Vrijdag 27October 1016 Sle Jaargang No. £3 O© Uroot© Oorlog» Staten-Generaal. Binnenland, Eeuwfeest Oec. Spijsuitd. te Goes. Uit da Provincie. Uitgave vam dtn üfeaml Venn. LUCTOR ET EMER60 gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: MN6E VORSTSTRAAT 219, Bureau te Middelburg: lf" tÜ»A F. P. DHUIJ - L. BURQ, Drukkers: o.ustorbaan L0 Cointre Goes. Korte Oorfoosbariohteri. In Rusland is een nieuwe oor- logsleening van 8 milliard roebel uit geschreven. De ov'ervviniUgm in de Do-broed,sja- hebben in geheel Bulgarije groote- vreugd© verwekt. De huizen werden onmiddel lijk, nadat het bericht was, omlvangtee; versierd mtett vlaggen van Bulgarije en de bondgenoot»! en in de kerken wer den plechtig© diensten gehouden. Bij een ontp-lofjfing in een inui- rutie-fabriek'van K-ent zijn twee per sonen gedood, terwijl tien ernstige brand wonden bek wanten. Aan, het gebouw ward eenjge schade veroorzaakt. De geheel© brief- en pakket post van het Zweedschc stoomschip „Duoro", dat op reis was van IJsland naar Gothen burg is bij onderzoek te Lerwick in beslag genomlen. Het üeensche stoomschip „Alf," (1337 toin), de Engelsche schoener .Tweed" (165), het Belgische stoomj- sachip „Cjomtesse de F land re" (1154 ton) en de Engelsche schoener „Twig" (95 ton) zijn gezonken. Dei Engelsche mijnenveger „Getnistai" is door een vijandelijken onderzeeër .gel torpedeerd en gezonken. Alle officieren on 73 man zijn omgekomen. Twaalf zijn er gareel. Ve Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WEKK!>A& Abonnementsprijs P«r 3 maanden fr. p. postf l.f$ Losse nummers0.0Ë Prijs der Advertentiën 15 regels 0.50, iedere regel meer 10C&, S-maal plaatsing wordt 2-maal berekeni Bij abonnement voordeelige voorwaarden)., Familieberichten van 110 regels ƒ1,—y iedere regel meer 10 ct. Bij het scheiden Bij het scheiden van de markt leeit nioii zijn vrienden kennen. Vu de schoolquaeslie hare oplossing nabij is, beginnen do voorstanders der openbare school elkander verwijtingen te doen. De socialisten zeggen 'tden libe ralen openlijk aan dat zij bij al hun nnti-clericalisme, bij al hun pogen om, liet bijzonder onderwijs te nekken, licit 'openbaar onderwijs verwaarloosd hebben, «1 de jaren dat zij de macht "hadden! en hot geld. De heer Ter Laan heeft dit met voor beelden aangetoond, en den hoeren hun verzuim voorgehouden; immers zij, die nu zoo roepen om waarborgen voor deug delijkheid van 't bijzonder onderwijs, heb ben zich om die waarborgen van deugde lijkheid ten opzichte van het openbaar onderwijs nimmer bekommerd. De hoeren waren erg boos dat hun dit zoo onbewimpeld door Ter Laan en nir. Troelstra gezegd werd. En het spreek woord zegt toch zoo terecht: Wie zich hoos maakt, heeft ongelijk. En 't is ook zoo. Het openbaar on derwijs is door liberale gemeentebestu ren al 'die jaren niet zelden maar al te zeer verwaarloosd. Van meer 'dan eene der oudste bij1- zonder© scholen is bekend dat zij, iiii die dagen althans, beter waren dan de openbare. Wij noemen in onze provincie alleen Zierikzee en Terneuzen. Van liberale zijde is ook (oen reeds meermalen vastgesteld' of toegegeven dat 't bijzonder onderwijs in gehalte hoven het openbare stond. tn onze provincie noemen wij onder de eersten die tot dezie erkentenis kwa men -een liberaal te Zierikzee, jhr. mr. M. .1. Schuurbeque Boeije, rechter in de niToindissements-rechtbank aldaar, die, reeds in 1872, in een publiek geschrift, zij 't. ook in heel bescheiden bewoordingen, opmerkte: nu zijn zij (hij' bedoelde de bijzondere scholen) wel eens