No. 14 Dinsdag 17 October 1916 31e Jaargang Uit de Pers. De Groote Oorlog* Binnenland. Uitgave van da Naami, Venn. LUCTOÜ ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: MBGE VORSTSTRAAT 219, Bureau te Middelburg: fë NA A F. P. DHLUJ - L. BURG. Drukkers: waterbaan Le Cointre - Goes. Waar gaan wij heen? Ut eten begint de beraadslaging in de Tweede Kamer over de wetsontwerpen tot Grondwetsherziening. Hot Vaderland (hoofdlied, het Ka merlid lloolhuijzen) vat de zaak kalm op en verwacht geen mislukking, blijkens zijn artikel met het opschrift: Quo Sudimus? (waar gaan wij heen?) De aanvallen op de liberate vooj'stan- ciers wijst hij al: AV'ij imiaikeai ons niet boos. als iemand vraagt of wij ook soms in een gek kenhuis leven, omdat de iinanciëete gelijkstelling van openbaar en bijzon der onderwijs aanstaande is, maar her inneren ons, dan. sléchts met een zucht, dat JJalomon de Cau'si inden-tijd in een krankzinnigen gesticht werd op gesloten, omdat hij ide stoom als be weegkracht wilde aanwenden, en wij snauwen ook niemand al, omdat hij over de Pacificatie anders' denkt dan wij, hetgeen ons des te' gemakkelijker valt, omdat wij aan :la verafgoding van de leden der Staatscommissie', zooais de Hr. Marchant die aan zijn volgelingen heeft vérordineérl. niet imjea- doen. Hij neemt ©en loopje fl -l de vrou we 11 - kjesWech l-vrou wen Daarnaast zullen tie schutspatroons van de vrouwen, li© thans, reeds een permanente vertegenwoordiging hebben op hoi Binnenhof in hare pilaarheiligen, die trots haar gevorderden leeftijd, weer noch wind ontzien, hun, schoon ste voorstelling geven van al bet heil, dat. ons wacht, als het algeméén, vrou wenkiesrecht thans in de Grondwet wordt vastgelegd, maar practisch resul taat zal dat niet opleveren, waar nie mand minder dan 'Air. Troefctra reeds verklaard heelt, idat zijn partij in geen geval om de zaak van hét vrouwen kiesrecht de Growl wetsherziening in gevaar zal brengen. Een uiting, dia voor ©en goed verstaander vol betee- kenis zou zijn, maar het niet ge weest is voor onze kiesrechtvrouwen, die ook dn deze wéér toonan hare naiviteil, de heken te vrouwelijke eigen schap, waardoor van haar zoo groot© bekoring uitgaat. Natuurlijk krijgen d« tand aard en V a n PI o u t e n eén mop, wegens hun verzet tegen algemeen stemrecht. Huis- snans'kiesrechl is het levende lijk en Van Houten men leze: De veroordeel in g van artikel 80 door Mr S. Van Houten en da kruistocht, dien hij daartegen predikt, doen sléchts -—sit venia verbo danken aan dé zelfoverschatting van den Grooten Mogol van vroeger eeuwen, die na, ge noten maaltijd |döor trompetgeschal zijn genadig verlof aan. 'da andere vorsten der aar-te gal' om aan tafel te gaan. Schoon 't met airdkél 192 slimmer staat wegens 't verzet van luik scha èn rechtse he mania, k'kieu" blijft de schrij ver overtuigd dat ook dat artikel' 'zal worden aangenomen 1)I ri 1 Het enkele feit, dat de voorgestelde wijziging van art. 192 gerugsteund wordt, door een compromis, waaraan He Beaufort, Bos, Lobman, De Mees ter, Notens, Troelstra cn 'Voort van Zijp hun zqgel hebben gehecht, maakt het voö-r ons ondenkbaar, dat de Tweede Kamer niet in overgroot© meer derheid overtuigd zou zijn van (har©) noodzakelijkheid Hot. slot van liet artikel zijn twee uitgestrekte artnen ter handreiking aan links en rechts, ©n een waarschuwing: Be. strijd van het onderwijs in Ne derland herinnert maar al te zeer 'aan die van de Montiecchii en