No. 364 Maandag September 1916 30e Jaargang :hf id IG. larzen, iter Meid te koop iogkabinet, inde Tafel, ifgras »se Merrie [AARS, [rzen, poel- (fornuis, ieid tbode Inmeid, lie BSr. G. Groen van Prinsterer. Oe Groofe ©@rlog. Uit d® Pers. 1NJE, Biezelinge. 5 'I staat zijnde ichel. lid, Ritthem. te leveren vóór 5, Arneinuiden Ier bij A. DE L. VERHAGE, terke. Iverstaande, bij Arnemuiden. jISSE, Seroos- |en GOFFOU, kwaamheid, bij fdel, Piet Hein- boerenstand, bij -., Middelburg. Ikebeeke, Bees- 1 November a.s. Oostkapelle. e wordt tegen t t*8 oon f175. Vrij behandeling, elden. Aanbie- in bet Bureau ir 0L3E, Seroos- Uitgave va* SfitsmL Venn. LUCTOR El' EM ERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: A A IF GE VORST5TRAAT 219, Jêareau te Middelburg: feMIA F. P. DHUiJ - L. BURG, Drukkers: »ta»fc®rt>aan Le Cosntre - Goes. fk Zeeuw VtRSCHiJWT ELKEN WE«X?A«. Abonnetn«nisprijs Per 3 maanden fr. p. posttM Losse nummers Prijs der Advsrtentiën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer lt «fc. 3-maal plaatsiug wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden.. Familieberichten van 110 regels ƒ1. iedere regel meer 10 ct. 2.tij; die zich met 1 October op ons bied! abonneeren, ontvangen het tot aan genoemden datum GRATIS. li. Gieen verklaarde eenmaal, dat zijn hoo^Etie eetetitel gewjeieist is Eer e-V o r- z i t. ter Van de Vereeniging voor Chris telijk Nationaal Schoolonderwijs ËMlelijk in 1849; Groen ging toen naai' Ae 50 slaagden de kiezers: van Harderwijk er in Groen naai' de Kamer af te Vaardigen. In de vreeze Gods aan- vaaitSde hi^ deze betrekking, en kweet zich ctiristelijk van zijn moeilijke taak, gehele! alleen, slechts teen korten tijd door zijne Vrienden Mackay, Elout en W. v. Lijndete geholpen, als „Veldheer zondier legeir", 'doch om mét „in mijn isolement ligt mijne kracht" voor de rechten vair Koning Jezus op te komen. Doch schoon rdlèete voelde hij zich zelden al telenwant iedesrttea dag als hij naar de Kamer ging, sterkte hij zich door het gebed in de binnenkamer. Zoo deed hij tot 1857 doch trad toen af. feiete&estekl als hij was dat zijn oude Vriend en medestander v. d. Brugghen] de schoolwet had ingediend, die den tri omf vian het ongeloof en de huldigingl van het staatssocialisme bedoelde. Wel werd hij later door Den Haag en andere districten nogmaals gekozen, doch hij be dankte. Alleen van 1862 tot '64 nam hij nog zitting voor Arnhem, doch lcolr toen Weinig uitrichten wegens zijn zwakke ge zondheid. Zijn© redevoeringen in de Kamer uit gesproken zijn meesterstukken van wel sprekendheid. Vaak kruiste hij een lans op het. gebied van beginselen mtet zijn ouden vriend Thorbecke, liij nam daar bij steeds de bescheidenheid in acht; doch ontving niettemin een ruim deel van den smaad die den belijders van den Christus) zoo zij getrouw zijn is toegaaegd. Hot Handels b 1 a d noemde hem den grootten Jezuïet, den hui- c helachti gen vefa c h tel ij ken politicus. En op hot laatst van zijn leven, na den afval van vrienden als Meijek en v. d. Brugghen, v. Zuijlen ten r. Lijaden; Chantepie en Betets, welke laatste hem smadelijk behandelde opi een der vergaderingen der Vereen.ig(ing voor Christelijk Nationaal Schoolonderwijs, waaTvan hij voorzitter was, moest hij met. teede oogen aanziien da,t door zijne ethisch® vrienden bovengtenoemd een tijdschrift tegen liet zijn© gericht, „Ernst en Tried©", weid uitgegeven. Uit het parlementaire levten terugge trokken in 1867 nog eens te Leiden gekozen bedankte hij na rijp beraad richtte Groen v. Prinsterer zich van nu aan alleen