So. 235
Donderdag' 6 Juli I8H»
30e Jaargang
StatenOeneraal
FEUILLETON.
Die met tranen zaaien...
De Groote Oorlog.
'De Zeeuw
Stervend liberalisme.
In Die Nederlander schrijft af |en
t'oo de Chr. Historische heer Rutgers
van Rozenburg zeer lezenswaardige ar
tikelen. -Aan zijn voorletters te zien
is hij een naamgenoot van dein harts
tocht»! ijken anti-clericaal jhr. ma-, .1. |W.
H. Rutgers1 van Rozenburg, die van
1809- -1875 in de> Tweede Kamer Haax-
1 emmermeer vertegenwoordigde, en kort
hierna door Amsterdam opnieuw werd
afgevaardigd om bij iedere .gelegenheid
zijn dJedlieaa oud-liberalen afkeer tegen de
Vrije School, de Christelijke actie, en
Bef en Calot te toonen.'
is de schrijver in D'e N ederlander,
blijkens diens voorletters ©en bloedver
want, misschien wel de kleinzoon vair
wijlen dezen geleerden liberalen fanaticus,
blijkbaar is hij niet diens geestverwant;
want herhaaldelijk doet hij op het schul
dig hoofd van het liberalisme rake sla
gen aankomen.
Zoo teekent hij in De Ned. van 1-
Juli een treffend beeld van bet „stervend
liberalisme" bij het licht der jongste
geschiedenis.
Hij wijst er op dat de vrijzinnigen
als oudste van hun v-erbond met de
socialisten, bij de jongste Statenstemming
21 zegge één en-twintig zetels verloren,
terwijl de socialisten er 25 wonnen.
De schrijver had er bij kunnen voegen
dat, het in 1919 nog veel erger zal zijn.
Wjard nu, de vrijzinnige kip door haar
eigen bondgenoot halffcaal geplukt, dan
zal ieir van haar eens zoo rijken veder
doesheelemaat niets meer overschieten.
Terecht sclu-ijft de heer Rutgers
..Volkomen juist merkte de Voorzitter
der Amsterdamsche Unie-liberalen, mr.
Kappevne, in zijn teleurstelling over den
uitslag der verkiezingen op, dat „de
vrijzinnigheid begint te gelijken op een
te verwaarloozen middenstof", en wekte
hij op om te. zorgen, dat „ons mooi
beginsel niet wordt doodgedrukt" in dien
strijd tusschen rechts en de S. D. A.
P. De toestand is aldus zeer juist' ge-
teekend. Het eenige wat wij in bedoelde
rede missen in de aanwijzing aan de
vrijzinnigheid van een weg, om te voor
komen, dat zij in de botsing dezer twee
groot-machten worde doodgedrukt.
Die weg is ook niet aan te wijzen.
De sociaal-democraten trekken volko
men logisch en consequent de gevolgen
uit de ^grondbeginselen, waarvan piet al
leen zij, maar ook de vrijzinnigen van
alle kleur uitgaan. Deze laatsten blijv-en
echter halvei-wege stilstaan, zonder voor
die inconsequentie deugdelijke, principi
eel© redenen te kunnen aanvoeren. Waar
■beide uitgaan van het beginsel, dat. men
op staatkundig terrein niet heeft, te re
kenen met God en Zijn gebod, r. var
uitsluitend miet den wil van het sou-
vereine volk, kan het liberalism© nooit
ofte nimmer principieel verweer voeren
tegen, het socialisme; kan er nooit an
ders' sprake zijn dan van een .meer of
minder, in hoogste instantie te beslissen
door den volkswil.
Voorzoover nu die volkswil niet, Zoo-
als bij de recbtsche partijen, zich ge-
bonden acht aan eeuwig vaststaande
grondbeginselen van zedelijkheid en
recht, spreekt het vanzelf, dat zij, die
de lijnen "het scherpst en verst door
trekken, die voor geen gevolgtrekkingen
terugdeinzen, die het meeste kunnen bie
den, zooal niet dadelijk dan toch op' den
duur moeten winnen, en van den groot
sten aanhang verzekerd zijn. Dit is ten
allen tijde zoo geweest, en dit leert ons
ook weer de uitslag der jongste vorkier
zingen".