heter! En wie weten wil of het openbaar onderwijs door liberale gemeentebesturen, ook in Zeeland, Zelfs nog heden ten dage, niet de noodige getrouwheid verzorgd wordt of werd, (wij sluiten hierbij ook in de zorg voor het onderwijzend personeel 1) die raadplege maar eens de verslagen en statistieken, of vrage naar de ervaringen van het schooltoezicht Op verschillende plaatsen in en buiten onze provincie moes ten mannen van Rechts er aan te pas komen om aan de stiefmoederlijke ver zorging der openbare school en der open bare onderwijzers een eind te maken. Zoo deden niet name onder anderen de antirevolutionaire wethouders De Vries te Amsterdam en v. d. Molen te Rot terdam. En leg daarnaast nu nog even wat de liberale wethouder van onderwijs in Den H.aag, de heer Verbroek, van zijn eigen geestverwanten te hooien krijgt over diens verwaarloozing van het openhaar onder wijs. 'tls goed dal de hoeren dit bij 'tschei- den van de markt malkaar nog eens goedi gezegd hebben. Misschien verstomt het schijnheilig ge roep om „waarborgen, waarborgen" er wel ©enigszins door. Tweede Kamer. ErkeLd bankroet. Nog steeds waarborgen. Onver zoenlijk. Steeds gezelliger. Van de kopstukken is mr. Marchant, de leider der vrijzinnig-democraten, het laatst aan het woord gekomen. Strijdlustig en strijdvaardig als hij is, had hij1 al dadelijk na 't begin zijner rede den leider der vrij-liberalen, den heer Tydeman, te pakken, en daarna in volgorde alle andere grootheden der tegenpartijen. Door toe te geven aan deze hebbelijkheid ging er Veel van het principieel© gedeelte zijner) rede te looi'. De kern dier rede was gelijk van hem te verwachten waswat 't kiesrecht' aan belangt bestrijdend de socialistische op vatting dat liet. kiesrecht een inklevend recht is van den staatsburger; docli te vens verwerpend, de onderscheiding lus- schen atomistisch en organisch kiesrecht Wat het onderwijs betreft is hij, voor een richtige bevrediging, behoudens 't recht van wijziging in den geest der palstaandcrs. Overigens erkent Spr. dat het bankroet van 't materialisme aanlei ding is geweest tot zijn medewerking aan de (totstandkoming der bevrediging. Van deze bevrediging, doch ook met 't steeds duidelijker uitgesproken „behou dens" pleitte ook de heer Dei Jong., De heer Eerdmans vertolkte in een lange rede het standpunt der palstaan dcrs. De openbare school moet het plecht anker blijven ook voor Katholieke stre ken. S(pr. is niet voor evenredige verte genwoordiging. Hij vraagt ook meer waar borgen voor de deugdelijkheid van het bijzonder onderwijs en voor de bescher ming van de openbare school. Een ver deeling van de kinderen in hokjes zal do nationale eenheid niet bevorderen. De liberalen kunnen niet het. offer brengen, dal 'de Regeeriug van hen vraagt. Het algemeen kiesrecht komt er toch, dat is slechts een uitstel van een paar jaar, hetwelk het gevraagde offer niet waard is. Wel een onverzoenlijk standpunt. Overigens hield deze spreker zijn grie ven en bedoelingen te veel verborgen; veel meer dan men na zijn strijdhaftig© rede in de libevale-unievergadermg mocht verwachten. Dit: viel den Kamerleden zoodanig op, dat de heer Ketelaar hem herhaaldelijk, doch tevergeefs, tartte er nu eens onder uit te komen. De ma,n gaf zicli evenwel niet bloot. Het was gisteren de zevende dag al. Nog vele sprekers staan voor de" vol gende diagen ingeschreven, eer de minister aan 'twoord komt. Met name: Koster, Rutgers, Nolens, Bichon, Oosterbami, v. Riaalte, Brummelkamp, Ter Spill, v. Wijn bergen, Tydeman, Ketelaar, v. 