in geschriften tot het Nleder- landsche volk; doch moest ten slotte ook dien, arbeid, bij gebrek aan medewer king, aan terugslag, aan instemming of tefetechtwijzing wij zouden zeggen bij gehüek aan lucht staken. Hij tkok zich terug op zijn buitenver blijf Oud Wassenaar, hetwelk hij in 1870 met het vriendelijk Blankenburg verwis selde, waar hij, bij toenemende lichaams zwakte, zijn Maurice et Barnevelt schïteetf, een werk dat hiem veel inspan- tiernd onderzoek kostte; doch wie had sndefete de eer Van onzen Man rits ver dedigd tegen Motley's partijdige beschou wing in zake den dood van Oldenbartie- veld? Rijk aan geld en goed, doch kinder- lom!, wist het echtpaar Groen daar veel zegao. om zich te verspreiden. Wij wen- behett htórover echter niet ,uit te wei de». Dit zou niet voegen bij een be- sc'hW^Timg van een Calvinist, gelijk hij w.a». He. wij doen dit te minder, sinds wij dacX de lezing van de bijzonderhedtenj omtietat Green's laatste levensdagen bë- psaaW werden bij de waarheid, dat niet d® laKüsclielijke uitnemlendheid, maar al leen de Goddelijke gerechtigheid, Gods vrije genade, d© hemelpoort zelfs voor éten baste kan ontsluiten. 0* grijze j.hr. Elout van Soeterwoude doeÖ hieromtrent treffende mededeelin- gas „Het jaarboekje voor de J ongei le». icn Geref. grondslag". £kjj «chiteef mb. te <3en aanvang zijne» laatste ziekte fealfi Gjtfoent nfoieéte met roiaato Haf ant woord te geven op de vraag: wat baat het u nu dat gij dit al gelooft? Bespreking en gebed schonken rust. Aanvankelijk echtier nog niet blijdschap. Ëenige dagen later werd ook die zijn deel. Den o Mei dicteerde hij aan zijn echt genoot© deze woorden „4 uur 's morgens heb ik de volgende Verschijning gehad. „Door een zonderlingen samenloop van omstandigheden, van de teederste zorg omringd, benik in den uitersten angst en verschrikking gebracht. Daarop ben ik. uitgeput en afgemat, in diepen slaap geraakt, en er is een oogenblik geweest, waarin ik, als in den angst der helle, zonder eenige bijzondere aanleiding' i n die duisternis een licht heb zien blinken, dat ik niet anders beschouwen kan dan als een buitengewone tehulp- koining van mijne, in eigen oog, onver geeflijke kleingeloovigjhteid. „Van dat oogenblik af heb ik een on uitsprekelijke rust. Nu loof en dank ik den Heel-". Het hier medegedeelde, waarvan de zieke den eigenlijken inhoud reeds aan- aanstonds, des nachts, aan zijn echtge- noote had verhaald, is eigenhandig door hem onderteekend, aan de woorden „on uitsprekelijke .rust" nog dit bijvoegende: wat Hij ook over mij beschikke. (Wordt vervolgd.) Beknopt overzicht van den toestand. In het Zuidoosten wisselvallige strijd. De nederlaag, welke volgens de Roe- meensche berichten Von Mackensen's le ger in de Dobroedsja zou hebben ge- leden, heeft tot geen beslissing geleid. Bij een tegenaanval der Duitseh-Bul- gaarsche troepen op de linie Rasova Tuzla zijn de Roemeensch-Russische strijdkrachten weer teruggedreven. Zij deden een omvattenden aanval, die de Roemenen tot retireeron noopte. In Zevenburgen hebben de Pioemenen den Vulkaanpas weer moeten afstaan, waarvan de Oostenrijkse he troepen reeds 'n paar dagen geleden de aansluitende hoogten hadden bezet. Ook in Macedonië wordt met afwisse lend succes gestreden. De Serviërs vorderen nog, doch de overige Entente-leden kunnen maar niet opschieten. Dit feit beeft aanleiding tot kritiek op het beleid van generaal Sarrail ge geven, die echter door Briand in de Fran sche Kamer in bescherming is genomen en dus blijkbaar nog het vertrouwen der regeering geniet. Ten oosten