;s. en Is V stellas >gus# sgezin lechf een Mail No. 17 Vrijdag 30 October 1010 31e Jaargang De Groote Oorlog, id e Meisje. n brooskerke. Inecht I DE KEItTZEï&f Voordracht dr. René de Clercq. pADA en ITLANTI, IB1NDIN- 1USTRA- |CES LTD). fopa naar t Brit. Col. CN: L. feuwe Koks- drie Hoek- zagen voor 9 bü Kruin ingen. Grijpskerke Itond SE CES ten die fletse» Ir of December worden voor betreffende af- I treden. Vaste IN MELLE'S IS, Breskens. LAMPERT, A.LDT, Arts te agt tegen 1 of oemd adres. Uitgave van di iïsiaml Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: Bt&NGE VORSTSTRAAT 219 Bureau te Middelburg: !?GüiWA F. P. DHUiJ - L. BURG. Drukkers: Waterbaan L,e Cointre - Goes. Rijksmiddelen. m inrrrnm ",WT' De opbrengst der Rijksmiddelen was ook in de afgeloopen maand September goed te noemen. Zij bedroeg in totaal ruim 13 miljoen, tegen circa elf en een kwart miljoen in September 1915. Der halve een toeneming van bijna twee mil joen. Wat de raming aangaat over de eerste negen maanden dezes Jaars in verband met de werkelijke opbrengst nu en in het gelijknamige tijdperk van 't vorige jaar, ,ook hierin kan de minister van financiën van geluk spreken. De raming toch bedroeg 137 miljoen, en de opbrengst was 147 miljoen, terwijl de opbrengst in de eerste negen maanden van het vorige jaar slechts 117 miljoen haalde; derhalve nu-10 miljoen boven de raming en '30 miljoen boven de opbrengst van 1915. Wat de opbrengst in September 191G aangaat van de speciale middelen, deze liep over de meeste wel niet veel uiteen vergeleken niet dc opbrengst van Sep tember 1915. De inkomstenbelasting bracht een mil joen op, (terwijl de bedrijfsbelasting in Sept. 1915 slechts f 172,227 opbracht. De vermogensbelasting ging in deze, eerste 9 maanden ruim twee miljoen inl opbrengst achteruit. De suikeraccijns liep vier ton hooger; 't gedistilleerd bleef tot hiertoe dit jaar twee miljoen beneden de raming. De successierechten stegen twee ton, de opbrengst der domeinen één ton. Zelfs de accijns op het geslacht klom nog van 715- ,op 742 duizend. Alleen de loodsgelden blijven, uit te begrijpen oorzaken, zakken. September 1915 nog 8Q duizend, brachten zij thans slechts 74 duizend guldên op. De opbrengst der opcenten ten bate van het ieeningfonds 1914 was in Sep tember ruim 16 ton; en is sinds 1 Jan. tot aan de 21 miljoen genaderd, Tegen huuropdrijving. Ergerlijke staaltjes werden in den loop der jaren openbaar omtrent het weigeren! van een woning aan menschen met groote huisgezinnen. "Dit is een kwaad dat niet alleen in kringen van „onge- loovigen" wordt aangetroffen. Dezer dagen stond in een R.-K. blad een klacht van een huisvader die een huis bewoonde van f2.50 's weeks en van zijn huisheer bericht kreeg clat hij uit 't huis moest, omdat het aan een an der verhuurd was. De man heeft twaalf kinderen. Het ligt derhalve voor de hand dat 't groote gezin hier in 'tspel is. In een Chr.-Hph blad stond een ad vertentie van een huisvader met groot gezin die f10 belooning toezei aan hem of haar clie heni een woning aan cle hancl deed; hij moest namelijk uit zijn huis en kon maar geen andere woning krijgen. Een ander schreef "dat hij al hij twin tig huishazen geweest was, doch clat hij door allen was afgewezen. Dat zijn goddelooze praktijken waarte gen geen vermaningen van predikanten en huisbezoekers, ook geen protesten van de pers iets Vermogen. Het is een hcele karwei om zelfs een. Christelijk geloovig huisjesmelker aan het verstand te