No. 315
Dinsdag 13 Juni 1916
30e Jaargang
De Grooie Oorlog.
Uit de Pers.
f 1M
„*.05
Provinciale Staten.
Bericht.
Uitgave van
de NaamL Venn. LUCTOR ET EMERGO
gevestigd te Goes.
Hoofdbureau te Goes:
LANGE VORSTSTRAAT 219.
Bureau te Middelburg:
flRMA F. P. DHUIJ - i" BURG.
Drukkers:
^osterbaan Le Cointro - Goes.
VERSCHIJNT ELKEN WERKDAG
Abonnementsprijs
Per 3 maanden fr. p. post
Losse nummers
Prijs der Advertentiën
15 regels ƒ0.50, iedere regel meer li ct,
3-maaI plaatsing wordt 2-maal berekend.
Bij abonnement voordeelige voorwaarden.
Familieberichten van 110 regels 1.
iedere regel meer 10 ct.
Voor de stemming op Vrijdag 16 Juni
a.s. beveelt De Zeeuw met aandrang
aan al de candidaten der Rechtsche Kies1-
vereenigingen, te weten
Middelburg:
J. II. BLUM (aftr.)
W. MELIS (aftr.),
Mr. A. A. DE "VEER (aftr.)
VI i s s i n g e n
G. VAN DE PUTTE (aftr.)
H. J. E. GERLACH VAN SINT
JOOSLAND (aftr.) -
Goes:
S. DUVEKOT Gz. (aftr.)
W. VAN OEVEREN (aftr.)
C. P. VOGELAAR (aftr.)
Iz. W1LLEMSEN.
A.
T h o I e n
HOLLESTELLE (aftr.)
J. H. TICHELMAN (aftr.)
Z i e r i k z e e
S. HAGE.
D. MULDER.
A. TIMMERMAN Cz.
Hulst:
E. B. DUMOLEIJN (aftr.)
E, O. PUULAERT (Aftr.)
J. A. VAN ROMPU (aftr.)
F. J. L. M. VAN jVAESBjERGHE.
De stembus is open van 8 tot 5 uur.
Evenals door vele andere bladen is be
sloten, zal mettertijd ook het abonnements
geld voor „De Zeeuw" bij vooruitbetaling
moeten worden voldaan.
De administratie wenscht echter geleide
lijk daartoe te geraken, en wel op deze
wijze
Het op I Juli e.k. verschuldigde zal iets
vroeger dan tot dusver gebruik was moeten
worden voldaan en wel door alle abonné's,
dus ook door hen die gewoon waren per
jaar of per halfjaar te betalen. Over de
kwartaal rekening, I October vervallende,
wordt dan met I September gedisponeerd.
Dat van I Januari 1917 met 15 November,
en zoo vervolgens, totdat de betaling na I
Juli 1917, bij het begin van elk kwartaal
plaats heeft.
DE ADMINSTRATIE.
Sluis,
Onbegrijpelijk en onverdedigbaar is de
houding der Rechtsche partijen in Sluis
geweest, om ziGh a^n den strijd te ont
trekken, terwijl hunne geestverwanten lei
ders op den meest heiligen aanval wer
den voorbereid.
Door zich nu te onthouden geven zij
aan de vrijzinnigen o_p de eilanden ge
legenheid ooi zich te krachtiger te ont
plooien. Zij kunnen 't nu met minder
sprekers en minder debaters af, die wel
ke voor Sluis bestemd waren, kunnen
nu naar Walcheren gezonden worden.
Te meer is 't onthouidingsbesluit te mis
prijzen omdat allicht het partijgeschar-
rel ider Sluisch© vrijzinnigen met Neete
sou en Dikkenberg enkele kiezers in ons
kamp' zou hebben gedreven, wegens 't
opgehoorde va,n 't geval, dat een kranke
liberaal, die zelf niet komen kan, zijn
dokter stuurt om voor hem de twee
Rechtsche gedeputeerden Van Rompu ten
Blum te helpen uitwerpen, en zoodra, de
kranke er zelf weeir op uit kan, zijn. man
daat weer in diens handen te stellen.
Zoo wordt over de kiezers, zonder hen,
beschikt door; de vrijzinnige heetten.