'Nispen, Otto. Dan komt de minister pas' aan 't woord, en dan de replieken nog. Te recht spot een verslaggever in een der dagbladen: het wordt met den dag ge zelliger! S t ij 1 b 1 oemp j e. In het Kameroverzicht van een. onzer dagbladen, spiekende over het Kamerlid Van Doorn: „Krachtig hamerde hij op het aambeeld der waarborgen en door den heer v. .Wijnbergen in het na,uW gedreven kwiajm de aap, uit de mouw. Uit ©en vers la, g. Uit 'I. verslag der zitting van de Tweei- de Kalmer, rede Eiordnians- van gisteren D© beier Ee.rdm^ns: Door de so,- cialisten wondt thans rouge ou noir ger speeld, maar spr. doet aan bet hazard spel niet miee en zlag liever dat de ontwerpen wierden ingetrokken. De beier Schaper: U. speelt ook hazardspel. De beer Marchant: Maar hij heeft weinig kans van slagen. De Iheior T ree 1 s tr,a,: Hij speelt solo! De voorzitter jhaimieirt. D' p' u t a t n v ©r g a tl r i n g. Hot bureel van het Centraal-Comité verzoekt onsi mtede te deelen dat bet aantal aanvragen oimj toegangskaarten voor de Deputa,tienvergadering zeer verre het aantal beschikbare plaatsen over treft, zoodat aan de Kiesveneenigingen, niet het volle gietal aangevraagde kaar ten kon worden verzonden. Van na den gestelden termijn ingeke)- Imlen aanvragen kap dan ook uit dien aard dor zaak geen pot a worden ge nomen. Woensdag a vond heeft de Commis sie voor do O-économische Spijs uitdeeling vergaderd onn rekening en verantwoording af te leggen van haar administratie, aan Burg. en Wath. als vertegenwoordigers der Goesoha burgerij. Waar de commissie op dien d,ag ha aar 100-jarig bestaan, herdacht, waren vertegenwoordigers uitgenoodigd van de volgende corporaties, die zich met armenzorg1 bezig houdenChr. Volksbond (met afd. voor Werkverschaf fing), diaconie Nod. Herv. Gem., diaco nie Gier. Kerk, Chr. Evangel. Gem'., Bur gerlijk! Armbestuur en R. K. Armbestuur. Vorder hadden aan de uitnoodiging ge volg gegeven, do hoeren. J. J. Ochtman, oud-voorzitter dei' 0©c. Spijsuitdeeling, en A. Dekker,oiud-secrctaris-peimiiigmicesber. Van «te particulieren, die tegenwoordig wsiinen, noemen weden Jheer J. de Kruijter, Adjunct Gem.-archivaris'. Na opening dor vergadering worden dei bescheiden van den setuvpeinningi- mieester, dhr. T. Faberij de Jonge, nage zien en na, accoord-bevinding door B en Wi. gcleekand. Vervolgens bracht de secretaris verslag uit (dienstjaar 1915 1916). Aan dit verslag is het volgende ont leend Evenals de voorgaande winter zonder vorst en. sneeuw is ook het afgeloopen winterseizoen zoor kalm voor de com missie voorbijgegaan. De bedoelingen had den weer op dé ^gewone tijden, plaats. Twee gezinnen minder dan den vorigen winter zijn bedeeld, drie aan vragen die naar hiol oordcel der com) missie voldoende verdiensten hadden en twee anderen wegens te kort ver blijf in de gemeente zijn afgewezen. Voor de gewone bedeelingen is uit sluitend erwtensoep, uitgereikt op ver schillende wijzen toebereid Door liet lange natte voorjaar bestond er voor <fö cöinmissié tvel aanleiding om ietsl langer te bedoelen dan gewoon^ lijk en tevens werden we tweemaal ver rast door extragif ten, nl. eenmaal van een ingezetene, die een huiselijk feest mocht vieren, voor een exlrabedeeling, en daarna van een voormalige stadgq- noote. Den milde gevers onzen, hartelij!