brengen dat zijn huis minder onderwöond zal worden door een gezin met tien dan door een gezin met twee kinderen. Natuurlijk alleen, omdat dit in' dc meeste gevallen niet waar is. En 'tis oog grootei toer om aan dergelijke wo- ningverhuurders wijs te maken 'dat zij, v an neer zich een huurder met een klein gezin en een huurder mét een groot ge- Zin aanmelden, terwijl beiden fatsoenlijk zijn en prompte betalers, geroepen zijn den man met het groote gezin te doen. voorgaan. De mensch toch is een geboren egoïst. AYat hem 't mooist lijkt, acht hij in den regel voor zich het naaste. Maai-', wat is hier nu het gevolg van? menschen met gi'OOte geKbbT.'., vooral in cle groote steden, in steeds grooter moeilijkheden komen te geraken, én ten slotte op straat staan. Een der middelen om dit te bewerken is in de hand der verhuurders het op slaan van de huur, of het opdrijven der woningprijzen. Hiertegen nu. "haten geen rechyieerin- gen. De verhuurders, enkele goeden uit gezonderd; Schijnen' op dit punt allen Hief t keilde sop overgoten^ J i rearom juichen wij ten zeerste toe het wetsontwerp, hetwelk gtïtefct t>m deze kwade gewoonte dec verhuurders te brei delen. Niemand zégge nu, dat deze inmeri- ■iifij^^^ttterheidweei' een aanslag is VERSCHIJNT ELKEN WEKJOA©i Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf Losse nummers9.06 Prijs der Advertentiën 5 regels /"0.50, iedere regel meer 10 ©k 3-maai plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden Familieberichten van 110 regels f 1 iedere regel meer 10 ct. Toegegeven dat 'twaar is, is het dan daarom te veroordeelen Het is mooi om de Overheid het recht van 't particuliere leven voor te houclen; maar clan moet men 't er ook naar maken. Ter wille van een antirevolutionair leerstuk den naasten onrecht doen, hem prijs geven aan de minachting of de mis handeling, dat is nooit do consekwentie geweest, waartoe dit punt der leer lei den mag. De overheid mag niet toestaan dat iemand kwaad doet, ook niet al zou dit geschieden met een beroep op een goecl artikel in oen op zichzelf goed beginsel program. De overheid is geroepen om het zwakke en verdrukte te beschermen en voort te helpenen paal en 'perk te stellen aan ongerechtigheid, daar waar particulier ini tiatief of z:elfs .de kerk tekort-schiet. Hulde daarom aan do Regeering voor haar ontwerp tegen de huuropdrijving. Laat er bij de verdediging van dit ont werp nog eens een hartig woord gespro ken worden van waardeering voor allen die tegen het Neo-Malthusianisme zijn en nog' hechten aan de Goddelijke ordinan tie der zelfuitbreiding en de Schriftuur lijke belofte .van den kinderzegen. Het is. een schande dal, tot zelfs in z.g. Christelijke kringen, nog zoo vaak de spot gedreven wordt met groote ge zinnen; en menschen" met veel kinderen ,,tot hun last" bij menschen zoneter kinderen of met een of twee kinderen als minderwaardigen worden achterge steld. Ook bij gemeentelijken woningbouw diende er meer op gelet te worden clat de woningen, in plaats van uitsluitend aan kleine gezinnen, in de eerste plaats aan groote gezinnen werden toebeschikt. Natuurlijk op voorwaarde van netheid en soliditeit. Maar welk Christen-huis moeder zou cle netheid vooral op hetgeen eens anderen is niet willen in acht ner men, en welk Christen-huisvader Zou in normale .omstandigheden de soliditeit wil len uit het oog verliezen? Goes. Voor „Wetenschappelijke De iningen" trad gisterenavond op. do beiken- de Vlaamscho dichter dr. René do