ao»
Maandag 11 September 1916
SOe Jaargang
De Groot© Oorlog-,
Bliktand,
FEUILLETON.
Gezocht en gevonden.
Uitgave van
-!<s Kaamt Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
P4NGE VORSTSTRAAT 2*9.
Bureau te Middelburg:
mm& F. P. GHU3J L. ESURQ.
Drukkers:
waterbaan ft Le Ca intra - Gosa.
De Zeeuw
VERSCHUDT ELKEN WEKK^AQ,
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. po»t1.3$
Losse nummers Ö.6£
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct,
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels ƒ1.8
iedere regel meer 10 ct.
Duurte en
Hot zijn duro tijden. Rb vele gezinnen»
van middenstanders en arbeiders drukken.
En toch wat kan mm weinig op
allo Machten aan Gewis, er zijn onder
ben die niet klagen vielen die vrijwat
meer Tijden dan li© klagers. Vaders,
moedors yooral die slapelooz© nachten
door maken, van wjer aangezicht de
zorg kan worden afgelezen. Doch tlie
lijden in. stilte. Zij vragen niet oma duurte-
toeslag en roepen niet om steun van)
gemteeaite of staat. Maar zij nemen ook
geen idleel aan de vermaken die licht-
ziunjglijk worden georganiseerd om het
..hongerlijdende" volk nog wat geld uit
den zak te kloppen.
W-atnt dit laatste geschiedt maar al; te
veel, ten nog wel onder gehengen van
de1 iajomoentebesturen..
Zoo beschikte de liberal© meerder
heid in Terneuzen, ook die in Tholes
dat ©a' toch kermis zou zijn; ook het
liberale bestuur van Zierikzee hielp op
particulier terrein een kermis voorbo-
reideri.
Ook ondiere plaatsen in onze provincie
genoten of genieten korter of langer tijd
van de zoogenaamde ontspanning.
Zoo is het in Zeeland, waar men
o, zoo klaagt. Zoo is het ook daar
buiten. Klachten over duurte en den
boel over de 'balk gooien.
Hel Maandblad der Geref. Vereeniging
voor drankbestrijding meldde in April
dezes jaars, dat in Amsterdam alleen
aan sterken drank, dus zonder bier of
wijn, per gezin gébruikt wordt drie-ein-
veertig liter, of voor £68. In bet geheel
vijf millioan liter, vertegenwoordigende!
een waarde van acht mdllioen gulden.
En iuit de gomoenteeekening der hoofd
stad over het vorige jaar blijkt, dat iele
belasting op tooneèlvoor,stellingen toen
f23.000 meer heeft opgebracht dan de
raming bedroegin 't geheel f 262.864.KB/a
Ook' meldde ,,Het N. v. d. Dlag" 21
Aug. 1.1., dat het twee -dagen te voren
„stond zwart van de menschen, die
zich een doortocht trachtten te banen
tot den Circus "Carré" enz.
"Dto drank- en vermaakgelegenheden,
zijn dan -ook, merkt terecht Professor
FabiuS in Studiën en Schetsen
op, wellicht beter adres voor „honger"-
optochten .dan de openbare autoriteiten.
Het Volk vertelde onlangs, dat die
arbeiders! door den honger bijna tot wan
hoop werden gedreven of op het punt
stonden opnieuw in wanhoop te 'verval
len. Tegelijkertijd werd voor Üe soc.-
dem.-organisatiet in Rotterdam een groot
bal aangekondigd.
Getuigt dit nu van ellende of van
weelde
En wat te zeggen van de- ervaring te
Groningen opgedaan, waarvian de „N.
Prov. Gron. Courant" gewaagt:
„Er is veel gevraagd om ïe-geierings-
varkens, en het gemeentebestuur heeft
gezorgd, dat -er kwamen. Maar wat blijlkt
nu? De voorzitter der leveusmiddlelen-
cominissie mo-est klagen over gebrek aan
medewerking van het „publiek", dat wiel
het vleeseh wil hebben, m'aar voor htejt
spek bedankt, zoodat liet aan omliggen
de gemeenten molet wolrden verkocht".
