Kerknieuws.
Onderwijs.
Landbouw m Veeteelt.
Weatkapelle. ?lot ingang van 30 Au
gustus as. zal het hulp-telegraaf- eu
iuflgtelpfoankantoor alhier op werkdagen.
zi)n opengesteld van 44-11 uur, 2—4
uur «ai 6—8 uur.
HjKfinlnnn 'Zatendagnaaniddag is dc
bejaarde W. S., die werkzaamheden op
<ltjn hooizolder te verrichten had, daar
M gBMlUen. Hjj werd door zjjn uiet hem
fsarreanwonende zuster bewusteloos op den
<iorsfchvloer gevonden. De dokter was
«Spoedig ter plaatse. Nadere bqzanderhite
den .ontbreken nog.
Tholen Aan A. Luijendijk, directeur-
der en onderwijzer aan de rjjksnarmaal-
alhier, is f495 pensioen toegekend,
ato onderwijzer bij de voorbereidend^
klaiüe van genoemde lessen f 37, als
kocAl dei' o. 1. school f1190.
Ned. Herv. Kerk.
Aangenomen naar Nooidwijk aan Zee,
door L. C. W. Ekering te Woubrugge;
naar Zuid-Beijerland, door C. Vlas
blom te Sint Pancrasnaar Wormer,
door P. v. d. Wal te Jelsum.
Bedankt voor Zevenhoven, door R. Rart-
iegm te Ernst; voor Kierden, door
J. J, v. Iijgon te Harderwijk; voor
Hiüegom, door L. C. W. Ekeiing to Wou
brugge.
Geref. Kerken.
Beroepen te Grijpskerke. W. H. Bouw
man te "Nederhorst den Berg.
Aangenomen naar Appingedam door ,t.
H. Lammertsma te Axel.
Heden wead in de Diergaarde te
's-Gitavenhage het eerste Koloniaal On,
dotrwijs Congres geopend onder het eere-
pfcOBidium van Z. E. den Minister van
Koloniën. Aan het Congres is verbon
den een tentoonstelling van leer- en hulp
middelen voor het onderwijs in Indië be
nevens eenige afbeeldingen en modellen
van Indische scholen.
De voorzitter, Mr. Abendanou, opende
de vergadering te half tien met een
toespraak; daarna, weid de tentoonstel
ling geopend, een rondgang door het ge
bouw gemaakt en begonnen de discussies,
is veel belangstelling.
Geslaagd te Utrecht voor Schoon
schrijven M. O. de heer J. II. Wattez
te .Middelburg-
Coöp. Beetwortelsuikerfabriek Zeeland.
Soes. Hedenochtend is alhier een al-
gemeene vergadering gehouden van de
Vareenigmg „Coöperatieve Beetworbel-
suiketrfabriek Zeeland", onder voorzit
terschap van den heer Jac. Welleman,
die het volgende openingswoord sprak
Mijne Heden,
Als voorzitter van het bestuur der
vetreeniging „Coöperatieve Beetwortelsui-
kecafabriek Zeeland" doel liet mij genoe
gen U in Algemeene Vergadering bijeen
te zien. Ik heet U als zoodanig harte
lijk welkom en spreek de hoop uit, dat
wij een vruchtbare vergadering zullen
tobben, een vergadering, welke leiden zal
tot ons doel.
Het is reeds enkele maanden geleden,
sedert, we onze vorige vergadering hiel
den en ik kan mij voorstellen, dat. som
migen onder U, die niet van nabij met
het. bestuur hebben samengewerkt, zich
de vfraag hebben (gesteldls er in al dien
tijd niets gebeurd?
Ja, ©r is veel gewerkt, veel gesproken
en geschreven, en!steeds hebben wij daar
bij voor oogen gehad het doel, ons ge
stald, in 1917 onze bieten coöperatief
verwerken
Immers dat was de grondtoon, d'ie on
ze vorige algemeene vergadiering bc-
hearschte.
m zult U herinneren, dal om tot dit
dool te geraken, de vorige algemeene ver
gadering drie gewichtige besluiten nam.