van Suez vielen de Tur ken de Engelsche troepen in de buurt van de bron van Tavala aan en dwon gen zij hen ietwat terug te trekken. In Griekenland is de toestand thans uitermate verward. Het Vaderland schetst dezen 'toe stand aldus: Het leger, de politici en het volk zijn verdeeld en het land gaat zijn ondergang tegemoet. Het deel der Griek- sche strijdmacht, dat in Duitschland „te gast" is, zal op verzoek der Grieksche Regeering door het Duitsche legerbestuur worden losgelaten. Een ander deel heeft, naar verluidt, den Geallieerden bij de herovering van Fiorina steun verleend; weer een andere groep tracht de rust in het onafhankelijk geproclameerde Ma cedonië te herstellen. De „Daily Mail" verneemt, dat de revolutionaire bewe ging zich uitbreidt en dat het gezag van Koning Konstantijn bijna geheel verdwe nen is. Ook een deel der vloot schijnt zich bij de revolutionnairen te willen aansluiten. Venizelos is weer op den voor grond getreden; hij wacht het oogenblik van ingrijp en^af. Het is duidelijk, dat ten gevolge der- wanhopige verdeeldheid, waaronder Grie kenland lijdt, een ingrijpen van dit Ko ninkrijk in den oorlog voor de Geal lieerden steeds minder waarde krijgt. Reeds gaven de Russische en Italiaansche Regeeringen te kennen, dat de Grieksche quaestie geheel buiten haar belangen sfeer ligt en ook heeft het den schijn alsof den druk der Fransche en Engel sche Regeeringen minder krachtig wordt. Blijkbaar is het de Entente voldoende om als onbeperkt heerscheres tc kun nen optreden in het Grieksche Rijk. Het nieuwe Ministerie van Kalogeropoelos heeft een passieve houding aangenomen; geen enkele politiek wordt meer nage streefd. Voor de Entente schijnt Grieken land als natie te hebben afgedaan. Uit de jongste berichten blfkt, dat thans 85 Engelsche en Fransche oor logsschepen in de bocht van Salamis zijn- aangekomen met een gezamenlijke beman ning van tusschen dc 70000 en 80000 man. Ook een Italiaansch oorlogsschip bevindt zich aldaar. De vloot richt zich blijkbaar in voor een langdurig verblijf; torpedo booten leggen mijnen en spannen netten tegen duikbooten en dagelijks vaart het eskader nit voor de kustbewaking. Do plotselinge aankomst van het eskader en de talrijke bemanning heeft te Athene, Patras en Piraeus een gevoelige nood aan voedingsmiddelen doen ontstaan. De geheele bemanning staat onder bevet van admiraal Fournier, die de gebruikelijke beleefdheidsbezoeken wisselde met den Griekschen admiraal Ccmduriotis. De Engelschen en de Franschen vorde ren nog steeds in het Westen, zij het ook zeer langzaam. He iaet.ie in de lucht is de laatste dagen echter heftiger geweest, 'dan die op het veld. De Duitschers hebben 24 vliegtuigen neergeschoten, waarvan 20 aan de Somme. Parijs meldt er dit van „Op het Somme-front werden '29 lucht gevechten geleverd. 4 Duitsche vliegtui gen werden neergeschoten. Een viel bij. het bosch van Vaux. Twee andere wer den achtereenvolgens aangevallen door Guysemer en stortten in vlammen neer. Deze luitenant heeft daarmede op één dag zijn 17e en 18e Duitsche vliegtuig neergehaald. Het vierde viel bij Nusery te pletter; 3 andere Duitsche vliegtui gen werden ernstig getroffen en vielen' ontredderd bij Estrées neer. In de streek van Péromie moesten vier Duitsche vlieg machines binnen de eigen linies dalen". Duitsche luchtschepen bezochten Za terdagavond de Oost- en Zuid-Oostkust van Engeland. Veertien of vijftien Ui htschepen namen aan dezén luchtaanval op Engeland deel. De Zuid-Oostelijke en Oostelijke streken en het Oostelijk gedeelte van Lincolnshire werden