Dinsdag 19 September SI16 30e Jaargang
Mo» 2»»
Be Ö@ri©u*
Staten Generaal.
FEUILLETON.
fc
Troonrede.
De Zuidpool-expeditie van
Shackieton.
Ziif die zich met 1 October op on*
bfaef abonneeren, ontvangen het tot
san genoemden datum GRATIS.
Eb Rijksmidiisïon.
De opbrengst dezer middelen over de'
maand Augustus vertoont over de gan-
Kche linie in vergelijking met die van
Augustus 1915, een vermeerdering.
De directe belastingen vertoom® een
surplus' van bijna 3 millioen, hoofdzake
lijk rteSkregen door de inkomstenbelasting,
die rtiim 3 millioen opbracht tegen 263
duizend plus 496 duizend van de bedrijfs
belasting in Augustus 1915. De grondbe
lasting vermeerderde met circa een hal
ve ton,, personeel met 3 ton; alleen de
verintegensbelasting ging tot ongeveer op
de helft harer vorige opbrengst terug. De
invoerrechten gingen vier ton vooruit; de
accijnzen circa een millioen, waarvan do
suiker het grootste contingent leverde,
te .weten 8 ton. Alleen het geslacht ging
"iets achteruit: 't daalde van 777 duizend
op 760 duizend.
De indirecte belastingen gaven een
meevaller te zien van ruim 2 millioen
en wel omdat de sue cessie-reohten zes
tien: en een halve ton naar boven gingejn.
De totaal-opbrengst beliep 121/2 milli
oen in Augustus 1915, thans, Augustus
1916, circa 19 millioen.
1*3 vereenigde zitting der heide Ka
mers hjad lieden Dinsdag plaats in helt
gebouw der Tweede Kamer. De presi
dent der Eerste Kamer baron v. Voorst
tot Voorst presideerde.
Hij liet door den griffier voorlezing
doen van het Koninklijk Besluit, waarbij
hij voor dit zittingsjaar is herbenoemd
tot President der Eerste Kamer. Daarna
benoemde hij een commissie die H. M.
de Koningiy^zou in- en uitgeleide doen,
te weten Hj£- leden der Tweede- en A0-
der Eerste Kamer. 1
A3: de ministers en tal van grootwaar-
digbeidbekleeders in hunne kleurige klee-
derdnachten waren tegenwoordig.
H. M. de Koningin en Z. K. H. de
Prins der Nederlanden waren in de tra-
ditioneele gouden koots onder luidruchtig
gejuich der van hier en elders saamge-
stroomde menigte vanuit het Paleis in
"het "Woordeinde uitgereden, en 'hadden,
den koninklijken weg volgende, onder de
bekende saluutschoten, tusschen breede
rijten van belangstellenden door, het ge
bouw der Kamer in het Binnenhof be
reikt.
Op bet bestemde uur schreed Hare Ma
jesteit,, voorafgegaan door haar Opper-
ceremoniemeester, door de Commissie be
geleid, lomstuwd door de dames en hee-
ren van het Hof, met haar Gemaal de
zaal binnen.
Het meerendeel der Volksvertegenwoor
digers was in gala-costuum gekleed; de
officieren waren in uniform.
H. M. nam plaats op den troon en
las onder ademlooze stilte, terwijl Z. K. H.
naast haar gezeten was, de Troonrede
voor.
Mijne Heer en
Ten dérde male sedert do' rampzalige
oorlog uitbrak, die Europa verscheurt,
ben ik in u\v midden, vervuld door de
zoi'g voor de hoogste belangen van ons!
vaderland
Dat voor mijn volk tot dusver de vie-
de behouden kon blijven slemt mij tot
dankbaarheid
Gelukkig bleven onze betrekkingen met
alle: mogendheden van vriendschappelijlkteln;
aa.rd. Ik zal ook in liet vervolg de plich-
tofi nakomen, die een neutrale natie door
het volkenrecht zijn opgelegd maar ik
ben vastbesloten onze onafhankelijkheid
te verdedigen en naai' vermogten, tegen
over wien het ook zij, onze rechten te
handhaven. Bij! de vervulling van die taak
steun ik behalve op 011s goed recht en
de eensgezindheid der natie, op onze zee-
en landmacht, die op alleszins' lofwaaïj-
dige wijize den haal- opgelegden last blij
ven dragen
De aflossing van onder Iele wapenen
staande 'dienstplichtigen, door nieuw op
geleide manschappen en de daaraan gef-
paa'rde belangrijke uitbreiding 'onzer leven
de strijdkrachten, worden geregeld voort
gezet. De voorraden wapenen, munitie en
ander materiaal worden, ondanks te over
winnen moeilijkheden, voortdurend ver
meerderd.