1. het als gelijkgerechtigden overnemen
van ide combinatie Sluis; 2. de machti
ging aan het bestuur om tot dpn aankoop
dea- benoodigde gtronden over te gaan;
3. Üe machtiging eveneens om met een
machinefabriek beslissende onderhande
lingen te voeren.
Over dat alles een heel kort woord
m het algemeen.
Ofschoon ik de vorige algemeene ver
gadering sloot in dankbare stemming voor
het groote vertrouwen in het bestuur
daardoor uitgesproken, wat, door al mijne
bestuursleden natuurlijk mode zeer wlerd
gewaardeerd, ontveinsden wij ons toch
niet, dat dauroor een groote verantwoor
delijkheid op onze' schouders was gelegd.
lrn.iiKïrs nog altijd leven wij onder bui
tengewone tijdsomstandigheden, die zich
wel niet in ongimstigeri zin. voor ons
tand wijzigden, maar groote ernst moest
toch steeds blijven voorzitten.
Immers kort daarna werden wij op 1
Aplril er weder eens aan herinnerd, dat
ons bind nog steeds in oorlogsgevaar- is,
wait zeker opponze handelingen terugsloeg.
Niettemin gingen wij.rustig met onze werk
zaamheden door. Wij begrepen daarbij
spoedig, dat wij iemand moesten heb
ben, die zich geheel en al aan de zaak
kon wijden en begonnen daarom om op
1 Ftetouari I>r. van Ginneken tot ons te
roepen, die sedert dien tijd ons met raad
e» ldaad volledig heeft ter zijde gestaan.
„Wij ontveinzen ons niet. dat wij nog
zaetr vele. moeilijk helen zulle i hebben te
overwinnen", Zoo sprak ik in de vorige
algemeene vergadering.
En inderdaad, die' moeilijkheden waren
vele.
Dat bleek allereerst bij onze onderhan
delingen met een Duits oho machinefa
briek, de bekende fabriek te Hall». Niet
alleen ging het moeilijk eenige .garantie
te krijjgen, maar ook werden heel be
zwaarlijk vaste cijfer^ gegeven, zoodat een
volledige kostenaanalag, nog heel kort in
ons bezit is. 1
Tijdens de onderhandelingen bleek ons
reeds, dat de meeste prijzen veel arm
hoog waren gegaan, meer zelfs dan wij
hadden gedacht. Geen wonder, dat in
ons bestuur stemmen opgingen, pogingen
aan te wonden om langs anderen weg
bns doel te bereiken. Dit kon gevoegelijk,
omdat ons aanbiedingen tot koop van
oen bestaande fabriek hadden bereikt
Ons bestuur zou zich tegenover II niet
vrijuitgaand hebben gevoeld wanneer wij
deze zaak niet met den noodigen ernst
zouden hebben hekeken; zij het dan ook,
dat wij ons eerste plan daarbij niet uit
het oog verloren. Zoo werden de onder
handelingen naar twee zijden gevoerd. Hot
resultaat daarvan ligt in het hoofdvoor-
stel, dat straks in behandeling zal komen.
Nadere toelichting daarvan zal ik uitstel
len, totdat dit onderwerp straks aan do
orde komt, alleen wil ik zeggen; dat wij
tot dit voorstel zijn gekomen niet dan
na rijpelijk overleg, maar overtuigd ten
volle, <iat het het beste is wat wij on>
der deze omstandigheden kunnen doen.
Wel doet het mij genoegen reeds nu
te kunnen oonstateeren, dat ons van ver
schillende zijden blijken van instemming
met dit nieuwe plan toekwamen.
