No. 391 Zaterdag 9 September 1916 30e Jaargang Uitgave van cte Steaml, Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: tAWOE VORSTSTRAAT 213. Bureau te Middelburg: FM» MA F. P. DHUiJ - L. BURG. Drukkers: waterbaan La Cointra - Goes. De Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG» Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers ftJB* .0.05 Prijs der Advertenttën 15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 ct, 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voonvaarde». Familieberichten van 110 regels ƒ1 iedere regel meer 10 ct. munitie-fabrieken in de voorsteden moe ten doorbrengen- Bij Sitfcard is een verdwaalde Duit se he vlieger wegens gebrek aan benzin® geland. Hij was te Keulen opgestegen en is nu geïnterneerd. Het Tsjechische legioen, "dat zich bij bet Fransche leger heeft, aangestoten, moet vernietigd zijn. De Roemeensche gezant te Berljjn kou eerst tegen het eind der volgende) week heengaan. Het Noorschc s.s. „Hiso" (941 ton) is gezonken. Het Engelse he S.s. „Hazehvood", .waarvan de ondergang gemeld werd, is op de Humber aangekomen. De Engelsche stoombooten „Heaithdene" (2277 ton), en „Taques" zijn gezonken. Robinson, de Engelsche luitenant- vlieger, die de L 21 ten val heeft ge bracht, krijgt den prijs van 2000 pd.st., uitgeloofd door kolonel Joseph Cowe voor dengene die 'teerst een Zeppelin boven Engeland of 'de Europeesohe territoriale wateren zou vellen. Te Londen is een 24-jarig man, die getracht had op waardelooze che ques geld te krijgen, vrijgesproken op voorwaarde, dat bij naar een militair hos pitaal zal gaan en vandaar naar een gesticht. Zijn advo&aat had gepleit, dat de man te Loos door de uitbarsting van een granaat een verlamden linkerarm had gekregen en zijn geheugen had verloren. Na dien was zijn geestelijk oordeel ver ward. Een dokter getuigde, dat dei-ge lijke voorbeelden meer voorkomen. Hij had officieren behandeld, die na don „gra- naatschok" in hun moreel waren aange tast. Hij had vele gevallen gezien van mannen, die onder dien invloed bet on derscheid tusschen goed en kwaad had den verloren. Het is bekend dat Ludendorff, dej nieuwe souskhef van den Duitschén ge- nefalen staf, buiten gleneraal v. Emmichj de eenjgje was, die voor de bestorming van Luik de otrdej Pour le méritle verwierf. De bizondeMhedlen zijin echter minder Le kend. Die Magdeburgische Zeitnng vertelt ze in 't Jtort: Toen de aanvoterdeT van een del- stormbrigadew was gfesueuveld, nam Ludendorff bet bevel over en be stormde .een belangrijke hoogtes telling tent Oosten van de «Stad. In de nteenimg, dat zïjln troepen reeds tot de citadel Van Luik waren doorgedrongen, verscheen) hiji, alleen vefgjezeld van zijfn adjudant, in zijn auto Voor dit kemwebk, Waarvan dej verraste bezletting zicli aan. de beide of ficieren overgaf. &ifH!9ïlianÜ. Bi r 0' o: d voor België. Volgens „Het Volk" heeft minister Posthuma verlof gegeven brood naar Bel gië uit te voeren. Het Ned. s.s. „Niobe" is met een lading contrabande door Duit sche oorlogsschepen in de Noordzee aan gebonden en opgebracht. Het was van, IJmuiden vertrokken met bestemiming naar Bordeaux. w Appelen en pe ren. In verband met het uitvoerverbod van appelen en peren brengt de minister van landbouw ter kennis, dat overwogen word# een regeling te maken, waarbij het moge lijk zal zijn bepaalde partijen aptpélea e» peren van z.g. luxe soorten onder vast te stellen voorwaarden