De mogelijkheid oih met handhaving
onzer weerbaarheid den druk der mobi
lisatie te verlichten, wordt' door mijj op
nieuw overwogen. Het economische leven
van ons land ondervindt meer en meer
den invloed van de omstandigheden, wel
ke door den oorlog zijn in het leven ge
roepen.
Die toestand van land- en tuinbouw, is
over het geheel nog niet ongunstig.
Toch worden de moeilijkheden bij de
uitoefening van deze juist in de tegen
woordige omstandigheden voor de volks
huishouding, zoo belangrijke bedrijven
ondervonden, isteeds grooter en is bij
enkele onderdeden reeds een remmende
invloed op deproductie merkbaar.
Op het gebied van handel en nijver
heid trachten, zoovel de regoering als:
belanghebbenden de nadeelige gevolgen
te beperken van de moeilijkheden die
maatregelen in het buitenland genomen
in verband met den oorlogstoestand
voor onze aanvoeren uit den vreemde
en voor onzen uitvoerhandel meebren
gen.
In toenemende mate was de regee
ring genoodzaakt maatregelen te nemen
in het belang van de volksvoeding. In
verband daarmede was beperking van
den uitvoer jen ingrijpen in bet foin-
memlamdsch ©economisch leven noodza
kelijk.
Het scheepvaartverkeer in de Neder-
landsehie havens hl'eef geringde grooto
vrachtvaart leverde bij voortduring guns
tige uitkomsten op, terwijl ook de toe
stand der kléine vaart «enige verbete
ring vertoonde.
Ook dc zetevissclrerij gaf gunstige re
sultaten, doch ondervond in den laats-
ten tijd ernstige moeilijkheden, naar
welker opl'o sing wordt gestreefd. De
andere takken van vissoherij gaven met
enkele uitzonderingen ook betere uit
komsten. De maatregelen tot handha
ving van de 'neutraliteit en tot tempe
ring van de nadeelige gevolgen van 0e
crisis voor de oeconomisch zwakkeren
blijven hij voortduring zeer liooge eist hen
aan de schatkist stellen. Voorhands zal
kunnen worden afgewacht in hoeverre
de opbrengst der bereids tot stand ge
komen buitengewone belastingen in de
daardoor ontstane behoeften voorziet.
Een wetsontwerp tot nadere regeling
en versterking der inkomsten van het
leeningfonds 1914 zal u worden aange
boden.
De voorstellen tot Versterking der mid
delen, ten einde, afgekicn van do uitga
ven in verhand met den buitengewoinenl
toestand, het financieele evenwicht te her
stellen 'zullen uwe aandacht blijven vra
gen, evenals die tot verruiming van het
belastinggebied der gemeenten en tot hef
fing van opcenten ten behoeve der ge
meenten op de belasting der naamldoze
venmoo tschappen
Ook in Nèderlandsch-Indië wordt veel
ongemak ondervonden van de belemme
ringen in hét Overzeesch verkeer,' als ge
volg van den in "Europa woedenden oor
log; de uitkomsten van handel en scheep-
paart in alle koloniën geven niettemin
reden tot tevredenheid. In Suriname
mocht zoowel het klein als groot land
bouwbedrijf op niet onbevredigdeii uit
slag wijzen.
De weldra verwachte voltooiing der ha-
vfenverbetering op Curasao en de. vestiging
op het eiland van groote werken tot op
slag en bereiding van aardolievoortbreng
selen, die aan honderden arbeid zullen
verschaffen, rechtvaardigen de hoop op
een hetere toekomst.