Iets anders is het met, wat ik zeu
willen noemen, onze grondkwestie. In
Sluis had de combinatie hare benoodig
de terreinen aangekocht. U weet, wij zou
den deze tegen kostenden prijs overne
men, en tket bestuur zou ze willen be
houden.. Wij hebben ons overtuigd, dat
het een terrein is, geschikt voor idle mto
gelijke industrieele doeleinden, wat voor
ons een reden te meer is om ze in
ons bezit te houden, ware het alleen om
Lastige concurrenten te weren. Ook is
het goed, dat wij weten, zelfs zouden
kunnen medespreken ijl hetgeen daar tot
stand zeu kunnen komen. Hierbij komt
neg, dat die gronden zonder veel geld
verlies zouden kunnen worden verpacht,
zooda,t wij het alleszins economisch juist
achten als wij deze gronden in eigendom
blijven behouden.
In mindere mate geldt hetzelfde voor
de gronden jn Middelburg, waarop wij
dachten onze nieuwe fabriek te stich
ten. Om een mooi, aaneensluitend terrein
te krijgen waren aldaar verschillende, in
gewikkelde onderhandelingen zelfs, nood
zakelijk. Ruilhandel kon daarbij niet uit
blijven. Toch is ook dat vrij goed voor
elkander gekomen. Wat wij noodig heb
ben staat op kaart en zij, met ,wrie wij
in deze hebben onderhandeld, hebben ons
vertrouwen genoeg geschonken om te mo
gen veronderstellen, dat die zaak voor
elkander zou zijn gekomen. Dat alles nu
nog gereed te maken stelt Uw bestuur
niet j-oor, maar wel willen wij, ingevolge
Uw besluit der vorige algemeene vergade
ring, de middenmoot van dat alles tot
ons nemen. Dat is ongeveer 2 H.A., waar
op, zooals IJ weet een optie stond, welkte
ons reeds eenig geld heeft gekost, zoa
dat mede uit een handelsoogpunt wij voor-
deelig zouden doen deze te koopen. Uit
een .handels oog punt. En dit kan zoowel
positief als negatief zijn. Positief omdat
een nieuwe fabriek in de verre toekomst
niet uitgesloten is, negatief om een oogje
in het zeil te houden, wat in de toekomst
met dien grond zal gebeuren. Ziehier onze
grondkwestie, waarmede gij, naar ik hoop,
accoord zult willen gaan. Dit alles na
tuurlijk in verband met het voorstel, dat
straks aan de orde komt.
Met dit korte woord heb ik nog niet
volledig geschetst, wat Uw bestuur in
de laatst verloopen maanden heeft ver
richt, maar wellicht heeft het U de
overtuiging 'gegeven, dat wij werkzaam!
zijn geweest en dat onzerzijds datgene
is gedaan, wat kun gebeuren, n.l. aan
U jop goeden grond de beslissing over
te laten om in 1917 onze bieten coö
peratief te verwerken-
Wij plaatsen U voor deze beslissing,
omdat de onderhandelingen met de ma
chinefabriek mede van dien aard zijn,
dat een goedkeuring onzer liandeling in
deze ons noodig voorkomt. Op duur-
deren prijs hadden wij gerekend, rnaar
dat het zoo hoog zou loopen valt ons
tegen, vandaar onze overhelling, oold
van den kant der nieuw-fabriekvoorstan-
ders, tot het voorstel U thans gedaan.
Gedaan, in het oog houdend Uw cn
ons doolCoöperatief verwer
ken onzer hie ten in 1917. Coöpe
ratief verwerken, gij allen voelt do be-
leeloenis .hiervan. Gij allen zult „het met
ons eens zijn, dat de plaats in deze
niet domineert. Gij zijt met ons gegaan
van Goes naar Jliddelburg; Sluis is
oveueons overgestoken, en dat was zelfs
grootere reis. Gij allen hebt begrepen,
dat het principe coöperatief op den
voorgrond moet treden. Wij vragen nu
straks Uw medewerking om dit doel
te bereiken en wij rekenen erop, dat
uit wel begrepen eigen tolang, gij met
ons mede zult villen gaan.
