Staten-Generaal.
Binnenland.
Uit de Provincie.
Kerknieuws.
Onderwijs.
Leestafel.
Landbouw en Veeteelt.
(woed, we nemen .lit aan, doch, vraagt
men, dat systeem van minister Heems-
keik had toch behandeld kunnen twor-
flen? Hij stelt toch voor, dat hét bij-
konder onderwijs "regel is.
Doch wanneer ik dit vergelijk met het
jongste voorstel, dan zie ik geen onder
scheid.
In 'teene geval zegt de overheid:
Ouders, als gij scholen sticht zal ik het
niet doen.
En Minister Heemskerk zegt: Ik doe
het als de ouders het niet doen.
Wat nu voorgesteld wordt is dus niet
anders dan wat Groen in 1865 in Studiën
en Schetsen heeft verdedigd.
Ik erken, dat wanneer dit voorstel wet
wordt, de bijzondere school veel van haar
karakter als "bijzondere school verliezen:
zal. De band tusschen overheid en bijz.
onderwijs zal worden toegehaald. Het
staatstoezicht wordt uitgebreid. Dit kau
niet anders, omdat de staat het betaalt.
Groen verdedigde dus in 1865 wat
nu, gebeurt. Spr. bewijst dit met ei tatert
Uit zijn weiken.
Misschien zijn velen nog niet door mij
overtuigd. Waar twee stelsels, die vlak
tegen elkaar staan moesten worden ver
zoend spreekt het vanzelf dat beide iets
hebben moeten opofferen.
Doch wat nu geschiedt is in de staat
kundige geschiedenis van geheel Europa
een uniciun. Hier is het de tegenstander
die een regeling aan de voorstanders van
het bijzonder onderwijs aanbiedt, waar
mede wordt erkend, dat aan het bijz.
onderwijs onrecht is gedaan. Het is een
eerlijk gemeende poging om een eind te
maken aan den strijd op onderwijsgebied.
|We zijn niet verantwoord, als we niet
meehelpen aan beëindiging van dien strijd,
die een vloek is voor ons vaderland.
Evenals na de eerste lezing volgde een
wann applaus.
Bij de bespreking betoogde de heer J.
F. Heemskerk, dat de strijd eigenlijk loopt
tusschen Chr. of neutraal onderwijs.
Jhr. mr. Lohrnan: Beslist niet.
HeemskerkDat wil zeggen, de poli
tieke strijd gaat tusschen openbaar en
hijzonder onderwijs, maar de geestelijke
strijd eigenlijk niet. Spr. erkent, dat hetfl
joorstel-Heenrskerk overeenkomt met het
Shuidige; ook dat de linkerzijde niet rijp
was om het eerste te aanvaarden; hij
-wijst er echter op, dat rechts nu zou
moeten meegaan met de uitdrukkingmet
eerbiediging van ieders godsdienstige be
grippen. Nu is absolute neutraliteit een
onmogelijkheid, ze is een leugen op do
lippen eens Christen, waarom rechts die
niet kan aanvaarden.
Ds. F. W. H. Bramer van Heinkenszand
zou 's sprekers stelling„Staatsonderwijs
is een noodzakelijk kwaad, dat beperkt
moet worden", aldus willen lezen: „Da
opvoeding der kinderen in regeeringsop-
voedingsgestichten is een noodzakelijk
kwaad, dat zooveel mogelijk beperkt moet
worden door de opvoeding van het kind
in huis". Niet ,de Staat móet beginnen
met de kinderen te onderwijzen, maar
'de ouders moeten zorgen, dat er scho
len komen, waar hun kinderen naar hun
Overtuiging kunnen worden opgevoed. Dat
is jhet "standpunt van min. Heemskerk.
In pactrijk moge het jongste voorstel
ongeveer hetzelfde zijn, maar bij grondt
wetsherziening hebben wij in de eerste
plaats naar het beginsel te vragen. Over-
heidsonderwijs mag dus niet norm zijn.
Diwang zal nooit gebruikt worden, omdat
er ook nog een Leerplichtwet bestaat.