Bovendien Sluis ware best te winnen
geweest. Althans hij flinke organisatie en
correct uitgevoerde afspraak.
Immers in 1910 waren op d'e Linksche
candidaten ruim 1900 stemmen uitge
bracht en op den Katholiek Hendriks®
ruim 1300 j1) Dat verschilt 600 stem
men. Op zichzelf veel. Doch niet veel.
wanneer men bedenkt, dat in 1910 de
samens te m m i ri g niet beantwoordde
aan de samenwerking. Toen toch
stemden velen v. TBiortel (a.) alleen of
Hendnkse (k.) alleen, nog meerderen
stemden v. Portel en een liberaal of
Hendnkse en een liberaal. En. zoo kwam
de liberaal Mnarleveld aan zijn meerder
heid.
De cijfers kunnen het uitwijzen.
r '„r,is -1-®5 |0P' Hendriks©, .89 op van
,eVJzeadSjfce 253 op Hendriks®, 145
fL Aardenburg JL5.8 Hendriks©,
JmW M Eu 200 ïato dé
i t Someenten. In zeven gemeen tien
fe mCl^' te zamen behaalde v.
uoi tel ,200 stemmen me® dan, Hendrik-
se, en toch bleef hijl *o.g 200 stemmenj
beneden dezen. Dit getuigt niet van wte-
derzijdsch vertrouwen of op hechten
grondslag steunende samenwerking. Dit
had men rui behaoren te verbeteren.
Laat men ir» Sluis in 1916 wijzer zijn,
en niet meer het district, waarvan nog
lang niet vaststaat, dat het Linksch is,
zonder strijd aan den tegenstander laten.
Van Boxtel (a) 1146; Hendrikse (k) 1321.
Hulst.
Uit „Luctor et Emergoblijkt, dat de
a.-r. Central© in lit district de aftredenj-
de Roomsch© leden met den beer'Van
Waesberg'he aanbeveelt.
Zoo komen derhalve ook hunne namen
aan het hoofd' van ons blad.
Korte Oorlogsberichten.
Naar bet „Petit Journal" .meldt,
zullen .van de opgeroepen Belgen de ge
huwden tot 40 jaar voor den dienst
achter het front, worden .gebruikt. Ze
zullen nl. de ongehuwden in de mu
nitiefabrieken, in de hulpdiensten en, bij
de militaire administratie vervangen, op
dat deze naar het front kunnen gaan,.
De ongehuwden van 35 tot 40 jaar
zullen ook slechts voor hulpdiensten
worden gebruikt.
Naar men uit Lynn verneemt, is do
Griefcs'ch© havenkommandant van Saloniki
door een Fransch keeofficier vervangen,
en is er last gegeven alle Grieksche
schepen in Fransen© havens in beslag
te nemen.
Naar men uit Londen verneemt,
zijn, als wraakneming over den dood
van Kitchener, te Londen weer winkels
van Diuitschers "bestormd. Er werden
ruiten ingegooid, maar de politie trad
ditmaal op.
D© Zwitsersche Bondsraad heelt
besloten, dat Zwitserland den Zomertijd
niet zal invoeren, in het bijzonder, om
dat het bedrijfsleven en vooral omdat
de scholen in Zwitserland al vroeg ge
noeg beginnen.
Dei tweede Simplontunnel is, thans
voor ongeveer 7/10 gedeelte gereed. Ge
brek aan rubber voor boorsiangen be
lemmert den .arbeid.
Reizigers, uit Engeland in Bergen
aangekomen moeben daar verteld heb
ben, da,t een groot Japansch eskader in
Engeland ligt, waar mien in verschillend©
havens den Matsten tijd zeer dikwijls
Japansche zeelieden gezien heeft. Ver
moedelijk is; sprak© van een der eskaders
die de Russische troepentransporten naar
Frankrijk begeleid hebben, waarvoor ge
deeltelijk Japansch© transportschepen ge
bruikt werden. In Engeland loopen be
slist© geruchten, dat de Japanners zoo-
Wiel te water als: te land op het Europessch,
oorlogstooneiel zullen ingrijpen.