Clercq. Een talrijk naar litterair genot hunkciend publiek waö opgekomen. Men ging immers den dichter zelVen hooren, We hooren menigmaal vertolken het lied van den dichter, op verdienstelijke wijz© vaak, cloch nu vingen wij van d©9 dichters' lippen op, wat er leeft in zijn teedere '.iichtersxiel. Omi hem te kunnen verstaan moesten wij weten, dat hij uit het Zuiden vain AVést-V laanderen komt, welke streek zooveel artiesten bij de Gratie Gods. heeft voortgebracht. Aan clit gedeelte - van Vlaanderen zijn immers do namen .verhonden van den grooten Gezelle, van Conscience, van Hugo Verliest, Stijn Strouvels en van den vader der slu- denten-beweging Rodenbach. Maar niet alleen dichters cn schrijvers hebben er gewoond, ook geschiedschrijvers, musici, schilders en beeldhouwers. We moesten ook weten, dat de Ctercq's vader een kleine vlaslkoopman was, dat zijn moeder op het dorp ©on winkel had; dat René 'de 15e was van ©on 16-tal, dat zijn ouders voel voor hom gedaan hebben; dat hij college heeft go- loopen aan de Fransche universiteit te Gent, en cla.t hij op de wandelingen van en naar de nederige woning zoo echt kunstgenot smaakte bij het dagelijksch aanschouwen van de wonderen eter na tuur. Tenslotte moesten wij ook weten, dat Guilo Gezelle veel invloed op René tte Ctercq heeft uitgeoefend, waarvan de eerst® verzen dan ook blijk geven. Hoort maar „Het P.utebe", „Het, Vinks- k». De dichter doet er zijn taal in leven of liever do taal is Ier en, zóó uit tienvoudig© maar toch zoo diep© harte gewold. Een juweeltje uit do Schat kamer isi ook Ring-King" Hoort, gij dien ronk van ijzer, Ring-king? Nu luider en dan lijzer Ring-king 'tfs in die smisse, ring-king-king, D&t ik te vrijen ging. Men moet 'telen .lichter zelf hooren zeggen, ooi alle bekoring van den jubel zang te voelen. Nog beter verstaat tn-ett het dichterhart, als men weet, dal. des shïidN dochter vete jaren, als z'rt viuuw- ko lief m leed met hem hééft gedeeld, «naar, belaas, niet lang gbteden hem is 'ontvallen. Dan verslaat 'men hot waas van weemoed dat ook' over ander© ver wik© dooi lijden cn bepvpe- Yorgoet niol den strijd omi de moe dertaal, een kamp, zooals wij dien niet kennen, .maar die wreed moet z/ijn voor elk oprecht minnaar van zijn moeder taal. Nadat M. René de Clercq „De Po pulier", dan boomi van zijn hart bezon gen had, nam hij enkele ltedekens uit de reeks „De Huiskring". Wie kent niet het innige „Moederke alleen"? Pro duct van 's dichters toekomstdroomen vóór zijn huwelijk. Toch- isi het niet gemaakt, maar geboren. Rij het bekende „De Bietebauw" (boe man) kregen we ©en geestig pleidooi te hooren voor wat fantasie in 't leven. Zeker, men moet oog hebben voor de poëzie des levens. En uit practisch oog punt bezien, moet men de Clercq te© geven, dat zijn moeder bij de opvoeding van haar zestien telgen wel ceps de hulp van ©en „Bietebauw" noodig had. Men weet, welk schoon lied zoonlief maakte op dit geheimzinnige beest „zón der lip of zonder tand." Met spanning werd ook het inteiee,- SftTite verhaal gevolgd van de wording van een lied. Vader zat met z'n riochterk© op do knie en stoeide. „Ik hel* ze op de toksel- kesl omhoog," sprak hij en hij voelde, dat er een lied geboren' was„Mijn kleen, kle.e>n dochterke." Ik hef zo op de okselkes omhoog, Ik zie een"sterrake in elk oog En voor mijn armoe word ik blind, Mijn kleen, kloon doehterke, mijn kind. Dit zijn de' laatste, regelen van de twaalf regels echt® poëzie. Van ontroerende schoonheid is onge