voornamelijk bezocht. De aanval op Londen werd onderno men door twee luchtschepen, welke tus schen één en twee uur uit Oostelijke richting kwamen, twee luchtschepen, welke tusschen één en twee uur uit Zuid- Oostelijke richting kwamen en één lucht schip, dat tusschen middernacht en één uur uit het Dosten kwam. Vliegtuigen stegen op, speciale kanon nen openden het. vuur, de luchtschepen werden teruggeslagen. Nochtans werden bommen geworpen op de Zuidelijke en Zuid-Oostelijke streken. Te betreuren valt, dat 28 personen werden gedood en 99 gewond. Twee luchtschepen werden in Essex neergeschoten. Het waren twee lucht schepen van het nieuwe type. Eén viel brandend neer en werd vernield. De be manning kwam om het leven. De bemanning van het tweede, 22 of ficieren en minderen, werd gevangen ge nomen. Berlijn meldt nog deze bijzonderheden: In den nacht op den 24sten wierpen meerdere marine-luchtschepen-escaders talrijke bommen op .Londen, de militaire plaatsen aan de Humber en op de Oos telijke graafschappen van Engeland, in het bijzonder op Nottingham en Sheffield. Het succes kon overal in sterke branden waargenomen worden, welke nog lang na den afloop zichtbaar waren. De luchtschepen werden op de heem-eis, vóór het overschrijden der Engelsche kust, door de patrouille-vaartuigen en bij den aanval zelf door talrijke afweerbatterijeni buitengewoon sterk met brandbommen on der vuur genomen. Zij brachten eenige vijandelijke batterijen door goedgerichte salvo's tot zwijgen. Twee luchtschepen vielen aan het vij andelijk afweervuur boven Londen ten offer. Alle andere zijn onbeschadigd te ruggekeerd. Gewonden aan de Somme. Een soldaat vertelt in de „Vorwarts" van ontmoetingen met gewonden aan de Somme. Hij treft een korporaal, dien hij van vroeger kende als een buitengewoon vi'oolijken jongen man, op een verband- plaats in de nabijheid van den slag. Tus schen een transport gewonden vindt hij hem. Zijn knap jong gezicht ziet er ver ward uit. Zijn oogen zijn onrustig en ver suft, de mond is onbewegelijk op merk waardige wijze naar beneden gebogen, de lippen sterk op) elkaar geperst. Hij vraagt hem iets, maar de ander schudt slechts met Let hoofd en maakt teekens: met de handen. Hij ziet wat den man ontbreekt en geeft hem papier en pjoty lood. Deze schrijft danIk moest de .veld keuken balen over de dekking. Toen kwam es» 38.5 centimeter granaat, twee ma» dood, twee zwaar gewond. Ik bleef doof en kan niet spreken. Verder vertelt hij dan: De zwaar ge wonden werden in tenten gelegd en ver pleegd tot zij vervoerd kunnen worden. 'De gewonden, die loopen kunnen, trek ken in troepen naar de hospitaaltremen. Langzaam stappen zij vooruit in hun met modder en bloed bevlekte kleeren. Velen hinken met wit verbonden voeten met moeite op stokken voort. De geheele troep is als bespikkeld met de plekken) van het verband. Als men dan denkt hoe deze jonge mannen uitgetrokken zijn! Het aangrijpendste is echter de stille en eenvoudige heldenmoed, waarmede deze mannen hun pijn dragen. Dapper waren zij voor den vijand, nu zijn zij het weer tegenover hun wonden. Nooit hoor ik een klacht, nooit een woord van ongeduld, het is alsof ieder zijn leed) klein voelt worden in dezen grooten stroom van lijden. Zelfs staat men er bij en schaamt men zich bijna over zijn gezondheid en zijn heele ledematen. Men zou willen helpen en men 'kan niet. Ik zie een zwaar gewonde. Een man van meer dan veertig jaar met rood- blonden haard en wasgeel gezicht, dat reeds door den dood ge te eken tl schijnt. Sedert vier dagen ligt hij met koorts achtig