De heer Lohrnan gaat niet geheel mee
met dhr. Heemskerk omtrent de eigen
lijke kern van den strijd, maar erkent
toch, dat de strijd loopt tusschen de con-
fessioneele en de niet-confessionoelö
school. Spr. wil echter, gelijk Groen
deed, het stelsel aanpakken en zich af
vragen: Wie moet onderwijzen, de over
heid of de ouders? Spr. wraakt daarom
'het oude systeem, waarbij de Staat on
derwijs gaf, natuurlijk naar eigen zin,
flus niet tot bevrediging van het Chris
telijk deel der natie. Spr. wijst er ver
der op, dat do uitdrukking„met eer
biediging van ieders godsdienstige begrip
pen" een bepaalde be teekenis heeft ge
kregen, en dat er ook gezorgd moet wor
den voor onderwijs aan kinderen van niet-
Chris tenen, die in den Staat evenveel
recht hebben als wij. Wat ons onder
wijs daartegenover aangaat, de waarheid
zal ons vrijmaken. Spr. wil het waar-
fleerbn dat de liberale Cort met zoon
groote concessie kwam.
In antwoord op het gezegde van ds.
Bramer' merkt spr. op, dat noch de Be
vredigingscommissie, noch min. Heems
kerk aan dwangmaatregelen gedacht heb
ben. Spr. acht het van weinig belang,
'welk onderwijs als regel aangegeven
wordt. Het komt immers op de practijk
aan!' Deze zal >vel zeggen, dat bijz. on
derwijs regel is.
Ds. Bramer persisteerde bij zijn uit
lating, dat Heemskerk uitging van het
goede beginsel, dat de ouders voor het
onderwijs moeten zorgen. Hij vindt het
mooi, wat gegeven wordt, doch hij wil
het beginsel niet weggecijferd zien.
De heer Heemskerk constateert nog
even, dat de referent en hij dichter hij
elkaar staan als het eerst wel Jeek.
De heer Dieleman spreekt nu een kort
slotwoord, waarin hij sprekers en deba
ters nogmaals dank betuigde voor het
'gesprokene, en verklaarde blijde te zul
len zijn, als straks de gelijkstelling er
is en daarmede de politiek inzake den
schoolstrijd vervallen is. Dan zal het Chr.
Onderwijs zich nog meer ontwikkelen en
hog meer het Vaderland tot heil strek
ken. Het is eenig in de historie, dat
de liberalen met dit voorstel 'zijn gej
komen.
De Staat kan geen onderwijs geven.
Hij heeft een breedo borst, doch die is
van jjzer en er zit geen hart in. Hoe
zou hij dus onderwijzer kunnen zijn!
De hoer Dieleman geelde mede, dat
hij zich straks niet meer herkiesbaar zal
stellen als Gedelegeerde van don School
raad, zulks in verband met drukke bezig
heden, welke hem beletten de vergade
ringen bij te wonen. Niettemin blijft hij
zich beschikbaar stellen tot het geven
van advies op onderwijsgebied, wanneer
dit door de vrienden gevraagd wordt.
Nadat Psalm 891 gezongen is, sluit
ds. N. M. de Ligt de vergadering mot
dankzegging.
Tweede Kamer.
's Heeren Lohtnan's stand
punt. Overgave der vr(j-
liberalen. De glorie dér
S. D. A. I'. Hoe Troelstia
de eer voor zich on de zijnen
opoischt.
Nadat men eergisteren een historisch
oogenblik 'beleefd had op het Binnenhof,
sü was de Kamer maar weinig onder
den indruk ervan immers de Grond
wetsherziening werd met hetzelfde gebaar
aan de orde gesteld als een suppletoire
begrooting onder den hamer gaat is
gisteren de beraadslaging geopend met
doorwrocht werk van den afgevaardigde
Voor Goes, don heer jhr. mr. A. F, do
Savornin Lobman.
Onder „Telegrammen" mochten wij gis
teren reeds een kort resumé van zijn
rede onder de aandacht van onze lezers
brengen. Plaatsgebrek noopt ons het hier
bij voorloopig te laten, doch we stel
len ons voor op 's heeren Lohrnan's werk
nader uitvoerig terug te komen, opdat
onze lózers het naar waarde kunnen be-
oordeelen.