Velen in den lande zullen, deze ver
gadering met belangstelling volgen, om
dat hier .gebouwd wordt aan een toe
komst-denkbeeld, eon zaak welke juist
in deze tijden naar voren treedt. Wij
willen niet doen aan politiek, maar toch
zeggen, dat de Landbouw meer dan
ooit heeft te jorgen voor zich zelf en
dit kan het best door aaneensluiting,
door coöperatie. Wij kunnen dat zon
der te vragen naar elkanders overtui
ging op ander terrein en du- ook'naast
ons nederlcggen, wat dezer dagen „een
Katholiek van de daad" meende ter
waarschuwing te moeten verkondigen.
Ik ga hierop niet venier in, te meer
daar- de feiten «lezen schrijver volledig
in (liet ongelijk Stollen. Laat hel alleen
voor U allen een aansporing zijn tot
nauwere aaneensluiting. Verschillende)
machten, wij zien het, werken om on
zen gezamenlijken invloed te verkleinen.
Laten wij er niet invliegen. De vorige
vergadering sloot ik mijn openingswoord
met 'den wensch, dat uit gansch Zedatpi
een stem zou ..opgaan: Er komt in
onze provincie een „Coöperatieve sui
kerfabriek"!
Laat ons nu zeggen: „De omstandig
heden zijn ons daar toe te ongunstig, maar
wij deserpereeren niet". „Luctor et
Emcrgo"! Toch zullen wij ons doel be
reiken, hetzij vandaag, hetzij morgen
en nu reeds halen wij binnen, wat
menschel ijker .wijze binnengehaald kan
worden. Laat on-, toonen, dar wij Zeeu
wen zijn en derhalve een doel, eca-
maal voor oogen gesteld, niet dan voor
ovennacht prijsgeven.
De notulen werden,- na voorlezing dooi
den heer „Elenbaas, goedgekeurd.
Vertegenwoordigd waren 1164 aandee-
len, uitbrengende 383 stemmen. De voor
zitter deelt mede, dat thans ongeveer
2375 aandeden zijn geplaatst. Door den
voorzitter worden vervolgens aangewe
zen tot het nazien der rekening, dl' hee-
ren: F. P. Polderdijk te N. eu St.-Joos-
land, W. F. K. Lenshoek te Kloetinge en
A. J. C. Noteboom te Wolf aartsdijk; tot
plaatsvervanger de h-reren: M. J. Verhuist
te N.- en St.-Joosland, P. J. Poley te
Ierseke en J. A. Mol te Wolfaartsdijk.
Vervolgens wordt aart de orde gesteld
tot bestuursvoorstel tot aankoop van een
fabriek, het voornaamste punt der agenda.
De voorzitter schetst het verloop van
de onderhandelingen met de fabriek Wit-
touck te Bergen op Zoorn. Het Bestuur
hoeft de optie aangenomen en stelt voor
deze hedien te aanvaarden. Vraagprijs
f 1.160.000.--
De adviseur dr. van Ginneken, zegt nu
een ten ander over die financiële en tech
nische kwesties. Do fabriek wordt be
taald met de genoemde koopsom, l'ractisch
hebben we noodig 75 millioen Kilo te
verwerken. Een nieuwe fabriek aan de Art
ne zou in normale tijden zeker
f 1.850.(XX) kosten, in de huidige omstan
digheden .nog meer.
In ieder geval is er noodig 2 milli
oen g'ulden. De vraagprijs beschouwende,
komt spr. tot de conclusie, d!at het een
voordeelige aanbieding is, ook al wordt re
kening gehouden met meerdere vracht
kosten en fabricagekosten.
Spr. legt er den nadruk op, dat bijl
teen nieuwe fabriek grooter kapitaal ge
riskeerd wordt.
