30e Jaargang Mo. Donderdag 20 Juli IfMti OP bling Stier. ngstveuien, ;hapen, Trekhond, bvraapd SIER. lienstbode, lienstbode, st bode dienstbode. FEUILLETON. I! tien Mil der Siitóis...." lie dreote Ö©rlogD [van gend verschijnt elkem ft.m „0.05 lxxx. |DEN: jarkens, ra een fug, Ie N KOostduin, Jimtafeltjes, groot len, Nachtkastje, len), Buffetkastje, Iktafel met schra- loed gaand Hang- Jcuip, Bijbel met ■platen in goeden llaring van Gods 800 platen (iets d met eu zonder [ie Nederlandsche In goede banden, Ische Algemeene l»r Milot, 10 deelen, L Donderdags van lagen van 2 tot 6 ieerengrachtno 13 ;ngstveüton, ■n aankomends Ij. ABRAHAMriE Tliddelburg. gersten prijs, bi] lbouwer, v -V i Wolphaartsdijk. IOP LbT L.Kz., West- OP Ihe, 2 Texelsche l-vragen op „Over- lOP Koopman, Oostfeapclle. 1 en Meirapen en [cteeren voor zaad, 1 qoarie provisie. tot L. VAN DEN |t worden een |s avonds van S tot tegen September anco aan Mevrouw hotel Korenbeurs, bvember 9 Kortekerkstraat, burgergezin Idag of dag èn nacht, at A 66 Middelburg. 1IBT vraagt weg! ns rdige terstond of te- Uitgave van jfeaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO gevestigd te Goes. Hoofdbureau te Goes: -» lit Q E VORSTSTRAAT 219. Bareau te Middelburg: -.-■>»»»A F, P. DHUJJ - L. BURG, Drukkers: -tesefcerbaan Le Cointre - Goes. £«t> Rijksmiddelen. Die opbrengst der Rijksmiddelen was in de afgeloopen maand ruim 19 mil joen tegen bijna 18 miljoen in het vo rige jaar, en was derhalve een en een kwart, miljoen hooger. Dit is een. mooi cijfer vanneer men nagaal dat Juni 1915 een buitengewoon voordeeliga maand was, en de successierechten, verge leken met die maand, een achteruit gang van ruim pen miljoen toonen. Sommige1 middelen gingen „reusachtig'' naar boven, onder anderen de sraiker- accijiSB. De laatste drie maanden toont van dit middel een accres aan van na genoeg vier en een half miljoen! Ook het geslacht ging een ton hooger, ge volg, natuurlijk, van de hoogere vleesch prijzen en derhalve niet zoo toe te juichen. Zegel-, registratie en hypotheekrechten stegen resp. met i 10-, 277-, en 37 dui zend. De grondbelasting met 66 duizend, waartegenover evenwel een daling van circa 2 ton staat your hel personeel. In het nu afgeloopen halfjaar brachten de gezamenlijke middelen 19 miljoen meer in de schatkist dan in het gelijk namige halfjaar van 1915, gevolg groo- tendeels van de opbrengst der inkom sten-belasting, die de bedrijfsbelasting vervangt. Nog zij vermeld dat. de opcenten ten bate van het leeniugsfonds 1914 in de afgeloopen maand 3 miljoen gulden op brachten, en in het afgeloopen jaar ruim 14 miljoen, waarvan 3 miljoen uit do suiker, 6 miljoen uit de inkomstenbe lasting, circa 2 miljoen uil de grond belasting, en ruim 1 miljoen uit den accijns op het gedistilleerd Slotsom: opbrengst en vooruitgang bevredigend C Onze Holiantische Jongens. Hild-obrand bezong hen in 1913, in den goeden gouden tijd. toen het heette in zijn „Camera": Mean, niets tor wereld grijpt hem aan, Of baart hem ongemak, Da» stuiters die te water gaan. Of ballen over 't dak. Hierin is in den loop der jaren groote - verandering gekomen. De eischen, vooraf door het middel- haar onderwijs aan hen gesteld, werden zwaarder. Zoodat de stuiters en dergelijk speeltuig allengs uit de broekzakken verdwenen. Bij de huldiging van clr. Beets in 1883 door onze Nederlandsche dichters kwam onze dr. Schaepman op de ge lukkige gedachte om onder die allen ook de Hollandsch© jongens (des dich ters menden immers I) spiekend in te voeren. Een, enkele