- ken dank. 1 Deze extra,bedeelrng bestond uil brood en spek. Tevens! wienscht de commissie .met dankbaarheid melding te maken van de door den voorzitter van het Steun-co- mité aan onze commissie gratis afgeh stan© plmi. 475 liters ingemaakte bruine boonen en waarvan 5 maal boonensoep aan oinze bedeelden is verstrekt. Deze bruine boonen was bet restant van eten groote zending ingemaakte witte en bruine boonen en erwten, uit Chicago voor de vluchtelingen, te Goes! gezonden. Toen 20 April 1915 de Belgische vluchtelingen plotseling, paar de kampen gezonden werden, restten hiervan nog die pltni. 475 liters, bruin© boonen, die aap de Spijskófcerij zijn afgestaan en wat ons een besparing gal! van plmi. 275 a 300 K.G. groene erwten. Op 26 December 1915 begonnen met een rol van 86 hooiden van gezinnen bedeeld met 179 porties, breidde dit getal zich ,uit tot de 2e rol mei 36 gezinnen miet; 81 porties; die tot het einde bedoeld bleven. Aan deze gezinnen, zijn uitgereikt in 42 gewon© bedoelingen. 10290 porties epin 1 exlrabedeeling 213, dus totaal 10503 porties. Voor de: bereiding daarvan zijn aange schaft 596 K.U. vleesch en spek, 2450 K.G. groene igrwten, 300 K.G. uien, 152 K.G. selderij, 100 K.G. gort, 250 K.G. rijst ©in de noodige specerijen. De rekening wijst aan ontvangsten f 1708.26, uitgaven f 1612.44l/2, dus een goed slot van ,f 95.Sl1/2. In de samenstelling van onze Com missie: 'kwamen door het uittreden "van den heer 1. I). Fransen van de Putte wegens drukke werkzaamheden en Zijn, benoeming tot wethouder der gemeente Goes, en van den heer J. 'Z. Risch, twee Vacatures. Aan hun veeljarige en toewijdingsvolle diensten wordt met dank baarheid teruggedacht. In hun plaats traden de heeren L. la Rorte en .1. O. Pilaaar toe. De Commissie dankt de ingezetenen; voor den .verleenden geldelijken steun en neemt de vrijheid die nuttige instelling bij hiep te blijven aanbevelen. De voorzitter de bear J. A. van Heel, heette nu allen welkom en verklaarde waarom men in grooter getale bijeep- kwia|mi dan gewoonlijk. Op 25 October j.L was het namelijkeen eeuw geleden dat in de Regentenkamer van bet Gast huis' een bijeenkomst wierd gehouden,, welke tot de oprichting! ran ©ein Comm. van Spij&Uitdeeling leidde, 't Waren toen benarde tijden en sinds dien is de ar beid onafgebroken voortgezet, de eerste' jaren mei. slubsidie uit de Gemeentekas. Weldra; genoot de Comm. het vertrouwen van de burgerij. Alle gezindten waren er iu vertegenwoordigd. Andere mistel lingen kwamen en. verdwenen weer, doch de Oer. Spijsuitdeeling, kortheids;- halve ook wol de „soep" genoemd, bleef bestaan. We hopen, zeide spr., dat de commissie nog vele jaren nuttig mag Werkzaam zijn. De heer .1. de Kruijter heeft ons archie! geordend en gerestau reerd, op uitnemend© wijze is het door bemi verzorgd, waarvoor hem de dank dor Commissie toekomt. Doch hij heeft meer gedaan. Ter gelegenheid van hel eeuwfeest heelt hij een overzicht vain de geschiedenis samengesteld en het door. den druk vereeuwigd. Van liet boekskc worden 700 ex. gedrukt, welke onder de burgerij verspreid zullen worden. Den hoer do Kruijter werd ©en ex. in lux-en vorm aangeboden, met opj- stehrift. De heer van Heel bood vervolgens do Commissie een fraaie antieke kast aan, ter- bewaring van hel. zorgvuldig geres!