hijgende lippen en zonder bewust zijn onder een tent. Als ik door de tent ga en hem aanzie, worden rijn lippen plotseling stil. De vingers van zijn han den schuiven m elkaar en do oogen ope nen zich. Het zijn blauwe schitterende oogen. De man begint te bidden. Onze Viader.... Hij spreekt met heldere, duide lijke gevoelige stem. Ontroerd hoorden wij toe. De gewonden in de tent lichten de hoofden op en vouwen de handen! Met hem is het uit, zegt er een. Do dokter, die bij ons is, knikt. Als het gebed ten einde is, strijkt hij den ge wonde over het voorhoofd. Toen ik van deze plek weg ging in de beetc zon van den Augustusmiddag en mij het zweet van het voorhoofd veeg de, ontmoette mij een soldaat, die lang zaam en met moeite op een beukenstoH geleund, vooruit kwam. De soldaat leek een wandelende aardklomp, zoo dik was zijn verscheurde uniform met leem en stof bedekt. Het 1) ruin gebrande gezicht was nat van het zweet. Waar komt ge vandaan? Van ginds. Hij wijst met zijn stok in de richting vanwaar het gedonder van rof- felvuur komt. Aan het trillen van zijn lippen ien aan den koortsglans in zijn oogen zie ik de opwinding, die nog in hem woelt. Zijt ge gewond? Ik was bedolven, vertelt de man. Vijf uren lang heb in het donker gelegen als in een graf. Boven me was een klein hol imet een beetje zwarte lucht, die ik ademen kon. Kameraden hebben mij er uit gehaald. 'Ik was bijna dood. Nu zie ik de zon weex-. Hij ging verder, moeizaam .met zwaren sleependen tred. Maar het heete licht van de zon straalde weer om hem heen.... De Calvinist Graaf Tisza. Bij het groote politieke steekspel in de Hongaarsche Kamer komt steeds meer de fig!uur van Graaf Tisza opi den voorgrond. Het is misschien hier te lande Weinig bekend, dat deze eien overtuigd Calvinist is. Men vergelijkt hem met Cromwell en zijn Puriteinsche aanhangers. Terwijl an dere Hongaarsche Magnaten in slchitte- rende gala-costuiuns den Keizer Franz Jo zef bezoeken, draagt Graaf Tisza slechts een eenvoudig geklieede jas, wanneer hij naar Schönbrunn rijdt. Hij is een trouw kerkganger. In het jaar 1913, toen Zaterdagavond in het gebouw dei! Tweedie Kamer een moordaanslag op hem gedaan werd, het geen hem! ettoe bracht Maandagmorglem) door dienaren der politie de oprOeriga elementen uit de zitting:- te verdwijnen, bezocht hij op den tusschen liggenden Zon dag het Protes taritscli© kerkgebouw, omi te zamen met de zijnen God te danken voor zijn redding, én den zegen af te smeken op zijn poging tot herstel van rust en orde in het rijk. Zulke mannen voeren ter overwinning. Het zal dan ook de Hongaarsche op positie niets baten in deze tijdlein van nood en gevaar, de politieke hartstochten ontketend te hebben. Gtaaf Tisza hleeft het vertrouwen van de groote massa van het Hongaarsche volk. Hij heeft bovendien den steun van zijn Keizer en van d'en Keizer van Diuitschland. Korte Oorlogsberichten. D© Portugeosche troepten, die de RoVunarrivier in Duitsch Oost-Afrika zijn /overgetrokken, 'zetten hun opniarsch voort Het spoorwegpersoneel iet Duitsch land, dat tot nu to© nog van den mili taire» cthans* is vt-fgoslold, ItaMi tte waarschuwing ontvangen, zich gjeteed' tm houden, daar het elk oogenblik de «Hl- roeping kan Verwachten. Zaterdagmiddag zijn benoord©» én Waddeneilanden vijf Zeppelins gjezie», dé» in W. richting koersen. Langs de zuidgrens van Limbugg zijn Zaterdagmiddag 3 Zeppelins geniep koersend in W. richting. Aan de Somme zijn nu 3/s raa bet Engelsche en Fransche legier sajrvcrtgal- trokken. f Eien kleinzoon van Charles Dicke©*, Majoor Cedric