Terloops zrj reeds opgemerkt, zulks in
verband met het feit, dat een overzicht
schrijver grootelijks verrast was door de
gemakkelijkheid, waarmede Lohrnan zich
voor algemeen mannen-stemrecht vindon
laat en in zekeren zin ook voor heft
vrouwenkiesrecht, dat 's heeren Lohman's
verklaring niet zoo'n verrassing behoefde
te baren. Inemers het is onze redactie
bekend, dat de heer Lobman reeds in
1894 een zeer ruim standpunt innam en
vóór zoo ruim mogelijke uitbreiding van
het .kiesrecht was. Zelfs zag hij niet op
tegen algemeen mannen-kiesrecht, behou
dens het tegenwicht in voorkomende ge
vallen van een referendum.
De bezwaren van den heer Lohrnan
in 1894 waren in hoofdzaak gegrond op
de omstandigheid, dat aan de kiesrecht-
uitbreiding van Tak grondwetsherziening
had tnoeten voorafgaan.
De tweede spreker was De Beaufort
(v.-l.), die dc Kaïmer kwam verbazen of
verheugen door de bijzondere gemakke
lijkheid, waarmede hij het algemeen kies
recht als oen staatkundige noodzakelijk
heid proclameerde.
Uit dien hoek hadden we meer ver
zet verwacht..
Immers in vrij-liberale kringen worden
nog al bezwaren tegen het algemeen kies
recht gevoeld.
De officieele overgave liep dus met
weinige woorden van stapel.
Troelstra, nummer drie, voegde beide
onderwerpen, welke aan de orde waren,
in zijn rede samen. Historisch zag hij
den ondervvijseisch en den kiesrechteisc.il
als reactie op het liberaal beleid na
1848.
Gedragen, elk door een groote partij
het onderwijs door rechts, het kiesrecht
door de sociaal-democratie hebben zij
het liberalisme achter zich gelaten. Ten
minste het oude liberalisme is niet meer;
het liberalisme van de verdrukking der
minderheden. Eigenlijk is er. nis ge den
heer Troelstra hoort, maar één .partij,
die de vrucht van de politieke ontwik
keling van een halve eeuw, in haar mach
tigen schoot weet op te nemen. Dat is
natuurlijk de S. D. A. R.
Daar werd het zaak ten aanzien van
het onderwijs niet al te diep op de ge
schiedenis in te gaan.
Zoo heeft de roode leider tevergeefs
getracht, .goed te praten de tegenwerking
van de sociaal-democratie inzake den
strijd voor vrij onderwijs.
We kregen natuurlijk ook een stuk kies
rechtgeschiedenis van den man te hooren.
Hierin moest de glorie der S. D. A. P.
geschetst worden.
Op het binnenhalen dezer grondwets
herziening heeft hot volk recht, meent
do heer Troelstra. Dat volk, gedeeltelijk
aan de grens gemobiliseerd, wenscht in
lossing der kiesrechtbeloften; de S. D.
A. P. dat is eigenlijk, als men den roe
den leider eenigen tijd bezig hoort, het
volk..,.
V rijste 11 ing van dienst voor
h u 1 p hij den laadbou w
De opperbevelhebber heeft de volgende
order gegeven:
Teneinde tegemoet te komen aan de
bezwaren, welke in sommige deelen. van
ons land bij den lanJbouw ondervonden
worden, bepaal ik, dat aan militairen,
die langer dan 8V2 maand onder de wa
penen zijn, tot een aantal van 5 pet. der
presente sterkte, door de compagnies- en
overeenkomstige commandanten, mits de
belangen van den dienst en de veiligheid
daardoor niet worden geschaad, geheele
of gedeeltelijke vrijstelling van den dienst
(uitgezonder van wacht- en grensdiens-
ten) kan worden verleend om uiterlijk tot
einde November miLs binnen een kring
van één uur .gaans van de kwartieren l
hulp te' verleen en aan de landbouwers,
mits de overtuiging bestaat, dat de hier
toe vereischte werkkrachten door die
landbouwers niet zelfs niet uit do
geïnterneerde militairen zijn te ver
krijgen, terwijl het voor dezen arbeid aan
de militairen te betalen loon niet minder
mag 1 vertragen, dan het loon, dat ter plaat
se voor den verrichten arbeid aan de
arbeiders in den regel wordt betaald.
Vorenbedoelde hulpverleening mag al-
zoo geenszins strekken tot benadeeling
van de arbeiders, die in de nabijheid
woonachtig zijn.
Het verdiende loon mag tl oor de mili
tairen worden behouden.