twijfeld „Hemelhuis". Mogelijk' brengen we iets van do ontroering op onze ïe- zers over, als wjj zo één enkele strophe laten lezen 0 mijn kinclrai! Graag gebroken brood! Zou 't geluk ve-rmind'i en Wiaar de last vergroot? Zou men armoe lijden Om een mondje meer? Och, waar menschen strijden Helpt do Hoer Maar dat ze dan goed lezen. Karei van de Woestijnc, de teedere stadsdichter, beloofde verzen te maken va,n ieder ambacht en in z'n geest zag hij ze al populair, doch do Clercq dichtte en zijn liederen werden, weldra; gezongen. Het lied van 'Jen Boeren knaap is. een „van do mooiste. In het lied van de Djprsobers trekt, evenals bij zoo mmig ander reeds genoemd Hied, het rythme de aandacht. In het schoone lied van den Arbeid wordt aan eiken arbeid hulde gebracht. Al deze liederen heeft do Clercq ver vaardigd, of liever zijn geboren tusschen zijn 20ste >en 30ste jaar. Toen kwam de kentering'toen hij den mensch als een wolf leerde ken nen. Nia do pauze zong' de Clercq liederen ter ©ore van zijn moeder en zijn vader. En we kregen nog eens een indruk van den hardnekkigen taalstrijd, van den druk waaronder de 4i/3 millioen Vla mingen sedert tientallen jaren leven. Geen enkele politieke partij heeft iets gedaan voor hen. Alleen do chr.-democraten, wilden nog iets, maar zij zijn, helaas, onmachtig. Deze taalstrijd heelt tte Clercq natuurlijk vaak geïnspireerd tot het dich ten vaar liederen. Hij droeg o.a. voor: Wat doen we voor arm Diets? Veel klagen en verder niets I In dagen van druk en benauwdheid zuchtte hij„Laat mij don nacht tot vriend." Op interes'- siante wijze ontstond ook het lied, van hetwelk dit de perste regels zijn Molen, dra,ai ten heimei op, Móten, draai ter aarcte neer, Moten met een kruis er op, Ach, mijn hort doet zeer. Gelijk de 'Belgen strijden om hun va derland te bevrijden uit d© handen van lien, die het willen hebben, strijden cle Vlamingen voor hun taal, Iedèr, jdie hun taal bedreigt, is hun vijand. Al is de Clercq ontslagen als leer aar Kaft' bet Gymnasium te gsut, toch draagt hij .rening Albert oen liefderijk hari too. Imlmors Z. M. heelt er geen schuld aan, döcll er staan anderen tusschen hem cn zijn Koning. Straks zal hij terugkomen; in het Waatech© gedeelte zal hij in het Franseh begroet worden; doch het is- het recht dor Vlamingen om hun Ko ning in het Nederlandse h welkom te boeten op den vrijgemaakt®*)- grond. In krachtige taal, reine poëzie, ver tolkt© hij nu de innige en standvastige ..Ote. ini 1 .-li Koninp'. Ook in het. lied aan de ministers te Havre treedt 's dich ters- vaderlandsliefde op den voorgrond, 't Zijn kreten van louter liefde, die aan zijn berst ontsnappen. Hij is niet tegen 'do Franschen, maar.de Vla mingen moeten hun recht hebben. I avoiend applaus onderbrak telkens de schoon© voordracht, welke het publiek van 't begin tot t. einde uitermate boeide. Dat was litterair genot. Hier hadden we den dichter zelf. De heer L. van Bruggen zegde dr. René de. Clercq dank voor zijn arbeid. Met een kort woord, zooals 't hier paste. Beknopt overzicht van den toestand. Ons overzicht kan ditmaal al heel be knopt. zijn, want de berichten, welke ons van de slagvelden geworden, zijn slechts van gering strategisch belang. Wat het Westerfront betreft, stelt Ha- vas d® Verovering van bet laatste ge deelte van Sailly-Saillisel als een „schit terend succes" voor. Het geheele succes omvat slechts twee groepen huizen. Ten Zuiden van de Soumie tusschen La .Maisonnette en Biaches, in den sec