Binnenland.
Mo* 5ï43 Zaterdag 15 Juli 1910 80e Jaargang
Joh. Wogidergem.
De fèreefe Oorlog.
Uit da Pers.
Landbouw en Veeteelt»
FEUILLETON.
Oio met tranen zaaien...
Uitgave van
de Suonl. Venn. LUCTOR ET EMHRGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
IANGE VORSTSTRAAT 210.
Bureau te Middelburg:
ê'üRÜWA F. P. DHUIJ - L. BURG.
Drukkers:
ac&fcerWaan Le Cointra - Goes.
Serooskerke.
De Zeeuw steunt bij de Raadsstem-
ming «p a. s. Dinsdag de candidatuur van
der kandidaat der a.-r. Kiesvereeniging
Bij tgraf van Os. Talma.
ïïecfe* wordt de dierbare overledene
ter .aarde besteld in het stille Benne-
broeL
'Bij zijn graf herinneren wij ons
en nemen de woorden over van Schaap
man bij het graf van Alberdingk Thijm
Gij op de lijkbaar -de idealen
Staia» met gebogen hoofde stil
Nog luistrend of geen ademhalen
Den mond beweegt, zoo bleek en kil.
Doch daarna het woord van Da Gosta:
'Daar is een toekomst voor 't geloof,
[een heilsverwachting.
Onder de zweep.
De liberalen hebben hun stem aan de
sociaal-democraten bij de stembus ver
leend jn de Statenvergaderingen betaald
gekregen möt het verlies van een ze lol
in 't gedeputeerd college van -NoorddTol
land aan de roode bondgenooton, en een
in dat van Friesland voor een buitenge
woon lid. Hiertegenover staat do winst
van een zetel in de Eerste Kamer. Na
vier stemmingen toch schikte het „blin
de lot" aan den liberalen heer Stork)
den aetel toe van het afgetreden Pi.:K.
lid vtoor Overijsel V.an der Lande.
De sociaal-democraten stemden trouw
op don „bapitalistischen" Hengelo'schen)
fabrikant met zijn „oud-liberalen" naam.
In ru,il hiervoor lieteu de Friesohe li
berale» hun aftredenden geestverwant ba
ron Rangers los omdat die tegen Vrou
wenkiesrecht was, en de sociaaldemo
craten deswege weigerden aan zijn her
kiezing mee te werken. De keuze viel toen
op em» vrijzinnig-democraat die wel voor
vrouwenkiesrecht is.
MaS andere woorden, daar waar geen
sociaaJ-deniocraat gekomen: is, werd in
ieder geval -een handlanger der sociaal
democraten afgevaardigd.
Wie niet onder do zweep dezer her
ren dbor wil, komt er eenvoudig niet
door.
Onder do aweep. Dit geldt ook van
de voorstellen, die, mede onder socia-
listischen idruk,' ,in de Tweede Kamer
aan do orde komen.
Lte distributiewet schijnt bij sommige
liberalen niet in den smaak te vallen.
Men maakt er getto haast genoeg mee
naar der sociaal-democraten zin. Geen
nood. Het volk Is al opgeroepen. Het
V alk zegt: „het is zeer noodig dat
de massa voor het front komt; een
gestadige en sterke dr uk van de kan
didaat-hongerlijders op Regeering en Ka
mer ifi O n o n t b e e r 1 ij kwij twijfelen
er niet aan of de massa zal too-
n en waar het om gaat en Zondag aan
de slaatrechte]ijk (I) bezwaarde uitstel
pleiters een ernstige, duidelijke
w a a r a c hu) w i n g geven".
In doze revolutionaire woorden beluis
tert usen het knallen van de socialisti
sche aweep. .Een probaat middel. Een
middel, waardoor alle sociaal-democra
tische voorstellen worden aangenomen.
Dot weet men aan die zijde ooi. wel.
Immers er voor zijn de sociaal-democra
ten, de vrijzinnig-democraten die allen]
en, de overige liberalen die voor een
groot detel reeds lang in de socialisti
sche wateren zijn verzteild geraakt; en
de vrijzinnige tegensputtevaars, die voor
de zweep bevreesd zijn.