Over den toestand' der fabriek Wittouck
deelt d!r. van Ginweken mede, dat ze een
goeden indruk maakt. De nieuwere fa
brieken zien er wel anders uit, doch uit
technisch oogpunt bezien zal het fi
nanciële resultaat niet minder zijn dan
bij een nieuwe fabriek. Het spreekt van
zelf, dat wat meer reparatie noodig zal
zijn. De water- en terreinkwesties te Ber
gen op Zoom' zijln finaa! opgelosA
Na 1917 zullen, we dure machines heb
ben en goedkoope suiker, zoodat uitstel
niet gewenscht is.
De suikermaatschappiji Wittouck be
dingt ten slotte dat de suiker op parti
cipatiecontract gedurende de eerste 5
jaar geleverd wordt aan de Westersuiker
raffinaderij, waar ze andiers toch terecht
zou komen. Het contract suikerlevering
biedt mooie voorwaardenper zak sui
ker zal wel 25 cent ineer gemaakt wor
den dan de marktprijs. Het bezwaar,
dat men in geen 5 jaar witte suiker
mag maken, is niet groot. Integendeel,
ook met een nieuwe fabriek zou 't niet ge
raden zijn de eerste 5 jaar witte sui
ker' te fabriceeren.
Op de vraag van den heer Lenshoek,
deelt da-, van G. mede, dat er weinig
kans bestaat, dat/ er ooit nog een andere
suikerfabriek gebouwd wordt, zoodat men
over de watervoorziening zich niet on
gerust behoeft te maken. Bovendien zijn
er oude putten, en kunnea ©r nog nieuwe
geslagen worden.
De heer Poley vraagt hoe groot het
aandeelen-kapitaal zal worden.
De voorzitter zegt, dat de fabriek uit
gebreid zou moeten worden, zoodat man
4000 aandeelen zou moeten hebben.
Voorloop ig wordt vastgehouden aan 3,DO
aandeelen.
De heer notaris James (uit Sluis) vraagt
hoe hoog de vracht kan worden.
Dr. van Ginneken zegt, dat bepaald zal
worden, diat aan de leveranciers uit
Zeeuwsch-Vlaanderen en andlore verwij
derde punten restitatie verleend zal wor
den op te veel betaalde vracht.
De heer Lenshoek vraagt, wanneer de
fabriek geleverd kan worden.
Dr. Van Ginneken zegt, dat ze opge
leverd kan worden 1 Febr. 1917, doch
dat de datum van overschrijving nog niet
bepaald kan worden.
De heer W. Kakebeeke handhaaft zijn
in de vorige vergadering gegeven advies,
legt nog eens nadruk op het gunstige
aanbod van Bergen op Zoom en verklaart,
dat in de gegeven omstandigheden een
nieuwe fabriek groote lasten met zich
mee zou brengen, die men nu voor een
deel .zal kunnen ontgaan. De fabriek is
„oud"; toch mag men niet van „oude
machines" spreken, want ze zijn uilne
mend onderhouden. Bovendien, ze zijn
niet verouderd. Spr. refereert zich ver
der aan het oordeel van dr. Van Ginne
ken en andere deskundigen, üe capaci
teit der fabriek is voldoende. Het suiker
contract kan bedenkingen doen opperen,
doch spr. verklaart het wel aannemelijk,
wanneer de Westersuikerraffinaderij en
de verkoopster bona fide handelen. Spr.
acht 'het ook niet waarschijnlijk, dat er
nog een nieuwe fabriek in BeFgen op
Zoom gesticht zal worden.
Op de betreffende vraag van den heer
Polerj deelt dr. Van G. inede, dat de
fabriek 1 Febr. a.s. normaal bodrijfvaardig
opgeleverd moet worden. Nieuwe dingen
mogen slechts worden «aangebracht in
overleg met de koopster, dat geldt ook bij
brand.
Be heer De Kater van Wolfaartsdijk
vraagt waarom de Westersuikerraffina-
derij niet op de vrije markt koopt, ei>
wordt op beveiligende wijze door dr.
v. G. te-antwoord.