tor vlak tegenover Péronne, kwamen de Franschen, volgens Havas, met één stoot achter de eerste verdedigingslinie der Duitschers, die den toegang tot dep lin keroever der Somme verspert. Deze laat ste operatie vormt een uitstekende voor bereiding van het schoonvegen der Som- me,-bocht. De Franschen beheersclien nu geheel de rivier vóór de voorstad van Péronne, Sainte Radegonde en bedreigen Barleux van het Noorden. Het verdere verloop van den positie oorlog, Want dit is het toch, zal uitma ken. hoe'ernstig die bedreiging, moot wor den opgevat. De Roemenen roemen in een paar me lige successes, hetgeen op krachtiger de fensief wijst. De Italianen melden met het gebrui kelijke overwinningsge,juich hot. behalen van een nieuw succes op den Mónte Pa- subio, den grenstop in Zuid-Tyrol, waar hardnekkige tegenstand indertijd het zijne bedroeg tot de mislukking van het groo te Oostenrijksrhe offensief, dat tot een ernstige bedreiging van de Venetiaansche vlakte leidde. Zij hebben nu den „tand van den Pasubio" genomen. Keizer Wilhelm. Over de levenswijze van den Duitschen keizer in oorlogstijd meldt de correspon dent van de „Budapesti Hirlap" uit het .Duitsche hoofdkwartierDe keizer brengt den goheclen dag door met ernstigen ar beid; hij behandelt stukken of hoort rap porten zijnor ministers aan en ook ont vangt hij eiken dag Hindenburg en Lu- dendorff in een gemeenschappelijke audiëntie. Vrouwen mogen zich niet in het hoofd kwartier ophouden en de keizer heeft ook zijn eigen familie elk oponthoud in het hoofdkwartier verboden. Hij rekent zich verplicht, al datgene te doen, wat hij zelf van zijn soldaten vergt. Des na middags tusschen 3 en 5 uur maakt de keizer een wandeling, vergezeld van iemand van het gevolg of alleen en wel in het groote park van de plaats waiar hot hoofdkwartier is gevestigd. Zijn uiter lijk maakt den indruk van een jonge ling met grijze haren en hij is, tenge-s volge van den oorlogskost ontegenzegge lijk slanker geworden. Evenals overal el ders worden in het Duitsche hoofd kwartier per week vier vleeschlooao da gen gehouden. Dulcln. Het is bekend, dat in Duitschland door te groote uitvoeren tijdelijk ook gebrek aan suiker heerscht. Men behelpt zich met saccharine. Dit chemische praepa- raat heeft echter zijn nadeelen, zoowel voor de smaak als voor de spijsverte- ring' 1 Di'. P. Siedler uil Berlijn maakt lit de „Chemiker Zeitung' 'het publiek op merkzaam op een ander zoetmakende stof: het balein. Dit praepaiaat zóiet tweehonderd maal meer dan suiker, en heeft geen der nadeelige gevolgen eigen schappen van saccharine. Het is vooral aan te bevelen voor het inmaken van vruchten, maar ook bij koffie en thee is het gemakkelijk te gebruiken. Daar wij in Nederland ook suikernood gekend heb ben, en het niet onmogelijk is, dat vroeg of laat wederom eens gebrek arm suiker zal ontstaan, zca net aanbeveling ver dienen, ook in ons land het eens met irobcerei). Korte Oorlogsberiohten. Aan de manschappen van het BuS- gaarsche leger, die vanaf 15 Oct. 1915 een jaar in dien oorlog waren en ran 30 tot 40 jaar oud zijn, zal gelei .tel ijk: cm het half jaar 14 dagen verlof woe den gegeven. Naar mien verneemt zijn van pit Aimerika te Archangel 21 schepen met ammunitie en kanonnen aangekomen^ die voor Roemenië bestemd zijn.- De fabriek van Mannesman Mntn.