Aan beginselen doet men in die krin
gen al sinds lang niet meer!
Ziedaar de schrale vrucht van het „niet
zeer aangename feit" (woorden van de
liè. Nieuwe jGo u r ,a n t), dat de vrij
zinnigen oneervolle bandlangersdiensten)
verleenden aan de vernietigers van el-
ken godsdienst, de ondermijners der mo
narchie en de virtuozen van den ramp
zaligen klassenhaat.
Beknopt overzicht van den toestand.
,,'tls een geducht werk, oni de Duit-
scliers op de knieën te werpen."
Ziehier een uitspraak van een En
gelschen Lord, die een objectief beeld
van den krijg ophangt.
De man wijst er ook zeer terecht
op, dat bij den geweldigen omvang van
dezen oorlog aan geen enkele óperatie
den naam van een beslissingsoperatie
gegeven kan worden.
.Waar „is de beslissende, ernstig ge
meende stoot der Entente te verwachten?
zoo vraagt men zich aan de .zijde der
oentralen af.
En dan spot men: Wacht maar,
Kitchener's tail li oenenleger zal zijn
proefstuk door „er uit timnieren" van
den vijand straks leveren.
Er is wol ©enig© reden voor deze
luchtige opvatting. Want 'tis de vraag,
of de Fran-scben in staat zijn, deze
uitbreiding van den vestingoorlog over
het geheel© - front mee te maken.
Als het wijken van den vijand tot het
huidige tempo 'beperkt blijft, komt er
nooit een einde aan den oorlog.
Intusschen vermeerderen zich wel de
teekenen, dat de bevrijvigheid aan de
Somme dienen moot om de voorberei
ding van krac'htstooten op andere doelen
van 'het front te versluieren.
De Franschen richten het oog op Vlaan
deren en de Engelschen verwachten den
grooten stoof in den Boven-Elzas.
Als het 5 millioen-leger van Kitchener
geen illusie was, zou er meer kans op
succes zijn dan nu.
Men beweert nu echter van Engelsche
zijde, dat dit cijfer niet alleen het oor
spronkelijke leger' en de vloot omvat,
maar ook het Indische leger, alle andere
klehrlingtroepen, en zelfs alle hulpcontin
genten vian de koloniën.
Ja, zoo komt men tot 'n hoog getal.
Ofschoon we dan nog niet aan 5 millioeu
gelooven.
Voor nieuws van de slagvelden verwij
zen we ,naar de losse berichten.
Korte Oorlogsberichten.
Be Britsche soldaten ten officieren
die gewond worden, krijgen op den lin
kermouw van hun uniformjas een gou
den borduursel van twele duim lengte.
Bij „tweede len derde verwonding krijgt
men links en rechts van hlet eerste bor
duursel een twieede en derde.
Kitchener, beklend als verzamelaar
van oud Chineesch, bezat ook 'een prach
tige. verzameling zwaarden. Het heaf| hem)
altijd geërgerd, dat hij' nooit de 40 ver
schillende merken van Perzische zwaar
den bijeen had giekregen; hij bezat er
slechts over del twintig. Zijn Verzamelt
woede was zóó groot, dat zijn généraals-
liun wapenverzamelingen voor hem ver
borgen.
Het zusterschip van het onderzee-
scho koopvaardijschip „Deutschland" zou
binnen 10 dagen In Amerika verwacht
worden.
Do brand in het bosch van Tatoi
(Griekenland), die reeds verscheidene da
gen duurde, is naar het koninklijk pa
leis overgeslagen. Het paleis met «ie aan
grenzende. burchten zijn vernield. Ver
scheiden© personen. Waaronder officie
ren, zijn omgekomen. De koning, de ko
ningin en de familie hebben hjin toe
vlucht genomen in ICa.phisia, de residen
tie van prins Nikolaas.
Het bekende Hotel des Bains bij
Venetië is afgebrand. De schade loopt
in de millioenen.
