No. 351 Dinsdag 35 Juli ISM 80e Jaargang FEUILLETON. Jij dsn «ui lier KiiÉta..,." De Qroete Oorlog* Uitgave vaH de Naarnl. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: LANGE VORSTSTRAAT 210. Bureau te Middelburg: {FIRMA F. P. DHUIJ - L. BURG. Drukkers: "tevterbaan Le Cointre - Goes. ve Zeeuw VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG Abonnementsprijs s Per 8 maanden fr. p. postfASf- Losse nummers Prijs der Advert en tlën i5 regels f 0.50, iedere regel meer II ct 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekamd Bij abonnement voordeelige voorwaaria» Familieberichten van 110 regels fi. iedere regel meer 10 ct. Toegenaderd. De Commissie van Rapporteurs over de Distributienet is er in geslaagd den minister te overtuigen dat het ontwerp verbeterd moet worden, alvorens in open bare behandeling te komen. De minister heeft op twee punten toegegeven. Hij zal de weistandsgrens laten vallen. Dat haalt den gemeenteadministratie' veel werk uit. Het voedsel zal nu voor alle ingezetenen worden verkrijgbaar gesteld. Hetwelk gevoeglijk kan, want de uitge zonderden waren in de meeste gemeenten' weinige of geen. Hij zal met zijn ambtgenoot van finan ciën raadplegen over verlaging van hot aandeel der gemeenten in de kosten. Dat „één vierde" is te hoog en onbillijk. Dc gemeenten moeten onder verzwarende omstandigheden zorgen voor voldoenden goedkoopen aanvoer, en worden daarbij nog gestraft voor het verlies. In kleine gemeenten met heelemaal een arbeiders bevolking bcteekont een zoodanige straf een bankroet je. Hij zal ook voor den verkoop der wa ren maximumprijzen stellen, doch de ge meenten mogen hier wel beneden gaan. Dit. is een uitnemende consessie. De ge meenten kunnen nu rekening houden met de draagkracht der ingezetenen. Hij heeft de verplichting der gemeenten om voor voldoende voorraden te zorgen, zoodanig gewijzigd, dat de Rijksregeering de levensmiddelen en brandstoffen ter be .schikking stelt van de gemeenten. Zij neemt derhalve de verantwoordelijkheid over, Laat dit den gemeenten nu wel 'zijn. De moeilijkheid zal er niet te min der groot om zijn. Want de landbouw, van welken alles komen moet, is er ook nog. En wat zullen regeerings-decreten haten, wanneer de kunstmest ontbreekt, om tot een intensieve bewerking van den grond en een uitvoerbaren maximum-prijs te .geraken? In ieder geval; na deze verbeteringen* en toezeggingen schijnt ons aanneming van de distributiewet hoogst gewenscht. e Evenredig. Friesch Dagblad heeft uitgere kend dat de sociaal democraten, dank zij den h.un door de vrijzinnigen gebo den steun, thans in Frieslands Staten sterker vertegenwoordigd zijn, dan zij naar evenredigheid verdienen. Van de 48450 stemmen toch, die zij in Friesland uitbrachten, hebben zij, als we hun in elk district den hoogsten man geven en hun in Franeker de helft der linksche stemmen toekennen, er 13560 naar zich toe gehaald; in 1913 bedroeg dat 13638. Zij zouden derhalve aanspraak kunnen maken op elf of twaalf leden in de Sta ten, doch zie, zij hebben er twintig. Niet minder sterk is het staaltje uit deMaasstad. Ter loops zij hier herinnerd, dat in de vijf gezamenlijke districten van Rot terdam in 1913 nog ruim 14 duizend stemmen werden uitgebracht op de vrij zinnige candidaten, en thans slechts 9i/4 duizend. De zetels, die zij daar nog be hielden, danken z'ij dan ook aan der so cialisten steun. In I haalde Rechts 44*20 stemmen en verkreeg geen enkelen zetel; terwijl links met 4980 stemmen er twee won. In II haalde Rechts 5906 stemmen, links 5941, Links wón een lid, Rechts nul. In III waar het 1900 tegen 2200 stond, was 'tevenzoo. In IV verkreeg Links met 8970 stemmen een lid, Rechts Door J. A. VAN NOPPEN, rustend hoofd eener Chr. School. 