Capulétti, zooals Shakespeare bns die in zijn Romeo en Julia beschrijft. Maar die strijd in Verona, -werd helaas .slechts beëindigt,:! doordat de dood va,n de twee ©dolste telgen uit de beide ge slachten -de vaders tot inkeer bracht. En dezen konden toen, jammer ge-- noeg, ,niet mieer doen jdajn elkaar wee- osnd die hand van verzoening reiken over eten graf. Laten wij wijzer zlijjn •en doen als de gebroeders Rantzauj uit Erckin'ajnn's en .Chatrian's onster felijke schepping, die jarenlange veete hijlegden, omdat ze ztagen, dat voort zetting daarvan Ide dood zéu worden wan beider geliefde kinderen. Wanneer het. bezwaar inzake 'tie ge meenten als toenheeren dér schoolge bouwen kon worden Opgelost, zou allicht menigeen die nu aarzelt, met de a.r. leden ter Bèvre ligingscommissie pn .schoolmannen als Woltjer en Oosterbaan zich vóór dé wijziging van art. 192 kunnen verklaren, te mieer omdat hetgeen: niet in de Grondwet komt, ten siotte toch allicht in de Praktijk zich haan breekt, (lied. Zeeuw."). Beknopt overzicht van den toestand. Als we oonstatéeron, dat de zaak der Roomeniëis als .verloren is te beschouwen bedoelen wij daarmede niet, dat de cen- traleu geheel niet hen hebben afgere kend en niet lien minsten tegenstand meer te duchten hebben. Verre van dat. Men mag gerust aannemen, dat de strijd straks een veel verbitterder ka rakter krijgt. Waar het op de verdediging van eigen gebied en het voorkomlen van een natio nale verplettering aankomt zal men van Roemeensche zijde ongetwijfeld een vin- nigen en uiterst vastberaden tegenstand bieden. Als we het nieuws uit Boekarest goed lezen, constaibeeren wij teekenen,, die op een vernieuwde jloemeensche actie, zij het ook elan defensieve, wijzén. Ziehier ©en kleine bloemlezing- uit bet, olliciëele communiqué uit Boekarest. (We vragen excuus voor het feit, dat wij er niet- een nauwkeurige kaart bij afdukken) „In de 'Oilos-valiei viel de vijand onze troepen aan do grens hevig aan, doch werd over de grens' teruggedreven. „In de Buzen-vallei kleine gevechten. Wij maakten '80 gevangenen. „Te Tabl'abutzi 'dwong do vijand ons een weinig maar het Zuiden terug je trekken. „Te Bralocea 'is de toestan I onveran derd. 1 „Tg Piedeal zijn aanvallen van dein vijand met zware verliezen voor hein af geslagen. „In do' streek v,a;n Ruidar bieden onze troepen hardnekkig tegenstand. „In de streek van ide Alt hebben Wij Stana' Glecovad, Ciiiiva, Dtobronu, lledji cn Linica Slreatului bezet." Met deze omstandig,heden voor oog,en heeft men de verdere ontwikkeling van de gebeurtenissen aan Ie Zevenburgseh© grens met spanning tegemoet te zien. Op hot Oostelijk oorlogsterrein maken de Duitsche berichten weder melding van een nieuwe „grootte-re gevechtsactief' in het gebied van Luzk en in Galicië, in de streek van Tarnopol. 'De Jrfulsseb zullen misschien nog een van hun krach tige stoeten ondernemen om te pogeini 'zich voor de winter voor goed intreedt, sterker en veiliger winterkwartieren te verschaffen en de tegenstanders in dit opzicht in ongunstiger omstandigheden te stellen. Op de overige fronten strijd op kleine] schaal. Op de wijze van den krijg op het Bel gische front, waarvan maar bitter weinig' notitie genomen wordt. Toch rusten de Belgen niet. Plet Office 'Beige meldt omtrent de ge beurtenissen aan dit front van 8 tot 14 dezer Gedurende de afgeloopen week hebben de werkzaamheden op het Belgische front zich bepaald tot bomgevechten, door gaans weinig