\j te .Aken maakt den 'lood beleend ram 29 van haar arbeiders, waarvan 'er 10 nabij Kronstadt gevallen zijn, de or<ui- gen zijn aan de Scxmme gevallen. In de Pruisische grensplaatsen mogen de Holla,ndsche grens Lew oners voorloopig tot 1 Januari a.s. met hum oude passen komien als ze geen nieuwe'" pas hebben. Voor liet bewijs om binnen 3 K.M. van de Holl. grens te vertoef- ven, wordt echter 3 Mark gevorderd. De rabbijnen in Rusland hebben de regeering verzocht, van rijkswege aan de Israëlieten een kerkelijke belasting op te leggen, ten einde de rabbijnen een behoorlijk salaris te kunnen verzekeren. Door het beperkte vleeschgebruik bren gen de gelden voor het ritueel© slachten zoo weinig op, dat te rabbijnen daarvan het nadeel ondervinden. De fabrikant Renin te Moskou is is lot drie maanden gevangenisstraf veroordeeld, omdat hij 35 joden op zijn fabrieken had laten werken, terwijl ze geen verlof hadden in de slant te ver toeven. De nieuwe luchtschepen, waar mede in (de laatste dagen proeftochten, boven Parijs gedaan zijn worden Zep- pelinetten genoemd. Volgens bericht uit Athene, hebben de geallieerden Ie Volo weer 25 wag gons met munitie, 'die met het spoor, naai: het binnenland van Thessalië ge zonden zouden worden, aangehouden. Naar men mededeelt, zou de tuimel die de Duïtschers ten behoeve van de spoorlijn Aken -Leuven hebben aange legd door den berg bij Ebon, ingeètorF zijn. Dit is roods de derde 'maal. dat dit gebeurt. Langs de Oostgrens van Overifset leggen de Duitscbcrs op verschillende plaatsen nabij do grens loopgraven, aan. In een Engolsch blad staat, dat de Engelschen onlangs voor het eerst 45 centimeter kanonnen gebruikt hebben. Een Engolsch arbeider schrijft wat de wekelijksche uitgaven voor hem en zijn vrouw zijn. Aan fondsen en huun f2.40, suiker f0.60, thee f0.40, brood f0.85, spek f0.80, vleesch -f0.90, meef f0.221/2, vet f0.30, brandstoffen f 1.80, licht fÓ.60, zooi") en soda f0.32l/2, mar garine f0.60, melk f0.30. Samen f 10.10. De inteekenlijst van de vijfde Duit sche oorlogsleening doet zien, dat de heele bevolking er aan deelnam. Zoo brachten de inschrijvers van sommetjes tot 200 M. meer op dan bij de derde leening, die in dit opzicht een rec'oixS was. if I De chef van den admiraalstaf de# Duitsche .marine meldt: Door onze onder zeeërs werden in de Middellandschc Zoo tot zinken gebrachtOp 4 October het leege Engelschc troepen transportschip „Franconia", groot 18150 ton. Op 11 Oc tober het bewa,pende Engelsche trans portschip; „Crossbill", groot 5002 (011 met paarden en Servische bedieningsinan- schappen. Op 12 October het bewapende diep geladen Engelsche troepentransport- schip „Sebek", groot 4600 ton. DOj.Cros's- hill" en de ,jSebek" bevonden zich op weg naar Saloniki. - Op 16 October heeft oen Duitsche onderzeeër een fabriek en spoorwegem placement bij Catanzaro (Calabrië) mot succesi beschoten. Het Bvitsche stoomschip „Alaunia'7 is gezonken. Do kapitein cn 163 man zijn geland. Het te Bergen thuishoorende stoom schip „Sten", met een lading nikkelerte van Skiën naar Grimsby, is Dinsdagmor gen door een Duitschen onderzeeër tot zinken gebracht. De uit 16 man bestaan de bemanning is door een Zweedsch stoomschip 's avonds te Kristiansund ge land. i De Zweedsche bark „GrethaV uit Stockholm met mijn nóu t van Gothenburg naar Sunderland, is nabij Herfshals' dooi' een Duitschen onderzeeër in brand ge stoken. Dc bemanning, u.it achttien man bestaande, kreeg tien minuten tijd om het schip tó Verlaten en werd door een Noor- schen Poolvaarder opgenomen en V avonds te, Frederikshaven geland.

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1