In Italië heeft men buitengewoon
veel schik in een vermakelijk© vergissing
door den 90-jarig,enpresident van den
senaat, Maniredi, begaan. Zijn telegram
van hulde aan 'den tsaar was gericht
aan Alexander III in plaats, van aan
Nicola, as1 II.
Naar de „Times" verneemt, zal de
stad New-York de taak op zich nemen
om de wilde dieren in den dierentuin te
Antwerpen, die, zooals, m©n weet, bij
den aanvang van het beleg der stad ge-
c ood werden, te vervangen. Een war©
ark© Noach's gevuld mei al d© exem
plaren die de New-Yorksche dierentuin
missen kan, zal, zoodra cle omstandig
heden dat mogelijk maken, naar Ant
werpen^ gezonden worden.
De Italiaan sc,he KameJ verwierp
met 19 tegen 158 stemmen een motie
van vertrouwen in de regeering.
Een Oostenrijksche onderzeeër tor
pedeerde op 8 Juni dien Ilaliaanschen
hulpkruiser „Principe Umberlo" met
troepen aan "boord. Het schip zonk bin
nen enkele minuten.
Het Engelsche s.'s, „Prosper 1111"
is op ©en mijn geloopen. Slechts de
eerste officier gered.
Het ,s.s. „Para" uit Helsingfors is
binnen een minuut gezonken. Bemanning
gered.
-- De Fransehen hebben het Grieksche
eiland Tliasos bezet.
In Palestina heerscht een typhus-
epidemie. D© ziekte komt hoofdzakelijk
als hongertyphus voor.
Ten Z. van den Dniester hebben
de Russische troepen slag g e 1 e v r d
om de voorsteden van de stad
C z e r n o, w i t z,, waar hevige ontploffin
gen werden waargenompn. Pp vijand deed
de brug bij het dorp Mahally ten
Oosten van Czeniowitz springen. Het
totaal aantal gevangenen door de troepen
van gen'eraal Lelchitsky gemaakt is tot
21.000 .gestegen.
De Russische wals rolt voort.
Uit de ingekomen berichten blijkt, dat
het offensief der troepen van generaal
Brussiloflvoortduurde. In tal van sec
toren zetten de Russen de achtervolging
van den geslagen vijand voort. Hier en
daar leverden zij 'heete gevechten tegen
den vijand, die wanhopige tegenaanvallen
deed.
Het totaal aanval gevange
nen, dat die Russen maakten,
steeg tot 1700 o J' f i c i e r e n e n
113.000 soldaten.
Een Wgensch bericht zegt: In
N. O. B.oekowina is de losmaking van
den vijand onder harde achterhoedege
vechten volbracht. Een uit Buczacz naar
het N. Wl. oprukkende krachtig© vijande
lijke groep werd door een tegenaanval
van Duitsch-Oostenrijkseh-Hongaarsche re
gimenten teruggeworpen. Daarbij vielen
1300 R usisen in onze handen.
•- Nadat Vrijdag ongeveer -10 Russische
ruiters op Roemeenseh grondgebied ge
komen en daar ontwapend waren, trok
gisternacht een cavalerie-regiment over 'de
Pruth op Roemeenseh gebied. De Roe
meense!)© troepen in Boloschau kregen
bevel ©mi de ontruiming te ©ischen en
zoo noodig af te dwingen. De Roemeen
seh© rogeering protesteerde bij den Rus-,
sischen gezant te Boekarest, terwijl de
Roemeenseh© gezant tc Petrogrado op
dracht kreeg bij de Russische regeering
tegen de .schending van grondgebied te
protesteeren.
Hoe een Engelsch korporaal zijn
leven voor zijn vijand offerde beschrijft
een krijgsmakker in ©en brief, ie Pres
ton uit Vimiy ontvangen en afgedrukt in
South Africa, aldus:
„Een onzer mannen vMs zoo Irewogen
door de hulpkreten van een gewonden.