Ja, het is zoo gelijk hij zegt: Do vrij
zinnige kiezers worden eenvoudig ge
bruikt niet om te strijden voor „eigen
mooi beginsel", maar om de socialisti
sche zegekar voort te trekken; de sociar
listen knijpen de vrijzinnige citroen leeg
om ten slotte de schil weg te werpen.
Doch dit schijnt tot pu t'oe niet tot hen
doorgedrongen te zijn. Het is de goede
zijde van den uitslag der jongste ver
kiezingen, dat het nu wel voor ons al
len (duidelijk is lioe: „tegfen rechts"
voortaan beteekent: „voor het socia
lisme". i 1 j i i
„Liberalen en vrijzinnig-demok'raten zijn
nog goed om hand- en spandiensten Voor
fde S. D. A. P. te verrichten; als zelf
standige macht tegenover het socialisme-
hebben zij blijkens den jongsten stembus
uitslag geen beteekenis meer".
Weinig vrucht.
De groote drukte van links bij de Sta
tenverkiezingen heeft tot eenig resultaat
gehad dat in Overijsel de twee aftredende
liberale gedeputeerden herkozen werden,
wat toch zou gebeurd zijn, dank zij de
van ouds gebleken overdreven royaliteit
der rechtsche''meerderheid in die Staten,
en da,t' een man van rechts door het
liberale lid uït Ommen v. d. San-
do is vervangen. Het buitengewoon a.-r.
lid v. Wijngaarden werd herkozen. Het
ging alles met het lot, dewijl de heer
Bennink, socialist, met aangesloten bij
de S. D. A. P. een „wilde" dus
geweigerd bad mee te stemmen. Hier
door kon A. baron van Dedem zijn ze
tel'behouden. De Overijselsche Staten tel
len nu 3 Rechtsche on 3 Linksche le
den/en de Commissaris, graaf Van Rech-
teren is (Chrisfcelijk-Historisch) rechtscih-
Het 'heele resultaat in den lande is
derhalve: de vervanging van één man
van rechts "door een. liberaal in TJver-
ijsel, en de vervanging van een vrijzinnig
democraat in Zeekind door een antirevo
lutionair. Dat in Groningen en Noord-
Holland een liberaal voor een sociaal,-
democraat ruimen moest,1blijve natuur
lijk buiten bespreking; daar 'blijft tocb
alles „in de familie"-!
Ziedaar alles.
Wij wachten thans met gerustheid in
,alle provinciën de verkiezingen voor le
den der Eerste Kamer af. En juichen
reeds bij voorbaat wat poover resultaat
van den geduchten stormloop. Dit is van
den Heere geschied, en het is wonder
lijk in onze oogen!
In Noord-Holland vervangt Gerhard Van
Hamel; in Groningen vervangt Mansholt
"Westerdijk; in Friesland verving Zandstra
(s.d.) den liberaal Binnerts als buitengewoon
(suppletoir), lid.
Tweede Kamer.
Het psychologische mo
ment Hinderlijke staats
inmenging.De filantropie
aan banden gelegd. Ge
meenschappelijk overleg
verre te zoeken.
Gisterochtend is het debat over de wij
ziging v,an de Successiewet voortgezet.
Een kranig bestrijder heeft do heer
Ter Laan, wiens zonderlinge denkbeelden
we gisteren reeds kortelijks vertolkt heb
ben, gevonden in den afgevaardigde van
Goes, den beer De Savornin Lehman,
die aantoonde, dat vermogen lang niet
altijd verworven wordt door medewerking
van de staatswerkzaamheid, ja soms zelfs
in strijd daarmede.
Den rechtsgrond van do successiebe;
lasting besprekend, verklaarde de heer
Lobman, da.t hij het eenige lid is, dat
in het Voorloopig Verslag als jjechts.-
groiW' aangaf, dat in het geval van over
lijden een deel der vermogens aan den
Sta.at toekomt, omdat de wil van het
individu met den dood eindigt.
Deze meening werd duidelijk toegelicht.
Door sommigen wordt betoogd, dat men
het vermogen moet aftappen op het psyr
chologisch moment.
Dat noemde Lobman evenwel terecht
een opvatting als van een roover, die
iemand aanvalt, die wat te veel gebruikt
heeft.