Laat ons hieraan nog toevoegen on
derstaand berichtje uit de „Oprechte Haar-
lemmeir". Te Alkmaar werden in d|e
afgeloopem kermisweek de schouwbur
gen bezocht door 14 duizend personen,
6)
Hij had niet anders- verwacht dan
deze algemeenheden waarmede- zij hem
had afgescheept. Toch hinderde hel: hemi
dat deze juffrouw, voor wie hij 'esn-
maal zulk e-en oprechte genegenheid had
gekoesterd, en met wie hij zoo vaak
over de gevaren van haar standpunt en,
de eiachen van Gods 'Woord en de heer
lijke -roeping -der vrouw gesproken had,
door de bijvalsbetuigingen eeher ver
blinde menigte gevaar liep in de dwa
ling baars wegs te volharden.
Toen bijna allen waren heengegaan,
ging Mr. Verlande naar de koffiekamer
w,aar Mej. De Bruijn no-g even toe-fde.
Eenigermate verrast keek zij1 op.
Nadat hij haar de hand had gedrukt
Zeide hij niet na 't'e kunnen laten, indiehj
zij het toestond, haar een enkele ern
stige vraag te doen.
„O zeker, mijnheer Verlande, met alle
genoegen".
„Welnu, juffrouw, dan wilde ik u dit
vragen, zijt gij thans gelukkig?"
Eea lichte blos kleurde hare wang-eni
op deze vraag. Ontwijkend gaf zij tem
antwoord.
zou ik gelukkiger kunnen zijn?"
de bioscopen door 1-0 duizend, de café-
chantants door 13 kluizend, en van andere
dergelijke inrichtingen ruim 3 duizend.
Bij dergelijke feiten moet ieder erns
tig mensch vdrlegen staan.
Waarbij dan nog komt, de zorgeloosheid
voor de toekomst bij zoo groote kanis,
naar den mensch gesproken, dat de oor
log nog wel zoolang duuTt als hij? reeds
geduurd heeft, en Nederland nog al lip
gevaar loopt, als kleine neutrale staat
tusschen de groote oorlogvoerenden in,
in den oorlog te worden betrokken, mlet
de ontzettende gevolgen van dien.
Beknopt overzicht van dsn toestand.
Weer weinig stof voor overzichtelijk
werk.
We hebben slechts een paar feiten
van belang te releveeren.
in cle eerste plaats zij dan vermeld,
dat de Bulgaren Silistria, een nieuw
bruggehoofd aan den Donau dus, her
overd hebben.
Do Bulgaren en alle öentraien heffen
natuurlijk groot gejuich aan.
De Bulgaarsche staf bevestigde eenige
dag-en gel-eden Idle bezetting van een
plaats-e-nreeks mfet onuitspreekbare namen
met de bijvoeging, dat het bewu-ste
bruggehoofd daarmee was afgesloten. Nu
-reeds, heeft de stad Tutrakan's voor
beeld gevolgd. De Bulgaren weten van
doortasten. Ein als ze slaan dan komt
het stevig aan. Daarvan kunnen hun
bondgenooten van thans' de Turken mee
praten.
Van het Wësterfront is dit het be
langrijkste
E-ergistermiddag viel-en jfc Engelschan
over ©en 'front van 6000 yards de vij
andelijke stellingen tus-schen het Fou-
reaux-woud en het Le-uzie-lios'ch aan. Het
dorp Ginc'hy vi-el, na een hardnekkige^
strijd, geheel in hun handen. Zij ver
overden eveneens terrein tusschen het
dorp en 't Leuzebo-scli.
Ten Oosten van het Foureauxwoud
kwamen zij 300 yards vooruit over een
frontbreedte van 500 yards. .De Engel-
scheii namen teen groot aantal Dnitscbers
gevangen.
Ten Noord-Oosten van Pozières ver
overden (zij nog 600 yards loopgraaf en
namen 60 man gevangen.
Artillerie-activiteit in de andere secto
ren.
Noorsch stoomschip tot zinken gebracht.
Ii-el Noordsche stoomschip „Lindborg",
gistermorgen van Rotterdam naar Lon
den vertrokken, ia door een Duitsch-en
onderzeeër tot zinken gebracht.