De „Times" vertelt van den ijver
van een Australiër, om zich bij het Brit
sche leger te voegen. Deze man ïs on
langs ISOO mijlen ver uit de diepten
van de Australische oerwouden naar Ade
laide gereisd, om zich op te geven als
s.oldaat. Hij 'maakte gebruik van den eer
sten den besten kameel, nam voor een,
week watervoorraad mede en eenige sne
den gezouten vleesch en ging er zoo
op uit. Toen hij de beschaafde wereld
bereikte! verving) hij den kameel door
paarden en de laatste 71)0 mijl ten slotte
legde hij af met den trein,
Prins Gebhard BJttcher von Wiahl-
stadt is bij een wandelrit van zijn paard
gevallen en 80 jaar oud aan do
gevolgen overleden. Hij was een achter
kleinzoon van den grooten tegenstander
van Napoleon, doch was een vijand van
Duitseliland, die zijn vaderland reeds lang]
den rug had toegekeerd en in Engeland)
woonde. Door den oorlog was hij gedwon
gen naar Duitschland terug te koeren. De
Engelsche regeering heeft hem, als na
komeling van Wellington's wapenbroeder,
niet geïnterneerd, maar een vrijgeleide^
naar Duitschland gegeven. Het Pruisischei
Heerenhuis, waarvan <dé' prins tot i899
lid was, heeft hem in dat jaar geschrapt.
In Engeland zijn nu meer dan 1000
vrouwen werkzaam bij de melkbereiding,
verzorging der kalveren, bij den oogst,
bij het vruchten plukken, enz. De pach
ters zijn zeer tevreden over den vrou-
vvelijken arbeid. Het Departement van
Landbouw heelt groene banden versteekt,
welke do vrouwen orn den arm dragen
en die zeer in den smaak schijnen
te vallen.
Van een bezending van 14.000
eieren uit Roemenië bleken er bij aan
komst in Duitschland 4000 bedorven
te zijn. Per advertentie werden ze als
varkensvoer te koop aangeboden. Ver
schillende bladen, niet wetend, dat 't
buitenlandsche waar .gold, schreven dat
dit zeker eieren wanen, die door woe
keraars' met speculatieve bedoelingen
achter waren gehouden. 'Dat bezorgde
hen een berisping van het persbureau
van den oorlogsvoedingsdienst. Ze had
den dat maar zoo lichtvaardig niet
mogen schrijven.
Die Engelschen hebben de dorpen
Loinigueval en Bazetntiii-lle-Grand genomen
en, |d!,en vijand uit het Troniesbosch ver
dreven.
Op 11 Juli vernietigde leen Duitsche
duikboot in de jjfoordzee een Engelschen
hulpkruiser van ongevefar 7000 ton. Op
denzelfden 'dag wierden aan de Oostkust
wan Engeland door aanvallen van onder
zeebooten drila gewapende Engelsche pa
trouille-schepen tot zinkie(n gebracht.
Een Oostenrijkschle duikboot heeft
in de straat van Otranto) den Italiaanschen
torpedojager' tot zinken gebracht.
telijke sympathie haddien dht gedaan.
„Hij 'was zoo vriendelijk eni bescheiden",
overlegde zie; „hij) scheen te begrijpen)
wat ik gevoel. Ja, 'dat hééft mij goed ge-
d parite
Dan overdacht ze hetgtean dien djag was
geschied, en zij' herinnerde zich 's vadjers
woorden: „En nu heb ik alleen jou".
„Alleen mij, en ik moet alles voor hem
zijn, wat hij behoeft, en altoos bijl h|em!
blijven, en zijn troost zijn. Beste) papa".
Uren duurde het, voor ze sliep. Door
Jhet open venster klonk de bronzen stemt
der kerkklok. Zij overlegde: 't Mooiste!
van mijln leven laat ik achter- mij. Maar-
vóór mij' zie ik heit beste; vain boven do
sterren wordt het belicht en dat lich)
schijnt zelfs tot in de pmllei des djoods.
HOOFDSTUK XVIII.
Langzaam herstelde Ada, doch. lust in
opstaan had ze nog niet. Eiken morgen
ging dr. Arundel naar haar kijken, maar
zijn bezoeken waren voor geen van bei
den opwekkendh|eit groote Leed) bleef
drukken. Op aen avond ging kïr. Arundel)
jpaar Ada's kamer; hij vond haar nog in
mum
Oud-mins it er Talma.