Ook dan is het psychologisch moment
voor aftapping gunstig
Neen, gr moet een wil 'zijn, die ge
ëerbiedigd wordt, ook wanneer de man,
die een wilsbeschikking heeft gemaakt,
overleden is.
Aan het eigendomsrecht wilde de heer
Gohman geen recht meer onüeenen.
Immers, wie dood is, heeft geen recht
meei'.
Maai' volgt daaruit, datde Staat af-
tes mag inpikken? Volstrekt niet. De
Staat heeft in de eerste plaats' te let
ten op de instandhouding van het gq-
zan, omdat dit van het grootste belang
is yoor den Staat. Ook voor de kapitaal
vorming is dit noodig.
Op grond .van een en ander meende
de „geachte afgevaardigde voor Goes",
dat de belasting in 'de rechte lijn niet
oirbaar is.
Vaar de familieband spoedig verzwakt,
meende hij echter, dat er geen bezwaar
tegen is," dat de Staat na de 'volle ne
ven een flinke portie neemt.
Terecht is ook gewraakt de bepaling
ten aanzien van de schenkingen.
Bij de schenkingen heeft men toch te
doen met den wil van een overlevende,
niet met dien van een overledene.
Waarom nu die ondragelijke inmen
ging van den Staat?
Bij elke gift moet dan de fiscus tus,-
schenbeide komen.
De géheelé filantropie ligt dan a,an
banden
In 'één woord, 't is jammer, dat de
minister gemeend Leeft, o.p' dit terrein
centen te moeten zoeken.
Met voorbijgaan van de goede raad
gevingen van 'de Monté Vei", Loten, Kooien,
en Lobman, wilde de heer van Gijin. zijn
'zaak doordrijven.
Z.Ex. lieeft inderdaad een schoene ge
legenheid verwaarloosd om althans eén
partij van rechts tot Verzoening? te stémf
men.
Tegenover de zwade bedenkingen van
rechts had hij wijs gedaan de van redhts
toegestoken hand met beide, handen te
grijipen.
Behalve het principieel® verzet tegen
de -verzwaring van de ï'echté lijn. is ejrj
meer uit pl'actisch oogpunt bezwaar ge
opperd tegen de belasting ten aanzien
van de levensverzekeringen
De heer Lobman b.v. zou dezte zaak
liever in een afzonderlijk© wet geregeld
zien.
Uitgave van
da Naaml. Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LAWGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
F'RSffA F. P. DHUIJ - L. BURG»
Drukkers:
ucMerbaan Le Cointre - Goes.
Naar het Eng else h van C. S.
door v. d. M.
Iff)
Toen Ada bemerkte, dat Clara eai reeds
hvas, liep aij( ijegstond op haar toe 'en zei:
..Clara, ik wilde je zeggen, dat het mij
spijt ,dat ik gisteravond niet behoorlijk
gekleed was, maar ik wist ook niet, dat
het zulk een groote partij zou zijn."
„O, daar moet je niet meer over den
ken", zei Clara wat verward; „'thindert
mets, hoor."
„Neen", zei Ada jus tig, „niet zoo erg
als wqj allicht (denken. Ik zal trachtendhet
te velveten."
Hoewel Ada er nooit meer op> terug
kwam', kon Clara toch merken, (dat hun
intieme verhouding, minder goed Werd.
Daarentegen trachtte Arthur Ada het ver
lies van eene goede vriendin te vergoe
den ,,door haar bijzonder hartelijk te bd
j«genenDesondanks zag Ada Verlangend
uit naar den terugkeer xvan Nellie^ wier
afwezigheid zij dubbel' sterk hald gewoeld,
toen zij Clara's yriendschap ging vetf
liezen.
IntuSschen kwam eerst nog een ander
de bevolking van dr. Arundel's huis vlij
meerderen. Het was Frans Compton, de
zestienjarige zoon van een zijner Schot-
sche vrienden. Mevrouw Arundel haalde
haar logé af, die door zijn vader na
eenige dagen zou gevolgd \yorden. Frans
bleek pen welkome gast; als jong zeé-
tnan kon hljl aantrekkelijk vertellen en
Tom, die vrij goed was en beneden' lag
bezorgde hiji de noodige afleiding in zijn
tragisch leven van machteloos neerliggen,
dulden en wachten.