Het stemt mij' tot erkentelijkheid, dat
op tal van plaatsen in Nederlandse h-In-
dië doof! ingezetenen van allerlei land
aarden betoogingen zijn gehouden om ge
hechtheid te betuigen aan het Nedel-
landsch gezag en bereidvaardigheid 01111
daarvoor persoonlijke en geldelijke offers
Ie brengen. De fegleering zal niet nalaten
harerzijds dutg|ene te doen, wat gedaan
kan woiden tot versterking der levende
strijdkrachten in 'Ned erf and sch -1nd i en
voor zoover de uiterst bezwarende om
standigheden het gedoogen, voortgaan met
de uitbreiding der vloot en veidlere toe
rusting tot krachtige verdediging ter zele.
De te Tandjong Priok,- Soerabaja en
Makassar „aangelegde havenwerken, zui
den weldra in gebruik kunnen worden
gesteld.
Veel zal opnieuw van uwe toewijding
wofden gevraagd. Belangrijke wetsontwer
pen zullen ook in dit. zittingsjaar uwe
«csa
*De Zeeuw
Uitgave van
d Ahaml Venn. LUCTOR ET BMHR&0
gevestigd te Gees.
Hoofdbureau te Goes:
ViiSE VORST5TRAAT 219,,
Bureau te Middelburg:
FJiPIWIA F, P. DHUSJ - L. BURG.
Drukkers:
MosAerbaan L© Cointr© - Goas.
WJjj hebben dezer dagen gemeld, dat
■Shackieton er in was geslaagd, zijn 22
kameraden, die onder zeer dreigende
omstandigheden, als schipbreukelingen
op hpt Olifants-eiland een dor Zuid-
Shetlands waren achtergelaten te
redden.
Het Poolschip de Endurance
was in de WeddeH-ze© vergaan, en na
ee p'uitprst avontuurlijken tocht op jjs-
schc-Hfein. en in open booten, had men
het Olifantseiland bereikt. Daar er maar
weinig voedsel meer was, en de weers
omstandigheden uiterst ongunstig waren,
besloet Shackieton zijn makkers, onder
hoede' van Wild op het eiland achter
gelaten en zelf in een Jcleine open boot
den overtocht te wagen naar Zuid-
Gcorgië 1200 K.M. van Olifants!-
eilaïid verwijderd. Hij werd op dien
tocht vergezeld door vijf makkie». Da
aankiemist np Olifants-eiland geschiedde
op 15 April en den 24sten vertrok
Shackieton. 'Die achtergelaten mannen
22 in getal huisden toen in holei\,
die 'zij in het ijs hadden gehakt. I
Zcodra Shackieton op Zuid-Georgië
was aangekomen, ging hij er met een
wal vi'Schsc heep je op uit om de achter-
gelatens® te haten, maar de poging
unis'luktej omdat het vaartuig niet door
het kon heenkomen, dat- het Oli
fants-eiland omgaf.
Shacldeton begaf zich nu naar de
Ealkland-eilanden en vertrok' vandaar,
met een grooter schip, opnieuw tiaar
OlifantS-eiland. Weer waren de ijstoe
standen zóó ongunstig, dat de poging
om tot het eiland door te dringen
faalde.
In Juli werd een derde poiging ge
daan ditmaal met een schoener van
700 ton, de Emma. Ook thansi weer
zonder succes. De Emma kwam van
Punta Arenas,, in da Straat van Magel-
laen; zij werd een gedeelte van den
weg gesleept door een klein Chileeïisch
stoomschip, de Yelcho.
Met die yelcho, heeft Shackieton ten
slotte op een Vierde vaart zijn tocht-
genooten kunnen, bereiken en veilig van
het eiland afbrengen.