5) De ongesteldheid nam (echter toe; de l klokter wordt ontboden, idie de zijhs in- ziens noodige middelen vterstïekt, maar I het kind .zegt; Moedertje, het za.1 niet helpen, ik zal aan deze ziekte sterven". Stelt u Voor, kinderen, de verwondering L I en de ontsteltenis der moeder. Verwondering, over de kalmte en be ft sliste wijze, waarop' een zoo jeugdig kind ft van haar Idood sprak; ontsteltenis, omdat ft ze vreesde, dat h,et kind wel eens gelijk p*® hebben. lleenende zegt ze; „Neen, lief kind, hij ons blijven; we zouden allen ?00 bedroefd zijn, je te moeten missen, je moedertje zou geen leven meer „heb ben. Och kom! stel die stervensgedach ten rut je hoofdje, met Gods hulp zal dokter je weer wel heter maken, neem maar trouw je medicij'ntjes in". Nu, aan dit laatste wilde Mientje ook gaarne voldoen, maar zegt: „Ligv© moe der, de dokter kan me niet beter ma- met 7095 geen enkele. In V won Links twee zetels met 3087 stemmen, terwijl Rechts met 2934 stemmen nul op zijn poging kreeg. Totaal 25Ó00 stemmen, Links 9 stem men; 22000 stemmen, Rechts geen en kele stem gewonnen in de Staten. Eenzelfde opmerking geldt natuurlijk, maar dan „omgekeerd, wanneer wij Goes en Middelburg beschouwen. In dit alles ligt ge ree de aanleiding om mede aan te dringen op evenredige- ver tegen woor diging Beknopt overzicht van den toestand. Heden, twee jaar geleden, stonden we aan den vooravond van den noodlot- tigen wereldkrijg. Op 25 Juli 1914 deed Oostenrijk weten, dat het antwoord van Servië op de O.H. nota onvoldoende geacht werd. De gezanten maakten zich uit de voeten. En de Staten bereidden zich ton oorlog. Een paar dagen later was de reu- zenworsteling reeds begonnen. Wie had kunnen vermoeden, dat we over 2 jaren nog in die ellende zouden zitten, een ellende als waarvan niemand ooit beeft kunnen droomen? Heel Europa dreunt ónder de slagen, die de hand van Mars het toebrengt. En nog is bet. einde niet te voor zien. i Wel heeft men opgemerkt, dat de jongste offensieve beweging der geal lieerden bet begin van het einde moest Izijn en dat hiermede de laatste wors teling op leven en dood ingezet was, doch alle teekenien wijzen er op, dat bet slotprooes niet binnen een paar dagen zal zijn afgoloopen. Gaat de berichten van de slagvelden maar na. Als een groote overwinning wordt nu van Duitsche zijde bet verloop gevierd, dat de geweldige slag aan de Somme gehad heeft. De overwinning bestaat dan-daarin, dat de Somme-dag zijn crisis-punt te boven zijb zou, daar de tweede sterke ban val van Franschen en Engelschen, met 'g'rooter in zet van manschappen en, materieel onder nomen idan bij den eersten aanval, tot een 6,jammerlijk klein resultaat" gevoerd zou hebben. Een zuiver negatieve overwinning dus. waarvan (wij' de beteekenisaeeds daardoor aangaven, dat de Duitschers tot dusver aan jde dreigende gevolgen hebben weten te ontkomen van 't' algemeene groote en tente-offensief door zulke versterkingen naar ;de Somme te sturen, dat daar de aanvallers op1 het kritieke oogenblik kon den worden tegengehouden, zonder dat zij een ander punt van het front gevaar lijk van troepen behoefden te ontblootten. De Franschen gaan natuurlijk niet ac- cooixl met deze voorstelling. Toch valt niet te 'ontkennen, dat er Oen toenemend succesvol verzet van de Duit schers