Maai' deze toestand maakte hem te ge-
woeliger voor de gebeurtenissen rondom
hem, en zelfs voorvoelde hij pomg, dat er
iets ongewoons te geschieden stond. Ook
nu 'had Mevrouw Arundel dit met zorg
opgemerkt en zij 'sprak er met haai1 man
over; zij had zijin onrust gezien en zijn
zuchten gehoord en dat versterkte haar
gevoel', dat de zaken niet zóó liepen als
wenschelijk was.
HOOFDSTUK XI.
Op een achtermiddag waren Arthur en
Frank 'naar den dierentuin gegaan en. Raai'
zetten ze zich na eenigen tijd op een]
bank onder een boom. Frank vroeg ineens
„Zijn ze hij jelui thuis allemaal ge(-
heelön thouders
Arthur antwoordde bevestigend en toen
Frank hem vroeg, of zijin vader hem dat
bevolen had, zei hij:
„Neen, dat niet bepaald".
Waarop Frank aandrong:
„Nu, dan kun je tocli ook wel een
glas bier Inemen als je daar nu van
houdt!"
„Dat heb ik nog nooit gedaan".
„Nog nooit beproefd zelfs? Je bent een
sul!"
„Ik ben geen sul, maar ijc wil het
niet gebruiken".
„Bang?"
„Neen. Maar laten we daarover lie
ver niet piraten, Frank".
„Wel Waarom niet! Als je er nu niet
bang voor bent?"
„Vader beeft gezegd, dat 't het vree-
selijkste kwaad is, dat hij ooit in zijn
praktijk heeft gezien".
«Wel mogelijk. Maar iedereen is niet
gelijk. En zie niet in, waarom jij je
geen genoegen zoudt gunnen, omdat an
deren er zich aan te buiten gaan. J ij
moet niet te veel' nemen. Diaar gaat het
om. Kom mee zeg, ik hieb trek in een
glas, 'ik heb! een verbazende! dorst. Je\hebt]
toch zeker nog nergens geteekend, wel1?"
„Neen; maar ik zal toch niet doen,
wat ik nu eenmaal' afkeur. Ga jij gerust
je gang, Frank, maar ik ?aï niet mee
doen."
Franjjc lachte tergend en snelde naar de
restauratie. Toen hij na eenigenf tijd terug-,
keerde, begon hij weer:
„Ziezoo, daar ben ik van opgeknapt.
In één opzicht is de minister een1 Wei-
nigje tegemoetkomend geweest.
Hij heeft zich bereid verklaard de schen
kingen voor liefdadige doeleinden min
der zwaar te treffen.
Maar dat is pok alles.
's Ministers houding was dan ook wel
een teleurstelling voor ons.
Beknopt overzicht van den toestand.
Thiaumont.
Deze plaats, een versterkte hoogte circa
7 K.M. ten N.O. van Verdun, zal nog
vele jaren na den oorlog genoemd wor,-
dep en door hen, die er streden, nooit
zonder ontroering en afgrijzen in de her
innering teruggeroepen worden.
Indien de puinhoopen van Thiaumont
spreken konden, zouden zij verhalen van
ontzettende slachtingen, moorddadige ge
vechten.
De Duitschers zijn er de baas, zooala
men weel. Ze beweren, dat de vijand!
er nimmer vasten voet kreeg, doch deze
verkondigt, dat de centralen de hoogte
nu voor de vierde maal in bezit hebben.
We zullen ons niet de moeite getroos
ten achter de waarheid te komen, doch
willen er slechts op wijzen, dat het Duit
se he succes van zeer betrekkelijke waar
de js en dat elke vierkante meter gronds
met ontzaglijk veel bloed betaald wordt.
Het werk zelf is door de granaten
tot gruizelementen, tot stof en drek ver
maal d.
El,ke vierkante meter grond rondom is
met bloed gedrenkt, de adem des doods
hangt boven dit verwoeste landschap.
Voorzeker een twijfelachtige' eer hier
den Scepter te mogen zwaaien.
Van deze plaats stijgt e'en schrikkelijke
aanklacht op t'egen de naties, die bq-
zig zijn zulk een bloedschuld op zich
te laden.