Gistermorgen om 8 uurtoen het
-schip in z-e-e was, kwam de onderzee
boot „U 6" boven, die seinde dat ge
stopt en de papieren gestuurd moesten
worden. -
D© No-o-r liet een boot te water, waar
mee men naar den onderzeeër roeide!
en de piapieren overbracht. De Dnit
scbers namen hiervan inzag-e en zetten
vervolgens 2 man in de bo-ot met eenige!
bomm-en om de „Lindborg" te doen
zinken.
Alvorens hiertoe over te gaan, gingen,
d-e twee Duitsche-rs op zoek naar koper
dat aan boord was. Nog namen ze
„T-o-oh geloof ik juffrouw, dat ge niet
gevonden hebt wiat ge zoekt en predikt.
Ik bedoel vrijheid. W|ant al is- bet dat
men alleen door 't leven gaat, totaal zelf
standig gttaat in dit leven, wanneer men
de w:are vrijheid mist, dan voelt men zich
toch nog gebonden, :al strijdt men dan voor
groio-te idealen, -al droomt men dam van
vrijheid. Waarlijk juffr-ouw, zijt gij1 werke
lijk gelukkig? B'eantwoordt uw innerlijk
gemoedsleven aan de idealen uwer predi
king?"
Een oogenblik scheen de vraag haar
eenigszims te ontstellen en te ontstem
men. Doch wei-dra 'herstelde zij zich en
zette ©en hoog© borst op tegen den
vroegere-n vriend barer familie.
„Zou j-e dan denken, vroeg zij ©enigs
zins bitter, „dat ik genoegen zo-u kun
nen hebben bij het gekwezel van jou
en je's gelijken die altijd m-aar weer
met j-e versleten Bijbeldenkbeeld-en aan
komen, om ons dom en klein en in
de laagte te honden? Waarlijk, mijnbeer
Verlande, als' j-e niets beters weet te
v-erzinnen, dan hetgeen je van avond
weer ©ens- voor mij gerepeteerd hebt
-over de vrouw iu het huisgezin en de
vro-uw heerlijk door haar moederschap
en d-e vrouw gro-ot in het kleine, en,
d-e vrouw priesteresse- en d-e vrouw üio
moet dienen, en de man eerst gescha-'
pen daarna d-e vro-uw, -en -de vrouw tot
de vrijheid lalngs «Jen weg van gahoor-
lantaams, klokken en de log en ook
boter mee. L
Nadat de bemanning in de booten
gegaan was, werden d-e bommen in het
schip gelegd. Deze ontploften echter
niet.
De U-boot moest toen weer onderdui
ken, om-dat een Eng-elsche torpedojager
in gezicht kwam. Toen deze verdwenen
was, 'kwam de onderzeeër weer aan de
oppervlakte.
D-e Duitschers gingen weer aan boord
van ide „Lindborg" haalden nog zeildoek
en -nieuw touwwerk er af en legden,
vervolgens andere hom-men in het schip,
waarna weldra de ontploffing volgde.
De lading bestond uit. spek, margarine
en fruit.
De bemanning werd in eigen booten
door 'den onderzeeër naar bet vuurschip
„Maas" gesleept, waar ze gistermorgen
o-m 11 uur werd opgenomen. Later heeft
d-e loodsboot no. 11 de opvarenden, 11
koppen sterk be Hoek van Holland aan
wal gezet.
Het stoomschip „Lindborg" hoorde
thuis te 'Tfaugcsutul en voer Tn den ge
regelden dienst tusschen Rottendam en
Londen.
Het was 200 ton groot.
Korts Dorfagsbrrichtsti.
In Portugal is een commissie be-
tïöenrd voor den hari delsoorlog tegen
den vijlanid.
Asquith heeft enkele dagjen in de
streek Van het Emgjelsche offensief door
gebracht.
Het NooTsche ss Pronto en het
Z.weedsche -s-.s. Gamen zij'n in den grond
geboord.
De koning van Bulgaïijb is in het
gfoote hoofdkwartier in het oosten aan
gekomen om besprekingen met keizer
Wilhelm te houd-en.
Russische toïped-obooten hebben die
Bulgaarsche Zwart© Zee-haven Baltsjik
beschoten en 21 zeil-sc cplO-n met graan
in den g'rond geboord.