te constateeïen valt. En dat beteekent toch' een aangroeiend negatief succes. De Entente-troepen zouden niet door woorden, maar door daden ,,de overwin ning der Duitschers" moeten tegenspre ken. Tot nog jtoe hebben ze dat niet ge daan. De Engelschen rusten piet. ken, ik zal Spoedig sterven, dat wteet ik, maar wees daarover niet bedroefd, ik zoo gelukkig ben, voor Mien ge nade is". Zooals te begrijpen is, steeg de ver wondering der moeder .ovter dit antwoord nog liooger. Hoe! haar kind kou lezen, noch schrijven, had nooit eenige school bezocht, kon wegens haai* jeugd zich no<* slechts gebrekkig uitdrukken, van waar dan die Verstandige woorden, die volle zekerheid des gteloofs Zij had hare kinderen^ wel eerbiedig de handjes leeren vouwen enpde oogjes slui ten, als er aan tafel weid gebeden; Maatje had ook wel zoet stil gezeten, als er uit den Bijbel werkgelezen, doch zoo als z!jj: later mijn moeder mededeelde bijzonder met het kind over de belan gen der onsterfelijke ziel had zij nooit gesproken, gelijk zoo menige andere moe der hierin helaas! ook vaak maar al te zeer te kort komt en nu kwam haar deze vierjarige kleine beschamen met de kennis, dat er voor haar jenade was en een hemelschei blijdschap1 hierovei* haar hartje vervulde De moeder stond hiervan te zien, het 'terecht als een wonder aanmerkende. Ze weende, maar nog meer' van aandoening, 'dan van droefheid. Zij noch haar mam. Er wordt nog verwoed gevochten op het Eugelsch-Buitsche front. Toch klinkt een mattere toon u tegen in het Engelsche communiqué, ook al meldt het, dat ecu gedeelte van het dorp; Pozières oen zeer begeerd plekske, in Engelsche handen is. „Op de gevechten van Zondag volgde een nacht van betrekkelijke kalmte", zegt het Engelsche stafbericlit. „En nu komt het de herhaalde tegenaanvallen van den vijand braehten hun geen voordeel". Ook 'bij Pozières was de verdediging van den vijand „hardnekkig". 't Is dus nog zeer de vraag of gene raal Haig* een eindbeslissing zal weten te forceeren en of hier door de Entente een vrede zal kunnen worden bedohgbn, die iets waard zal zijn voor haar. Uit Wolhynië en Galicië niet veel nieuws. Op het Noordelijk deel van het Ooste lijk front vallen de Russen in de streek wan Riga. met toenemende; 'hevigheid aan. Een der jongste Duitsche tegteïberichten geeft verschillende bijzonderheden over de uiterste verwoedheid van de Russi sche massa-aanvallen op Zaterdag, die echter alle afgeslagen móetenzijn, maar toch ongetwijfeld door hun hevigheid ten minste het negatieve resultaat bereikt zul len hebben, dat de Duitschers daardoor gebonden zijn. Van Russische zijde is men over dez'e gevechten zeer lakoniek en spreekt van „verscheidene schermutslelingen", waarbij de Russische Hoepen „op verscheiden© punten vijandelijke werken van de ©etste linie binnendrongenhet in 't midden latend, of zij die ook bezet gehouden hebben. Intusschen kan de kracht, die de Rus sen hier ontwikkelen, en waarop van Duitsche zijde met zooveel nadruk ge wezen wordt, tot verrassingen leiden. Tenzij* Hindenburg op alle mogelijkheden voldoende voorbereid is. De Russische minister .van buitenland- sche zaken Sasonoff is afgetreden ten ver vangen door Stueïmer. Men beweert, dat zijn val te wijten is aan de door hem gevolgde Dalkan-poli tiek en de overeenkomst met Japan. Het wekt verbazing, dat Sasonoff, nadat zijn Balkan-politick op een fiasco was uitge- loopen, in zijn ambt kon blijven gehand- •haafd, maar dat het mislukken van de Oost-Aziatische ptolitiek, hetgeen toch van