heftig aan den sector Dix- mui den-Steens traete-Boesinghe. Een raid door een Belgische afdeeling volbracht, heeft de inneming van een vijandelijken post 'ten gevolge gehad. D'e bezetting iJ gevangen genomen. Belgische stukken van verschillend kaliber hebben geslaagde ver nielingsvuren gericht op de verdedigings werken van Het Sas. Het slagschip der toekomst. Op het ingenieurscongres te San Fran cisco heeft Ferretti, die hoofdconstrueteur van de Italiaansche marine,, een nieuw ontwerp voor een linieschip besproken. Volgens Ferretti zal mén in de' toekomst de schepen eenvoudiger moeten bouwen dian nu, alles wat niet beslist onmis baar is, zal moeten verdwijnen. Ferretti heeft ontworpen een schip Van 32.000 ton waterverplaatsing, dat mét turbines en vier schroeven 2628 knoopen loo- pen moet en het midden houdt tussohen slagséhip en slagkruiser. Dé bewapening bestaat uit 10 kanonnen van 38 c.iVL, die ter verkrijging van een klein tloel- vlak met vijf in twee torens ";vereenig[d| zijn, in volkomen tegenstelling dus met tegenwoordig, jnu men het aantal kanon nen in. 'een toren van drie tot twee gaat verminderen. Verder zijn nog 12 kanon nen van 19 c.M. in vier torens voor en achter de' hoofdtorens .gerangschikt benevens 28 kanonnon van 10.2 o.AL, die voor het grootste deel rusten op affuiten, die voor elk schot opgeheschen moeten worden en daarna 'weer dalen. Onder wa ter zijn 8 torpedobuizen aangebracht. Het schip zal een zijpantser krijgen van 305 m.AL D>e bescherming van boven moet bestaan uit twee gewelfde pantserdekken. De krachtige schoorsteen is eveneens voor het grootste deel gepantserd. Dicht voor den schoorsteen staat een dunne signaal- mast. De oommandantstoren staat ach ter den voorsten geschutstoren, een twee de staat er achter. Als bescherming te gen torpedo's heeft men het schip met behulp' van waterdichte schotten verdeeld in verscheidene waterdichte afd-eelingen en is een sterke dubbele bodem! aan gebracht. Het ontwerp laat duidelijk den over gang naar het komende duikslagséhip' zien. Maakt men. behalve het kleine geschut ook nog het groote neerlaatbaar cn laat men door gebruik van Dieselmotoren, den schoorsteen vervallen, dan verhinderen nog maar enkele kleinigheden het schip- te duiken. Een verkleining van de pant sering en een vermindering van het .aan tal kanonnen zou genoeg gewichtsbespa ring zijn voor de accumulatoren. Vbor- joo'pig is het nog niet mogelijk voldoend sterke Dieselmotoren te bouwen, maar misschien slaagt men er binnen een paar jaar in en dan is ook het duikslagschip klaar. Folklore. In Oost-Pruisten heeft men uil den mond van het volk bet volgende aardige ver haaltje op'geteekend Dé Keizer van Rusland stuurde aan den Keizer van Diuitschlancl tien schepels ■have) mét de boodschap: „Ik beveel over zooveel- regimenten als ik u graankorrels zend". Daarop antwoordde de Keizer van Duitscliland „In mijn stal staat een schimmel, die Hindenburg heet. Hij heeft al uw haver gegeten. Zend mij dus nog wat, Lieve neef!" De waarheid schemert door. Het te Boekarest verschijnende Epoca schrijft ,Jr> deze dagen hult de hoofdstad zich in "droefheid. Ieder die het. Vaderland lief heeft, is mét bange zorg voor het vaderland vervqld. Ieder weet, trots de stilzwijgendheid der officieel© personlan, dat het front steeds dichter naai- de hoofdstad terugwijkt. Allen hebben wij verwanten aan het front en ontvangen nu de ©ene treurige boodschap na de andere, ofschoon de officieel© verl ieslij sten steeds zoo één tot drie dooden dagelijks tellen. Waarom houdt, een kortzichtige regee ring alles geheim, waar het. front toch reeds zoo, dicht bij de hoofdstad gena derd is Na 'den val v,an Tutrakan had een plot selinge opwinding de hoofdstad aange grepen.