proeve herinneren wij ons neg (Mi, laat ons toch eens klagen. Rjj U, o Hildebrand, Gij hebt van deze dingen Zeo'n klaar en goed venstand. Wij dragen beele broeken. En wilt Gij bij geval Die zakken eens doorzoeken Gij vindt er niemendal Geen knikkers, stuiters, balten. Geen spijkers of geen knoop, Gaar vischdeog of geen zuiger, 't ïa alles op den loop. i) Door J. A. VAN NOPPEN, rustend hoofd eener Chr. School. INLEIDING. UMjiilDiJNU. Iets,o ver een oud duin dorp met ziijn omgeving- en kinder genoegens. Lieve kinderen! Volgens het opschrift van dit, feuilleton verwacht ge iets van' kinderen en wel van vrome kinderen te zullen lezen, 'k Wil die verwachting ook niet teleur stellen, daar ik anders een anderen titel had moeten kiezen, 'k Hoop u n.l. wat te vertellen van het leven en zalig sterven van een klein meisje, een achternichtje van me; maar als in leiding daartoe vooraf eenige wetenswaar digheden mede te deelen van de streek; waar zij heeft gewoond en enkele herinne ringen uit mijn eigen kinderjaren van die omgeving daaraan toe te voegen, om te besluiten met op de geschiedenis, die mij eenmaal zoo trof en dit zeker ook u wei zial doen, nog een paai- verhalen ma destelfde nuttige strekking te laten fk Zeeuw Abonnementsprijs Per 3 maanden fr. p. post Losse nummers Prijs der Advertentsën; 15 regels f 0.50, iedere regel meer JLOcit. 3-maal plaatsing wordt 2-maal berekend. Bij abonnement voordeelige voorwaarden. Familieberichten van 1—.10 regels fl. iedere regel meer 10 ct. Wij krijgen honderd dingen, Waaraan Gij ja Gij lacht? Wij durven 't wel ta zeggen Waaraan Gij nimmer dacht. Na een zucht over do examens en het verzoek <ym eens tusschenbeide te konien, hel oven de jongens: Wij zullen dapper loeien Uok van examens vrij, En heel ons leven trachten To worden zooals Gij. Waarop do dichter laat volgen Daar word het land der Vaadren Gok vast niet minder bij! Deze laatste opmerking en hetgeen er aan vooraf gaat komt ons, in de gedachte in dezen tijd, waar weer zoo veel van onze H. B. S.-jongelui zitten te blokken voor 'hun her-examen. Maar ook zoovelen hunner opgaan in allerlei sport, waarbij de gezonde sport, als onder meer de Padvinderij, en andore Land en Volk ten goede komende ontspan nende inspanning door maar al te velen voorbij gezien wordt. Zeeuwsche Stemmen. ,,'t is niaar een dominé!" Ér wordt getwist over de vraag, of deze uitspraak al of niet burgeirecht heeft in den mond des menschen.. Ik beweer van niet. Men heeft gezien, hoeveel ontroering het. verscheiden van ds. Talma gewekt heeft. Van Noord tot Zuid is een klaagstem' gehoord, toen deze krachtfiguur van ons heenging. Toch was 't een gewone dominé. Ja maar, zult ge zeggen, een dominé, die minister en Kamerlid geweest is, en als zoodanig een sociaal werk heeft ver richt, dat niemand hem heeft kunnen verbeteren. Maar toen heeft hij, nadat ruwe han den zijln pas opgetrokken gebouw neer gehaald hadden, het bouwterrein verla ten en heeft hiji zich bescheklenlijk te ruggetrokken in de stille dorpspastorie, om van [daaruit in alle stilte te arbeiden aan een ander grootsch geboüw. Eer en roem viel bij dit bouwen niet te behalen. Een bescheiden taak was den opperman immers als zpodanig had hij zijn sporen verdiend toegewezen. Toch is in onze kringen nimmer, ei- op gezinspeeld, dat Talma in 1914 weer „maar" dominé geworden is. Neen, zij; die eenig besef hebben van de zware eischea, physiek en psychisch, 'aan het predikambt verbonden, spreken niet minachtend over den predikant, zelfs niet over den