- taureerdo archief. Die jaartallen 1816 1916 waren er* met „inlaid" op; aanget- brpcht, terwijl oen drietal oud© potten hel geheel voltooiden. Dit geschenk werd onder applaus aanvaard. De heer vap. Heel. deelde nog mede, dal op 25 November 1816 de eerste bedeeling ks gehouden, waarom besloten was ter herinnering aan dit feit op 25 November 1916 een extra bedoeling te houden. Spr. eindigde zijn rede met een be-ioep te doen op het vertrouwen van de burgerij: en vooral op de medewerking van de geestelijken en andere voor mannen. De heer P. A. de Ligpy betuigde daar op. don heer vap Heel dank voor zijp initiatie! .inzak©' de opberging van het archief ièin voor het' kostbaar cadeau. De heer J. B. de Beaufort, burgemees ter, begon met mede te deelen, dat dé heer Hajenius, anders op deze plaats on afscheidelijk verbonden aan B. en W., thans wegens ambtsbezigheden verhin derd was do bijeenkomst bij te wonen. Spr. herinnerde er aan hoe hij reed$i verscheidene k-eeren de rekening en ver antwoording heeft aangehoord en dat hij de commissie reeds meennalen heeft be dankt voor haar toewijding. Spr. erkende gaarne, dat de commissie voel goeds ver richt heeft. 'Vele gezinnen zijn voor on dergang' behoed, aan arbeiders is werk kracht gegeven. Inderdaad, zeide spr., de gemeente -heeft de grootste verplichtin gen aan de commissie, in. besloten raads zitting heb ik het plan geopperd een blijk van waardeering te schenken ter gelegenheid van hei eeuwfeest. De Raad nu besloot een legpenning aan te bieden, waarop een afbeelding van het gebouw der Spijsuitdeeling, met oorkonde bevat tende de namen van de leden van het Gemeentebestuur. Het geheel zal geplaatst worden in een eiken kastje in zuiver Hollandschen stijl, 't W,as tegen 25 Novem ber besteld, zoodat ik helaas niet in de gelegenheid ben het thans reeds aan te bieden. Ik wensch de Commissie geluk met het jubileum en hoop, dat» ze nogi veel moge doen in 't belang van de hulp behoevenden onder ons. De heer Van Heel verklaarde het op prijs te stellen, dat de Raad tot deze hulde besloot. Ér blijkt uit, dat de Com missie nog altijd het volle vertrouwen geniet van de burgerij. Vervolgens werden nog talrijk© woorden van gelukwensch toit de commissie ge richt. Plaatsgebrek, noopt ons een kort relaas te geven van de speeches. De heer I. D'. Fransen van de Putte sprak als oud secr.-penn., spr. dacht met vreugde terug aan zijn arbeid in de com missie. Het feit, dat de Ver. 100 jaar bosfaat, noemt hij het bewijs, dat ze goed bestuurd wordt. Het heeft hem altijd ge troffen, dat met den grootsten ernst ge tracht wordt alles zoo goed mogelijk te doen. Spr. hoopte, dat de commissieleden, met ijver mogen bezield blijven, om nog veel te kunnen doen tot welzijn der armen. De heer G. Chr. Dim, sprak als diaken van de N. H. Gem. woorden van geluk wensch tot de jubileerende commissie, en verklaarde, dat de sympathie van de diaconie jegens de commissie nog niet verminderd isintegendeel. Spr. zeide, dat de 100-jarige niet alleen nog kras is, maar nog beschikt over de volle geest vermogens. 't Is niet veel soeps, zegt men Wel eens, doch spr. hoopt, dat er in' de toekomst nog veel soep mag worden) uitgedeeld, van dezelfde kwaliteit als waarover ieder roemt. De heer D. D. v. d. Bout, wethouder, oud-lid Oec. Spijsuitdeeling en voorzitter Burgerlijk Armbestuur, sprak eveneens woorden van sympathie en herinnerde eraan, hoe B. A. en Oec. Spijsuitdeeling elkaar steeds aanvulden, en verklaarde, dat ook de laatste recht van bestaan heeft. Spr. wenschte de leden veel am bitie toe voor de vervulling van hun taak. De heer J. D-onner, namens den Chr. Volksbond en afd. Werkverschaffing spre kende, zeide, dal liet gemakkelijker is een z'aak te Ireginnen da.n ze voort, te zetten, doch dat de Comm. hierop een uitzondering maakt. Inderdaad, ze mag met genoegen op don a.fgeloopen strijd terugzien. De heer A. Dekker, oud secr.