Zij, die van de vrijstelling van dienst
gebruik maken, genieten tijdens den duur
daarvan geen periodieke verlovendien
tengevolge verzuimde verlofsbeurten wor
den niet ingehaald.
De u i t v o er
van radijs-, sla»-, komkommers-, augurken-,
cichorie- en andijvie zaad is verboden.
Mail onls c li eep t.
De stoomschepen „Commewyne". 10
dezer van Amsterdam naar West-In liö
vertrokken, Prinses Juliana", 13 dezer
van Batavia te Amsterdam aangekomen
en „Westerdijk", 14 dezer van New-York
te Botterdam teruggekeerd, hebben de
[rost in Engeland moeten lossen.
De onlusten in D j a m b i
(Officieel.) Bij het Departement van
Koloniën is ontvangen het volgende be
richt van den gouverneur-generaal van
Nederlandsch-Indië
Luitenant De Quant, die met zijn pa
trouille op den 13en te Soeroclangoen
llawas aankwamen, rapporteerde, dat het
daar rustig is. Een geregelde patrouille
gang in de residentie Pafembanjg is ge
organiseerd. In de Ogan Ilir-streek von
den in de laatste dagen bijeenkomsten
van de Sarakat Ahang "plaats, de leiders
zijn gevangen genomen. Bedoelde streek
werd afgepatrouilleerd. In Sekajoe (aan
de Moesi) sloten zich onlangs velen bij
den Sarekat Islam aan. In de Yatang
Hari Lekostreek (ten Oosten van Soe-
roelangoen Ba was) ontstond eenige on
rust, op het bericht, dat eenige Djam-
hiërs daar waren aangekomen; een mi
litaire patrouille is derwaarts gezonden.
De resident van Palemhang seinde, dat
er overigens ruist heerscht.
De controleur van Rawas bericht, dat
de Dj pat i van Binginteloek, een der ver
zet-leiders, zich heeft aangemeld, een
tweede hoofd van het verzet, de Peng-
gawa Abdullah, benevens eenige opstan
delingen zijn gevangen genomen. De con
troleur vertrekt naar Pane om beslag te
leggen op het door den Depati gestolen
geld.
De LI mu idensc li e treil e r v 1 00 t
is stil gelegd, wegens het om bekende
redenen opbrengen naar Dundee van do
stoomtreilers eri de vrees, dat stoom-
treilers, die Rngelsche steenkolen gebrui
ken, naar Puitsche havens zullen wor
den opgebracht.
In de 1'1 i s s i n g s c h e Courant
deelde de heer Van Grol, secretaris van'
het Stedelijk Museum te Viissingen, mee
te hebben aangekocht voor genoemd mu
seum een zoogenaamd „bedriegertje" of
„verklikkertje", afkomstig uit den Patriot
tentijd, ongeveer 1780 1795; „een me
daillonachtig voorwerp, geschikt om aan
den wand te hangen, ter grootte van
een miniatuurtje, en bestaande uit eein
halfbolvormigen oranjekleurigen steen,
gevat in een verguldkoperen rand.
Wanneer men dezen .„steen" verwarmt,
wordt hij doorzichtig, men ziet en re-
lief de beeltenis van Prins Willem V eri
zijn gemalin, waartiissc.hen een Oranje
boom in tobbe, een leeuw met een
zwaard en een genius met een vaantje.
Bedoeld voorwerp was aan 'H. M. de
Koningin getoond, die ook zelve zulk een
exemplaar bezit. Daarom gaf dr. Kramer,
directeur van hét Koninklijk Huisarchief
den heer v. Grol nadere inlichtingen. Die
„bedriegertjes-" zijn zoo genoemd, omdat
zij de staatkundige gezindheid van dëA
bezitter bedric-gelijk verbórgen of door ver
warming aan den dag brachten. Het 'be-
deksel is zoogenaamd vloeiend agaat.
De voorstellingen zijn van geplet dun
zilver, het geheel is gehecht op zwart
fluweel. In het vervolg op Van Loon,
„Nederl. Historiepenningen worden ver
schillende draagteekens afgebeeld, die oen
tegenhanger van de Orangistische voor
stelling en dus het dierbaar kleinood dei
Keezen of Patriotten waren. Er werden
krasse besluiten uitgevaardigd tegen het
in bezit hebben of dragen van een derge
lijk schibboleth. Blijkbaar waren deze cu
riositeiten uit Frankrijk herkomstig uit
den tijd, voorafgaande aan do Revolutie.