Bij acclamatie wordt na discussie be
sloten het aanbod Wittouck te aanvaar
den, en de Suikerfabriek Wit
touck te Bergen op Zoom op de bekend©
voorwaarden over te nemen, dus voor
-f 1.160000, oplevering 1 Febr. 1917.
Voor Schou won-Du i v el and wordt
bij acclamatie tot bes t u u r s 1 i d geko
zen de heer J. KI om pc van Schudden
beurs, die de benoeming aanvaardt on
der dankbetuiging voor bet in hem ge
stelde vertrouwen.
Het Bestuur stelt vol vertrouwen voor
tot directeur te benoemen dr. P. J. H.
van Ginneken, en heeft een salarisregelingl
ontworpen, welke dc heer W. Kakebeeke
nog nader toelicht.
Dr. P. J. II. van Ginneken wordt met
algemeene stemmen gekozen tot directeur,
met aanvaarding van de ontworpen sala
ris regeling.
Op voorstel van dr. Jenny Weijcrman
wordt deze benoeming en de salarisrege-
ling van terugwerkende kracht (1 Febr.
1916) verklaard.
Op de 'vraag van den heer Lenshoek
antwoordt do voorzitter, dat over 't alge
meen voor kleinere aandeelen niets ge
voeld werd.
De heer Lindenbergh dankt den heer
W. Kakebeeke voor zijn bemoeiingen ten
behoeve der coöperatie, en vervolgens het
bestuur namens de heelc vergadering. Ook
aan dr. >v. Ginneken en dr. Ylekka
wordt dank gezegd voor hun arbeid tot
dusver.
Do heer Kakebeeke prijst o.m. de enert
gje van dr. Jenny Weijerman en de actie
van 'den heer Welleman.
Deze eerste vergadering wordt nu ge
sloten.
In de nu volgende spovleisctonde al
gemeene vergadering feliciteert de voor
zitter di'. van Ginneken met zijn ba-
noeming en hoopt hij, dat deze dag voor
hem ..een blijde en voor de coöperatie
een yoordeeüge moge zijn.
Dr. ,van Ginneken aanvaardt de benoe
ming 4®. dankt voor hot in hem ge
stelde vertrouwen en het bestuur voor
de aangename samenwerking, in 't bijzon
der ,de hieeren Jac. Welleman, dr. Jenny,
Weiyerman en W. Kakebeeke.
Alsnu wox-den de volgende concept-
artikelen behandeld en goedgekeurd:
„Alle officiële rnediedeeüngen van tot
bestuur aan de loden en alle overeen
komsten met derden, worden gefeekend
door voorzitter en secretaris.
„De L correspondentie der Ver. wordt
gevoerd door den secretaris of door
den directeur, tor booordeeling en on
der .toezicht van tot dagelijksch bestuur.
„Het bestuur kan don directeur mach
tigen lot hot teekenen van overeenkoms
ten, op de exploitatie der fabriek be
trekking hebbende.
„Nadere regelingen, aangaande do on-
dorteekening der stukken worden, waar
noodig, door liet bestuur getroffen."
Het voorstel tot tot aangaan van oen
gekUeening tot tot verkrijgen van do
noodigo fondsen wondt nu in bespreking
gebracht. i
De voorzitter zegt, dat men niet aan
de 6 pet. behoeft te .komen, en dat
met f 1350000 zeker kan worden vol
staan. Overigens kan tot benoodigde be
drag nog niet met zekerheid bepaald
worden.
Dr. van Ginneken licht tot voorstel
nader toe. Hij pleit ook voor uitschrij
ving van een obligatielening.
Alles wat toegezegd wordt, zal wor
den geplaatst.
Vermoedelijk zal 5 pet. bedongen kun
men worden, uitloting eerste 4 jaar' ad.