Z. K. H. de Prins, heeft op de lijikbarr
van den oud-ondervoorzitter van heit
Oranje Kruis, Ds. Talma, een palmtak
doen neerleggen.
Minister Post hum a
is gistermiddag te 's-Gravenhag© terugge
keerd en zal jhieden zijn ambtsbezigheden
weder hervattien.
A. S. TALMA. f
D© Nederlander schrijft a.m.:
Met Talma is. aan ons land een man
ontvallen, die, welk© ook zijn monsche-
lijke gebreken mogen zijn geweest, bij
allen die het voorrecht hadden hem van
nabij te kennen, den onuitwischbaren
indruk naliet: een man, in welke geen
bedrog is, een politicus van buitenge
wone eerlijkheid, wien alle „poletiek"
in den slechten zin van het woord
vreemd was, en die ook als hij
zich vergiste nooit eenig verdacht
middel zou aangrijpen om aan de ge
volgen van zijn handelen te ontkomen
of zijn zin door te drijven.
Bovendien, ook in 'den hoogen staat
zijn levens', een eenvoudige, een voor
treffelijk© .vader in -zijn gezin, een trouw
vriend voor de zijnen, een man die
zijn hart en zijn gedachten openlegde
voor wie in zijn vertrouwen een wei
nig mocht inkomen.
Do lib. Nieuwe C o- u rant schetst
Talma's „bruisende intrede, in de po
litiek, daarna zijn Ministerschap.
Wat hij in het tijdperk zijjner sociale
wetgeving gedaan en door-staan heeft,
is ontzaglijk geweest. Misschien te voel
voor zijn liehamelijkeii weerstand.
Na het ministerschap trad hij terug
een eerlijk man gebleven, een po
pulair man geworden, voor roem niet
onverschillig, eenvoudig nochtans van
gemoed naai* het predikambt. De
liefd© daarvoor had hem nooit verlaten,
vaak leidde hij des Zondags in het
drukst van zijn ministerieelen tijd, de
godsdienstoefening. Rust zocht hij niet,
maar heeft hij ook niet gevonden
vóór gisteren. Toen de mobilisatie kwam,
stond hij gereed, als veldprediker.
In de politiek is hij een tegenstan
der geweest, met wien het een eer
was te strijden, oen partij-man, die zijn
land goed gediend heeft. Ate menseh
bezat én verdiende hij veler genegenheid
en bewondering.
Z. L. EU3.
Slot van verslag van de gisteren te Go.es
gehouden algemeeno vergadering der
Zeeuwsche Landbouwmaatschappij.
Vervolgens verkrijgt j li r. R. de Mu-
ralt van 's-Gravenhagfe het woord, oni
te spieken over: „Oeverbescherming".
Splr. begint met te zeggen, dat de dij
ken in Noord-Holland niet voldoende ver
zorgd waren. Men /geloofde mijl echter niet.
'omdat ik voor mijh ©igjen zaak pleitte.
Men weet, wat de ervaring ons de laatste
'maanden geleerd heeft.
Er werd altijd over verhooging van
dijken gesproken, doch tot verhoogen
kwam het vaak niet. Spr. toont aan de
hand van teekeningen aan hoe een mo-
hed, de oogen roodjgeschreid. Hij ging bij
het bed zitten ten nam haar hand in de
zijlne. Ada rees o'Vereind en veegdja haar
tranen wieg; haar Vader kuste haar har
telijk en vroeg zacht:
„I-s er iets bijzonders, dat jé djeert,
m'n kind?"
„O Vader, nooit kan zij weten
„Ik geldof van wel, lieve. En ik heb
gedacht over het b)este middel', om er
zeker van te zijn".
„Hoe dan?"
„Door allen, die zij liefhad, er toe te
brengen, parelen te zijn in de kroon van
haar Redder".
„0 papa, ik heb een gevoel1, alsof ik
nooit weer iets kan beginnen. Het leven)
zonder haar is zoo leeg".
Na een korte pauze, zei dr. Arundel:
„Ada, ik geloof, dat dit een zeer ver
keerde gedachte is. Zullen wij het goe
de ontvangen uit Gods hand', en niiet het
kwade 2."