Duitscher die vóór de loopgraven lag,
dat hij op handen ©n voeten naar 'bui
ten kroop, om te trachten den armen
kerel naar binnen te halen. Inderdaad
slaagde hij er in, hem te bereiken, en
het tweetal was al op weg naar ons
to©:, toen bet vuur der machinegeweren in
hevigheid toenam en beiden getroffen
werden. Later vonden wij beiden dood,
elkaar bij de armen vasthoudend. Die
daad maakte op onze Duitsche gevan
genen een diepen indruk en verscheiden
hunner vroegen tegenwoordig te mogen
zijn, wanneer de do,ode Lancashire-man
en de' Duitscher, vo,or wien hij hiet
leven liet, in hetzelfde graf zonden
worden ter ruste gelegd."
Stukken voor de Provinciale Staten van
Zeeland.
Verschenen zijln de Moilgtende voorstel
len Van Ged. Staten, welkte in de ©p|
4 Juli a. s. te openen zomerzitting den
Staten van Zeeland zullen worden be
handeld. In verband met de vele len
drukke werkzaamheden van den hefe'f II.
J. G. Hartman achten Ged'. Staten d©
tijd gekomen, om hem een rangsverhoo-
ging en vermeend,etting van jaarweddie toe
te kennen. In een voorstel tot wijzi
ging van de verordening op de jaarwed
den wordt de bevoegdheid gegeven om
aan den Waarnemenden griffier belast,
den titel van referendaris te verleenen,
welke rang ook aan andere Provinciale
Griffies voorkomt; verder wordt aan de
toekenning van idien rang ©en tractements-
verhooging van ten minste f500 en ten
hoogste f l'OOO verbonden. Als de Staten
zich met hun voorstel kunnen vereeni-
gen, da.n ligt het in het voornemen van,
Ged. Staten, aan den heer Hartman met
ingang van 1 Januari 1916 de volle ver
hooging van £1000 toe te kennen, waar
toe zijn langdurige) diensttijd alleszins aan
leiding geeft.
Verder stellen Ged. voor in de veror
dening nog te wijzigen de salarieeringj
der boden, het minimum le brengen op
f (300 en heb maximum op f1000 voor hen,
die geen vrije woning, vuur en licht ge
nieten, en voor ben, die dit wel genieten
te handhaven op f850.
1 order stellen Ged. voor den bode, die
tevens toezicht houdt op de, gebouwen
uei rovincie, te noemen kamexbewaar-
'dei en voor dezen en d'e boden een
uniform 111 te voeren, voor ©erstg©,noem
den facultatief.
Ged. Staten ^tellen voor aan de vter-
eeniging Openbare leleszaal en biblio
theek te Middelburg mede te deel,en, dat
de Provinciale Staten niet bereid zijn
een commissie .aan te wijzen lot het
houden van besprekingen over ben mo
gelijke vereeniging van die Provinciale
Bibliotheek met de .Openbare,' Leeszaal.
Ged, meeiien, dat beide instellingen te
zeer in aard verschillen, dan dat uit bei
der vereeniging iets anders dan een zeer
tweeslachtig geheel zou kunnen ontstaan.
Ged. Staten stellen voor afwijzend te
beschikken op een verzoek van het hoofd
bestuur van het Ned. Tooneelverbond om
een jaarlijksch subsidie .uit de Provin
ciale Kas, ten behoeve van dle- door dit
verbond in stand gehouden wordende
tooneelschool.
Ook stellen Ged. State» voor afwijzend
te beschikken op, een verzoek van „Han
delsbelang" te Middelburg om een sub
sidie van f230 voor het j'aar 1916 vooh
het „Bureau van Advies voor dan Han-
deldrijvenden Middenstand in de Provin
cie Zeeland'1,
Ofschoon het Rijk een subsidie geleft
van f 1150, kunnen Ged. Staten geen vrij1-
heid vinden voor te stellen hiet verzoek
in te willigen. Vooreerst zou daardoor
de Provinciale bemoeienis zich wederom
over een nieuwen kring van belangen
uitbreiden, hetgeen met het oog op de Pro
vinciale belangen niet raaidza,a,m schijnt.
Verder meen,en Gied. Staten, dat de werk
kring van het bureau alle heiden hbeft,
om te verlangen, dat de raadzoekenden
allereerst de kosten dragen.
Voorts vreezen zij', dat het bureau, zoo
niet. uitsluitend, dan toch grootenaeels
aan den middenstand te Middelburg zal
ten goed© komen. Verdter stellen Ged.