IO2V2 pet. en daarna ad 104 pet.
Het bestuursvoorstel wordt z. h. s.
goedgekeurd-
De voorzitter sluit daarop de verga
dering.
Coöperaticvu LandbouwvereenigiRg
„Eiiand Waictieren./
Hedenmorgen werd in de groote zaal
van het Schuttershof een algemeene ver
gadering gehouden van de op 24 Juni
j.l. opgerichte bovengenoemde vereenn-
ging onder voorzitterschap van den heer
J. JL Geschiere, die de aanwezigen web
kom heette en mededeelde, dat de ver-
eeniging is opgericht met 36 leden en
dat de Kon. goedkeuring op de statui
ten is verkregen. De voorzitter riep de
welwillendheid der leden in om vlugge
afwerking der groote agenda te bevor
deren.
Uit de thans voorgelezen presentielijst
blijkt, dat 94 personen, leden van de
dorpsvereenigingen aanwezig zijn.
De voorzitter deelde mede, dat liet be
stuur ispijt heeft, dat juist ook heden'
de coöperatieve suikerfabriek vergadert.
Nog deelde hij mede, dat de boerenbanken
te Grijpskerke en St. Laurens bereid zijn
een crediel voor de vereeniging te openen;
Do toer Geschiere kon verder bekend
maken, dat de vereeniging direct vee
voeder kan bestellen brj het rijk -Toflulbii
tusschenkomst van het bemiddrhlDgsbu-
rean en dat bericht is ontvangen, dat de
regeering, gezien tot loslaten der graan
schepen in Engeland, niet rneer rol be
hoeven over te gaan tot bet opvorderen
van tot graan.
Thans verkreeg de heer C. Zwagerman,
Rijkszuivelconsulent, "het woord om het
ontstaan, het doel en de beteekejus voor
de toekomst van de Coöperatie.
Spr. kon beginnen met mede te deeltm,
dat reeds 1100 leden het register tob
ben geteekend, welk aantal zoke«" nog
zal stijgen.
Spr. ging na hoe de moderciseering
van het land- en tuinbouwbedrijf, die be
drijven |al meer en meer van industrie,
van kunstmeststoffen, veevoeder en zui
ver zaai- en pootgoed afhaukeijjk wer
den. Maar juist hierdoor ontstond, juist
veel geknoei. En dit deed weder de be
hoefte gevoelen aan gezamenlijk jnkoo-
pen, om voor billijke prijzen goed'-,
zuivere waren te tok omen. De neer G.
A. Vorstennan van üyen begreep dit en
richtte in 1877 te Aardenburg de eerste
inkoopvereeniging jin Nederland op.
In 1913 was dit aantal jn Zeeland
tot 82, op Walcheren alleen tot 11 ttorps-
vereenigingen gestegen. Deze dorpsver
eenigingen (hebben zeker goed gewterU,
rnaar konden toch niet voldoend© werken
op het gebied van aankoop.
Zoo was de tioestand toen de oorlog
uitbrak, (fle oorlog, die op veel getokt.
,maar vooral op landbouwgebied, dr- be
hoefte aan samenwerking deed gevoelen.
Dit bleek ook aan het bemiddelings
bureau top Walcheren, dat in 2 jaar tijds
3.100.(XX) 'K.G. veevoeder voor f&600X)
aankocht.
Do behoefte werd gevoeld ook na, den
oorlog op deze \vijze voort te werken
en idit had 'de oprichting van 3e coö
peratieve vereeniging tengevolge. Het. doei
der vereeniging is niet de dorpsvereenigin
gen te doen verdwijnen, integendeel in
het, belang der coöperatie moeten, deze
zoo sterk mogelijk zijnen moet ieder lid
der coöperatie lid eener dorpsvereeniging
zijn. Het aantal dier vereenigingec moet
juist nog worden uitgebreid.
De contributie dier vereenigingea moet
zoo laag mogelijk zijn.- terwijl haar kas
zich zal vullen doer procenten van de
aankoopsommen.