- Nu beerscht er een gansch andere stemming. NVij weten; liet ongeluk komt niet heden of morgen, maar het kan ko men Dl a ar o'm eischen w ij volkomen opheldering. Zeker, iedere Koemeien is bereid, het ongeluk van zijn geliefd vaderland te dra gen, maar wij vragen: Was dit noodig? Twee jaar lang hoeft de regeering van Bratinau den oorlog voorbereid en is toch niet klaar gekomen, twee jaren heeft het ontelbare beloften van alle zijden gege ven, tot men tegenover ons geen beloften niqpnt te moeten houden. Daarin wortelt liet nationale ongeluk. Het Roe m©en- schq volk boet nu voor de ge- wetenloosheid van z ij n regee ring. Niet onze zwakheid, maar het gebrek aan organisatie is de oorzaak van onze mislukkingen". Korte Oorlogsberichten. Die Engels che vlieger luitenant Tem pest heeft voor de vernieling van een Zeppelin te Potter's B,ar, de orde voor militaire verdiensten ontvangen. Naar uit telegrammen uit Peking en Tokio blijkt, is een J.apansch-Chineesch conflict onvermijdelijk. Japan is reedö met mobiliseeren begéimen. Zijn aiunitie- fabrikatie wordt vanaf lieden slechts! voor zijn eigen behoeft© aangewend. Eveneens heeft de Japansehe handelsvloot bevel ontvangen, tot nadere orders geen trans porten mieer Voor buitenlandsche reke ning aan te nemen. Officieel wordt medegedeeld, dat Lord French, die Dinsdagavond te Parijs aankwam, Vrijdag, in gezelschap Van ge neraal Dubyil, gouverneur van Parijs, de UicMverdedigingsiiirichtingen van de Fransche hoofdstad heeft geïnspecteerd. Naar de Grondwet meedeelt, zijn de' Duitschers, na loopgraven te hebben aangelegd aan de Zuid- en de Westzijde van Antwerpen, thans ook aan de Noord zijde daarmede begonnen. Boomen Worden omgehakt,; ook een dozijn woningen zal met den grond worden gelijk gemaakt. De Mcievijscbe Crt. meldl van de grens: Aan gene zijde van den draad heeft zich Woensdagnacht weer een erns tige Vechtpartij afgespeeld tusschen drie ontvluchte Russen en twee patroeljeertende Duitsche soldaten. Eén Rus werd ge dood, de beide anderen zijn gevangen ge nomen De Meierijschc Crt. meldt uit Brus sel, dat de Duitschers bezig zijn, langs de Belgische grens allé houtgewas weg te kappen op een breedte van 30 meter. Het is er hun blijkbaar oih te doen, een onbelemmerd uitzicht langs de- grens te hebben. Zij worden overigens hoe lan ger zoo strenger. - Te Brest zijn 8500 Portngeezen aan land gezet om met de Franschen mede te gaan strijden. Fransche officieren voeren het bevél. Ober-leutnant M'alz, die zijn 6e vliegmachine reeds had neergeschoten, is nabij Rapaume door een Engelschen vlie genier (pa een gevocht neergeschoten en zwaar gewond uit. zijn vernielde machine gehaald Te Aken is het geheele spoorweg personeel opgeroepen om na,ar het front te vertrekken. Op de lijn AkenHuber- thal zijn de eerste 150 Vrouwelijke beamb ten aangesteld. De Oostenrijksche regeering heeft aan eiken grondbezitter een premie van 3 kronen beloofd voor eiken dubbelen centenaar .koren, welke zij meer hébben dan het vorig jaar. Te Aken zijn onder andere 'krijgs gevangenen een 6-tal - Portugee'sche krijgs gevangenen gepasseerd die aan de Somme zijn gevangen gnomen. Dit. zijn de