Staten voor afwijzend te, beschikken op
het verzoek om subsidie „Groentenproef-
tuin Zuid-Beveland". Ged. wijzen erop,
dat de begrooting ook zonder deze sub
sidie sluitend wordt gemaakt en dat
do belanghebbenden sliechts flOO bijdra
gen- ïo'p' een begrooting van f3100.
Ged. Staten stellen voor aan den mlet
ingang van 1 Juni j.l. eervol ontslagen
bode ter Provinciale Griffie L. J. van
der Weel een toelage tot wederopzeggens
toe te kennen van f 000, aanvankelijk
voor een tijdvak va» vijf jaar.
De omstandigheden welke van der Weel
verhinderden, van 8 Januari tot 3 April,
zijn dienst te verrichten, maakten hiet
onraadzaam hem verder als bode werk
zaam lp doen zijln. Het komt Ged. ech
ter hard voor een beambte, die, gedu
rende ©en tiental jaren de Provincie ijve
rig gediend heeft en zeker niet met zijn
wil gebracht js in de .omstandigheden,
welke tot zijln ontslag aanleiding hebben
geven, brood.eloos te makien.
(Wordt vervolgd.)
W, i e
De R o-11 r d a mmer ontving een
bundeltje verkieziingspoëzi©, waaruit het
blad het volgende versje plaatste:
W,i© vielen pan
Het Kabinet
Wie hebben H.un
Den voet gezet
Op 'tveeg© lijf?
Wie „dooden" hen?
Hij vraagt 't niet, die
Historie- ken.
Wie maakten 't
rieijle zoo, benauwd?
W i e Treub Bosboom,
Dioor w i e geknauwd
W,asi Rechts de „wie"?
Neen, 't Ronde Blok
Sloeg 't Kabinet
Met eigen stak.
E;n wat deed Rechts
Moet 't nog gevraagd
't Hoeft 't Kabinet
Loyaal geschraagd.
Op Woensdag' 21 Ju,ni zal te Mid
delburg de 12de jaarvergadering gehouden
worden van de Ver. lot Chr. Verzorging
van Krankzinnigen in Zeeland.
De hijeenk o mst zal te 10 uur met een
bidstond aanvangen. Ds. J. A. van Selms
van Grijpskerke en ds, G. Sybesma van
Zierikzee zullen als voorgangers .optre
den.
Ds. L. Aalders zal een rede hoiuden
over: De geestelijke verzorging van krank
zinnigen.
Op de agenda komt verder nqg voor:
verkiezing van 4 bestuursleden. Aan de
beurt van aftreding zijn de hoeren H.
J. E. Gerlach van St. Joosland (her
kiesbaar) en mr. P. J. van Bortel, ds.
J. W. Drost en N. Polderman, allen niet
herkiesbaar,
Moge de opkomst groot zijn, opdat het
een vruchtbare vergadering zij.
Benoemd tot surnumerair der di
recte bekistingen, enz,. S. F. Monhei-
mius.
Middelburg. In het Gasthuis is over
leden de militair uit het garnizoen
Seroaskerke, die lijdende was aan nek
kramp.
Ondanks het regenachtig© weder
trokken gisteren nog enkele dorpelingen,
stadwaarts. Op de Markt brak een rijwiel
van ©en landbouwer in tweeën, zoodat
bet voorwiel alleen verder reed. De
fietser kwam er zonder letsel af.
Goes. Die, Zendingsdag „Classis Goes"
der Ger. Kerken, gehouden op Tweeden
Pinksterdag, is uitnemend geslaagd, zij het
■ook, dat aan het voornemen om te midden
van bet groene geboomte bijeen te komen,
geen gevolg gegeven kon worden. Ruimi
500 personen waren opgekomen, aan
wie ©en 400-tal programma's: verkocht
was. Alle predikanten, die toegezegd
hadden te zullen spreken, hebben pan
hun voornemen gevolg kunnen geven.
Dis. G. Doefces sprak het Openingswoord;
ds. L. Kuiper van Delft trad op met
het onderwerp „Zijt standvastig"; ds.
G. F. Kerkhof van Souburg sprak over
en voor „Ons Zendingsterrein", terwijl
dr. H. Kaajan van Rotterdam -een rede
uitsprak over „Den Onbekenden God".