We spraken van de betrekkelijke waar
de van het Duitse he succes.
Duidelijk is immers gebleken, dat de
B.uitsche troepen bij Verdun nog niet ver
zwakt zijn ten voordeel© van het bedreig
de Sommefront.
Ook al zouden de Duitschers geen po
sitief resultaat bereiken, dit voordeel be
halen zij er van hun kant mee, dat het
offensief aan- de Somme belemmerd wordt
en niet. met die kracht kan worden door
gezet, waarmede het anders gevoerd zou
kunnen worden.
Van de andere fronten niet veel nieuws
van beteekenis.
Wel teekenen, die er op wijzen, dat
Jidi in den meest letterlijken zin Slacht
maand zal zijn. j j f
Meer en meer breiden die Russen hun
activiteit naar het Noorden uit, om daar-
daar als minimum-resultaat ten minste
het vasthouden van de Duitsche troepen
machten te bereiken.
De Turken strijden weer eens voor
spoedig.
Ze zijn gelukkig met hun actie tegen
de Russen, die van hot Perzisch gebied
uit naar Mesopotamië waren opgetrokken
en vandaar Bagdad bedreigden.
Ze hebben ze over de Perzische
grens teruggeworpen en met zooveel
kracht en snelheid achtervolgd, dat zei
nu de bezetting van Kermanschah, een
der voornaamste plaatsen van Westelijk
Perzië, 150 kilometer reeds van de
Mesopotamische grens verwijderd, kun
nen mélden.
Ik voel me nu zoo: heerlijk ïrisch.
„Ik ook", merkte Arthur glimlachend op.
„Hè?"
Arthur wees hem op een waterkraan
vlakbij'.
„Onzin! Dat 'sheel wat anders. Maar
in ernst, Ai'thur, wil je nu heusch voor
je heele leven onder een vrouwenrege
ring staan?"
„Neen", antwoordde Arthur, wat gel-
raakt; „mjaar er is hier geen sp'rake van
vrouwenregeering; ik heb dit geheel zélf
zoo gewild."
„Je bént nog te jong, om dat zelf te
kunnen beoordeelen."
„Ook goed. Maar laten we daar nu
toch over ophouden, Frank. In veel' dirt-
gen weet je veel' meer dan ik, maar in
dit opzicht niet."
Frank wuifde afwerend met z'n hand
eïu heiden stonden op, om! verder te' gaan,
Arthur gevoelde zich ongemeen verkwikt
door zijin standhouden. En diaar was
reden voor. Was hij niet kort geleden
nog in zijtas vaders studeerkamer geko
men, en had hij daar niet zjj'n vader
aangetroffen, hot hoofd diep vooroveilgé-
tugeu en steunende op zijn handen? Hij
had 'toen dadelijk terug willen; gaan, maar'
zijh vader had hem geiwenkt te blijden,
wilde hem1 een historie vertellen.
„Arthur, m';n jongen, daar waren eens
twee vrienden. Beiden waren opgevoed'
VERSCHIJNT ELKEN WEKJOAGL
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post1j®8>
Losse nummers0.#ts>
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer 10 cfc,
3-maal plaatsing wordt 2-maal berekeni.
Bij abonnement voordeelige voorwaarde»,
Familieberichten van 110 regels f 1.
iedere regel meer 10 ct.
Vau oen Russische bedreiging „iu d«
richting van Bagdad" is dus voorloopig
weinig meer te vreozen.
Korte Oorlogsberichten.
Een zeer bevoegde specialist va*
Engeland heeft berekend, dat het actiel
bestaan van een kanon 'van 300 mm.
niet meer dan drie seconden bedraagt.
Deze duur wordt berekend met de*
tijd, welken het projectiel noodig beeft
om door 'den loop van het kanon te
gaan, te vermenigvuldigen met liet getal
schoten dat het kan afvuren, alvaren*
buiten gebruik te worden gesteld. Voor
de zware kanonnen wisselt dit getal'
af van 150 tot 200.
In de Britsche kampen rond
Havre, kan men de Britsche -soldaten nu
en dan de Marseillaise en de Rrabaa-
Conne hooren zingen. Kolonel' Clark heeft
namelijk deze volksliederen voor zijn
Tommies ïn het E;ngelsch vertaald.