minder belang .genoemd kan worden, vol doende aanleiding oplevende voor1 zijn af treden. Het is mogelijk; dat de meenings- verschillen met Zweden en Roemenië ten slotte de schaal hebben doen overslaan. Een Duitsche soldatenbrief. Een treffende uiting van vastberaden heid en vaderlandsliefde is te vinden in een brief van een Duitschen soldaat, die door de „Frankfurter Zeitung" onder het opschrift: „Wat is in dit oogenblik Duit sche plicht?" wordt gepubliceerd Allen 'moeten meestrijden, allen. Iedere schijnheilige, moedelooze gedachte is nu verraad, leder woord van klacht, van ont moediging is een misdaad, begaan aan onze vaders, zonen, broeders. Toon uw grootheid, Duitsch Volk! Doe met klein zielig getwist het groote geheel, het le- vfen en de toekomst van iederen landge noot geen gevaar loopen. De een di'agte den last van den ander; de een steunte, sterke (den ander; zwïjge' 'ieder kleinzielig getwist. Het is nu de 'tijd niet, om .on der elkaar te redetwisten, het is de tijd w 'die het in dezen zeker voor zich zeiven nog piet verder hadden kunnen brengen, 'dan tot -een hopen en wenschen, hadden zulks niet aan het kind geopenbaard, maar alleen ide Vader, .die in de hemelen is. Dit zag zij zeer duidelijk in. Lieve kinderen, gij weet.zieker ook wel, wat het woord genade en de groote zaak, (die Mientje daarmede' bedóelde, bc- leekent Voor wie het onder u nog niet recht duidelijk is, zal ik trachten het in bevattelijke bewoordingen evten op. te hel deren. Genade 'beteekent in, het .algemeen kwijt schelding van straf. Als iemand eenige misdaad begaan heeft en deswlege door den rechter veroordeeld wordt, dan kan hij bij het hoofd van het land, dat bij ;óns tie Koningin is, een verzoek om gra tie otf genade indienen. Wordt dat verzoek ingewilligd, dan is de straf kwijtgescholden en de veroor deelde treedt weer in zij'n volkomen rech ten als burger. Zoo'n begenadiging ontving! bijv. de Schenker, 'die weter bij koning Farao in zijn ambt werd hersteld. Nu zijn wij allen zondaren, overtreders van Gods 'geboden en hebben daarom elke weldaad Van God verbeurd en aldus ook het eeuwige leden. Maar nu is God nog zoo goed. de mensehen in dit levten, den om vast-aaneengesloten stand te houden. Het is ook de tijd, om vast besloten verheugd afstand te doen van het laatste overblijfsel van genoegen, ja zelfs vap de lust "tot genietingen. Wie zou zich daaraan kunnen overgeven, wanneer hij er bij denken; moetIn deze zelfde! stonde biedt Re bloom van het Duitsche volk, zoowel de man jji de kracht van zijn leven als de ontluikende (jeugd, het hoofd aan den hagel van ijzer van de Engel sche, Russische, Afrikaansehe" horden? Het gaat om alles! Omhoog ide harten! De lijd is van ijzer en onverbiddelijk drukt hij óp volkeren en menschen. Wie niet op zijde gewor pen wil worden, rape zijn beste krachten tezamen, opdat hij deel kau nemen aan het Heden, waarin de macht van den Duitschen geest als nooit tevoren in de Duitsche geschiedenis zich wereld-bedwin gend open baart". Als alle Duitsche soldalen aan het Wes- terfront in deze gemoedsstemming ver- kecren, zullen de Engelschen en Fran schen een zwaren arbeid te verrichten hebben, wanneer zij hun offensief willen doorzetten. Het lijden der paarden. Niet alleen de menschen, ook de die- i*en hebben schrikkelijk vieel van de oorlogsellende te lijden. Van een journalist in hel, üosten- rijkseh-Hongaarsche Hoofdkwartier lazen wij dienaangaande de volgente treffende schets „De straatweg naar Delatiju slingerde zich ter halver