Ds. dei Jager sprak liet slotwoord. D©
te zingen liederen, in hiet Programma
afgedrukt, werden nu onder begeleiding
van de orgeltonen aangeheven. „Hosan-
na'.s" medewerking was natuurlijk over
bodig geworden. Als alle Christelijke
bijeenkomsten, naar het uiterlijk „in
het wafer gevallen", zoo heerlijk geslaagd
zijn als deze, Zendingsdag, mag ©en rijke
oogst van geestelijken voorspoed verwacht
worden.
De collecte heeft opgebracht f47.50.
De meeting van den Chr. Kweeke-
lingen Gebeelonthoudiersbond, welke 'gis
teren op Klein Frankrijk gehouden zou
worden, is natuurlijk „in het water ge
vallen", gelijk menige andere bijeenkomst.
Toch mag de Bond op een vrij goed
geslaagde vergadering terug zien, want
toen het in de vrije natuur niet ging,
heeft nnen z'n biezen opgepakt en in
het lokaal van den heer de Witte (Opril)
de propaganda- en opwekkingstoijeankbmst
gehouden.
Zaterdagnamiddag reed de voermans
knecht J. S. wonende te -Kloetinge met
©en met twee paarden bespannen en,
met bloem beladen wagen over de J.
A. v. d. Goeskade alhier. Plotseling
gleden eenige zakken bloem, jvaarop hij,
zat van den wagen, zoodat hij er ook
afviel, en achter een der paarden op
den grond terecht kwam. Door tegenwoor
digheid van geest Wist hij zijn paarden
spoedig in te houden en kwam hij boven
wonder slechts met den schrik vrij.
Heinkenszand. Benoemd tot directe.u,r
dier Christelijke Zangvereeniging alhier de
heer M. de Vos te Kapelle, in de plaats
Man dhr. Davidse, die naar eide'rs ver
trekt.
Op den morgen van den 2en Pink
sterdag hield de Schoolvereen. voor Chr.
Nat. Onderwijs alhier haar gewone jaar
vergadering. De vergadering, die door 29
leden bezocht was, werd door den voor
zitter met gebed geopend, nadat gezon
gen was Ps. 6814. Gelezen werd Jes. 44.
De secretaris bracht zijn jaarverslag uit.
Een danktoon viel er in te: beluisteren
voor 'tvele goede1, dat de Heere in 'taf-
geloopen jaar aan vereen, en schooi hacl
geschonken. De secretaris en penning
meester van het suppletiefonds deden ver
volgens hunne jaarverslagen hooren. Dia
rekening van den penningmeester vain
genoemd fonds eindigde met een goed
sjot van f 64.04. Nu kwam de penning
meester van de schoolvereen. a,an 't
woord, om rekening en verantwoording
te doe,n ,v,a,n zijn gehouden beheer. Ont
vangen was f 2740,73!/2, uitgegeven
£2772,401/2, zoodat er een nadeelig saldo
was van jf 31,67.
Naar aanleiding van het uitgebracht©
verslag ontspon jsich e,en langdurige, be
spreking over de vraag: „Hoe, d© fina,n-
tië.n der vereeniging te versterken?" Het
eerste resultaat was, dat een tweetal broe
ders, resp. f 25 ©,n 'f 7 toezegden, to't
dekking van het tekort over 1915. Ver
volgens werd besloten de pontrifoutielijst
nog eens te herzien. Onderscheiden© der
aanwezigen zegden reeds verhooging van
contributie toe tot een gezamenlijk be
drag van £617. Aan vrije giften, werd
toegezegd een bedrag van f 118.
Een tweetal broeders zégden resp. f 100
en 125 toe tot aankoop van leermiddelen.
Op voorste] van het bestuur werd be
sloten het salaris van het hoofd der
school .met f 100 te verhoogen en dhr.
S. Melse, onderw., een gratificatie toe
te kennen v,an f25.
Ten slotte werd overgegaan tot da ver
kiezing ,van drie bestuursleden. De af
tredende Jie^ren C. de Schipper, L. Kloos
terman en L. v. Vessem werden pil®®