ten uitvoer toe te laten. Stoofperen en -appelen, alsmedie handappelen, die hier te lande voel ge geten worden, zullen niet ton uitvoer Wor den toegelaten. (Stelt.) List dg Province. Koninklijk bezoek aan Zee land. Naak mlen ons mededeelt hoopt H. M. de Koningin Dinsdag en Woenin- dag a.s. een bezoek aan Zeeland te bïjen- gen. Middelburg, Terneuzen en enkele andere gemieemten zullen met 'eten bezoek vereerd worden. Dinsdag zal H. M. te Middelburg ver toeven. Door Ged. Staten van Xee&anri is benoemd tot dekkmecht bij den Pro vincialen Stoombootdienst op de Weater- Sc helde, Mjn NeuzenHoedeken skerk»- f Hansweerd, dlu-. E. Nuytinck te Wals oorden. Bij Reti-anchement zijn gisteren 2 Duitsche deserteurs over de grens ge komen. De een was in uniform, de ander had een buigerjas en een militairen broek aan. Zij zijn naar Oostburg overgebracht. Geplaatst resp. te Vlissingesn em aan boord van Hr. Ms'. „Zeehond" die officieren van gezondheid 2e KI. H. R. van der Meier en R. Bosch. Middelburg. De 'muziekuitvoering nip het Molenwater weid gisteren weder Sok» velen bijgewoond. Maandag a.si. beeft, aldaar weder een concert plaats, flat ook te half acht aanvangt. De politie alhier- beeft in beslag genomen twee pliotoplaten, die door oen heer uit Nijlmegen bij een photograaf tor 'ontwikkeling waren gegeven en die ge nomen waren van af den Abdijitoren e» Middelburg in vogelvlucht te zien gaven. Op vellzoek van de politie alhier is te Koudekerke aangehouden een 17- jarig meisje P. J. S., dat zich aan op lichting Van een paar damesschoenen had schuldig gemaakt. Zij is aan den offi- jcier Van justitie voorgeleid. De minderjarige J. de K., die d« ouderlijke woning alhier had ontloopen, ïs door de politie te Rotterdam aange houden en naar hier overgebracht, waar hij; weder onder hel ouderlijk gezag werd teruggebracht. In de gisteren alhier giehoudien Ver gadering! Van de Vereeniging van Han delaren in granen, zaden en pteulvïuchteia in Zeeland werd een definitief bestuur -'gekozen te weten: Z, Bosman te Mid delburg, Voorzitter, L. P-uvekot Cz. te Goes, secretaris, A. Jeronimus te Mid delburg', penningmeester, Tony v. Hjeleit yte Goes, K. Schippers' te Kamperland, ',C. J. Schippers te Breskens, F. Klaaijsen te Breskens, R. Scheel e te Terneuzen, P. J. Hermans te WalsoordenB. J. Quist te St.Philipsland, H. P. Baitendregt te Nieuw-ericerk, en A. Houtkamp te Ziterik- zee. De statuten en hlet huishoudelijke reglement werden Vastgesteld. Verder hadden besprekingen plaats1 over die maat regelen (door de Broodcommissïe- en Veevoederbureaux gtenomen. Miodus-vivwid!. lie',1 ïs een eigenaardig samentreffen dat beide Staat en Kerk, waar zoolang ver deeldheid. de toon aangaf en de tweeërlei levenbeschouwing de saamwerking be dierf, ongeveer gelijktijdig met een modus- vivectdi, een voorstel tot, eindelijke op lossing van 'tgescliii komen aandragen. De Synode der Hervormde Kerk ver klaarde zich in beginsel voor de rege ling xkior de Utrechtse he professoren voor gesteld om aan de kerkelijke geschillen een eind te maken, on aan de verschil lende richtingen gelegenheid te geven zich vrij te ontwikkelen. De oplossing zal be staan in de vorming van kerkgemeenten met eigen zelfstandig beheer, doch in eenzelfde kerkverband. Men (heeft gemeend in het voorstel en de toelichting naar geest en letter een bekende Inuxd te ontdekken. 