„O, ik kan niet", zei Ada bitter.
„Neen. zelf kun je dat niet, m'n kind.
Maar Hij kan jo er brengen. Ada, geef
het toch over. Vroeg of laat moét je daar
toch toe konten. Het kan, hoewel wip
VERSCHIJNT ELKEN WERKBAS.
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. postIJS*
Losse nummersi.ife
Prijs der Advertentiën:
15 regels f 0.50, iedere regel meer 10 et
3-maal plaatsing wordt 2-maal bereken ÉL
Bij abonnement voordeelige voorwaardes.
Familieberichten van 110 regels ft.
iedere regel meer 10 ct.
deklijk moet gevormd worden, eui h*».-
de doorbraken gemeenlijk ontstaan.
Dijken werden vroeger door het water
uitgevroton of wel liet water sloeg er
over heen, met het gevolg dat dia dijfc
aan do binnenzijde inviel. Zoo geschieden
de doorbraken echter thans' niet meer.
Spr. toont op populaire wijze aan,
dat het met dijken gaat als met balkten,
die in het midden trillen en brefce»,
ook al worden ze aan een der eindioai
belast.
Dijken scheuren dus spoedig in bet
midden. Slaat het water over doe dijk!
en in de scheuren, dam breekt hij vaai
binnen af. De dijken zijn dus alle dikt
genoeg. Gewone kruinsverhooging met
aarde kan de zaak gevaarlijk maken,
omdat niet alle "dijken deze extralasten
kunnen dragen.
Na verschillende dijksvertiuogingeti,
die niet voldeden, besproken te hebben,
kwam spr. fat de door hem ontworpen-
methode.
"Een mum- alleen is verderfelijk, doch
kan goed werken, als daartegen (aa*
de buitenzijde) - een gteenglooiing aan
sluit.
Spr. behandelde de theorie Doomans,
die geconstateerd had, dat afschuivingen
van boven plaats, hadden, ofschoon het
water niet het bovengedeelte bereikte.'
Deze theorie wordt door de Muralt niet
bestreden, doch dergelijke gevallen ko
men niet vaak voor, misschien in één!
op de 100 gevallen. Een steun be nu van
binnen zal dan ook zelden baten.
Spr. verklaart, idat zijn theorieën i«l
het buitenland algemeen aanvaard wor
den, terwijl ze in ons land genegeerd
worden. Hij behandelt voorts het leggen1
v,an zinkstukken. Het gewicht van ami
zinkstuk koont er niet op aan, wei <lw
dichtheid. Zware zinkstukken mogen uite
nter op een slappen bovenoever gelegd!
w or dien.
Spr. bepleit nu het nut van losse pla
ten, die door losse verbindi ngsslukkiw)
elastisch blijven. Tegenover de oude
methode met rijszinkstukken stelt spr.
de voordeelen van betonzinkstukken in
liet licht. De laatste zijn goedkooper, k»-
men gemakkelijk verplaatst worden, ca
op die juiste plaats gfelegd, en desnoods
verlegd worden. Spr. licht een en ander
met kleine voorbeelden en lichtbeeJdes.'
toe.
'De heer Welleman zeide, dat de ziaalc
nu van één zijde is bezien en gaf het
bestuur in overweging nu ook eens de
economische zijde van het vraagstuk te
laten behandelen, o.m. do bekostiging va*
de buitendijkswerken door achterliggende
polders.
De voorzitter, clie reeds een schrijve*
van Dorst uit Stavenisse van die strek
king ontvangen had, beloofde aan hol)
verlangen van de hceren te voldoen.
De motie-Welleman, waarin de land
bouwers er dten nadruk op leggen, dat
zie de levensmiddelenpolitiek der regps-
ring als noodmaatregelen beschouwd wil
len zien, werd' met algemeene stemme*!
aangtenomen.
J h r. J. v a n V r e d e n b u r g h sprak!
vervolgens over: De uitvoerverboden m
verband met de teelt van consinnptie-
gewassien in Z'eeland voor 1917.
Spr. wijst er op, dat verschillend©
maatregelen gevaar opleveren voor de*.