eerste Portugeezen die door de Duitschers' wér den krijgsgevangen gemaakt. De bisschop van Buckingham ontving bericht, dat zijn oudste zoon aan het front is gesneuveld. Hij is de derde zoon van dien bisschop die op 't slagveld stierf. -- Het voederen van beukenootjés aan het vee is in Duitscliland verboden, daar men deze vruchten noodig heeft voor de bereiding van olie. De Morning Post verklaarde zich tegen het plan, om een tunnel ondier het Kanaal te graven. Het Italiaansch© slagschip- Regina Margherita is in de haven Spezia in cto lucht .gevlogen. ü-e naam' van maarschalk Hinden burg is de 'eerste maal in bat open baar genoemd in een familiebericht in de Vossische Zeiting van 12 October 1848. In dat bericht deelt de gelukkige Vader van den nationalen Duitschen held onder het hoofd „Vertraagd" mee, dat op 2 October zijn geliefde vrouw bevallen is van ©en vroolijk en krachtig zoontje. Hoewei de wereld destijds dus leen ver traagde .aankondiging Van het verschijnen ■van den toekomstigen held gekregen heeft, kan men toch thans niet zeggen, dat Hindenburg je laat gekomen is. In Japan zou een choleriuepidemie uitgebroken zijn. Reeds meer dan 5000 gevallen zouden geconstateerd zijn. Te Troyes, in Frankrijk, is d© Zwit ser Felix Malherbe, als spion doodge schoten. Dé man een 41-jarig electri- ci-en was er in geslaagd zich als werker te laten ,aannem©n in ©en Frausche fa briek Van oorlogstuig. ITet vonnis is nu al eenigen tijd geleden gevéld en uitge voerd. - De Fransche schilder Besnard is (aan het Belgische tront aangekomen om het portret van den koning en de konin gin van België te maken. O p d r ij ven w o n i n,gh u u r. Een wetsontwerp tot het treffen van maatregelen tegen het opdrijven van wo- ninighuren is bij do Tweede, Kamer in gezonden. W ij z i ,g i n g in de T r O' o n- opvolging. In de serie vlugschriften getiteld: „D© Nederlandscbe Zaak", die de firma van Holkema en Warendorf voor de Vader- landsche Club uitgjeeft, zijn zoo juist ver schenen: BeSchouwingen over „dé troon opvolging in Nederland" van Prof. AH. D'. Fabius. Na een overzicht te hebben gegeven, VERSCHIJNT ELKEN WEKJOAïÜt Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. postf 1M Losse nummers•.Ote Prijs der Advertentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 1® bi, 3-maai plaatsing wordt 2-maaI berekend, Bij abonnement voordeelige voorwaarde©,, Familieberichten van 110 regels 1.—v iedere regel meer 10 ct. van de verschillende groepten van ver wachters en de vertegenwoordigers' der groepen volgens de thans geldende re geling, en na te hebben géwezen op eeni- ge onaangename gevolgen, dié deze re geling zou kunnen hebben, indien dé eers te Van die groepen het Huis Saksen Weimar tot den troon geroepen wérd, wijst het vlugschrift er op, dat de Grond wet toelaat, dat zonder dat zij zelv'e gé- vvijzigd wordt, er in de orde van erfop volging verandering kan worden gebracht. Het acht echter voor zoodanig© veran dering .geen gewichtige gronden aanwe zig, omdat de verschillende groepten van verwachters (de Huizen SaksenWeimar, Rouss, Köstritz, Saksen, Meiningen, Ho- hen Zollern, een andere tak van Reussl, Köstritz, Sleeswijk—Holstein, Noorwegen, SchaumburgLippe, Zweden, Wied) aan ons land allen even vreemd zijn, omdat de eene lijn van cognaten niét verder Van ons staat, maar stellig ook piet na der aan ons dan de anderen. Vervolgens wordt de vraag gesteld: Is het mogelijk alle verwachters buiten