'Men wijst daarom prof. Cannegieter en prof. Vis- scher als de ontwerpers aan. Do Bevredigings-commissie heeft even eens de oplossing van den schoolstrijd 'gevonden, en hare gedichten daaromtrent neergelegd in een grondwetsartikel, een paar wetsontwerpen, en. eenige memories van 'toelichting. 'Het stuk is door meer deren geteekend, en door liet kabinet als regeeringsvoorstel overgenomen. Men zal er echter wel de namen van (nu wijlen) dr. Bos, beter nog: die van minister Corl v. ti. Linden, en Jhr. mr. A. F. de Sar vvoanaia Lobman aan mogen verbinden. Gelijk Cannegieter en Visscher zijn Cort v. d. Linden en Lohman op menig gebied eikaars tegenvoeters. Doch beide twee tallen zijn het eens, dat 's Lands belang, of het. belang der Hervormde Kerk, eisebt dat de twistappel verwijderd wordt. Vandaar dat de voorstellen met zoo minutieuse nauwkeurigheid en met zoo buitengewone welwillendheid onderzocht en besproken worden. Walt. de onderwijsvoorstellen 'aangaat,, ide kerkgemeenten liggen buiten ons ge zichtsveld!) wij hebben ze met belang stelling gelezen eri hopen zeer-, dat zij den weg zullen openen tot herstel van den landsvrede en tot oplossing van menig brandend sociaal vraagstuk. 0e Qm&ie Oorlog. Beknopt overzicht van den toestand. 45^;maal weinig nieuws van gewicht. ran het Westerfront bereiken ons be richten over Duitsche massa-aanvallen tus schen Vermandovillers en Chaulnes, welke aanvallen den Duitschers groote verlie zen kostten. En den geallieerden Natuurlijk dito. .Parijs beweert, dat alle aanvallen af geslagen werden en dat. de Franschen op den rechteroever van de Maas een weinig vooruitgingen. Intusschen vermogen we nog niet in te zien, dat do vooruitzichten voor del Franschen „steeds gunstiger" worden. Ons dunkt, de tegenstand der Duitse,hers neemt meer en meer een heftig karakter aan. De buit der Bulgaren en Duitschers in Tutrakan behaald is meegevallen. Het garnizoen der vesting capituleerde. Gevangen genomen werden 8 regimenten infanterie, twee bataljons van het gendar- merie-regi'ment, het 5de houwitserregiment en liet 3e zware artillerie-regiment. Buitgemaakt werdende geheele ves- FEU1LLET0N. bezocht m gevonden. 5) Vrij is ze, 'dal, is zeker, doch altijd naar het uiterlijk. Maar bij haar vrijheid is zij recht arm,, zéér arm. 'De- weelde', de rijkdom van moecler te zijn mag zij niet smaken, het heerlijke van liet ge zinsleven kent zij niet. Neen, alleen het drukke leven, in dienst van de- vrijheid der vrouw dat was' haar deel. Het mtee- deefen van smart en droefheid aan eert echtgenoot, dat kende zij niet. Alleen, gansch alleen, moest zij dra gen de lasten des levens. Het doet Veriande pijn zoo ,ta moe ten idKsnken, zoo de werkelijkheid te moeten zien ..en tochhij ziet ihet zeohet is: kon. Op den avond dat Helena de Bruijn zou; optreden was de hiervoor gehuur de zaal 'stampvoH. Ieder williïn dia be kwame spreekster hoornen. Ja, van uit de .omliggende dorpen waren verschei- denen gekomen om door haar vuirige welsprekende Ver too gen geb oeid te1 wor den. Eindelijk is het haar tijd. Het is doodstil in de zaal. tingartillerie, veel munitie, geweren, ma chinegeweren en ander oorlogsmateriaaL Het juiste aantal gevangenen en de Omvang van den buit wordt nog vast gesteld. Tot nu toe werden geteld: 408 officieren, waaronder 3 brigade-comman danten en 21.000 ongewonde gevangenen, verder aan buit twee vaandels en meer dan 100 moderne kanonnen, bij welke zich 2 in het jaar 1913 bij de stad Fer-S dinamd gestolen