De Italianen zetten den opmatsch
in Noord-Epiirus vo-oct. Zij- moeten alle
dorpen voorbij! Tepelini hebben blözet.
De aardappeloogst in Italië zal 25
procent beneden normaal blijven.
De autow-eg tusschen St. Peters
burg en Archangel is voltooid. De weg.
is 7-00 K.M. lang.
NaaT mten verneemt heteft de Zen-
trale Einkaufst-elle te- Berlij'n toegestaan
dat uit Holland aan in Pruisen wonen
de Nederlandsche arbeiders' endear be
paalde Voorvraard-en pakketten met le
vensmiddelen. door hun familie worden
gezonden, mits vaststaat, d'at de gezon
den levensmiddelen uitsluitend in het ge
zin van de geadresfeteerde-n znlle-n wor
den giehruikt.
Er bestaan plannen een bataljon
te votmen van Joden uit Canada. Enkele
officieren zijln reeds aangew'ez-e-n.
Albert Jacka, een Australiër, heeft
het Victoria Kruis gekregen voor betoon
den moed in Gallipoli. In den nacht Van
.19 opi 20 Mei w-ellc! een loopgraaf, waar
in Jacka zich met vi-er anderen bevond,
door zeven Turk-en berend. Maar Jacka
viel -onveiryaard op- d-e Turken aan, school
er vijf dood en reeg de andere twe" aan
de bajonet.
za-anjlheid, dan zul je met ai j-e schijn
schoon© woorden op ons, vrouwen, nie
mendal vermogen
„Maar imie-juffrouw, waagde Verlande
har jn d-e- red-e te vaJIan, „wanneer ju,
nu ge-en lust hebt om naai- Gods W-oorcl
te ho-o-ren, waarom legt u dan uw oor
niet, te luisteren naar hetgeen de Rede
n l-e-©rt; uw mtenschelijk verstand, uw
logisch inzicht, uw zintuigen, u ten ge-
braike van Godswege geschonken, wat
doet u daarmee? Zi-e- om u heen, en
merk -o-p hoe velerlei ellende er in d-e
huisgezinnen beerscht; hoevele kinderen
in -ooiz-e- arbeidersgezinnen verwaarloosd
en vervuild worden, ten gevolge van
gemis 'aan verzorging; hoev-eel gezinnen
van de aanzienlijken en geleerden in
den lande er verdeeld en verscheurd
w-o-rden, dewijl de moeders haar schoone
roeping in de huishouding e-n in, de
kinderkamer verwaarloo-zen. Let op den
geest va,n ontevredenheid die de maat
schappij doortrekt en d-e me-nscheu van
elkaar vervree-mdt, enkel omdat de huis
moeders- te-gen hun echtgenooten worden,
o-pgezet. Zi-e om u, hoe overal de liefde
verflauwt en de vrede wijkt uit velerlei
kringen. En vraag u zelf dan af, of
gij en de uwen die den vrede- in onze
ge-zinn-en belaagt do-o-r uw optreden, wel
de ware vrijheid brengt die uwe zus:-
te-rs! de vrouwen .gelukkig maakt. Nog
een®, juffrouw Helena, heeft u d-e ware
Vijf bestuursleden v*an het verbond
tot bestrijding van den dienstplicht in i
Engeland zijln veroordeeld tot 100 boe- j
te -elk of twee maanden gevangenisstraf
wegfens de uitgave van e'en pamflet Her-
roep-d-e Wet! Drie hunner zijln Vrijgelaten.
Den 14en September 1914 Werden
twee Engelseh« oVeïjslten uit hot leger
geschrapt. Een hunner is nu, wegens
zijln dappéi" gedi'ag in het Fransche vreem
denlegioen, in zijln rang en anciënniteit
hersteld.
In Engeland word-en needs jonge
knapen in het leger opgenomlen. In de
Manchester Guard ia staan drie nieuwe
kennisigevingeu. Een zegt Ier, dat man
nen van groep- A en MasSe A van de
leger-reserve te beginnen met 7 October
opgeroepen zullen worden wanntejer do
betrokkenen 18 jaar en 7 maanden wor
den. De tweede kennisgeving stelt voor
„mannen", geboren in 1899, dus Van
zeventien jaar of jonger, de gelegenheid,
op-en om zich voor den 'dienst aan te
meidon, zij zullen echter leers t dienen,
wanneer zij- 18 zijn. Do derde kennisge
ving bedreigt met een footete van 20
al wie -een reservist Ier toe brengt of
helpt zich aan den Idi-enst te ontrekken
of hem werk blijft geven.