Prin ses Juliana eenvoudig te schrappen?" Kunnen ©n mogen Wij önz© grondwet zoo danig wijzigen, dat alle erfopvolging van andere nakomelingen dan die uit wijlém Koning Willem II wordt afgesneden?" En -na een korte, heldert© argumentatie komt het boekje dan tot een bevestigend ant woord. Waar de verwachtingen van de cog- n.atischc Huizen, zooals betoogd wordt, op de grondwet van 1814, niet op de opdracht, der Souvereinibeit van 1813 rus ten mogen de cognatische verwachters Worden afgegeven. Ook op de vraag, wat voor ons land verkieselijker ié: dat het door den toe stand te laten, zooals hij is, zich b ij voorbaat bindt :'ian een Huis dat ons allengs geheel vréémd wordt (Saksen WeirnarReus®) of dat de mogelijkheid! wordt geschapen, om, als., het tijdstip daar is, een vrije keuze lie doen, wordt met een herinnering aan dén historische»! band tusschen Nederland en het Huis van Oranje, waarmede een Verbinding tnet een andere dynastié nooit te verge lijken waren, het antwoord niet twijfelach tig genoemd. Als .slotsom wordt gesteld, dat liet zeer ernstige' overweging verdiént, om! alle recht van collateralen ter zijde té stel len en eveneéhs 'te doen] vervallen, de mo gelijkheid van een troonopvolging' door het Huis Nassau -Weilburg'. Voorts ons, land op géenerlei wijze tq binden aan eenigi Huis of eenige persloon, buiten de nakomelingen van Koningin Wiil- helmina, zoodat ingeval 'tooit mocht ge schieden, dat de troon openviel, zonder dat nakomelingen van Koningin WilheB mina aanwezig Waren, de Staten-Genie- raal naar de bepalingen van art. 21 der grondwet, een nieuwen troonopvolger zou den kunnen aanwijzen. De zeer ernstige moeilijkheden, zoo besluit prof. Fabius, waarvoor ons1 va derland dan in elk geval zou geplaatst worden, mogen wel ons te meer cloefn waardeeren het voorrecht ons thans nog in onze geliefde Koningin geschonken, en de bede doen rijzen, dat -ook het leven van Prinses Juliana worde gespaard; dat zij word© een waardig evenbeeld van Hare Koninklijke Moeder, en vooral, zoo haar igéen broeders worden geboren, dat uit haar een gteslacht voortkome, dat den. Troon in. lengte van dagen bezet. De onlusten in jam bi. (Officieel.) Van den gouverneur-géne raal van Ned.-Indië is onder dagteteke ning van 14 -dezer het volgende telegra- phisch bericht ontvangen Die gemeenschap tusschen Soeroelari- goen Dijambi en Bangko is hersteld. D© troepen patrouilleeren in Tabirstreek, waai de bevolkino' vijandig is en de doesoens verlaten zijn. Volgëns berichten houden zich 300 opstandelingten op nabij Loeboefc Kepiajang (aan de Soengei Kedjasoeng, rechterzijrivier van de Tabir.) Een pa. trouille uit de Ajer-Itamstreek kwam1 ia Rantoupandjang aan de Boven Tabir aa'n; ongeveer 30 opstandelingen werden ge vangen genomen. lu Korintji zijn twaalf ontevredenen, in Pamenang aan de Meraingin vijf ver zetsleiders gevangen géinomen. Kolonel' Kroesen vertrok naar Palembang. Eer. patrouille onder luitenant Die Quant,, Vergezeld door den assistent-resident van de Palembangsche bene den! an de nkwant gisteren te Moeara, Roepit aan. Eene patrouille onder kapitein Fran- kamp vertrok (gisteren in auto's! van Moeara Klingi aan de Aloesi naar Tra, Was (aan de Latikan, lihkerzijrivier vain d© Aloesi.) Op den 12den dezer deden 2000 op standelingen een .aanval op Soeroelan- goen Rawas, welke werd afgeslagen. Da opstandelingen Verstrooiden zich na- eeirr

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1