batterijen bevinden. De verliezen der Roemenen aan dooden en gewonden zijn enorm. Vele Roemeensche soldaten verdronken bij hun paniekach tige. vlucht in den Dona.u. Naar dan vrede! Van bevriende zijde uit bet buitenland ontving ,de „Néderlandsche Anti-Oorlog Raad" het verzoek aan het volgende denk beeld tot bespoediging van het einde van iden oorlog bekendheid te geven „In de mede onder den oorlog lijdende onzijdige landen vermeerderen zich de Istemmen van leidende persoonlijkheden, die (een gemeenschappelijke tusschehkomst der neutrale Europeesche regeeringen, om Kot oen spoedig einde van den bloectigen strijd te geraken, dringend vorderen op dezen grond, dat die bemiddeling vol gens volkenrechtelijke bepalingen door geen der strijdende partijen als een on vriendelijke handeling kan worden be schouwd en dat zij door de beginselen van het Christendom gerechtvaardigd en geboden is. J $g[gfj gjgj Bijzondere opmerkzaamheid moge het volgende bemiddelingsvoorstel verkrijgen, dat vooral de innerlijke oorzaken van den oorlog in .aanmerking' neemt. Om de gewichtigste en moeilijkste inter nationale strijdvragen et onderzoeken en te beooi'deelen, wordt een gemengde on derzoekcommissie aanbevolen, die uit 3 staatshoofden en 12 neutrale leden be staat. Voorgesteld wordt, dat de staatshoofden der leidende staten van de beide aan den oorlog deelnemende machtsgroepen (Engeland fen Duitschland 'dus) .door de gezamenlijke tusschenkomst der neutralen dringend uitgenoodigd zullen worden om ieder, inet goedvinden der overige staats hoofden Van hun oorlogspartij, een staats hoofd van een onzijdigen staat te kiezen (en idat deze 'beiden dan een derde staats hoofd tot president der onderzoekcom missie benoemen. Ieder deir aldus gekozen staashoofden izal ;dan een staatsman zijn van zijn land, een hoofdofficier en twee tot zijn onzij digen Staat behoorende leden van het (Permanente Hof van Arbitrage te 's Gra- Yenhage als leden benoemen. De aldus (gevormde, uit 15 personen bestaande com- imissie zal met een eenvoudige meerder heid beslissingen kunnen nemen. Haar taak moet zijn, de politieke, juri dische en staathuishoudkundige strijdvra gen, o.a. dus de Servisch-Oostenrijksche. do Roemeensch-Hongaarsche, de Alba.ni- sche, de Elzas-Lotharingsche. de Egyp tische, de Perzische, de Poolsche vragen, de vraag betreffende de doorvaart door de Dar,da nellen, het vraagstuk van de verplichte (arbitrage en van de ontwape ning, van de vrijheid der zee en van de Open deur, te onderzoeken on te beooi' deelen. De born missie zal te 's Graveithage zit ting houden. Zij kan delegaties uit haar midden van drie of vijf leden voor een onderzoek ter plaatse uitzenden. De adviezen der oemmissie moeten Met klankvolle stem begint de'Spreek ster baar bezwaren te ontvouwen tegiem de bestaande orde van zaken. Neen, niet -ide vrouw otnder den mianj of omgekeerd, maar beiden geheel zelf standig naast elkaar hel teven door gaande. De vrouw moet vrijkomen. Zij moet het juk 'hetwelk haar eeuwen lang reeds omkneld heeft, afwerpen. Tot die vrij making behoort ook de medezeggenschap der vrouw in de Sttaatsregeling. Niet .alteen de man, doch ook de vrouw moet kunnen en mogen mee-regeesen. (Wanneer dat eenmaal zoo zal zijn, en die ure zal slaan, dan zal zijn aan gebroken de gouden tijd. Veel onrecht zal dan de wereld uit zijn. Die vrouw zal dan de wolnden der hedendaagsch© (maatschappij heelen. 