dorpsdominé. Laatst was er een dominé, die zich over den stand van den predikant niet zeer gerust toonde. Over jde zware taak van het ambt sprak de man niet. Die woog bijl 'hem zeker niet het zwaarst. Maar ziet u, tegenover de wereld Was de dominé vaak zoo klein. Volgens hem daalt het ambt in aanzien; want. in het oog der intellejctueelen b.v. is een predikant minder dan ooit. Nog sterker! De man schreef: „Een dokter, een advocaat, een leeraar neemt Ge hebt boven dit hoofdstuk het woord „duindorp zien staan en als ge van de duinen hoort, o, dan gaat uw hart open, dat weet ik van mijZelven nog wel uit mijn jongenstijd. Nietwaar, dan denkt ge bijv. aan dat aardige versje: „Onze duinen séhaar- dpniof aan dat mooie boek van Gerdes: „In de Duinen", maar vooraf ook aan het vermaak, dat .velen uwer zieker wel eens zullen genoten hebben met het beklimmen dier hooge, met helm beplante, zandheuvels, het schoon gezicht, dat ge daar hadt ter eener zij op een lieflijk landschap, ter anderer zij op de wijde, wijde Zee met hare voorbijvarendle schepen, hare rustelooze golven en het breken er van op het strand, dat heer lijke strand met zijn mooie schelpjes en ruime gelegenheid, om er kuiltjes te gra ven en z|andhoopen op te werpen, enz. 'k Wil uwe verbeelding daarbij evenwel niet te Hang ophouden, maar u in de gedachte verplaatsen, niet naar de eene of andere mooie en levendige badplaats als bijv. Scheveningen, maar naar het afgelegen en stille dorpje Zoutelande, of, Zooals de inwoners het noemen, Zoete- lande, 'dat' met zijn onderhoorighedeni slechts een 700-tal inwoners telt en ge legen is op het (schier) eiland Walcheren. Aan d» west- en nan de noordkust welken gestudeerde ge wilt hieeft moei te de geestescultuur van een predikant ebenbürtig (d.i. van gelijke afkomst) aan de zijne te achten". Ik heb er lang over gedacht, wat deze man zoo pedant deed schrijven. Zou het misschien de doctorstitel zijln? Die zal 't zijn! Immers als een waarlijk beschaafd dok ter, advocaat of leeraar ,in aanraking komt met een waarlijk bescliaafd en ^ontwik keld predikant zal van minachting pf mindere achting geen sprake kunnen zijn. Maar dan moeten die bieren ook wer kelijk beschaafd zijn. Ze zijn het helaas lang niet altijd en daarom vind ik, dat mijn ten tooneele gevoerde „doctor" wel min of meer ver waand deed, toen hij nota bene zijn ambts broeders natuurlijk zonder doctorsti tel! beklaagde-. Hoeveel advocaten loopen er niet rond als fi,geen groote lichten"! De dokters slaan ook niet altijd een goed figuur bij de conversatie dier in- tellectueelen. En de leeraarsdie behoeven toch waarlijk inie't den neus ,op' te halen voor do ontwikkeling of voor het ambt van den predikant. Neen, de uitspraak: ,,'t Is maar een dominé" heeft geen burgerrecht verkre gen, en zal 't niet krijgen ook. Daar is 't predikambt te hoog voor. De algemeene opvatting is, dat de pre dikanten een zeer moeilijke taak hebben, welke al hun krachten en al de vruch ten van hun veelzijdige ontwikkeling op- eischt. Neem alleen hot preoken maar eens, o.m nier te spreken van de vele cate chisaties, van huisbezoek, ziekenbezoek, spreken bij begrafenissen, huwelijksinze geningen, kerkeraadsvergaderingen'etnz. Ook niet over allerlei functies in bestuur van school en Zondagsschool. Fraternitas, het Ix.aonde studenten blad, schreef indertijd terecht: Preeken maar, dezen Zondag en den volgenden Zondag en den daarop vol genden, altijd maar preeken, 's morgens en 's avonds en vooral niet te kort. Die geleerde schrijver ondervindt na wte- ken