De heer M. Pleune, oud-hoofd der
ol. 1. s. te 'sHeer Arendskorke, verhaalt in
verband met bovengenoemde mede-de ding
in het volgende no. van do V1 i s s i n g-
s c h e Courant:
Wijlen de heer J. J. Telchuijs te Poort
vliet was in 't bezit van een heel klein
palmhouten figuurtje in den vorm, on
geveer, van een garenklosje. Dit hou ten
figuurtje was zoo kunstig bewerkt, den
kelijk op een kunstdraai bank, dat tiet,
hoe men het (rechtstandig) ook vóór zich
had, altijd de lijn aangaf, die 't gelaat
van den geliefden prins, Willem V, liet
zien.
De hoer T. vertelde mij daarbij„de
dames, die prinsgezind waren en 0111
„de staatkundige gezindheid" van dien
tijd, voorzichtig waren zich niet te ver
raden, gebruikten dit beeldje als naai-
klosje; als men 'tniet wist, zag men
'tfijne ervan niet; desnoods kon men
't kopje met een vingerhoed overdek
ken".
Dit beeldje kwam naderhand in 't be
zit van den heer H. C. Sauer te Wemel-
dinge (neef van den hear T.), die het,
eenige jaren geleden, ten geschenke aan
bood aan 't Museum van 't Z. Gen. voor
W. 'te Middelburg.
(Zouden er in Zeeland nog meer zulke
„bedriegertjes" zijnRed. Zeeuw).
De reserve-sergeant M. C. Kik van
het 3e reg. inf. is benoemd tot. vaandrig!
bij het 17e, doch tijdelijk hij res. 25e reg.
inf. De bij het 3e reg. benoemde majoor
v. d. Roemer is 'bestemd voor het ie
bataljon van het korps.
Verplaatst de adj.-commies bij de
P. en T. .1. A. Wemelsfelder van Rot
terdam (Bergweg) naar telegraafkantoor
aldaar; de klerk le kt. C. Kars van Hans-
weert .naar Amsterdam (tel. kantoor.).
Middelburg. Woensdagavond werd door
het bestuur der veilingsvereeniging een
der geschorste kooplieden weder toege
laten, de andere, die den administrateur
belcedigd heeft, bleef geschorst, waarop
de leden van den koopmansbond weiger
den te koop-en. Er werd wel geveild,
maar de waren brachten vrij wat min
der op dan anders. De Koopmansbond
houdt nu hedenavond een vergadering
om hare houding verder te bepalen.
Hedenmorgen hadden wij een onder
houd met een der bestuursleden der vei
lingsvereeniging1. in verhand met het bo
venstaande, dat ons door een der bestuurs
leden van den Koopmansbon 1, werd me
degedeeld.
Van de zijde van het. bestuur Ier ver-
ecniging werd ons dan medegedeeld, dat
in een gisterenmiddag gehouden liestuurs-
vergadering werd besloten, dat de koop
man, die geschorst werd wegens het wei
geren van een partij, die door den vei
lingmeester was goedgekeurd, weder zou
worden toegelaten, omdat er termen voor
waren de schorsing op te heffen en ook
de veilingmeester daartegen geen be
zwaar had. Wat betreft de andere koop
man, die voor een maand geschorst is
Wegens beleediging van den administra
teur werd besloten, deze schorsing te
handhaven. Volgens onzen zegsman is
die koopman in de gelegenheid geweest
aan verschillende bestuursleden de zaak
van zijn kant toe te lichten, en heeft
hij ook een schriftelijke verdediging inge
leverd, waarom het bestuur het niet noo-
dig achtte om hem nogmaals te hooren.
Voor den aanvang der veiling werd nu
gisterenavond door het bestuur medege
deeld, welke hesluiten waren genomen
en tevens dat liet bestuur vastbesloten
werd gebruik te maken van artikel 5
der statuten, waar dit voorschrijft, dat
het bestuur het recht hoeft bij wangedrag
van een lid dezen direct te royeeren. Het
in de war sturen der veiling zou door
het, bestuur beschouwd worden als wan
gedrag. Door den voorzitter van den
Koopmansbond werd hierop medegedeeld,
dat de bond blijft meenen, dat de straf
van een maand schorsing to hoog is, en
dat indien de geschorste niet wordt ge
hoord, de leden van den Koopmanshond
niet zullen koopen, wat zij dan ook gis
teren niet deden.