Het Oberlandergericht heeft uitge
maakt, dat de vrouw van een soldaat,
die zonder volmacht een woning ge
huurd had en de -huur niet meer kon
betalen niet uit haar huisje gezet mocht
worden. In oorlogstijden, zegt het von
nis, breidt 'zich de bevoegdheid der vrouw
voorbij de in vredestijd gebruikelijke
grenzen uit.
Een Ooistenrijksche boerenvrouw
ging naar den commissaris der oorlogs
teen in g iu haar dorp, haalde een bank
biljet uit haar omslagdoek en gaf het
over met de woorden: „Ik heb gehoord;
dat onze goede oude keizer zach in
geldverlegenheid bevindt. Ik wil hem
daarom deze 2000 Kronen leen en."
Een Duitsch soldaat in Engelsclie
krijgsgevangenschap had een vergeefsche
poging tot Ontvluchten gedaan en was
daarover zoo wanhopig, dat hij zelf
moord trachtte te plegen. Hij bond daar
toe het eene eind van zijn bretel gan
eon tralie ©n het andere, pmi zijn nek
eir sprong toen van de verhevenheid,
waarop hij stond. Door de zwaarte
van zijh lichaam brak de bretel', dia
„made in Germany" (van Duitsch fa
brikaat) was, voegt de „Times" er in.
grimmigen spot bij. Hij moet nu wegens
poging tot zelfmoord terecht staan.
De Sultan van Jahore heeft aan
de Engelsche regecring 14 vliegtuigen
geschonken.
Een Nederlander in Ned.-lndië had
een dochter gekregen en seinde dat aan
zijn vader in ons land. Hij seinde: „Julia
Chariotta born all doing well" j(Julia
Charlotta geboren allen jil. moeder
en dochter welvarende). Het tele
gram, dat de' vader kreeg luidde echter:
„Twingirls mother children splendid."
(tweelingdochters moeder kinderen uit
stekend). De vader maakte dan ook ju
een advertentie bekend, dat zijn Zoon
en dochter een tweeling hadden ge
kregen.
De Engelsche censor, vreezende dat
er achter de opgegeven woorden een
of andere geheime bedoeling zat, ver
ving ze door woorden van gelijke bé-
toekenis en maakte van Julia Charlbtta
een tweeling.
D© Russische Doema, heteft een
wetsontwerp aangenomen, dat aan de
boeren dezelfde rechten verleent, die de
andere standen hebben.
mét gelijke liefde en téederheidbeidén,
gingen naai' dezelfde school, later naa'r
dezelfde univea'siteit; heiden haddien gele
genheid om Gods wil' te leeren kennén
eb; ([betrachten. De eene is, langs een
weg van veel vallen en opstaan, ae vér
leidingen dei' jeugd doorgekomen én een
'gelukkig en gezegend man géwordén. Dé
anderis juist gestorven.
„Op de hoogeschool was hij dé beste.
Vol levenslust en vroolijkheid verachtte
hij: het léven als een kluizenaar, zooals
hiijj hen noemde, die rekening houdén met
Gods wil en zegen. Eerst waandé hij,
daarbuiten te kunnen, maai' iallengs! daalde!
zijin gedrag: hij: ging meer uit, dan ét
tijd voor was en hij1 gaf meer geld uit,
dan waaroVer 'hij beschikte. Ten slotte
wierp' h'ijl allo fatsoen gf en leefdle: als
een doorbrenger.
„H'ijl heeft ér bitter voor gelédlen. Het
gébeurde, dat ainght en zelfverwijt hém
diep' Ilerneebdrukten, dagén waarin hij
zich zelf vervloekte om zijn dwaasheden,
m'aar dan kwam' het oudé vérlangen weer
sterker teirugl, en hiji viel1 opnieuw. M'n!
jolngen, wat zijn oudere omf hem geleden
hebben, is niet te zijgen. Eindelijk trök
hij zich terug uit den vriendénkring, en
iik raakte ook zSjjri Spoor brjlstei, totdat" ik
hem dezer dqgen ontdekte in éen kost
huis, waar hij stervend© was.
'(Wordt vervolgd.).