'Zij 'zal het leven zui veren van wantoestanden. Daarom', vrouwen, zoo besloot Zij haai' rede, óp 'voor den strijd. De vrouw, u zelf, en daarmee ook de wereld vrijge maakt - r Een daverend handgeklap was de uiting waai den dank, dien zij voor haar gloed vol betoog inoogstte. Op de ,vraag of er som® nog iemand was, die met, de spreekster in Idiebat wilde treden, stond slechts één hoor der op. schriftelijk worden opgesteld en met re denen omkleed. De oorlogvoerende staten zullen zich moeten verbinden bet oordeel der onderzoek-commissie ernstig in over weging te nemen en slechts dan haar •uitspraak te verwerpen, wanneer hun Re- igeeringen of wetgevende lichamen navol ging van het advies als geheel onver- eenigbaar met de behartiging van de wer kelijke staatsbelangen zouden beschouwen. De meeste strijdvragen, met inbegrip der moeilijke problemen van schadeloos- ling en van grenswijzingen, zouden op deze wijze zonder verder bloedvergieten uitsluitend met geestelijke wapenen op gelost kunnen worden. Korte Oorlogsbsrichtsn. In de groentedrogerij: van Berlijn warden nu 800 centenaars in een et maal verwerkt. Gisternacht werd te Maastricht 'zwaar kanongebulder gehoord, komende uit Z.-W). richting. Een moderne torpedojager heeft een machine van meer dan 30000 pa arde- kracht, d.i. evenveel als de electriciteits- fabrieken van een wereldstad. In de Belgische plaats Tourc'oing schreef de dokter een dame ham voor, die met veel moeite gekocht kon worden voor de som van driehonderd zestig frank. De Servische troepen, die met de Roemeniërs en .Russen in de Dobroedsja samenwerken, zijn voornamelijk gevormd uit ÏÓO.OOO Zuidsliavische krijgsgevange non (Serviërs, Kroaten en Slowenen) die eerst aan Oostenrijksche zijde meestreden en die erin geslaagd waren zich aan do Russen over te geven. Deze 'Oosten- rijksch-Hongaarsche onderdanen hebben vrijwilligerskorpsen gevormd. Uit 'het versliag van de vereeniging tot bestrijding van Venerische Ziekten in Engeland blijkt, dat er alleen te Londeh 450.000 menschen aan zoo'n ziekte lijden de zijn en ten minste d.ie millioen in het Vereenigde Koninkrijk, d.i. een vijftiende deel der bevolking. Men schrijft aan de „N. R. 0." Voortdurend wordt liet aantal perso nen, dat uit de industriesteden van Rijn land en Westfalen naar onze Noord-Lim- burgsche grensdorpen gaat om eens naar hartelust hun hanger te stillen en wat levensmiddelen voor thuis te koopen groo- ter. Zelfs menschen uit Dortmund, So- lingen e..a. getroosten zich de moeite eij kasten voor dit doel de verre reis tie maken. Naar bericht wordt, zouden de Fran schen 'kort geleden bij' Dannemark vèrdra- gend geschut in batterij gebracht hebben, in staat >oan Mülhausen te bedreigen. Bij Thann heeft men evenzeer een nieu|w Fnansch kanon geboord, waarvan de knal doet denken aan dien van de 42 c.M. ka nonnen. jlisza en de oppositie in bet Hongaar- scli© Parlement hebben het op een ac- eoordje gegooid. Daardoor is zekerheid verkregen, dat de zittingen niet meer wor den gestoord. Die oppositie heeft verschil lende aanvragen tot het houden van in terpellaties van pijnlijken aard ingetrok ken. Volgens het „Journal de Genève" zouden wegens de, jongste aanvallen van vliegeniers der geallieerden boven Belgi schen bodem, voortaan gijzelaars uit Brus sel den nacht in de Zeppelin-loodsen en Die eene man was' Frits Veriande. Hij had d© geheele rede aandachtig aangehoord, en hij voelde, hij moest hier