Betreffende liet verschil in straf van
een koopman, die een week geschorst
werd wegens ontvreemden van waren en
de thans opgelegde straf wegens beleedi
ging, werd ons medegedeeld, dat het te
genwoordige bestuur de straf van een
week veel te laag acht.
De veiling yverd toen aangevangen en
er waren 29 koopers. Betreffende de prij
zen, die besteed werden, werd door den
administrateur medegedeeld, dat deze wel
-iets lager waren, dan gewoonlijk Woens
dags (toch altijd lager dan Maandag en
Vrijdag), maar dat van groote koopjes
doen niet kan worden gesproken. Uit de
genoemde cijfers bleek ons dat, dat do
prijzen .20 tot 25 pet. lager waren dan
normaal
Al de aangevoerde waren werden ver
kocht.
Een drietal werklieden waren be
last met do slooping van het gebouw
I' 76 hoek Kinderdijk en Nieuwe Poort
straat. De 41-jarige werkman W. C.
had op zich genomen do hoi de schoor-
steenen af te brekenDe eerste had hij
reeds afgebroken en was gisterenmiddag
aan de tweern bezig, waarbij zijn lad
der, hij op den nok van het dak
had gezet vemiocielij.k is uitgegleden en
dc man op straat neerkWiun. na nog
ongeveer een kwartier geloefd te hebben,
overleed Ie ongelukkige, eon vrouw met
5 kinderen achterlatende. Do politie
nam het lijk in he-la.g en bracht het
naar het gasthuis. Met toestemming van
de justitie zal hef morgen middag tor
aarde worien besteld.
Goes, Door de afd. Goes van den Bond
van Nederl. Onderwijzers is een adres
aan den Raad dezer gemeente gericht,
met het verzoek, in overweging te ne
men, bij politie-verordening te verbieden
het verschaffen, onder welken vorm ook,
vair tabak, sigaren of sigaretten aan kin
deren beneden 14 jaar, (Volksblad.)
Viissingen. Mei de mailboot Koningin
Regentes kwamen gisterenavond 13 pas
sagiers mede, onder wie een werkmees
ter en vier stokers va,n de gasfabriek te
Zaandam, die met den burgemeester Ter
Laan en den wethouder Duijs in Enge-
bund bobhen vertoefd om na te gaan de
werking van enkele onderdeden der gas
fabrieken, De heer Ter Laan keerde ver
leden week reeds terug, terwijl de heer
Duijs volgende week wordt verwacht.
Hol stoomschip „Buitenzorg" op de
werf „De Schelde" gebouw I voor «te
Rotterdamse ho Lloyd, is Donderdag naar
Rotterdam vertrokken tot het houden
van den officiëeten proeftocht. -
Ouwerkerk. Bij de Dinsdag gehouden
verkiezing voor een lid van den gemeen
teraad waren uitgebracht 107 geldige
stemmen (aantal kiezers 139). Hiervan ver
kreeg Chr Boogerd 45 stemmen en J.
v. d. Volde 62, zoodat gekozen is de
heer J. v. d. Velde. (Z. N.)
Wolf aartsdijk. De Staatscourant bevat
de gewijzigde statuten van het Depar
tement Wolfaartsdijk der Maatschappij tot
Nut van 't Algemeen, gevestigd te Wol
faartsdijk.
Ned. Herv.' Kerk.
Beroepen te Acquoy, J. G. Hooijer te
Ankeveen.
Aangenomen naar Uithuizen (als hulp
prediker). door H. M. v. Haselen. cand.
te Rotterdam.
Tot, Evangelist voor Oostburg en
Schoondijke is l>enoemd de heer If van
Dam te Nieuw-Amsterdam. (Ned.)
Geref. Kerken.
Beroepen te Hollum op Ameland. A.
Dekkers te Zevenhuizen: te Amercm-
gen, A. Voogel te Puitershoek.
De Unie-collecte bracht op te Nieuw
en Sint Joosland f5 (giften); te Zoone-
rnaire met Noordgouwe f92,10; te Iereeke
met. Iersekendam f 113.