In bet volgende telegram aan de
Daily Chronicle" heeft Shackieton de
redding meegedeeld. Het telegram was
gedateerd uit Punta Arenas, dan 3den
September, en luidde aldus:
„Onze vierde poging om! onze kame
raden, die op Olifants-eiland waren ach
tergelaten, te .redden, is! gelukt; en allen
zijn hier veilig iem wel aangekomen. D!e
Chileenschie regeering had allerwelwil
lendst het s.s. Yelcho te mijner be
schikking gesteld. Het: s.s., dat Werd
gecommandeerd (door kapitein t. zL Pardo,
en dat wast "bemand en uitgerust op]
kosten van de Chilieensche regeering,
verliet Punta Arenas op 4 Augustus. Dit
maal liet jk eetn koers' houden, die. ons
zou in staat «tellen, het eiland uit
het noordwesten te naderen, omdat ik
hoopte, dat het ijs naar het noordoos
ten was gestuwd. Deze hoop werd ver
vuld; en op 30 Augustus,, na tusschen
tal van aan den grond geraakte ijs
bergen te zijn doorgekoerst, bereikte ik
om 1 uur 's namiddags het kamp van
Wild. Om 2 uur waren wij op de
thuisreis.
Ik ben aan de „Chileensche jregeering
aan kapitein t. zee Pardo en luit. t.
z. Aguirre mijn hartelijksten dank schul
dig, omdat zij het mij mogeljj|k gemaakt
hebben jdje redding te volbrengen. Aan.
Wild komt de eer toe, zijn mannen
gezond en ,wel te hebben bij elkaar ge
houden, onder de moeilijkste en gevaar
lijkste omstandigheden. Van Crean en
Wiorsley, die de geheelte zaak miet mij
hebben volbracht, kan ik niet met ge
noog lof spreken."
Aan het telegram van Shackieton "was
het volgende rapport toegevoegd, door
Wild uitgebracht over het verblijf van
hemzelf en zijn makkters! op het Oli
fants-eiland
„Op 25 April den 'dag na het ver
trek van de boot, werd bet eiland in
gesloten door zwaar pakijs. Wij schip
breukelingen werden opgesloten óp een
strook terrein van 225 M. Jung, bij 36
M. breed, omsloten door ontoegankelijke
ijsklippen en leen ijsbedekte zee. Wij
waren genoodzaakt ons ijshol te ver
laten, dat door de sneeuw onbewoon
baar was gemaakt. Wij maakten leien
verblijf van onze twee: booten, onder
steund met rotsen, en sloegen h#t zóóver
aandacht vorderen.
Ik vtel'klaar met de bedei, dat God ons
ook in dezen zorgvolle® tijd moge bijstaan,
de gewone zitting der Staten-Gfeneraal ge
opend.
ff
Deze lange rede is voor drie kwart
gewijd aan de benarde tijdsomstandighe
den die ook onze Vorstin drukken. De
moeilijke tijden zijn schering en inslag.
Men leest er van aan 't begin, en men
wordt er aan herinnerd aan 'tslot van
dit koninklijk woord.
De Koningin spreekt 't onverholen uit
dat op baar als Voretin over eene neu
trale natie dure plichten rusten, maar
zij voegt er even fier aan toe dat Zij
's lands onafhankelijkheid en onze rechten
als onzijdige natie tegenover ieder, wie
het ook zij, zal handhaven!
Ik zal handhaven! het oude devies dei-
Oranjes, Ce sera ïhoi Nassau! de wapen
spreuk der Nassaus. Deze klanken be
luisteren wij in dit koninklijke woord,
hetwelk tegelijk de gevoelens van de over-
groote meerderheid der natie vertolkt.
Hét woord van lof aan het, adres on
zer miliciens en landweermannen die
nu al ruim twee jaren in krijgsdienst
staan, mag welverdiend beeten." Dat het
van die hooge plaats hun allen werd
toegesproken, verdient waardeering.
Verbloemd wordt evenwel niet dat
in de naaste toekomst nog veel meer
van torn toewijding' zal gevergd worden,
al blijft vervanging der pud-ere lichtin
gen. door jongere toegezegd. Want Zwaar
dere militaire lasten blijven de natie
opgelegd, en daarmee gepaard gaande,
geldelijbe .opofferingen noodzakelijk.
Die oeconomiscbe druk blijft het .voor-
worp van -régeeringszorg en met name
voor de nooden idur kleyne "luyden, in
de Troonrede opzettelijk genoemd, heeft
do régédring een open oog. Wij gewagen
ook hiervan met dankbaarheid.