hoogte langs de ber gen; diep onder hen loopt de Pruth. De rivier, de straatweg, de colonnes, alles is in voortdurende beweging. Het hoeft dag en nacht door geregend. Mau en paard waden tot de enkels in den grijzen modder en zijn zoo gewoon aan de nattigheid, dat zij zich den hemel slechts onzichtbaar door regen stralen denken kunnen. De mannen zin gen zingen nog tijdens den .stort vloed, maar de paarden liggen afgemat in hun tuig, en vele dieren vallen neer- De bestuurders, die zich meer met hen dan met zich zelf bemoeien, kunnen daar niets tegen doen. Doode paarden legt men in de groe ven langs den weg: zij worden dan hegraven. Eenige cadavers strekken alle vier de pooten uit, als hobbelpaarden, die hun houten onderstel hebben ver loren. Andere zijn door gas opgeblazen als een ballon. De zieke paarden drijft men in troep jes naar het dichtstbijzijnde hospitaal voor paarden. Zij hebben in 'den nek bloedende etterwonden en hun ribben, kan men tellen. Eén blijft achter en zakt ineen. Het. heeft groote helder© zwaarmoedige oogen. Een gendarme^ gunt hem het genadeschot. Donkerrood bloed stroomt uit zijn muil en neusgaten; het spant zich vruchteloos in, om den kop op te heffen, en legt zich sidde rend neer - terwijl een donkere slüier zich over 'de brekende oogen legt. Da delijk springt 'een huzaar als een roof dier op zijn nek, boort zijn mes in het doode lijf en begint het van zijn vet te ontdoen. Want leer is een kostbaar iets geworden. Intusschen rollen de wa gens verder. Bij het opkomen van den nacht, staat de trein stil: een wagen is omgevallen. Het knarsen der wielen sterft naar ach teren weg. Stemmen klinken over de rivier, als door de holle hand geroepen. een meer, den and'ei* minder, nog met vele voorrechten te beweldadigen, „nis daar zijn; leven en gezondheid, voedsel, kleedingi, (deksel, reglen en zonneschijn, ouders en onderwijzers en bovenal de Verkondiging van het Evangelie. Dit doet God, lopüat men Hem, 'zou zoeken en die nen, dat wil zeggen zich van ganscher harte tot Hem beheeren. Doen de men schen (dat niet, dan houden al die voor rechten op bij hun dood en treedt voor hen een eeuwig naberouw in. Daarom is ex nog meer noodig dan het genieten van de algeineiene voorrech ten, die God ons op aarde schenkt. 'We moeten -ook de verzekering .hebben en 'gelooven, dat God ons om Jezus wil al onze schuld en misdaden vergeten heeft ten dan voor die groote verlossing recht dankbaar zijn. Dani is men niet bang'.meer voor Idood en graf en men verheugt zich in het gezicht der eeuwige heerlijkheid. Dat is b ij1 zonder© genade en van die genade dan sprak (ons Mientje, waar toe we thans terugkeepen. Moeder waakte voortdurend hij haar kind len zorgde, dat het de voorgeschreven middelen op tijd innam. Ook vroeg zij haar dochtertje wel eens, of het nog ljij haar meening over haar aanstaand ster- vjetn 'bleef, nraar het antwoord was steeds Een licht glinstert en schijnt de* fcv ten, die al de anderen vormen, te na steken tot die geheele rivieroever al* tijdens (jen fakkeloptocht wordt verlicht Op één plaats laat het. bergwoud se* grasveld vrij. Midden 'in de weide stjwu. een struik, waartegen een ziek psuaré. zich aandrukt. Het is mager als d* paaiden der Apocalyptische ruiters fj|* groote kop hangt tusscheu de gebogen pooten, als was de last te zwaar ge worden voor den dunnen nek. Zjps. i» .gezonken flanken sidderen onder idfere* regendroppel. Nooit zag ik iets hopeloozei dan dit stomme beest." De oorlogskosten van Engeland. De dagelijksclie