De „Temps" h'telt Voor, dat men, om
liet gebrek aan mannen in Frankrijk te
verhelpen, de zoogenaamde speciale troe
pen in de kampen van Algerië en Ma
rokko, dus soldaten tweede klasse, die
reeds in hun burgerleven of als soldaten
zware straffen hebben gekite-gan, voor
den lo-opgrav-en-dienst te gebruiken.
De Tapansche kruiser „Kasagé" is
tijdens een storm bij de kust van. Hok
kaido- gezonken. De bemanning bestond
uit. 440 man.
D© „United Press" verneemt ui-t
Athene, d-a,t Griekenland binnen enkele
dagen den oorlog zal Verklaren.
Te Marburg if een zonnewijzer ter
bespijkering voor liefdadige oorlogsdoel
einden opgericht.
Marconi, die, toen Italië aan den
oorlog ging deelnemen, uit Amerika, te
rugkeerde en bij de genie geplaatst werd,
is thans tijdelijk tot kapitein der marine
benoemd.
B-ij de begrafenis met militaire eer
van de bemanning van den Zeppelin, die
boven Londen verongelukte, werd de kist
van den commandant door zes officieren
van 'het Engelsch-e vliegerco-rps grafwaarts
gedragen en in een alzonderlijfccn k'u'il
neergelaten.
Langs den 'weg, die door e-en groo-te
politiemacht afgezet was, was het allesbe
halve rustig. Er werd geschreeuwd en een
vrouw wierp met eieren naar den lijk
wagen. D-it toont hoe diep de haat zich in
het hart gevestigd heeft, dat zij zelfs de
doo-den niet ee-rbiedigt.
Zaterdagavond schoot een luidruch
tige ben-de pp de Fransche legatie te
Athene, terwijl de gezanten der entente
-aldaar een conferentie hielden. Zaimis
deed onmiddellijk aan Guillemin zijn be
tuigingen van spijt aanbieden, welke deze
aanvaardde, hoewel hij het incident niet
al-s "g-eslo-ten beschouwde.
De Duitsche grenswacht te Putte
is opgeheven.
vrijheid, zijl: u gelukkig?"
„Ho-o-r eens mijnheer, hernam Helena
vinnig, ik heb h-eele-maal geen behoefte
o-m van standpunt te veranderen. Ik heb
ook he-elemiaal geen lust om op uwe
vragen in te gaan. Laat ieder zijn ge-
g-eloof ma,ar voor zichzelf houden. Elk
zal toch zijn eigen pakje moeten dra
gen, is het niet zoo?"
„Juist, juffrouw, besloot Verlande, dat
is zoo-. En daarom, laat ik ui nog voor
het laatst mo-gen waarschuwen, zorg toch
dat dit pak geen pak zij dat u belem
mert in uwe vrijheid of u beletteni zou
vooruit -en om u te zien, waardoor u,
het ongebreidelde domino lastdier gelijk,
ten slotte zou-dt blijken op den verkeer
den weg te hebben geloo-pen, en aan
geland te zijn, waar u nimmer had ge
dacht 'te zullen komen. Er is niaar één
weg tot de vrijheid, en dat is gehoor
zaamheid in de vre-eze Go-ds, en met
de zelfverloochening der liefde van den
geredden zondaar en de geredde zonda
res voor zijn en haar mede-zondaren en
zondaressen".
Met een 'hiartelijken handdruk nam Ver
lande afscheid.
Eenige weken later vinden wij1 Verlande
terug in de Universiteitsstad in de woning
van de De Bruijne's. Voor zaken in zijn
vroegere woonplaats geroepen, dreef een
zekere nieuwsgierigheid, en gedeeltelijk
Russen en Roemenen verdrevc*. de
Bulgaren uit Bazardjik.
B-ij een luchtaanval op ConstMusa
werden twee vrouwen en een ki*d ga-
wond.
Plfloefmobilisatie.