vruchtbaren arbeid een verslapping; een tijd van lichter werk of rust schenkt hem de lichaamskrachten terug en her geeft zij'n geest de frischheid. Dominé echter moet ptreekeiialtijd door, en alleen bepaald© ongesteldheid geert hem vrij. Een kunstenaar kent na tijden van koortsachtig „scheppen een behoefte aan verpoozing en afleiding, behoefte aan enkele dagen van algeheel niets doen, waardoor inspiratie en scheppingskracht terug zullen keepen; dominé heeft zijn bezigheden in de gemeente waar te ne men, maar boyendien: iedere week strijk en zet twee preeken! En toch als er één soort arbeid is, waar bij ihet leveren van een goede preek kan vergeleken worden, dan is 't de arbeid Van iden schrijver of den scheppendjen kunstenaar. Vergelijk het werk van den pastor niet bij dat van een onderwijzer of leeraar; zij hebben veel meer vacant ie; zij hebben hun wekelijkschen rustdag; zij herhalen hun werk na oen jaar weer voor andeïe leerlingen. Maar de predikant, moet evenals de schrijver en de artist altijd weer oor spronkelijk en yol nieuwe' gedachten zijn. 0, er is nog veel meer, veel meer, wat hij allemaal zijn moet. Hij moet theoloog, philosoof, psycho- vian dat schoon© eiland vindt men öèk duinen, ten deele zeer hooge en breede, ten deele smalle en lage. Die duinstreek,1 wordt onderbroken door een sterken en bijzonder broeden zeedijk bij Westkapelte. Op een uur afstands van deze- plaats ligt laan den wijden mond der Hont of Westerschelde het zooeven genoemde oude duindorp Zoutelande. Ik zeg „het oude duindorp", want hoe wel de duinen, door zware steenglooiingeni gestut, juist daar bijzonder laag zijn, zoo dat ze bijna op een dijk gelijken, is het toch een echt duindorp, zóó zélfs, dat de huiten der dorpsstraat aan den duinkant tot de daken toe in het zand als begraven liggen. En dat het dorp oud is, blijkt wel uit aldaar gevonden penningen uit den Romeinschen tijd en aan de over-oiude kerk, een der alleroudste van .ons geheel© land, dagteekenende uit den tijd van Wille- brordus, die, Zooals ge denkelijk wel zplt weten, op Walcheren het Evangelie ver kondigd heeft, terwijl volgens de over levering een zeer diepe, steenen put, die de bewoners van liet dorp nog steeds van best drinkwater voorziet, op last yan ge noemden zendeling moet gegraven zijn. Het dorpje heeft ook de eer een paar mannen van naam te hebben voortge bracht. Een er vair was een eenvoudig risschersma-n. Hij heette Evert Heindricks- loog, redenaar, kunstenaar, sociaal voe lend mensch, meelevend staatsburger, ja. wat niet al zijn! Misschien zijn er nog wel twintig an dere quaiiteiten te noemen, dia een pre dikant in onzen tijd bezitten moet; do een wil hern nu eenmaal zus, en de ander weer zoo. Doch zouden we maar niet meteen den verreweg gewichtigstert den beslissenden eisch noemen, die ten- sLotte toch ook de zwaarste is? De pre dikant moet waar, moet zichzelf zijn in jiijii heerlijken arbeid, ook in zijn preeken". „Vergelijk het quantum geestelijk werk, dat die predikant per jaar afdoet, met wat een begaafd schrijver, met wat een geleerd onderzoeker in dat jaar geleverd heeft". En dan daarbij nog alle ander© be slommeringen. „Wat een bovenmenschelijk gemoedsle ven, wat een onbeteugelbaren aandrang tot waarachtig studievéïtaogen, moet zoo'n wonder van een predikant dan toch Wel niet bezitten!" Neen van mij zult ge niet hooren't Is maar ©en dominé! Daalt het ambt soms in maatschappe- lij'ken zin? Door onvoldoende traktemen ten, enz.? De bezoldiging is over 't algemeen diep treurig. Ik zal dan