Dat over Grondwetsherziening en hier
mee verband houdende wetsontwerpen
niet gesprokén wordt, spreekt vanzelf.
Dit alles was reeds in een vorige
Troonrede aangekondigd. De indruk van
deze Troonrede is: naar omstandig
heden Sober en in bijna ieder opzicht
klaar en krachtig.
Moge het beroep onzer Landsvorstinne
op den God lel ij ken bijstand door de
natie worden gesteund, en door een al-
gemeene verootmoediging worden ge
volgd. Want voor allen, hoog en laag,
Vorstin ,en Onderdaan, Nederlander en
Javaan, geldt dit apostolisch vermaan:
Vernedert u dan onder de krachtige
hand Gods opdat Hij U verhoog© te
Zijner tijd
En Nederland en Oranje ook hier in éénd
Het uitspreken der Troonrede geschied
de met de klare, duidelijke en vaste
stem, waarmee de Koningin gewoon is
bij openbare gelegenheden te spreken.
Na het uitspreken der Troonrede ver
lieten H. M. en de Prins de zaal, ter
wijl een daverend Leve de Koningin! Leve
de Prins! weergalmde; de commissie ging
hün voor mi keerde daarna terug', waar
op de voorzitter de vergadering sloot. De
Kamers vergaderden hierop elk afzonder
lijk. De
mogelijk van de .zée op.
Het weer bleef afgrijselijk. Het wer
ken viel moeilijk en de levenskracht van
allen 'leed tengevolge van de ontberin
gen. Blackboro, Hudson, Greenstreet en
Rickinson werden ziek; verse,heiden an
deren hadden te lijden van vries-won-
den.
Lu Mei blies een sneeuwstorm ver
scheiden nuttig© stukken van onze uit
rusting de zee in; wij verkeerden in
groote ongerustheid van door de hoogo
zeeën te worden weggespoeld. De gol
ven gingen hoog tengevolge van den
sneeuwstorm, -waarbij een windsnelheid
van '120 K.M. werd geconstateerd. Ge
lukkig vormde zich door de- lage tem
peratuur een ijsvoet aan de zeekust en
deze bescherming behoedde ons voor
algeheel'en pndergang.
Verscheiden keeren „kalfde" de nabij
gelegen gletsjer, hetgeen zwaren, golf
slag deed ontstaan; en één keer wer
den ijsblokken tot binnen vijf M. van
onze verblijfplaats; geworpen.
Waarnemende hoezeer het eiland door
ijs was ingesloten, besefte ik, hoe groot
de moeilijkbeden wanen, die onze leider
(Shackieton) 'zou moeten overwinnen om
een tijdig ontzet te bewerkstelligen; en
bij wijze van voorzorgsmaatregel liet ik
de grootste zuinigheid in het voedsel-
verbruik in richt nemen. Ik' liet sléchts
één wan» maal per dag uitreiken, tot
dat wij onzen voorraad spekvet (van
zeehonden, vetganzen e. d.) hadden, aan
gevuld. Van onzen kostbaren voorraad
vteesctarafc werd tweemaal weai» e*fe
VERSCHIJNT ELKEN WEftKIMIGU
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. postf i
Losse nummerst JS
Prijs der Advertentiën
15 regels /"0.50, iedere regel meer IQcfc
S maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.-y
iedere regel meer 10 ct.
Tweede Ka mef
onder voorzitterschap' van den heer Lief-
tinck, als oudste lid in jaren, dio tael
zijn gewone, korte toespraak opende. Daar
na werd de nominatie voor het voor
zitterschap opgemaakt; zij luidt: Goéfnaoi
Borgesius, Schaper, Ruys de Beéren-
hrouck. De nominatie zal H. M. wor
den aangeboden door een commissie, be
staande uit de vier sitemopnemere, een
vijftal toegevoegden en den voorzitter der
Kamer.
Daarna werden de afdeelingen opnieuw1
samengesteld.
Eerste K a- m e r.