Inzakte ©en pToefmobilisatie, waaeove*!
den lnatsten tijd allerlei geruchten, in éN
pets de ronde hebben gedaan, kan bRü
Centrum na ingewotninen berichten,, heft
Volgend© melden:
Een besluit er toe is nog niet geno
men, w-el bestaan er zeer ernstige plaa
tsen Worden de plannen vcrwtezeïü'^kt,
dan zal een phoefmobilisatie worden ge
houden, welke plus minus 4 dagen jzal
duren. Deze proefmobilisatie zou da*
vóóij 20 September worden gehoudtea.
De reden er van is, dat de opperbevel
hebber van Land- en Zeemacht, gene
raal Snijders, niet tevTeden is mlet da
theorethische zekerheid, dat een mobili
satie van het naar huis gezonden, ge
deelte in zeer korten tijd kan geschie
den. Een besliste zekerheid, gegrond op
ondervinding, zou daarom moeten ver
kregen worden door het houden va«
een proef-mobilisatie, waarbij dan te
vens zou blijlken, in hoever spoor- e».
Ülamwegen, booten en andere middelen,
van vervoer in staat zijn, de talrijke
militairen te Vervoeren.
Het reizigersverkeer zou daarbij' niet
geheel wordeu stopgezet maar aan
merkelijk bekort.
Engelsch uitvoerverbod.
Reuter mieldt uit Londen:
Officieel wordt meegedeeld, dat tot na
dere aankondiging geen faciliteiten meer
worden verleend voor den invoer naar
Holland van de volgende artikelen.bis
cuits, borstels eieren, eierdooiers, eiwit,
visch, olie, fruit, noten, notenpitten,
gom, haar, honing, lucifers, pek, inge
legde en geconserveerde levensmiddelen,
zwavel, spiritualiën, kruiden, stijfsel, rub
ber, balata, talkpoeder, teer, planten ve
zels en gist.
Dij am b i.
De N. R. C. correspondent te Soetfa-
baja seint: 1
Na een hevigen strijd is Moeara Tanv
besi door onze troepen hernomen. De op
standelingen verforen 50 m'an.
Er zij'n uitgebreide militaire maatre
gelen genomen.
Van Zaterdagavond:
Een «telegjam van den militairen com
mandant van Moeate Tebo meldt: Don
derdag en Vrijdag hebben wij 18 opi-
standelingen gedood, 21 gevangen ^et-
ma aki, en Veel wapens gcnom'en.
Een telegflam van Donderdag van dein
resident Van Djambi meldt: De opstan
delingen trachten Telok Pandjang aan te
vallen. Gisteravond zijin onze troepen
waarschijnlijk te Kota Baroe aangekomen.
Verdediging Van Indië.
De N. R, C.-correspondent te Soeraba-
ja seint:
Het vertrek van de deputatie voor de
verdediging van Indië is opnieuw uitge
steld, nu tot Maart.
o-ok belangstelling hem naar de woning
dezer familie, van welke hij-, hoezeer zij
-ook in beginsel verschilden, toch zoo me
nigmaal hartelijke vriendschap genoten
had.
Verlande deed echter geen aangename
ervaring o-p. Hij stond bij het ziekbed vani
de dochter des huizes, en de ouders en
overige huisgenooten stonden ontrust eti
bedroefd om hem heen.
Helena was dien laatsten avond van.
hunne ontmoeting thuis gekomen, meteen
lichte ongesteldheid. Zij had zich ter
stond te bed begeven. Dioch een hevige,
boog© koorts kwelde haar; de krankheid
nam zoodanig in hevigheid toe dab. de
dokter geroepen moest worden. 'Deze zag
haar to-e-stand ernstig in; en telegrafeerde
om ha-ar ouders. Deze waren per auto
spoedig ter plaatse, en ontstelden zeer
op het zien van hunne dochter, die in
een ijlende koorts lag, zich telkens om
en om wierp op haar leger en door gil
len en herhaalde snikken hen ontrustte.
Met verlof van den geneesheer namen
zij de kranke in de auto en brachtep
haar naar huis.
En nu log zij- daar, zwak en zwijgend,
d-a eens zoo krachtige spreekster, de hel
din der beweging, de r.ustelooze predik
ster der vrijheid.
(Slot volgt.)