ook pooit iemand er van verdenken dominé geworden fe zijn „om |de centen". Een rijk bestaan kan ©p niet op' over schieten. Toch zijn de predikanten met weinige middelen er in.geslaagd het ambt ook in maatschappielijfen zin hoog te houden. D'ie kunst verstaat, zekér niet iedereen. Als (dit nu maar niet ertoe leidt, dat de traktementen op te laag peil gehou den Worden. Want dan zal hij schatting van het financiëele gewicht met recht gezegd kunnen Worden.: ,,'t ls maar een dominé!" KEES VAN DER MEER. Beknopt overzicht van den toestand. Een nieuwe phase van onzekerheid en spanning. Pauze. Zat de entente haar opmarsch nu kun nen blijven voortzetten met dezelfde sy stematische regelmaat, die hem tot nu toe gekenmerkt heeft? Voor de bereiding van het nieuwe be drijf rommelt het achter de schermen. Beide partijen treffen hun schikkingen! en toebereidselen. Want ook van Duitsehe zijde is men met uiterste krachtsinspanning in de weer om door nieuwe versterkingen een ver dere voortzetting van het offensief te be lemmeren. En met die versterkingen tracht men daartoe het eenige afdoende middel toe te passen, het ontwikkelen van een te genoffensief. Aanvankelijk kunnen de Buitschers op goede resultaten wijzen. Gisteren werd reeds melding gemaakt van een tijdelijk échec Zuidelijk van de Somme, bij Biaches geleden, waar de Duitschers voor de tweede maal er in slaagden het .Oostelijk deel van het dorp binnen te dringen. Het Fransche avond communiqué meldde echter, dat de Duit schers opnieuw uit de weinige huizen, zoon. Toen de 80-jarige oorlog met Spanje uitbrak, liet hij zijn bedrijf varen en be stookte de Spanjaarden op zee zóó ge ducht, dat zij hem ten zeersten vreesden. Hij is de stamvader van het beroemde heldengeslacht der Evertsen. De meest beroemde daarvan zijn de admiralen Jo- han en Cornelis Evertsen. Als ge eens, te Middelburg komt, dan kunt ge in de Nieuwe- of Abdijkerk aldaar huil mar meren praalgraven gaan bezien. De andere was de matroos Jasper Leyn- se, zijn vaderland ook omstreeks gemel- den tijd dienende en die den naam zijner geboorteplaats vereeuwigde door een zeer stout krijgsbedrijf. Dit had plaats iu de Oosterschelde bij de voormalige stad Ro- merswaal, tijdens den feilen zeestrijd tus- schen de jSpaansche vloot en die der ojozen in het jaar 1574. Te midden van het' heetst va,n het gevecht had genoemde dappere Geus den moed in zee te sprin gen en naar het Spaansche admiraalschip te zwemmen, met het doel dit te be klimmen, de vlag van den grooten mast af te rukken en die bij zijn opperbevel hebber Louis de Boisot te brengen, 't welk hem volkomen gelukte en waarop hem het beloofde eerbewijs voor het ver richten van zulk een koene daad, een nieuwe plunje, zeker is ten deel geval len. Nu, een nieuw pak konden die meest die zij te Biaches bezetten, verdreven* werden. Van Duitsehe zijde houdt meis nog steeds vast aan de lezing, dat eem deel van Biaches in handen van de Duit sche troepen is. Ook de Engelsdien spreken van een. Duitschen tegenaanval op hun nieuwe po sities nabij Longueval en het Delvillie- bosch gedaan, na een bombardement met granaten, die traan-wokken.de gassen zon den verspreiden. De eenige bijzonderheid, die over den strijd wordt medegedeeld, was, dat „het hevige gevecht voortduurt". Een bijzonderheid, die, zooals men weet, niet veel goeds te voorspellen geeft, en' gewoonlijk beteekent: wij pogen het ge leden échec nog Te herstellen. Welnu, thans is reeds gebleken, dat dio pogingen ijdel waren. Immers generaal Haigh moet erkennen, dat de Duitschers gedeelten van het D©!