Dickens, is' op het slagfc veld gevallen. De oorlogscorrespondent van D» Zeit zegt, in een dorp in Wolhvnië ete» man te hebben gezien mlet een zeer la* - gen witten baard, die 113 jaar oud was Als jongen van 9 jaar zag hij Napolao»! op .zijn weg naai! Moskou. De Engelsche militaire autoriteiteW zitten verlegen met 'een 22-jarigön dorps- herbergier. Het jongemtensch is boven dis) maat, meet namelijk 8 voet 2Va duim, zoo- dat hij al zijn uitrttstingislstukken „buitert model" zou moeten hebben. In de buuTt van Ribe (Denemarken.)' is een flesch aangespoeld, waarin öen briefkaart zat, die gestempeld was: „Rijks vloot. Vijfde torpedoboot-flottielje". Daar op was geschreven. „Lieve Marile. Itó denk aan je in mijn laatste uur. Laatert vaarwel en kusslen. (w.g.) Paul Heine". Te Londen heeft zich' dan oVcTstó mei: een revolverschot het lteven benomen, uit wanhoop over de verliezen, dia zijn re giment aan het front geleden had. Hoe men in Engeland spot met de ijzeren kruisen der Duitschers, blijkt uit een spotprent, waar een Engjelsch .sol daat een, op de bekende manier gedroch telijk voorgestelden, dikken Duitschen sol daat als gevangene voor zich uitdrijft en rijn kameraden toeroept: „Hee, zeg, nou heb ik er eindelijk e'en zonder ijzeren- kruis". Men ia anders in Engeland ook niet zuinig met eereteekenen. In de „Ti mes" Stond nog pas een lijst van 1330 militaire medailles, aan Engelsche sol,-- daten toegekend. - Raoul Villain, de moordenaar van, Jean Jaurès heeft opnieuw; bij den. pre sident van het Asisisenhof van de Seinlel een request ingediend om het proces voort gang te doen hebben. Hij rit thans 26 maanden preventief. Zijn geding werd. reeds voor de vijfde maal uitgesteld. De Oostenrijksche regeering heeft 250.000 kronen beschikbaar gesteld tot leniging van den nood der slachtoffers! van de waterkeeringdoor braak in Rot- hemen. Sinds geweten,machinegeweren en' kanonnen aan het woord zijn, is de gjuil lotine op non-activiteit gesteld. D© Pa rijsche scherprechter Deibler kon echten niet besluiten om te gaan rentenieren! en verzocht de regeering zijn diensten! elders aan te wenden. Deze willigde zijn verzoek in en plaatste hem bij d)m gezondheidsdienst. Dit is nu een van die zonderlinge wisselingen, die dé oorlog! veroorzaakt: een man, die nooit andera gedaan heeft dan andeten hiet leven ver korten, doet thans zijn uiterste best te vens te veriengen. Ook van den Engelschen minister Henderson is een zoon gesneuveld. Bij den Roemeenschen Dooau te een stuk van het mechaniek van een Zeppelin gevonden. Dit wijst op een cer tastropihe. Een Engelsche oorlogscorrespondent schat het aantal projectielen, door de En gelsche artillerie verschoten voor het be gin van het offensief van Vrijdag j.l. aan- het Somme-front op; twaalf millioen. 'De „Frankfurter Ztg." meldt, dat volgens Amerikaansch© officiëele gegevens de lading van de handelsduikboofi „Deutschland." op de thuisreis heeft be staan uit 802.037 pond ruwe rubber, 762.674 _pond nikkel en 181.049 pond' tin. Op de reis1 naai- Amerika had da „Deutschland" 3042 kisten, met 125 torn kleurstoffenaan boord. Vier nieuwe in Nederland gebouw de lichters' met bestemming naar Lon den zijn door een U-boot aangehouden^ en tot zinken gebracht. 1 Het type van vrouw. Onder dit kop/je schrijft De Stan daard terecht: De manifestatie van de op KiestechS beluste vrouwen heeft de nationals pdech- tigheid van j.l. Dinsdag pij nijpt ontsierd'. Het ging alles plechtig en eerbied af- dwmgmrd too. wooKcl dat uitjpiatt wam

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1