Zeeuwschen landbouw. .Wenscht men Lm
Zeeland voldoende levensmiddelen te heb -
ben, laat men Ze dan koopen en op
slaan, ariaar men verbicde niet den uit
voer. Laat men iniet wachten of er la
ter nog iets noodig is en intusschen d®
verbouwers het risico laten dragen. Waar
olm, zoo vraagt spr., staan wij aan dieze
]het onmogelijk achten. Vraag Benh je aaa
Zijn wil te onderwerplein. En dan nieé
alleen onderwierpen, maai- ook berusten.
Ik meen' het, lieve, wij .moeten gewillig,
worden, zullen wij vredie vindien".
Ada bleef in de zwarsta duisternis ach
ter, toen dr. Arundel vertrokken, was. ICaag
toen zij na lang en bang tobben ia slaap)
viel, had zij .toch den zwaarsten sta®)
op het pad der zelfbeheersching gedaan.
Zij had gebeden. En zij had. overwonneoJ
En toen Nellie haar den, volgenden mor
gen het ontbijt wilde brengen, vond zijg
Ada al half gekleed. Op d|e verbaasde)
vraag van Nellie antwoordde Ajdla:
„Nel, .ik zal aan 't werk gaan. Ik gsr
loof, dat ik zeer zelfzuchtig item §te
weest". j.
„O, wat zullen ze blij zijn, als! je wee*
bij.ben bent", zoo vertolkte Nellie haaM
groote blijdschap over dezé ongetjaohts)
wending. En zoo kwam helt uit. De kin
derkamer weid gievuljdl met vroolijkem) kind
derlach en zooveiel mogelijk ontwaefc nteri
het teeüe punt; zelfs da kleintjes scho
nen te gevoelen, dajt Ada da,t niet zojfl
kunnen verdrag^*. 1
Na»f het Engelsch van C. S.
door v. d. M.
23»)
Toe* Nellie, 'diep onder <teul indruk van
het onderhoud met haar vader naar be
nedoa ging, werd Willem Elliot aange
diend. Toen hij in dfe voorkamer gelaten!
was, tra/d Nellie, zich tot kalmte dwin
gend, binnen, Willem drukte haai-"hapiil
en haai- stil' aan; ook Nellie zweem
Dan «prak hij zacht:
Miert doet mij zoo innig leled."
.Ztf wilde antwoorden, idjoch haar lippen
trilde*; zij wenddp zich af en ging zit
ten, het gelaat m|et de, handen bödiekkend.,
„Ik verlangde hierheen te gaan, en hoop
dat u mij toestaat te troosten of te helpen
waar ik kan. Ik vreesde te vroeg in uw
rerdrtet te zullen komen, juffrouw Arun-
deï, fl* daarom blééf ik eerst nog weg."
„O 0*0i," zei Njellie toonloos.
u wilt toch geloore*, dat ik u
niet heb vergieten?"
„Daar ben ik zeker van. 'Ik dank u."
„Zoudt ge 't kunnen hebben, mij jets
te vertellen, van
Nellie wilde het gaarne doen, maar zij
vreesde de versche wondjen weer open
te rijten. Zij kon er nog niet mee be
ginnen. En ze zei:
„Ik hoor, dat Mary beten- wordt."
„Ja, maar 'theeft lang geduurd; ae is
zwaar ziek geweest."
„Ik vreesde het toen al, en het speet
me 'zoo, haar niet te kunnen verplegen."
„Het heeft haai- ook Verdriet gedaan,
u te moeten missen, maai- de1 smart in
uw1 huis drong haar ziekte geheel op
den achtergrond."
Zij praatten nog een half uurtje door,
en toen Willem zou heengaan, kwam dr,
Arundel binnen. Even nog vlertelde dfeze
aan Willem over het sterven zijner vrouWj,
en toen Willem vier trokken was, ging
Nellie spoedig naar Ada kijken.
Dien nacht trachtte Nellila zich helder
voor oogen te steHle(n, hoe haar toestand!
was. Na een paai- uur tijids zag zij da
dingen zooveel' minder sombei'. Hoe]kwai4
dat? hen paar vriendelijke woorden, liari