prostesteeren, oud de vergadering te wijzen o.p het gevaarlijke van de vrouwenbeweging. Ja, om, indien het mo gelijk war®, de spreekster te overtuigen van de onbillijkheid van haar standpunt. Een lichte siddering beving Mej. Ide Biruijn, toen zij vemnaimi, wie .met haar zou debatteeren. Mr. Veriande begon te danken voor tot hemj verleende debat. Hij wilde en kel Wijzen op het streven der vrouiwem- beweging. I Niet de vrouw onder, maai' naast den man. Waar, zoo zeide hij, blijft dan het innige van liefde getuigende verbond tusschen nian en vrouw? Voor mijn oog is dat dan weg. Het huwelijk isi dan niet unieer een verbond, uit liefde, onn door elkander te dienen, saam des le vens' bergtop te bestijgen. Het is dan enkel en alleen een h andels-con tract, gesloten om samen geld te verdienen en dat weer gezamenlijk op te maken. Van een innige samenleving is gem sprake meer. Dat bet gezinsleven er door lijdt, i.S duidelijk. Want immers' in die mo^ derne vrije wereld is geen plaats mieier voor kinderen. Wij zien thans reeds de wrange vrachten van dat moderne hu welijksleven in het zoogenaamde Neo Malthusianisme, het één- of twee-kinda- renstelsel. Waar blijft dan, zoo vraag ik :u af, die geprofeteerde heilsstaat, waar hot aantal kinderen al maar afneemt? ÏHt allés noig afgezien van de christe lijke wereld- en levensbeschouwing. Al leen door het leven, zoowel 'onsi per soonlijk als gezins- en maatschappelijk leven in te richten naar den geopem- baardiem wil van God, kan er .verbetering komen, ja kunnen van'zielf worden weg genomen de iwonde-plekken in de maat schappij. Namelijk wanneer de getoete wereld dat doet, Jezus Christus aanbid den alsi haar Heer en. Heiland, als haar Middelaar; dan zal' komen de heilsstaat, Waarin man zoowel als! vrouw en kin deren sltaan zullen, juichende en ju belende voor den troon Gods. En ik zou dit willen vragen aan de spreekster: waar is de vrijheid die gij predikt en die gij zelve idan toch wel zult bezitten? Toen mr. tVeriand© van bet podium naar zijn plaatswas gegaan, bleef d© geheele vergadering in gespannen ver- fwarhting naar de repliek van de spreek ster. Deze kon aanvankelijk bare ont roering niet verbergen. Doch spoedig herstelde zij zich jen hernam Zlij haar vrijmoedige houding. Haar énhvoori was een aaneenrijging van rollende volzinnen, waarin zij Veriande achterlijkheid en. onbillijkheid verweet, hem tenslotte wij zend op ztooveiel onedels en onchriste lijks ate in zoogenaamde christelijk» kringen gevonden wordt, en hem de vraag voorleggend hoe bet dan toch komt, dat er bij dezulken nog: zöo wei nig van die', door bemi geschetste heer lijke werking des Evangelies was te bespeuren. Een daverend applauis .volgde, op deze woorden. De voorzitster van dezen arond bedankte de geachte spreekster voor hare overtuigende voordracht, en gaf haar nog eenige goede wenstehen mjee voor het wélslagen van haai' o zoo heerlijk© werk, zooalis züj meende ent ook door de vergadering zoo dankbaar be aamd weid. C Een dankbetuiging waarmede de ver gadering nogeens: weer door handgeklap- baar instemming betuigde. Onder tot zingen van een. vrijheidsj- lied gingen de- mienschien heen, ook Veriande verliet de zaal. Hij was 'niet teleurgesteld over den uitslag van zijn, zij het ook naar zijn meeoiing 'zwakke, protest tegen den geest .dei" eeuw, ipls welks tolk deze jonge vrouw was opge treden. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1