- villebosch heroverden en vasten voet kre gen in de N. buitenwijken van Longue val. Het zal niet lang duren, voor de reek© van oorlogsverklaringen, waardoor do we reld m een oorlogs-chaos gedompeld is, met een nieuwe vermeerderd zal zijn, de 27ste wèl geteld: tusschen Italië enl Duitschland. De laatste diplomatieke zijden draadjes; die beide landen onderling door enkele overeenkomsten nog verbonden, zijn door geknipt, én men geeft elkaar op zulk een heftige wijze de schuld daarvan, dat een definitieve breuk elk oogenblik te wachten is. i 1 Uit de jongste berichten over de met succes uitgevoerde militaire operaties van! de Turken tegen de Italianen jn Tripoli en tegen de Engelschen in West-,Egypte blijkt, dat Nury Bey Pacha, die de ope raties der Ottomaansche vrijwilligers int deze streken leidt, in strijd met de En gelsche berichten, welke meldden, dat hij in een der jongste gevechten den doocfc gevonden had, nog steeds in leven is en zijn taak schitterend vervult. Bij het laatste gevecht, dat hij met de Italianen in de omgeving van Mis- r,ata Jeverde, en dat met de nederlaag; der laatsten eindigde, nam Nury Bey Pa cha 200 officieren en 6000 man der Ita lianen gevangen, maakte 24 kanonnen buit en vero verde de plaatsen Mis rat en Djadahnieh, welke nu in het bezit der vrijwilligers zijn- Tusschen beide plaatsen en de zee be vindt zich geen enkele Italiaan meer. Van het Oosterfront geen nieuws van belang. Vrage: Wanneer zal het uitputtingspro- ces eens voltooid zijn? Vliegenplaag. De oorlogscorrespondent Edmoniü Chandler schrjjft in de Yorkshire Obser ver over do moeilijkheden, waarmede de Engelse he. troepen in Mesopotamia te strïjj- den hebben. „De plagen zijn stof, hitte en vliegen. De ergste Van alle is die der vliegen. Het is Voor wie het niet met eigen 'oogen gezien heeft, ongeloofelijk hoeveel vii'e- gjen or jn de tenten, in de schuilplaatsen en in ide loopgraven zijn. Men kan niet eten, zonder tegelijk vliegen mee in iei slikken. Men zwaait zijln lepel pap in de lucht om ze er af te jagen; men steekt zijln beschuit en gedroogd vleesch in. den zak en brengt het dan „voorzichtig in de gesloten vuist naar den mond, maar moet toch vliegen mee-eten. Ze gaan overal in zwermen opi zitten. zonder soldij strijdende helden uit die dagen zeker best gebruiken. Tot Zoutelande behoort o.a. het gehucht „Sir Boudewijnskerke", liggende een half uur van het dorp en een kwartier uur gaans van hooge duinen. Men noemt die buurtschap bij bekorting doorgaans „Buis- kerke". Omdat daar de geschiedenis is voorgevallen, die ik mij voorgenomen had u te verhalen, wil ik er ook een kort© beschrijving van geven, 't Gehucht be staat slechts uit eenige verspreide boeren hofsteden en arbeiderswoningen, tusschen bouw- en weilanden en geboomte, heel aardig gelegen. Een groene vluchtheuvel of vliedberg trekt er de aandacht. Hoe die daar is gekomen? 'k Zal het u zeggen. Voor de komst der Romeinen in ons land waren er iiog geen dijken, zoodat 'het zeewater nóg al eens vaak de lage streken' van ons land en dus ook het eiland Walche ren overstroomde. De inwoners wisten* geen ander middel om hun leven en wei nige bezittingen hiertegen in veiligheid: te stellen, dan zulke vluchtheuvels "op te werpen en gebruikten daartoe hoofdza kelijk plaatzand. Wat zullen ze op dia hoogten zittende, omringd door de woeste golven, een narigheid geleden hebbend (Wordt vflfyolgd).

Krantenbank Zeeland

De Zeeuw. Christelijk-historisch nieuwsblad voor Zeeland | 1916 | | pagina 1