Spr. zette in het kort do werkzaamhe
den van bestuur, commissie van toezicht,
commissie van advies en van de ambtena
ren der vereeniging uiteen. De aansprake
lijkheid der leden voer eventueel© tekorten,
zal evenredig zijn aan de vroeger betrok
ken hoeveelhedeu kunstmest, veevoeder
enz. Spr. zette verder de noodzakelijkheid
van een flink reservefonds uiteen, bijv.
bij dalen in prijs van op de Rotterdam-
sche markt aangekochte waren.
Voorloopig zal de vereeniging zich. moe
ten bepalen tot gezamenlijken inkocp, la
ter kan daar wellicht gezamenlijk ver
werken en verkoop op volgen.
De jwijze waarop de aankoop wordt
geregeld <zette spr. uiteen. Steeds zal é-ts
meer gekocht worden dan de leden op-
goven en dit komt in het pakhuiK Ito
voorraad os voor do kleine boeren die
niet izoo makkelijk vooruit opgeven of
bij gevallen, dat imen plotseling iets noo
dig heeft. Bij andere dergelijke vereen in
gingen as de {noodzakelijkheid van voor
raad (hebben gebleken.
Er zijn twee wijzen voor goeden aan
koop. Ten eerste het centraal bureau van
de verschillende coöperatieve vensenigin-
gon te Rotterdam cn welk bureau later
zoo noodig ook te Antwerpen een klantoor
zal moeten hebben. De tweede weg van
het houden van aanbestedingen komt. spr.
minder sympathiek voor.
De prijzen, die aan de leden berekend
worden zullen zijn die welke op de be'ir.-i
genoteerd worden.
D© betaling van de -varen a%rih;nld
aan de schepen zal binnen 8 dagen,
die van waren afgehaald aan Ine», pak
huis direct geschieden. Hiervoor is «ren
goede boekhouding noodig, die zal wor
den ingericht na overleg met reed» be
staande groote, vereenigingen op dj.t ge
bied. v
De handelaren staan in hun recht als
zij wat verdienen willen <31 wel zoo
veel mogelijk, maar hun belangen zijn
in strijd met die van «le «roerenen in
den min of meer vreedzaanen st'ijld h eft
bijna altijd de boer tot onderspit gpiu)
ven. Maar het 'is het recht van <i>< boe
ren om, zich te coöpereeren. en het
belang van duizende landbouwers weegt
zwaarder, dan 'dat van enkele tiantalleni
handelaren. Het is niet waar, dat 1©
coöperatie daar is voor de boeren. Zeker
zullen de handelaren, desnoods door lij
delijk verlies, de coöperatie bestr-jd-n,
maar iiierdoor mogen de loden 'zich niet
laten verleiden. Zij moet»m alles, wat zij
noodig hebben bestellen bij de coöpera
tie, die alleen 'kan bloeien bij een zoo
groot mogelijke omzet.
Er zijn in Walcheren '2100 kleinere n
grootere todrijven op landbouw- ein tuin
bouw gebied; eu "daaromi Meeft. 1)1- vs-r-
eeniging ook in hare statuten Qpge.-in
men het verloenen van steun aan goed
landbouw-onderwijs, het houden. van
lezingen, aankoop van gezamenlijke werk
tuigen, bevorderen .van vee en pluim-vee
teelt enz. Dit kan bereikt wonden door
liet „Fonds tot bevordering van de wel
vaart der leden", waarin een «dooi/ van
de winst zal worden gestort, ook bij de
te .verwachten moeilijkheden na der» oor
log, zal' do vereeniging veel goed.- ot
stand kunnen brengen. Met de beö'.e wen-
scton voor do vereeniging eindigde de
heer Zwagerman.
De voorzitter bracht dank aan de le
den en op zijn voor-stel zal deze re to
a»fgedrukt worden em met de statuien en.