De heer R. de Jager, te Bussum,
benoemd tot pedel aan de Theologische
School te Kanipen, heeft voor deze be
noeming bedankt. (Ned.)
Geslaagd te Rotterdam voor de vrije-
on orde-oefeningen de dames M. P. Haart-
sen te' Groéde, S. J. van Baal to Oost
burg, A. S. Butler te Aardenburg en de
heeren A. M. v. d. Hart te Hoofdplaat,
J. Brevet te Cadzand en I. B. Wodttier
te Breskens. Te Breda de dames J. H.
M. v. Baal te Bergen op Zoom en L.
C. Dekker te Poortvliet. En te 's Graven-
liage voor het stuurliedenexamen, koop
vaardij groote stoomvaart 3e stuurman de
heeren W. G. Berkhorst, G. J. Lemmer
zaal, A. Potgieter en P. de Ruijter.
Geslaagd Gravenliage voor de
acte WiskundereSgjt de heer G. J. Ouds-
hoorn te Enschedé.
In „Den Gulden Winckel" van deze
maand, uitgave van de Hollandiadruk-
kerij te Raarn trok ons vooral aan een
artikel van Rinke Tolman over „Multa-
tuli's Sneeker Correspondentie". Veler
lei uit 'smans leven en briefwisseling
(inzonderheid tusschen 1868 en 1870)
wordt .hier opgehaald of blootgelegd. In
zijn brief van 15 Febr. 1869 aan den
heer H., een brief waarin hij gelijk in
trouwens zeer vele brieven, het heeft
over zijn eigen zich merkwaardig voe
lenden persoon, schrijft hij, door den re
censent terecht echt Dekkersch genoemd,
over het, als steeds, hem aangedaan hit
ter .onrecht. De vólgende passages zijn
er aan ontleend:
„Zij die voordeel hebben van den te-
genwoordigen stand van zaken, hebben
groot gelijk (van 'hun standpunt) net te
doen of ik er Piet was. Natuurlijk, want
als ik wat te zéggen kreeg, zonden er voel
Ilaagsche-Indische grootheden uit de koets
vallen. Maar dat anderen, onbevooroor-
deelden, zij die geen belang hebben hij
't kwade en zelfs voorgeven het goede
te willen, bij voortduring dulden dat ik
zoo ter zijde word geschoven, is -me een
raadsel. Ieder die in de Kamers over de
Indische toestanden spreekt en mij niet
noemt, is een leugenaar. Begrijpt menj
dit niet? I k heb aangewezen waar de
kwaal Zat. ,,-j- ópgèGufuï'i voor dat
doel. Niemand durfde mij tegenspreken
in 9 jaren tijds en toch eischt hei. volk
geen regt ik zeg niet in m ij n zaak,
maar in de publieke zaak. Ik deed in
Indië mijn pligt en werd veroordeeld
tot 1213 jaar z*wervens als een vage
bond. Zij die him pligt niet. deden, wor
den beloond en waxen of zijn ministers.
Lid der le Kamer etc. Dit is premie
stellen op misdrijf, en daardoor zal Java
verloren gaan".
Hoe waardig steekt hij deze taal het.
zwijgen van mr. Keüchenius af, wien vrij
wat grooter onrecht ten deel viel, en dia
heelwat meer man van kennis en ge
leerdheid was dan hij, en niet in 't lijden
baatzuchtig zichzelf zocht. Dit geldt ook
van Esser, die voornamelijk om zijn ge
loof broodeloos gemaakt werd.
Najaar s-H engstenkeuring.
Gisteren had op de Veemarkt te Rotter
dam de Rijks najaarshengstenkeuring
plaats voor Zuid-Holland:
Ingeschreven waren 70 hengsten, waar
van 56 waren opgekomen.
Goedgekeurd werden o. a. (Belgisch
ras): Orange", 21/2 j-. van A- ^r-
noudts te Sluis; „Espoir", 2t/2 j-, vam
Joh. de Feyter Pzn te Zaamslag; „Ele
gant", 21/2 j., van denzelfden; „Leopold",
91/2 j., van G. J. Klompe te Dreischor;
„Nero", 51/2 j.. van Vael IJzenbaert te,
St. Jansteen; „Avenir de l'ecluse", O'/j
j., van H. .1. Arnoudts te Sluis.