-penn., herdacht de aangename samenwerking en toonde" aan dat de Comm. wel .degelijk recht van bestaan beeft. Zelfs in slappe* winters zijn er nog velen, die voor on dersteuning door de „soep" in aanmer king komen. Er zijn nog maar weinigen die staatspensioen genieten. De heer M. H. Harinck voegde- aan de reeds namens de burgerij gesproken woorden enkele goede Wenschen toe. Moge, zoo zeide spr., over 100 jaar ge zegd worden: Wat hebben wij door den ernstigen arbeid van 'n eeuw geleden au toch weinig te doen! De heer IJ. Dironkers bood namens de dijaconie der Ger. Kerk hartelijke geüuk- vvenschcn aan en do heer L. Duvekot namens de Chr. Evangelische Gemeente. Beiden hoopten, dat de Comm. nog veel voor anderen zal mogen doen. Nadat, de heer Van Heel voor de me nigvuldige wenschen dank betuigd had, werd het officiëele gedeelte der verga dering beëindigd. In intiomen kring werd nu bet eeuwfeest verder gevierd. Onzerzijds zij no-g het volgende opge merkt: We hebben geconstateerd, dat het archief der Commissie door den heer J. de Kruijter op accurate wijze is ge ordend en in toonbaren staat gebracht. Merkwaardig mag wel genoemd worden, dat alle rekeningen, nog gevonden zijn, Van 25 Oct. 1816 af. Menig historisch: stuk van waarde voor de Commissie- is uit de oude, vochtige bergplaats te voor schijn gekomen. De wanden van het vergaderlokaal wa ren reeds mei een en ander versierd. De aandacht werd ook nog eens gevestigd op de in 1913 ten geschenke gekregen rebus, welke afkomstig bleek van de Tom bola in 1847 te Goes gehouden, ten voor deel© der Spijsuitdeeling. Doch ai dezé bijzonderheden en nog veel meer vindt men in het herdenkingsboekje vain dhr. De K., dat we gaarne ter lezing aanbevelen, 't. Bevat interessante niede- deelingen en statistieken, in een vorm, -die aangenaam aandoet. Moge het velen opwekken den arbeid der commissie meer financieel te steunen. Zo-oals gezegd, het archief wordt nui be waard in de fraaie oude kast, geschenk van den heer Van Heel. Deze kast, welke ooik een geschiedenis kan hebben, wanl ze is antiek, is een sieraad voor de oude gezellige vergader zaal in het aloude „Soephuis1 op de Kleine Kaai". Het district Zeeland van den Ned. Bond van Boekdrukkerijen vergaderde deze week te Goes ter bespreking van het doo-r de onderhandel ings-commiss ie aangeboden concept collectieve arbeids overeenkomst met de gezellen-honden. Men was van oordeel, dat de voorgestelde loonsverhóoging van 5 cents per uur nog al beswaren voor het bedrijf mede bracht, vooral zoo lang nog tal van pa troons zich aan de organisatie onttrekken. Dat de loonen, vooral in verband met de tijdsomstandigheden, noo-dig verhoogd moeten worden werd door de aanwezige patroons erkend. De verwachting Werd uitgesproken, dat in 'de nieuwe contract periode tal van patroons, die nu, nog van verre staan, de noodzakelijkheid zul len inzien ly'an zich bij den Bond van Boekdrukkerijen aan te sluiten. Alleen langs dien weg zal het op den duur mogelijk zijn de arbeiders in de typo grafie een behoorlijk loon te verzekeren. Uit Dreischor wordt gemeld, diat aldaar' in den polder een roodgekleurde ballon gevonden is, gemerkt No. 6 en voorzien van een electrische batterij. Uit geen enkel kenteekèn bleek de plaats vaa herkomst. Deze is misschien de meteoro logische ballon, welke het Kon. Ned. Meteor. Instituut vermist. (N. R. Ct.) Bij K. B. zijn benoemd tot plaats vervangend dijkgraaf van den Wflhelmin a- polder (Walcheren), L. Puype, te Ame- muiden; -heemraad van het waterschap Schouwen, J. W':. Gast, te Brouwershaven dijkgraaf van het waterschap Ellewoufes-

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1