als oprichter en bestuurder van „Patrimonium", maar meer als Christen. Spreker wees o-p h-et harmonisch leven van dezen christenHij heeft zich bewogen op- het terrein van het so-cial© leven, waar vele gevaren drei gen, maar hij is gebleven d-e- go-ede gids, die tusschen de klippen heeft we ten door tie zeilen. Spreker -eindigde mei het uitspreiken van den wensch, dat God aan het Nederlandsche volk meer van zulke man nen als broeder Kater mocht schenken'. D-e heer P. van Vliet, voorzitter van „Patrimonium", memoreerde hoe dit nu de tweede maal binnen eenig© maanden was, dat men zich moest scharen o-ni d-e groeve van mannen wier naam ten nauwste- met „Patrimonium" was ver bonden. Eerst T al ma, nu Kater. Broeder Kater aldus- spreker heeft zijn geheele leven gewijd aan h-et christelijk sociale leven. Steeds heeft hij met zeldzame trouw tegenover de be ginselen van ongeloof en revolutie ge steld de christelijke geloofsbelijdenis. Spreker' zegde toe, dat „Patrimonium" zorg zou driagen, dat de weduwe van den overled ene een on bezorgd-en ouder dom zou hebben. Be 'heer Beeremans, de eenig overge bleven© v-an de oprichters, getuigde 'met ontroering, hoe Kater de man was, die d-e medewerkers steeds had bezield. De heer J. Douwes Jr., voorzitter van d-e- afd-eieling Amsterdam van „Patrimo nium", wees -er op, dat, als er een afd. van „Patrimonium" verplichtingen had aan den -overledene, het zeker wel in de eerste- pl-aats die van Amsterdam was. Met eerbiedigen dank werpen wij da.n ook - -aldus spreker een blik in h-et geopende graf. De na ami van dezen echten christen-democraat zal niet licht vergeten worden. De heer Smeenk, redacteur van „Pa trimonium", schetste Kater als eerste re dacteur van. dat blad, die niet de ge brekkigste hulpmiddelen veel to-t stand heeft gebracht. De toestand was toen zoo geheel anders dan nu. Toen Kater op trad was er door de christelijke kringen nog weinig of niets op sociaal gebied, gepresteerd. Maar Kater met de zijnen wisten, dat, wat de tijden ook mochten wijzigen, men steeds moest vasthouden aan -Gods Woord. Daarom is er door hem een .groot en een heerlijk werk tot stand gebracht. De heer Ho-vy, burgemeester van Loos- duinen, herinnerde zich no-g boe Zijn vader -en Kater trouwe vrienden waren. 'Spreker bracht enkele jeugdherinneringen naar voren' en teekencle daarna het beeld van Kater's leven, zboals dat later voor hem had gestaan. Kater is 'spreker's vader, bij wien hij in dienst was, steeds behulpzaam ge weest in het tot stand brengen van so ciale verbeteringen. Ten slotte dankte de heer v. d. Berg, hoofd eener christelijke school, de spre- kers namens de weduwe en vei'zSocht den aanwezigen te zingen Ps. 682, waarna ds. Van Dijken voorging in dankgebed. Hierna werd de overledene naar zijn laatste rustplaats gedragen. Stuurlieden voor Ne d.-I n d i „Het Christelijk Comité voor Indië" ves tigt de aandacht van belanghebbenden, er -op, dat bij de- Gouvernements-Marine in Ned.-Indië kunnen worden geplaatst twee de- en derde-stuurlieden, die in het be zit tnio.eten zijn van een Nederlandsch, of Ned.-Indisch diploma voor tweede- en derde-stuurman gr-oio-te stoomvaart of an ders een der voor de Indische stuurlieden vastgestelde examens met goed gevolg moeten hebben afgelegd. De aanvangsbe-zoldiging van een tweede- stuurman bedraagt thans nog f 100, die van een derde-stuurman f 70 's maands, welke bedragen voor beiden worden ver hoogd met f50 als vergoeding voor voe ding. Een herziening der traktementsregeling van de stuurlieden is echter aanhangig. Verdere inlichtingen en bijz~anderhede-n| omtrent uitztendingsvoorwaarden, vooruit zichten, enz', worden gaarne verstrekt door het Informatiebureau van voornoemd Co mité, adres: den heer J. J. Kraan, Loos- duinsche kade 80, Den Haag. Peulvrucht-e n. De minister van landbou,w, nijverheid en (handel, gezien zijne beschikkingen van 22 September en van 5 October, over wegende, dat de ingetreden bijzondere om standigheden; het niet geraden doen zijp verderen uitvoer van peulvruchten toe te staan, heeft met ingang op heden de voornoemde beschikkingen ingetrokken. VERSCHIJNT ELKEN WEKiOA©. Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post1J9 Losse nummers®.0ê Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ei, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarde*. Familieberichten van 110 regels ƒ1, iedere regel meer 10 ct. Reizen op Zon,dag. In „De Nederlandsche Krijgsman", o» gaan van den Nederlandscben Militai re^) Bond", vroeger maandelijks, nu, on der hoofdredactie van Dis. T. J. Hagen; wekelijks verschijnend, schrijft i« het nummer van 10 Oct. j.l. onder het hooW Reizen op Zondag o.m.„Vooral de eflfc- stig meelevende Christen-militairen klk- gen er hoo langer hoe meer over, Hak het veelvuldig reizen op Zondag) waar aan zij in ide mobilisatie gewoon zijM geraakt, hun van, hun Zondag berooft. Van kerkgaan komt al minder; vooral als men een lange reis' te doen heeft. Men gevoelt het, dat m-en op d-en langen duur der wereld al meer gelijkvormig wordt, en z'n aangenamen, 'prettigein Zon dag, zooals men dien vroeger kende, kwijt is. En al heeft men er zich maanden lang in geschikt, het besief wordt al meer en meer levendig, dat di-e roezemoezige, drukke Zondagen in trein en tram een groot gevaar vormen voor den bloei van, ons geestelijk levein. En dat er dan ook noodig een -einde aan moet komen. Mc* wil althans op dit punt; de verflauwing der grenzen met kracht tegengaan. Nu zou het vanzelf een heerlijke zaNtk zijn, indien het Legerbestuur bier ia- greep, en 't reizen op Zondag tot 't al lernoodzakelijkste ging beperken. We zul len daar ook op blijven aandringen. Maar nu voorloopdg daar weinig heil van ie te verwachten, is ide eenig aangewezen weg, dat onze militairen er mede braken, om op Zon-dag 'naar en van huis; te gaan. O-ok al komt het hun te staan op ©au, dag minder verlof. Wie de oogen open heeft voor de inzinking, di-e ons deel w-ordt, en voor -de gevaren, die ons om ringen zal zich gaarne een offer ge troosten Het is een verblijdend teeken, dat in het Militair Tehuis te 'Milligen een kring van militairen zich verbonden hebben om op Z-o-ndag Iniet meer te reizen, dat door aanplakking in het Tehuis beidend gemaakt hebben, en anderen daardoor aansporen, om zich aa.n hun zijde te scharen. Wanneer zoo overal 'eendrachtige actie komt, zal men misschien ook van hoo- gerhand andere maatregelen gaan. ne men". Distributie regeling op Zuid en No-ord-Bevelaiid, De Commissie, in het leven geroepen op initiatief van de Vereeniging van Bur gemeesters en Secretarissen in Zuid: en Noo-rd-Beveland, tot het ontwerpen eetoer regeling voor de uitvoering der Distributie- wet 1916, is gereed gekomen met het samenstellen van een G nt.wei'p-Veroixte- ning met toelichtingen. Het ligt in het voornemen der Com passie vóór de inzending van dit. ontwerp aan de gemeentebesturen, de goedkeuring van den minister van L., N. en H'. te vragen. Aan dit -ontwerp willen wij reeds en kele artikelen ontleenen: Artikel 1. Voor de gemeenten Baar land, Bieztelinge, Borssele, Colijnsplaah Driewegen, Ellewoiitsdijk, 's Gravenpolder, Goes, Heinkenszand, 'sHeer Abtskerke, 'sHeer Arendskerke, 's Heerenhoek, Hioe- dekenskerke, Ierseke, Kapelle, Kals, Kat- tendijke, Kloetinge, Kortgene, Krabbea- dijke, Kruiningen, Nisse, Oudelande, Ow zande, Rilland-Bath, Schare, Waarde, We- meldinge, Wissekerke en Wolfertsdijk «ai voor gezamenlijke rekening worden in gesteld -een Centraal Bureau tot distributie van levensmiddelen voor Zuid- en Noord- Beveland. glrtikel 2. De leiding van het B-iumu, dat gevestigd zal zijn te 'Goes, berust bij een Commissie, bestaande uit de Bur gemeesters der aangestoten gemeenten. Deze Commissie kiest uit haar mid den een voorzitter en twee leden, di® te zarnen het dagelijksch bestuur vor men. Het dagelijksch bestuur kan ziick een secretaris toevoegen, benevens ©en Commissie van advies uit den handel. Aan den secretaris van het bestuuK Kan eventueel een toelage gegeven worden. Artikel 3. Voor het dagelijksch beheer van het Bureau benoemt de Commissie een Directeur en stelt voor dezen een instructie vast. Artikel 6. Deze verordening verstaat onder het distribueeren van levensmiddei- len a. Het distribueeren van de door of vanwege de Regeering beschikbaar ger stelde of nog beschikbaar te stellen waren b. het aanknopen en weder verkoopen van. levensmiddelen, grondstoffen van le vensmiddelen, huishoudelijke artikelen qn brandstoffen c. het verrichten van al die werkzaam-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1