oorlogskosten ran En geland bedragen tot nog toe 5 millioe* pond sterling of 100 millioen mark; dus per maand 3 millard mark. Daartegenover stegen de Duitsche oorlogsuitgaven tot een bedrag van 60 a 70 milloen mark per dag, of bijna 2 milliard mark per maand. Nu reeds overtreffen de onkosten va* Engeland dus verre die van Duitschland. Dit blijkt ook hieruit, dat Engeland tot nu toe heeft uitgegevcu '2832 millioen pond sterling of wel 57.77 milliard mark tegenover Duitschland 52 milloen mark Dat maakt dus een verschil van 5% mil lioen mark. Daar komt nog bij, dat de credieten van Duitschland toereikend zij* tot aan het einde van dit jaar, terwijl Engeland volgens alle berekeningen reeds einde September nieuwe credieten mof-li aanvragen. Vreeselijke toestanden. Het ;minis telle van oorlog te Rejiija, heeft gegevens verzameld omtrent <fe toe standen in de Russische gevangenkam pen. Het volgende is aan het bijeenverza melde niateriaal ontleend en van offici- eele zijde ons ter beschikking gesteld. Den 5den Juni 1916 is de uitgewisselde invaliede fusilier Emil Lorenz, uit d« Russische krijgsgevangenschap terugge keerd. (Hij was den lsten Octoberr 1914 bij Suwalki gewond en gevangen geno men. Na een verblijf in drie verschüleit de hospitalen werd hij' in Januari 191fc naar ,het gevangenkamp van Nowo Niko- lajewsk-Godorok gebracht. Hetgeen Lorenz over dit kamp mede deelde, is ontzettend. Door de vervuiling, door gebrek aan voldoend voedsel bij de gevangenen, en doop de'ongehoorde slech te hygiënische toestanden, woedde er ty phus en buikloop op verschrikkelijke wij ze en vorderden er dagelijks talrijke of fers. 'Jn den tijd van 15 „Maart tot 2 Augustus .1915 zijn in een der kampea van 6200 gevangenen 3800 gestorven, ia de drie kampen van Godorok, die ziek bij „Nowo Nikolajewsk bevinden, stietvea minstens 30 man per dag, en het hoog ste cijfer vair 84 op een dag in het eind van Mei. In ihlet hospitaal van dit kamp moes ten "de gewone zieken op den pianke* vloer, zij eclrter, die verdacht weiden door typhus aangetast te zijn, op een cemen ten vloer slapen, met tot dek lalleen hunne eigene jassen, daar noch stroo noch ma trassen werden verstrekt. Het perscutoel. van het hospitaal bemoeide zich niet met de zwaar-zieken, daar er geen toezicht was. Zij ontvingen dan als eten en drin ken .alleen wat hun gezonde kameraden hen brachtenware dit niet geschied,, 'dan zouden zij vprhongerd Jjjjn. De lijken werden in het begin gielri&l bevestigend. Zoo gingen een achttal dagen voorbij en pp den laatsten avond daarvan ^ogt Mientje: „Lieve Moe, nu móet ge. maar gaan slapen, vannacht niet bij me opblij ven want ge zult zeker wel moede zfit van al dat waken en als ik zoo allee* lig, dan 'kan ik bidden". Weer nieuwe verbazing van de Moe der. Zij gevoelde, dat, het kind haai*, als 't iware, niet meer toebehoorde, maar rijp was froor den Hemel, ,o£ dit meer en meer, werd en wenschte te wezen. Zij' wilde evenwel eerst niet aan den wenscli van. het lieve kind voldoen en stortte veel Hanen. Mientje bleef er evenwel yop aandringen, dat ze maar gerust moest gaan slapen, haai* troostende met te zeggen: „Lier* Moe, je moet niet om me „juten" (niet bedroefd zijn, bedoelde ze), ik zoo ge lukkig ben, o zoo gelukkig ben, ik wil zoo graag nu alleen zijn, om te bidden". Intusschen zaten haar vader en broer tjes in een ander vertrek te schreien. Jantje, jde oudste, deed dit zoo luid, dat Mientje het hoorde. (Wordt vervolgd.)

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1