Na een openingswoord van den Voor
zitter werden benoemd de leden der com
missie voor de verzoekschriften: die van
de commissie voor het adres van ant
woord; en de gemengde commissie voor
de stenografie.
MSteB&sm mjiuwuuuamm f \m «wreu j mwwu o.i .j—u i n mm mma mn n
Beknopt overzicht var. dan toosiand.
Men wil den tijd', die ons nog scheidt
van den winter goed benutten op de slag
velden.
Weliswaar wordt er in dezen ooriog's!
winters al weinig minder gevochten dan
op andere tijden, en is van volstrekte
winternist geen sprake, miaar voor groote
offensieve acties! leent die winter; zich toch
moeilijk.
Hiermede rekening houdend zijn did ge
allieerden Op bijna alle oorlogsvelden bui
tengewone acties begonnen om van dleta
nazomer en den herfst nog zooveel mo
gelijk gebruik te mak©n.
De voorspelling van de „Times", dat
het gansche Entente-front weldra in vuur
en vlam zou staan, begint werkelijk in
vérvulling te gaan. Want, behalve het En
gelse he en Eransche offensief in hlet
Westen, zijn de Russen een niéuw óf-
fensief begonnen in Galicië, de Italianen
tegen het Karetplateau, het leger van Sar-
rta.il tegen de Duitschers en Bulgaren, ter
wijl de Roemenen voorwaarts rukken in
Zevenburgen. Tegenover dit vereehigdé
offensief der Geallieerden staat als eenige
offensieve a ctie van beteekenis van def
Centralen het terugwerpen dér Russén, en
Roemenen in de Dobroedsja.
Trots deze geweldige bewlelging van' mil-
lioenen manschappen en tienduizendfem ka^
nonnen zijn er geen gebeurtenissen va»
gewicht te melden. Van een doorslaand!
overwicht der Geallieerden op dié' Cen
tralen is nog geen slprake.
Alleen in het Westen blijft 't „eb bet
denkelijk Voorstaan voor do Duitêchere;
die hun Op den Vijand veroverden grond!
met den dag kleiner zien worden.
De dorpen Armandovillers en Berny zijn
nu geheel door de Franschen genomlan,
enmen leze maar de losse berich
ten.
Een romantisch sausje op de nuchte
re en sobere communiqués zou men kun
nen noemen de berichten van Entente-
zijde over 'een nieuw; wapen, dat op héfc
slagveld vetefchenen is.
Zie hérinneren aan de sensiattonlelele be
richten, welke in het begin van den oor
log de ronde deden over de 42 c.M.'sL
Thans wordt geheimzinnig gesproken
portie uitgedeeld. Dit gaf een voor 'de
gezondheid dringend noodzakelijke afwis
seling in do voedingen wij konden
ons zoodoende goed in het leven hou
den.
Daar wij laat in het seizoen op, het
eiland waren aangeland, verkeerden wij
in zorg over onzen vteeséhvoorraad, die
voortdurend minderde. Af en toe werd!
hij aangevuld met kléine vetganzen;
'toaar d© zeehonden konden door den
ijsvoet niet aan den wal. komen.
Van Juni af werd de weersgesteldheid!
beter; maar wij zaten voortdurend in
den mist en de sneeuw. Tegen het mid
den vart den winter moesten de tee-
men van Blackboro worden afgezet.
Telkens wanneer er open water oml
het eiland kwam, flieuirde onze hoop
op ontzet op; de drie vorige pogingen
tot redding hadden alle plaats gevonden
op tijdstippen, dat hel eiland door
dicht ijs was omgeven.
Begin Augustus slaagden 'wij er in,
Zieewier en schelpdieren te dreggen, het
geen ©en nuttige variatie bracht in ons!
dieet. Maar 3e grooto diepte van 't wa
ter, de zware golfslag en het ijs be
moeilijkten het visschen.
Den "28sten Augustus dreef de storm
het ijs' weg van het eiland; en den 30steii,:
ontwaarden wij, toen de mist optrok,
de Yelcho, die idaar een chaos! van
gestrande Ijsbergen op ons aan stoomde.
Eien uur later waren wij óp de thuis
reis. „N. R'. O."
